ویکی حج

در حال ویرایش مسجد سعد بن خیثمه

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.

نسخهٔ فعلی متن شما
خط ۱۰: خط ۱۰:
| بزرگداشت نزد = مسلمانان
| بزرگداشت نزد = مسلمانان
| وابسته به دین/مذهب = اسلام
| وابسته به دین/مذهب = اسلام
| باورها = وضو گرفتن پیامبر(ص) در محدوده این مسجد
| باورها = نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده این مسجد
| آیین‌ها =  
| آیین‌ها =  
| زمان پایه‌گذاری = قرن اول هجری
| زمان پایه‌گذاری = قرن اول هجری
خط ۲۵: خط ۲۵:
| امکانات =  
| امکانات =  
| بخش‌های بنا =  
| بخش‌های بنا =  
| ویژگی‌ها = مکان اولین نماز جمعه مسلمانان (با راهنمایی و بدون حضور پیامبر)
| ویژگی‌ها = مکان نماز پبامبر(ص)
| عرض جغرافیایی = 24.438899
| عرض جغرافیایی = 24.438899
| طول جغرافیایی = 39.616941
| طول جغرافیایی = 39.616941
خط ۳۱: خط ۳۱:
}}
}}


'''مسجد سَعْد بن خَیْثَمه''' در [[مدینه]] قرار دارد. این مسجد در ابتدا خانه سعد بن خیثمه و محل ملاقات [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(ص)]] با مردم بود؛ اما با توجه به تردّد پیامبر به این خانه، در مکان آن مسجدی بنا کردند. همچنین مسلمانان اولین نماز جمعه خود را در مسجد سعد خواندند.
'''مسجد سَعْد بن خَیْثمه''' در مدینه و جنوب غربی [[مسجد قبا]] قرار دارد. این مسجد در ابتدا خانه سعد بن خیثمه بود و با توجه به تردد و نماز خواندن [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(ص)]] در این خانه، در مکان آن مسجدی بنا کردند. همچنین مسلمانان اولین نماز جمعه خود را در مسجد سعد خواندند.


سعد از اصحاب [[بیعت عقبه دوم]] و از جمله حاضران در جنگ‌های [[غزوه احد|احد]] و [[غزوه بدر|بدر]] بود. مسجد سعد بن خیثمه در حال حاضر پس از توسعه‌های سعودی، در ذیل [[مسجد قبا|مسجد قُبا]] قرار گرفته و موقعیت آن در ضلع جنوب غربی داخل مسجد قبا است.
سعد از اصحاب [[بیعت عقبه دوم]] و از جمله حاضران در جنگ‌های [[غزوه احد|احد]] و [[غزوه بدر|بدر]] بود.
 
مسجد سعد بن خیثمه در حال حاضر در ذیل مسجد قبا قرار داشته و موقعیت آن در بخش جنوب غربی داخل مسجد قبا می‌باشد.


== معرفی سعد بن خیثمه ==
== معرفی سعد بن خیثمه ==
سَعْد بن خَیْثمة بن الحارث، از [[اوس|قبیله اوس]] و از جمله دوازده نفر بزرگ مدینه بود که به نمایندگی در [[بیعت عقبه دوم]] حضور داشتند. وی در [[غزوه احد]] حضور داشته و در [[غزوه بدر]] شهید شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=74 مساجد الاثریه، الیاس عبد الغنی، ص74]</ref>
سَعْد بن خَیْثمة بن الحارث، از [[اوس|قبیله اوس]] و از جمله دوازده نفر بزرگ مدینه بود که به نمایندگی در [[بیعت عقبه دوم]] حضور داشتند. وی در [[غزوه احد]] حضور داشته و در [[غزوه بدر]] شهید شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=74 مساجد الاثریه، الیاس عبد الغنی، ص74]</ref>


خانه سعد در جنوب غربی [[مسجد قبا]] قرار داشته و با توجه به تردد رسول خدا(ص) به این خانه، در مکان آن مسجدی بنا کردند.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=75 مساجد الاثریه، الیاس عبد الغنی، ص75.]</ref>
خانه سعد در جنوب غربی [[مسجد قبا]] قرار داشته و با توجه به تردد و نماز خواندن رسول خدا(ص) در این خانه، در مکان آن مسجدی بنا کردند.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=75 مساجد الاثریه، الیاس عبد الغنی، ص75.]</ref>


