مسجد جمعه
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مسجد بنی سالم، الوادی، رانونا، عاتکه |
| مکان | شهر مدینه شمال مسجد قبا |
| کاربری | مسجد |
| تاریخ بنا | |
| زمان پایه‌گذاری | صدر اسلام |
| رویدادها | پیامبر(ص) نخستین نماز جمعه خود در مدینه را در این مسجد خواند. |
| وضعیت فعلی | |
| مساحت | 1630 متر مربع |
| وضعیت بنا | موجود و فعال |
| گنجایش | 650 نمازگزار |
|
| |
مسجد جمعه یکی از مسجدهای کُهَن شهر مدینه است. این مسجد در محل نخستین نماز جمعه‌ای که به امامت پیامبر(ص) در مدینه برپا شد ساخته شده است. این مسجد در نزدیکی مسجد قبا و در شمال آن قرار گرفته است. این مسجد آخرین بار در سال ۱۴۱۲ق./۱۹۹۲م. بازسازی شد.
مکان[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مسجد جمعه در شهر مدینه در فاصله حدود هفتصد متری شمال مسجد قبا قرار دارد.[۱]
داستان مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پیامبر اسلام(ص) در نخستین روزها پس از هجرت به مدینه و پس از چند روز توقف در محله قبا در روز جمعه از آنجا به سمت مرکز شهر مدینه حرکت کرد. او هنگام ظهر در محله بنو سالم بن عوف که در بطن وادی (وادی رانونا) قرار داشت نماز جمعه را به جا آورد.[۲] بنابر گزارشی اصحاب پیامبر در هنگام نماز صد تن بودند.[۳]
تاریخ بنا[ویرایش | ویرایش مبدأ]
جمال‌الدین مطری (م.۷۴۱ق.)،تاریخ‌نگار مدینه، در قرن هشتم مسجد را دیده و آن را چهاردیواری بسیار کوچک با دیوارهایی به ارتفاع نصف قامت یک انسان توصیف می‌کند.[۴] در پایان قرن نهم هجری قمری سمهودی طول مسجد را بیست ذراع و عرض آن را ۱۶ ذراع اندازه گرفته است. به گزارش او سقف مسجد را که خراب بود شمس الدین محمد قاوان (م889ق.) درست کرد.[۵]
عبدالقدوس انصاری (م.۱۴۰۳ق./۱۹۸۳م.) در نیمه سده چهاردهم قمری این مسجد را دیده و آن را توصیف کرده است. به گفته او این مسجد که آن را سلطان بایزید عثمانی (حکومت 886-918ق.) بازسازی کرده بود، بنای زیبایی بود اما در آن زمان قدیمی شده و در حال سقوط بود. این مسجد یک گنبد داشت. طول مسجد هشت متر و عرض آن چهار و نیم متر و ارتفاعش پنج و نیم متر بود.[۶]
نام‌های دیگر[ویرایش | ویرایش مبدأ]
این مسجد به نام‌های مسجد بنی سالم،[۷] مسجد الوادی،[۸] مسجد رانوناء،[۹] مسجد عاتکه[۱۰] و مسجد الغُبَیب (یا القُبیب)[۱۱] نیز خوانده شده است.
بنای امروزین[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در سال ۱۴۱۲ قمری/1992میلادی پس از تخریب ساختمان قدیم مسجد، آن را به شکل زیبایی بازسازی کردند. مساحت مسجد در حال حاضر ۱۶۳۰ متر مربع است و گنجایش ۶۵۰ نمازگزار را دارد. مسجد یک گنبد اصلی با قطر ۱۲ متر و چهار گنبد فرعی دارد که هر یک پنج متر قطر دارند. [۱۲]
گالری[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ المدینه بین الماضی و الحاضر، ص۱۰۰، ۱۰۴
- ↑ تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص ۶۸
- ↑ الطبقات الکبری، ج۱، ص ۱۸۲
- ↑ التعریف بما انست الهجرة، ص ۱۳۴
- ↑ وفاء الوفاء، ج۳، ص 169
- ↑ آثار المدینه المنورة، ص88
- ↑ الطبقات الکبری، ج۱، ص ۱۸۲؛ تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص ۶۸
- ↑ اثارة الترغیب، ج۲، ص۳۶۲
- ↑ المدینة بین الماضی و الحاضر، ص ۱۰۴
- ↑ تاریخ المدینة المنورة، ج۱، ص ۶۸
- ↑ المساجد الاثریه، ص۶۵
- ↑ المساجد الاثریة، ص 68-69
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- اثارة الترغیب و التشويق الی المساجد الثلاثه و البیت العتیق، محمد بن اسحاق خوارزمی، مکه، مکتبة نزار مصطفی الباز،۱۹۹۸
- التعریف بما انست الهجرة من معالم دارالهجرة، جمال الدین محمد المطری، سلیمان الرحیلی، دارة الملک عبدالعزیز، ۱۴۲۶ق.
- الطبقات الکبری، محمد بن سعد، تصحیح محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه.
- المساجد الاثریه فی المدینة النبویة، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، بی‌نا
- المدینه بین الماضی و الحاضر، ابراهیم بن علی العیاشی، مدینه، المکتبة العلمیة، 1972م.
- وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان التراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.