| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات بنا | | {{در دست ویرایش|ماه=[[مرداد]]|روز=[[۲۳]]|سال=[[۱۴۰۳]]|کاربر=Heidar }} |
| | '''مسجد عَتبان بن مالک''' در مدینه قرار دارد، {{جعبه اطلاعات بنا |
| | عنوان = مسجد عتبان بن مالک | | | عنوان = مسجد عتبان بن مالک |
| | تصویر = Itban-bin-malik-3-1024x768.jpg | | | تصویر = عتبان.jpg |
| | اندازه تصویر = | | | اندازه تصویر = |
| | پیوند تصویر = | | | پیوند تصویر = |
| خط ۲۹: |
خط ۳۰: |
| | طول جغرافیایی = 39.615041 | | | طول جغرافیایی = 39.615041 |
| | توضیح نقشه = | | | توضیح نقشه = |
| }} | | }} |
| '''مسجد عَتبان بن مالک''' در [[مدینه]]، در موقعیت شمالی [[مسجد جمعه|مسجد الجمعه]] و در محیط باز روبروی آن قرار دارد. عتبان بن مالک از [[انصار]] و اصحاب [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] و از سپاهیان اسلام در [[غزوه بدر]] بود. حضرت محمد(ص) در گوشه‌ای از خانه او نماز خواند و به همین دلیل، عتبان آن بخش را به عنوان محل نمازش قرار داده بود.
| |
|
| |
|
| در عملیات توسعه و عمران سال 2015 (1393ش.)، دیوارهای مسجد عتبان تخریب شد و بقایای زیرین این بنا در قالب مکانی تاریخی و گردشگری، باقی ماند. | | == معرفی عتبان بن مالک == |
| | '''عَتبان بن مالک''' از [[انصار]] [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] در [[قبیله خزرج]] بود، وی صحابی{{یادداشت|اصحاب و یاران حاضر در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله.}} رسول خدا و از حاضرین در [[غزوه بدر]] می‌باشد. او در زمان خلافت معاویه، مطابق با سال 50 هجری از دنیا رفته است.<ref>اُسد الغابه، ابن اثیر، ج3، صص359و360</ref>حضرت محمد(ص) در گوشه ای از خانه عتبان نماز خوانده بودند و او آن بخش را به عنوان مصلی در خانه خود قرار داده بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=119 مساجد الاثریه، الیاس عبدالغنی، ص119.]</ref> |
|
| |
|
| == عتبان بن مالک == | | == مکان == |
| عَتبان بن مالک، از [[انصار|انصار پیامبر(ص)]]، در قبیله بنی‌سالم از [[قبیله خزرج]] بود. وی صحابی{{یادداشت|اصحاب و یاران حاضر در زمان رسول خدا(ص)}} رسول الله (ص) و از شرکت کنندگان در [[غزوه بدر]] بود. او در سال 50 هجری از دنیا رفت.<ref>اُسد الغابه، ابن اثیر، ج3، صص359و360</ref>
| | این مسجد در موقعیت شمالی [[مسجد جمعه|مسجد الجمعه]] و در محیط باز روبروی آن قرار گرفته است. این مکان در واقع تکه زمین مربعی شکلی است که با دیوار محصور شده و در 1417هجری از بین رفته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=120 مساجد الاثریه، الیاس عبدالغنی، ص120]</ref> |
|
| |
|
| === نماز پیامبر در خانه عتبان ===
| | == نماز پیامبر در خانه عتبان == |
| عتبان به علت ناتوانی در خواندن نماز جماعت، از [[حضرت محمد (ص)|حضرت محمد(ص)]] خواست در گوشه‌ای از خانه او نماز بخواند تا آنجا را مکانی برای نمازخواندن خویش قرار دهد و پیامبر نیز پذیرفت.<ref>اُسد الغابه، ابن اثیر، ج3، ص360؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aتاریخ_مدینه_ابن_شبه.pdf&page=71 تاریخ المدینة المنورة، ابن شبه، ص71.]</ref>
| |
| == بنای مسجد ==
| |
| مسجد عتبان بن مالک در شمال [[مسجد جمعه]] و در محیطِ بازِ روبروی آن قرار دارد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:مساجد_الاثریه.pdf&page=120 مساجد الاثریه، الیاس عبدالغنی، ص120]</ref> از حدود قرن هشتم هجری، مکان این مسجد را در قلعه مزدلف دانسته‌اند.<ref name=":1" /> مزدلف در عصر سمهودی (درگذشت: 911ق) قلعه‌ای خراب شده در شمال مسجد جمعه بوده است<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=249 وفاء الوفاء، سمهودی، ج3، ص249.]</ref> و عباسی، تاریخ‌نگار قرن ده قمری، نیز همین اطلاعات را تأیید میکند.<ref name=":2">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:عمده_الاخبار_فی_مدینه_المختار.pdf&page=182 عمده الاخبار فی مدینه المختار، عباسی، 182.]</ref> عیاشی نیز در سفرنامه‌اش (1073ق/1662م) مسجد را در قلعه خرابه‌ای در شمال مسجد جمعه به شکل یک مسجد کوچک غیر مسقف یافته است.<ref name=":3">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالرحله_العياشيه،_ج_1.pdf&page=390 الرحله العیاشیه، ج1، ص390.]</ref>