===میزبانی از پیامبر در مدینه===
===میزبانی از پیامبر در مدینه===
گفته شده پس از کلثوم بن هدم، بزرگ قبیله بنی عَمْرو، سعد بن خیثمه دومین میزبان [[حضرت محمد (ص)]] در [[مدینه]] بود.<ref>البلدان، ص152؛ تاریخ الامم و الملوک، ج2، ص382.</ref> پیامبر اسلام(ص) در جریان [[هجرت|هجرت به مدینه]]<ref>السیرة النبویه، ج1، ص492.</ref> و ورود به [[منطقه قبا]]، خانه ابن هدم را محل استراحت، و خانه سعد بن خیثمه را محل ملاقات با مردم قرار داد؛<ref>تاریخ الامم و الملوک، ج2، ص382؛ اعلام الوری باعلام الهدی، ج1، ص150.</ref> اما با مرگ ناگهانی کلثوم بن هدم، با دعوت سعد بن خیثمه، پیامبر به همراه [[امام علی(ع)|علی بن ابی‌طالب(ع)]] در خانه او ساکن شدند.<ref>البلدان، ص152.</ref>
گفته شده پس از کلثوم بن هدم، بزرگ قبیله بنی عَمْرو، سعد بن خیثمه دومین میزبان [[حضرت محمد (ص)]] در [[مدینه]] بود.<ref>البلدان، ص152؛ تاریخ الامم و الملوک، ج2، ص382.</ref> پیامبر اسلام(ص) در جریان هجرت به مدینه<ref>السیرة النبویه، ج1، ص492.</ref> و ورود به [[منطقه قبا]]، خانه ابن هدم را محل استراحت، و خانه سعد بن خیثمه را محل ملاقات با مردم قرار داد؛<ref>تاریخ الامم و الملوک، ج2، ص382؛ اعلام الوری باعلام الهدی، ج1، ص150.</ref> اما با مرگ ناگهانی کلثوم بن هدم، با دعوت سعد بن خیثمه، پیامبر به همراه علی بن ابی‌طالب(ع) در خانه او ساکن شدند.<ref>البلدان، ص152.</ref>
== اولین نماز جمعه ==
==تأسیس مسجد==
گفته شده مسلمانان اولین نماز جمعه خود را در مسجد سعد بن خیثمه خوانده‌اند.<ref name=":0" /> پیش از حضور [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام]] در مدینه، مصعب بن عمیر با اجازه و راهنمایی پیامبر، از طریق روز شنبه یهودی‌ها، روز جمعه‌ای را شناسایی کرده و در خانه سعد بن خیثمه نماز جمعه را همراه با خطبه برپا می‌کند که اولین اجتماع برای نماز جمعه در اسلام شناخته می‌شود.<ref>طبقات الکبری، ابن سعد، ج3، ص118</ref>
الیاس عبدالغنی در مساجد الاثریه، زمان احتمالی تأسیس مسجد سعد بن خیثمه را در زمان [[عمر بن عبد العزیز]](87-93ق) می‌داند و اینکه ابن زباله (درگذشت: بعد از 200ق) به این مکان، مسجد گفته را در تأیید نظر خود می‌آورد.<ref name=":0" />


== تاریخچه و سرگذشت مسجد ==
مسجد سعد بن خیثمه تا ابتدای قرن پانزدهم هجری موجود بوده و برای توسعه [[مسجد قبا]] در سال 1405 هجری از بین رفته است. این مسجد در حال حاضر در ذیل مسجد قبا قرار داشته و موقعیت آن در بخش جنوب غربی داخل مسجد قبا می‌باشد.<ref name=":0" />
به نقل از مَطَری(متوفی741ق) خانه سعد یکی از خانه های اطراف [[مسجد قبا]] در [[مدینه]] بوده که در زمان وی، مردم پس از زیارت مسجد قبا به مسجد سعد وارد شده و در آن نماز می‌خوانده‌اند و همچنین نقل می‌کند که مردم به واسطه حضور پیامبر در این مسجد، خود را به آن مکان متبرک می‌کنند.<ref name=":2">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%A8%D9%85%D8%A7_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%A9.pdf&page=216 التعریف بما انست الهجرة من معالم دار الهجرة، مطری، ص216.]</ref>


