در حال ویرایش مسجد فتح (مدینه)

مسجد فتح از مساجد قدیم مدینه و مورد اعتناى مسلمانان قرون اوليه اسلامى به شمار می‌رود. پیامبر(ص) در محدوده این مسجد نماز خوانده و خیمه فرماندهی [[غزوه خندق|غزوه احد]] را در تکه بلندی از [[کوه سلع]] که مکان همین مسجد است قرار داده بود.  مسجد از قرن نخست پیامبر وجود داشته و تا قرن دوم  وسوم قمری نیز مکان دعا خواندن پیامبر در صحن مسجد با استوانه‌ای مشخص {{جعبه اطلاعات بنا

}}

نام مسجد فتح به علت کلام پیامبر که بشارت به فتح و نصرت الهی در جریان غزوه احد می‌داد، گذاشته شده است. نام مسجد احزاب بر این مسجد نیز به علت ارتباط تاریخی مکان مسجد با غزوه احزاب است همانطور که پیامبر بر لشکر دشمن دعا کرد که:«خدایا احزاب را شکست بده». نام مسجد اعلی نیز برای این مسجد به کار رفته که اشاره به وقوع مکان مسجد بر بخش مرتفعی از کوه سلع دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=139 مساجد الاثریه، ص139.]</ref> برخی علت نام فتح را نزول سوره فتح در این مکان دانسته‌اند.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد4، ص84.</ref>

 

'''مسجد فَتح''' بر روی تکه‌ای از حاشیه غربی [[کوه سلع]] قرار دارد<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=138 مساجد الاثریه، ص138.]</ref>، فتح نامی بزرگ است برای موضعی قدیمی که بر مجموعه [[مساجد فتح]] اطلاق میشود. معروف‌ترین و با فضیلت‌ترین مسجد که در بالاترین بخش حاشیه کوه قرار دارد، مسجد فتح است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=199 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص199.]</ref>  

[[رسول خدا(ص)]] در [[غزوه خندق]] در مکان این مسجد خیمه خود را نصب کرده بود<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%AC%DB%B3-%DB%B4.pdf&page=900 موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب، ج۴، ص900.]</ref> و بر لشکر دشمن برای شکست احزاب دعا کرد<ref>صحیح بخاری، ج3، ص234.</ref> پس خداوند دعای او را اجابت کرد<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=60 تاریخ المدینة المنورة، ص60.]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87.pdf&page=142 اخبار المدینه، ابن زباله، ص142.]</ref> و بنابر نقلی، بادی فرستاد که آمادگی آنها را در هم ریخت و خیمه‌هایشان را خراب کرد، پس ناامید شدند و رفتند.<ref name=":0">بحار الأنوار، ج20، ص250.</ref> پیامبر به مدت سه روز دعا کردند و در روز چهارشنبه‌ای پس از استجابت دعا، آثار خوشحالی در صورت پیامبر مشخص بود.<ref>الاستذكار، ج2، ص534.</ref> موضعی که پیامبر در آن دعا کرده بود در قرن دوم و سوم قمری به شکل استوانه‌ای در صحن مسجد مشخص بوده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=60 تاریخ المدینة المنورة، ص60.]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87.pdf&page=142 اخبار المدینه، ابن زباله، ص142.]</ref>

پیامبر(ص) در محدوده مسجد فتح نماز عصر را خوانده است.<ref name=":2">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=59 تاریخ المدینة المنورة، ص59.]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87.pdf&page=143 اخبار المدینه، ابن زباله، ص143.]</ref> در یکی از شبهای غزوه احزاب، پیامبر(ص) بر روی بلندی ای که مسجد فتح بر آن قرار دارد، ایستاد و داوطلبی برای خبر گرفتن از لشکر دشمن خواست و حذیفه برای این امر رهسپار شد و پیامبر منتظر ماند تا حذیفه بازگردد.<ref>إعلام الورى بأعلام الهدى، ج1، ص193.</ref>

 

اين مسجد، از مساجد مورد اعتناى مسلمانان قرون اوليه اسلامى به شمار می‌رود<ref name=":2" /> برای زائر مسجد دعایی وارد شده که با «لا إله إلا اللّه العظيم الحليم....» شروع میشود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%AC%DB%B3-%DB%B4.pdf&page=694 موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب، ج۴، ص694.]</ref>  

 

بنای اولیه مسجد توسط عمربن عبدالعزیز (حکومت بر مدینه بین سال‌های 87-93قمری) ساخته شده که یک رواق با سه ستون داشت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=139 مساجد الاثریه، ص139.]</ref> ساختمان مسجد در 575قمری توسط حسین‌بن ابی‌الهیجاء (که از وزرای [[فاطمیان مصر]] بود و توسعه هایی در مسجدالنبی نیز ایجاد کرده بود<ref>التحفة اللطيفة في تاريخ المدينة الشريفة، ج1، ص297.</ref>) تجدید بنا شد و بنای فعلی مسجد بازمی‌گردد به بازسازی سال 1270قمری/1853میلادی.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%AC%DB%B3-%DB%B4.pdf&page=696 موسوعة مرآة الحرمين الشريفين وجزيرة العرب، ج۴، ص696.]</ref> مسجد در 1411قمری نیز ترمیم شده و ترمیم سال 1430قمری/2009میلادی منجر به ظاهر امروزی مسجد شده است<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=140 مساجد الاثریه، ص140.] ؛ معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء ۴، مجلد4، ص94 و 103.</ref>