| |
|
| |
|
| === بازسازی بنا ===
| | عتبان به علت ناتوانی در خواندن نماز جماعت از پیامبر(ص) تقاضا میکند تا ایشان در گوشه ای از خانه وی نماز بخوانند تا او آنجا را مصلای خویش قرار دهد و رسول خدا نیز چنین کردند.<ref>اُسد الغابه، ابن اثیر، ج3، ص360.</ref> |
| [[محمد بن احمد مطری|محمد بن احمد مَطَری]] (درگذشت: 741ق)، تاریخ‌نگار مدینه در قرن هشتم قمری، وضعیت این بنا را با دیوارهایی توصیف میکند که ارتفاعشان از نصف قد انسان تجاوز نمی‌کرده است.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالتعریف_بما_انست_الهجرة.pdf&page=134 التعریف بما انست الهجرة، مطری، ص134.]</ref> به گفته [[سمهودی]] (درگذشت: 911ق) بنایی که مطری به آن اشاره کرده در زمان او از میان رفته بود و گروهی غیر عرب آن را در شکل و بنایی جدید بازسازی و احیا کرده بودند. سقف بنای جدید پس از خرابی، توسط محمد بن قاوان تعمیر شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=169 وفاء الوفاء، سمهودی، ج3، ص169.]</ref> ابن قاوان (820-899ق)، از عالمان حدیث و تاریخ است که در قاهره می‌زیست و بارها به حج رفت.<ref>الضوء اللامع لأهل القرن التاسع، السخاوی، ج7، ص54</ref>
| |
|
| |
|
| احمد عباسی، محقق و تاریخ‌شناس مدینه، مدعی است که در سال 1036 این مسجد را، که در آن زمان ناشناس بوده، یافته و بازسازی کرده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:عمده_الاخبار_فی_مدینه_المختار.pdf&page=183 عمده الاخبار فی مدینه المختار، عباسی، 183.]</ref> عیاشی نیز در سفرنامه‌اش (1073ه/1662م) مسجد را به شکل یک مسجد کوچک غیر مسقف یافته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالرحله_العياشيه،_ج_1.pdf&page=390 الرحله العیاشیه، ج1، ص390.]</ref>
| |
| == وضعیت فعلی مسجد == | | == وضعیت فعلی مسجد == |
| به گزارش الیاس عبدالغنی، پژوهشگر جغرافیای مدینه، مسجد عتبان در سال 1417ق./1375ش. یک زمین خالی بود که یک چهاردیواری سفید رنگ آن را احاطه کرده بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:مساجد_الاثریه.pdf&page=120 مساجد الاثریه، ص 120]</ref> | | در اسفند ماه سال 1393، معادل با سال 2015، دولت سعودی در عملیات توسعه و عمران، اقدام به تخریب دیوارهای مسجد عتبان نمود.<ref>سایت خبری العالم، [https://fa.alalam.ir/news/1682500/%D8%AE%D8%B4%D9%85-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%A8-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87-%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87 نسخه فارسی] و [https://www.alalam.ir/news/1682430/%D8%BA%D8%B6%D8%A8-%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%B3%D8%B9%D9%88%D8%AF%D9%8A%D8%A9-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D9%84%D8%A9-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%A7%D8%AB%D8%B1%D9%8A-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A9 نسخه عربی همین خبر]،</ref> و بقایای زیرین این بنا را در قالب مکانی تاریخی و گردشگری باقی گذاشته است.<ref>سایت [https://makkah-almadinah.com/almadinah-attractions/itban-bin-malik/ مزارات مکة و المدینة]</ref> |
|
| |
|
| بنابر گزارش های دیگر در 1393 شمسی ( 2015م./1435ق.)، دولت سعودی در عملیات توسعه و عمران، اقدام به تخریب دیوارهای مسجد عتبان نمود؛<ref>سایت خبری العالم، [https://fa.alalam.ir/news/1682500/خشم-مردم-عربستان-از-تخریب-مسجد-تاریخی-در-مدینه-منوره نسخه فارسی] و [https://www.alalam.ir/news/1682430/غضب-بالسعودية-اثر-ازالة-مسجد-اثري-في-المدينة-المنورة نسخه عربی همین خبر]،</ref> اما بقایای زیرین این بنا را در قالب مکانی تاریخی و گردشگری باقی گذاشته است.<ref>سایت [https://makkah-almadinah.com/almadinah-attractions/itban-bin-malik/ مزارات مکة و المدینة]</ref>