به نوشته عیاشی(متوفی1400ق) در المدینه بین الماضی و الحاضر، خانه سعد دو تکه بوده؛ در قسمت شرقی یکی از آل خوج سکونت داشته و قسمت دوم آن چیزی است که به آن مسجد سعد بن خیثمه گفته می‌شود و بالای آن گنبدی قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%B6%D8%B1.pdf&page=293 المدینه بین الماضی و الحاضر، عیاشی، 287.]</ref> همچنین درِ غربی مسجد قبا به وسیله خانه سعد مسدود است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%B6%D8%B1.pdf&page=291 المدینه بین الماضی و الحاضر، عیاشی، 285.]</ref>
== اولین نماز جمعه ==
گفته شده مسلمانان اولین نماز جمعه خود را در مسجد سعد بن خیثمه خوانده‌اند.<ref name=":0" /> پیش از حضور [[حضرت محمد (ص)|نبی مکرم اسلام]] در مدینه، مصعب بن عمیر با اجازه و راهنمایی پیامبر(ص)، از طریق روز شنبه یهودی‌ها، روز جمعه ای را شناسایی کرده و در خانه سعد بن خیثمه نماز جمعه را همراه با خطبه برپا می‌کند که اولین اجتماع برای نماز جمعه در اسلام  شناخته می‌شود.


در حال حاضر خانه این مکان در ضمن دیوارهای اصلی مسجد قبا و در سمت راست محراب قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=77 مساجد الاثریه، الیاس عبد الغنی، ص77.]</ref>
== نگارخانه ==
 
<gallery>
==تأسیس و تخریب مسجد==
پرونده:سعد.jpg|تصویر قدیمی از مسجد سعد و مسجد کوچک تر در مکان خانه کلثوم بن هدم بوده
[[پرونده:Almadina-history-035.jpg|بندانگشتی|150px|محدوده خانه سعد در کنار خانه ابن الهدم]]
پرونده:Almadina-history-035.jpg|محدوده خانه سعد در کنار خانه ابن الهدم
 
</gallery>
الیاس عبدالغنی در [[:پرونده:مساجد الاثریه|مساجد الاثریه]]، زمان احتمالی تأسیس مسجد سعد بن خیثمه را در زمان [[عمر بن عبد العزیز]](87-93ق) می‌داند و اینکه ابن زباله (درگذشت: بعد از 200ق)، نسب‌شناس و تاریخ‌نگار اهل مدینه، به این مکان، مسجد گفته را در تأیید نظر خود می‌آورد.<ref name=":0" />
 
مسجد سعد بن خیثمه تا ابتدای قرن پانزدهم هجری موجود بوده و برای توسعه [[مسجد قبا]] در سال 1405 هجری از بین رفته است. این مسجد در حال حاضر در ذیل مسجد قبا قرار دارد و موقعیت آن در بخش جنوب غربی داخل مسجد قبا می‌باشد.<ref name=":0" />
 
== رسول خدا(ص) و خانه سعد ==
 
درباره نماز خواندن پیامبر(ص) در خانه سعد اختلاف است. به گفته [[محمد بن حسن ابن زبالة|ابن زباله]]، [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(ص)]] از مِهْراسی{{یادداشت|مِهْراس، سنگی است که درون آن را خالی کرده باشند و در آن چیز گذارند یا آب ریزند و بدان وضو گیرند. در معنای دیگر هاونی است که با آن گندم و مانند آن می کوبند.}} که بر درِ خانه سعد بن خیثمه بوده وضو گرفت.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87.pdf&page=139 اخبار المدینه، ابن زباله، ص139.]</ref> همچنین پیامبر در مسجد قبا در نزدیک ستون سوم مسجد نماز خواند؛ این ستون نزدیک به درِ حیاط خانه سعد بود که به مسجد قبا راه داشت.<ref name=":1" /> اما [[علی بن عبدالله سمهودی|سمهودی]] به استناد نقل مطری از ابن زباله، نماز پیامبر در این مکان را واقع شده می‌داند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=246 وفاء الوفاء، سمهودی، ج3، ص246.]</ref> این در حالی است که مَطَری نماز پیامبر در خانه سعد را به این صورت آورده: «ذکر کرده‌اند که پیامبر در این خانه نماز خوانده» و نامی از ابن زباله نیاورده است.<ref name=":2" /> همچنین الیاس عبدالغنی علت تبدیل خانه سعد به مسجد را تردّد پیامبر به این خانه و نماز او در آن می‌داند<ref name=":0" /> ولی سندی بر مدعای خود جز همانکه سمهودی نقل کرده، نیاورده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=76 مساجد الاثریه، الیاس عبد الغنی، ص76.]</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}{{منابع}}
 
