| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۴: |
خط ۴: |
| | پیوند تصویر = | | | پیوند تصویر = |
| | توضیح تصویر = | | | توضیح تصویر = |
| | نام‌های دیگر = مسجد ذو النورين | | | نام‌های دیگر = |
| | مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * | | | مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * |
| | کاربری = مسجد | | | کاربری = مسجد |
| خط ۲۴: |
خط ۲۴: |
| | طول جغرافیایی = 39.609435 | | | طول جغرافیایی = 39.609435 |
| | توضیح نقشه = | | | توضیح نقشه = |
| }}'''مسجد عثمان بن عَفان'''، یکی از مساجد [[مدینه]] در [[کشور عربستان]] است که در اوایل قرن پانزدهم هجری ساخته شده است. این مسجد در جنوب [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] با فاصله 425 متر واقع شده و در محدوده [[مصلای پیامبر(ص)]] قرار گرفته است. | | }}'''مسجد عثمان بن عَفان'''، یکی از مساجد [[مدینه]] در [[کشور عربستان]] است که در اوایل قرن 15 هجری ساخته شده و بر این اساس، جزء مساجد قدیمی عصر نبوی محسوب نمی‌شوند. |
| | |
| | این مسجد در جهت جنوبی مسجد النبی با فاصله 425 متر واقع شده و در محدوده [[مصلای پیامبر(ص)]] قرار گرفته است. |
| | |
| | ساختمان قدیمی‌تری از این مسجد از سال946هجری در قلعه عسکریه وجود داشته که با انفجار قلعه در 1338هجری به مخروبه تبدیل شده و در 1370 در توسعه شهری به کلی از بین رفته است. ساختمان جدید با جابجایی در مکان در دروان معاصر ساخته شده. |
|
| |
|
| ==مکان== | | ==مکان== |
|
| |
|
| این مسجد در [[مدینه]] جنوب [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] با فاصله 425 متر واقع شده و با [[مسجد غمامه|مسجد غَمامه]] 322 متر فاصله دارد و در محدوده [[مصلای پیامبر(ص)]] قرار گرفته است.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=261 مساجد الاثریة، ص261]</ref> | | این مسجد در جهت جنوبی مسجد النبی با فاصله 425 متر واقع شده و با مسجد غمامه 322متر فاصله دارد و در محدوده [[مصلای پیامبر(ص)]] قرار گرفته است.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=261 مساجد الاثریة، ص261]</ref> |
|
| |
|
| == نام == | | == نام == |
| برخی محققین احتمال داده اند که نام عثمان بر روی این مسجد، به خاطر این است که در محدوده مساجد مصلی، به نام همه خلفای نخستین، مسجدی وجود داشته، و این مسجد را جهت تکمیل اسامی خلفای چهارگانه اینگونه نام گذاشته‌اند.<ref>مساجد الاثریة، ص262</ref> همچنین این مسجد امروزه در مدینه به مسجد ذوالنورین نیز شناخته میشود. | | برخی محققین احتمال داده اند که نام عثمان بر روی این مسجد، به خاطر این است که در محدوده مساجد مصلی، به نام همه خلفای نخستین، مسجدی وجود داشته، پس این مسجد را جهت تکمیل اسامی خلفای چهارگانه اینگونه نام گذاشته اند.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=262 مساجد الاثریة، ص262]</ref> |
| | |
| == تاریخچه بنای امروزی ==
| |
| ساختمان فعلی این مسجد را در حدود1410هجری، شیخ خاشقچی ساخت و به اداره اوقاف عربستان واگذار کرد. بنابر این، وجود آن در محدوده [[مصلای پیامبر(ص)|مُصلّی پیامبر(ص)]] و در نزدیکی [[مسجد النبی|حرم پیامبر(ص)]]، نباید این تصور را به وجود آورد که مسجد مذکور، از مساجد قدیمی مربوط به عصر نبوی است.<ref name=":02">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=261 مساجد الاثریة، ص261]</ref>
| |
| | |
| مسجد تا سال 2012 دارای یک مناره بوده که دفتر شئونات اسلامی به دلیل نشت آب زیاد از زیر آن و کج شدن مناره، آن را تخریب کرد.<ref>https://www.okaz.com.sa/local/na/1526706</ref> از آن پس مسجد به حالت امروزی با یک گنبد و بدون مناره است.