| |
|
| |
|
| == تصاویر قدیمی از مسجد و محراب آن ==
| |
| <gallery mode="packed" heights="150px">
| |
| پرونده:عتبان 3.jpg|تصویر هوایی در کنار مسجد جمعه
| |
| پرونده:1403-05-28 18 03 13-Google Maps.png|تصویر از دور مسجد در کنار خیابان عبدالمجید
| |
| پرونده:عتبان6.png|alt=
| |
| پرونده:عتبان4.jpg|alt=
| |
| پرونده:عتبان5.jpg|تنها تصویر موجود از فضای داخلی مسجد و محراب آن
| |
| پرونده:عتبان بن مالک.jpg|alt=
| |
| پرونده:عتبان.jpg|alt=
| |
| </gallery>
| |
|
| |
|
| == تصاویر پس از پروژه عمرانی سعودی در 2015 میلادی ==
| |
|
| |
|
| === تصاویر اولیه پس از تخریب ===
| |
| <gallery mode="packed" heights="150px">
| |
| پرونده:1403-05-28 17 44 47-Mosque of Atban Bin Malik - Google Maps.png|alt=
| |
| پرونده:Alalam 635611550987617648 25f 4x3.jpg|alt=
| |
| پرونده:عتبان2.jpg|تصویر هوایی بنای باقی مانده از مسجد عتبان در شمال مسجد جمعه
| |
| </gallery>
| |
|
| |
|
| === تصاویر وضعیت فعلی مسجد === | | == نگارخانه == |
| <gallery mode="packed" heights="150px"> | | <gallery> |
| پرونده:Itban-bin-malik-2-1024x768.jpg|alt= | | پرونده:Almadina-history-035.jpg|محدوده خانه سعد در کنار خانه ابن الهدم |
| پرونده:1403-05-28 17 45 25-Mosque of Atban Bin Malik - Google Maps.png|alt=
| |
| پرونده:Itban-bin-malik-1-1024x768.jpg|alt=
| |
| پرونده:1403-05-28 17 45 35-Mosque of Atban Bin Malik - Google Maps.png|alt=
| |
| پرونده:Itban-bin-malik-3-1024x768.jpg|alt=
| |
| </gallery> | | </gallery> |
|
| |
|
| خط ۸۵: |
خط ۵۹: |
| == منابع == | | == منابع == |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| *'''أسد الغابة فی معرفة الصحابة'''، ابن اثیر، علی بن محمد الجزری، دار الکتاب العربی - بیروت - لبنان. | | *'''أسد الغابة فی معرفة الصحابة'''، ابن اثیر، علی بن محمد الجزری، دار الكتاب العربي - بيروت - لبنان. |
| *'''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ه. | | *'''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی1418ه، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ه. |
| | |
| | *'''المدینة بین الماضی و الحاضر'''، السید ابراهیم العیاشی، مدینه، مکتبة العلمیه، 1972. |
| | *'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م. |
| | *'''تاریخ مدینه منوره'''، عمر بن شبه نمیری، . |
| *'''التعریف بما انست الهجرة من معالم دارالهجرة'''، جمال‌الدین محمدبن‌احمد المطری، تحقیق سلیمان الرحیلی، الریاض، دارة الملک عبدالعزیز، 1426ه. | | *'''التعریف بما انست الهجرة من معالم دارالهجرة'''، جمال‌الدین محمدبن‌احمد المطری، تحقیق سلیمان الرحیلی، الریاض، دارة الملک عبدالعزیز، 1426ه. |
| *'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م. | | *'''اخبار المدینه'''، محمدبن حسن ابن زباله(متوفی199ه)، المملکه العربیه السعودیه، مرکز بحوث و دراسات المدینة المنورة، الطبعة الاولی، 1424ه.{{پایان}} |
| *'''الضوء اللامع لأهل القرن التاسع'''، شمس الدین السخاوی، دار الجیل - بیروت، 1412ه.
| | [[رده:مقاله‌های در حال ویرایش]] |
| *'''عمده الاخبار فی مدینه المختار'''، احمد العباسی، تحقیق محمد الطیب الانصاری، ناشر: اسعد طرابزونی، بی‌تا.
| |
| *'''تاریخ مدینه منوره'''، عمر بن شبه نمیری، بی تا، بی جا.
| |
| *'''الرحله العیّاشیة'''، عیاشی، عبدالله بن محمد، 2006م، تحقیق: سعید الفاضلی و سلیمان القرشی، ابوظبی، دار السویدی، چاپ اول.
| |
| *'''سایت خبری العالم'''
| |
| *'''سایت مزارات مکة و المدینة'''{{پایان}}{{اماکن مدینه}}
| |
| | |
| [[رده:مسجدهای مدینه]]
| |
| [[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]] | |
| [[En:The Mosque of Utban b. Malik]]
| |
| [[ar: مسجد عتبان بن مالك]]
| |