== منابع ==
{{منابع}}
*'''البلدان'''، ابن الفقیه، احمد بن محمد بن اسحاق الهمذانی، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، 1349ش.
*'''البلدان'''، ابن الفقیه، احمد بن محمد بن اسحاق الهمذانی، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، 1349ش.
*'''المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک'''، ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، تحقیق: عطا، مصطفی عبدالقادر، دار الکتب العلمیه، بیروت - لبنان.
*'''المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک'''، ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، تحقیق: عطا، مصطفی عبدالقادر، دار الکتب العلمیه، بیروت - لبنان.
*'''الطبقات الكبرى'''، ابن سعد، دار صادر - بيروت.
*'''الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین'''، غالی محمدامین الشنقیطی، جده، دارالقبلة، ١٩٩٢.
*'''المجموعة المصورة لاشهر المعالم المدینة المنورة'''، عبدالعزیز الکعکی، مدینه، ١٩٩٩ م.
*'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
*'''آثار المدینة المنورة'''، عبدالقدوس الانصاری، المکتبة السلفیة بالمدینة المنورة، الطبعة الثالثة، 1393هجری.
*'''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی1418ه، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ه.
*'''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی1418ه، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ه.
*'''السیرة النبویة'''، عبدالملک بن هشام الحمیری المعافری (م ٢١٨)، تحقیق مصطفی السقا و ابراهیم الابیاری و عبدالحفیظ شلبی، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا.
*'''اعلام الوری باعلام الهدی'''، فضل بن حسن طبرسی، قم، آل البیت، ١4١٧ق.
*'''المدینة بین الماضی و الحاضر'''، السید ابراهیم العیاشی، مدینه، مکتبة العلمیه، 1972.
*'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
*'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
*'''تاریخ مدینه منوره'''، عمر بن شبه نمیری، .
*'''تاریخ مدینه منوره'''، عمر بن شبه نمیری، .
*'''التعریف بما انست الهجرة من معالم دارالهجرة'''، جمال‌الدین محمدبن‌احمد المطری، تحقیق سلیمان الرحیلی، الریاض، دارة الملک عبدالعزیز، 1426ه.
*'''الرحلة العیاشیة'''، ابوسالم عبدالله بن محمد عیاشی، دارالسویدی للنشر و التوزیع، طبعة الاولی، 2006.
*'''اخبار المدینه'''، محمدبن حسن ابن زباله(متوفی199ه)، المملکه العربیه السعودیه، مرکز بحوث و دراسات المدینة المنورة، الطبعة الاولی، 1424ه.{{پایان}}{{اماکن مدینه}}
*'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض  عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة.
[[رده:مسجدهای مدینه]]
*'''وبسایت «وکالة الانباء السعودیه»'''{{پایان}}
[[رده:مسجدهای تاریخی ناموجود مدینه]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[رده:مقاله‌های آماده ترجمه]]
لطفاً توجه داشته باشید که همهٔ مشارکت‌ها در ویکی حج منتشرشده تحت Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike در نظر گرفته‌می‌شوند (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش و توزیع شوند؛ بنابراین، آنها را اینجا ارائه نکنید.
شما همچنین به ما تعهد می‌کنید که خودتان این را نوشته‌اید یا آن را از یک منبع با مالکیت عمومی یا مشابه آزاد آن برداشته‌اید (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). کارهای دارای حق تکثیر را بدون اجازه ارائه نکنید!
لغو راهنمای ویرایش (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)

الگوهای به‌کاررفته در این صفحه:

این صفحه عضوی از ۲ ردهٔ پنهان است:

برگرفته از «https://wikihaj.com/view/مسجد_سعد_بن_خیثمه»