| |
| | |
| == پیشینه بنا ==
| |
| پیش از بنای امروزی مسجد عثمان(که جنوب مسجد النبی است)، مسجد قدیمی‌تری با همین نام، درمحدوده شمال غربی مسجد النبی و داخل قلعه سلطانیه قرار داشت.<ref>فصول من تاریخ المدینة المنورة، ص52</ref> میتوان مسجد قدیمی عثمان را کاملا جدا از مسجد فعلی در نظر گرفت که پیشنه آن موجود است ولی ساختمانش مفقود میباشد.
| |
| | |
| زمان دقیق تاسیس مسجد قدیمی عثمان مشخص نیست اما علی بن موسی در سال ۱۳۰۳ قمری / 1885م به وجود مسجدی به نام عثمان بن عفان در قعله سلطانیه در مدینه اشاره کرده و آن را مسجدی با یک مناره توصیف کرده است؛<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D8%B5%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=16 وصف المدینة المنورة، ص16]</ref> قلعه‌ای که سلطان سلیمان عثمانی (حکومت 926-974) در سده دهم بنا کرده بود. گفته اند که سربازان داخل قلعه در این مسجد نماز می‌خواندند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=138 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص138و 134]</ref> برخی از پژوهشگران این مسجد را ساخته شده در محل مصلای پیامبر در سال اول هجرت دانسته اند؛ محلی که در اصل خانه حکیم بن العداء بوده است و به آن دار ابی یسار گفته می‌شد.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص85 و 78</ref><ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص76.</ref>
| |
| | |
| ساختمان مسجد در 1338 قمری مخروبه شد و در 1370 قمری در پروژه‌های توسعه‌ای این منطقه به همراه قلعه از بین رفت.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص87.</ref> شیخ خاشقچی بنای جدید را با جابجایی در موقعیت مکانی، در دهه نخست سده پانزدهم هجری در مکان فعلی ساخته است.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=262 مساجد الاثریة، ص262]</ref>
| |
| | |
| برخی از پژوهشگران برآنند که مسجد عثمان در محل مسجد تاجوری ساخته شده است. مسجد تاجوری در حدود سال ۱۰۰۰ قمری به دست شیخ حسن تاجوری، از مدرسان مسجد نبوی، ساخته شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=261 مساجد الاثریه، ص ۲۶۱]</ref>
| |
| | |
| == نگارخانه ==
| |
| | |
| ==== تصاویر نمای داخلی مسجد ====
| |
| <gallery>
| |
| پرونده:نمای کلی داخل.png|'''نمای کلی داخل'''
| |
| پرونده:محراب مسجد عثمان.png|'''محراب مسجد عثمان'''
| |
| پرونده:ورودی.png|'''ورودی'''
| |
| پرونده:سقف.png|'''گنبد و سقف مسجد'''
| |
| پرونده:مصلی و پنجره های دیوار جنوبی مسجد.png|'''مصلی و پنجره های ضلع جنوبی مسجد'''
| |
| </gallery>
| |
|
| |
|
| == تصاویر نمای خارجی مسجد == | | == زمان تاسیس == |
| <gallery>
| |
| پرونده:عثمان.jpg|alt=
| |
| پرونده:1403-05-02 00 31 35-Google Maps.png|alt=
| |
| پرونده:Image-135044-othman-bin-affan-mosque-daytime-religious-tourist-attract-preview.jpg|alt=
| |
| پرونده:1403-05-02 00 40 16-Google Maps.png|alt=
| |
| پرونده:1403-05-02 00 41 53-Google Maps.png|alt=
| |
| </gallery>
| |
|
| |
|
| ==== تصاویر مسجد با مناره، پیش از 2012 میلادی ==== | | ساختمان فعلی این مسجد را در حدود1410هجری، شیخ خاشقچی ساخت و به اداره اوقاف عربستان واگذار کرد. بنابر این، وجود آن در محدوده [[مصلای پیامبر(ص)|مُصلّی پیامبر(ص)]] و در نزدیکی [[مسجد النبی|حرم پیامبر(ص)]]، نباید این تصور را به وجود آورد که مسجد مذکور، از مساجد قدیمی مربوط به عصر نبوی است.<ref name=":0" /> |
| <gallery> | | == پیشینه مسجد عثمان == |
| پرونده:206392.jpg|alt=
| | اما پیش از بنای امروزی مسجد عثمان، ساختمان قدیمی‌تری از این مسجد از سال946هجری وجود داشته است.<ref>معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص78</ref> ساختمان مذکور از زمان سلطان سلیمان اول (بین سالهای 926-974هجری) همزمان با ساخت دیوارهای «[[القلعه العسکریه]]» به دست وی به بنا شده.<ref>معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص85 و 78</ref> |
| پرونده:2931.jpg|alt=
| |
| پرونده:Unnamed.jpg|alt=
| |
| پرونده:1403-05-02 00 01 38-Google Maps.png|alt=
| |
| </gallery> | |
|
| |
|
| ==== تصاویر قدیمی از قلعه سلطانیه و نمای دور از مسجد ====
| | قلعه و مسجد آن در محدوده شمال غربی مسجد النبی قرار داشته‌اند<ref>فصول من تاریخ المدینة المنورة، ص52</ref> و خیاری (متوفی 1380ه) از وجود این مسجد سخن به میان آورده.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=138 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص138و 134]</ref> همچنین سفرنامه نویسی در سال 1303ه/1885م مسجد عثمان را داخل قلعه مذکور دیده و با یک مناره توصیف کرده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D8%B5%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=16 وصف المدینة المنورة، ص16]</ref> |
| <gallery>
| |
| پرونده:02عثمان.jpg|تصویری از مناره مسجد که جزئی از دیوار قلعه است در سال 1345هجری
| |
| پرونده:7.jpg|محدوده قدیمی مسجد در تصاویر هوایی - غرب و شمال غربی مسجد النبی
| |
| پرونده:عثمان8.jpg|تصویر کلی مدینه در ١٨٨٠میلادی و 1297 هجری، در تصویر به ترتیب ظاهر میشود: ١ برج باب الشامی ٢ قبه ومأذنه مسجد عثمان ٣ باب الشامی 4. قلعه سلطانیه
| |
| پرونده:عثمان1.jpg|alt=
| |
| پرونده:عثمان3.jpg|alt=
| |
| پرونده:9.jpg|منظر کلی مدينه منوره که قلعه سلطانیه و باب الشامی و مسجدنبوی در آن مشخص است
| |
| پرونده:1403-05-02 00 25 17-المعالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ الجزء الرابع المجلد الثانی.pdf and.png|در سمت چپ تصویر مناره و قبه قدیمی مسجد مشخص است.
| |
| پرونده:نقشه مسجدهای مصلا.png|تصویر فوق فاصله مسجدهای مصلی را تا یکی از گوشه‌های ساختمان فعلی مسجدالنبی نشان می‌دهد.
| |
| </gallery> | |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته == | | ساختمان مسجد با انفجار و زوال قلعه در 1338ه مخروبه شد و در 1370ه همراه با دیوارهای قلعه به کلی از میان برداشته شد.<ref>معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص87.</ref>در واقع بنای قدیمی این مسجد در پروژه‌های توسعه‌ای این منطقه از بین رفته و شیخ خاشقچی بنای جدید را با مقداری جابجایی، در مکان فعلی ساخته است.<ref name=":1" /> |
|
| |
|
| * [[مصلای پیامبر(ص)|مصلای پیامبر]]
| | کعکی گزارش هایی مبنی بر بازگشت تاریخچه بنا به عصر نبوی آورده<ref>معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص76.</ref>، و اشاراتی به ترمیم بنا در ضمن بازسازی قلعه به سال 1285هجری کرده است.<ref>معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص79.</ref> احمد خیاری علت عدم وجود محتوای دقیق درباره بازسازی های مسجد را، وجود آن در داخل قلعه و اختصاص آن به نماز سربازها، دانسته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=144 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص144]</ref> |
| * [[مسجد امام علی (مناخه)]]
| |
|
| |
|
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
