در حال ویرایش مشهد

{{در دست ویرایش|ماه=[[آبان]]|روز=[[۳۰]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363  }}

 

[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]

مشهد، واژه‌ای عربی، اسم مکان<ref name=":1">قاموس قرآن، ج‏4، ص77.</ref> و به معنای جای گردآمدن مردم،<ref>كتاب العين، ج‏3، ص398؛ المحكم و المحيط الأعظم، ج‏4، ص182.</ref> جای حضور مردم<ref name=":2">معجم مقاييس اللغه، ج‏3، ص221.</ref> و جایی که گروهی گروهی دیگر را مشاهده می‌کنند<ref>جمهرة اللغة، ج‏2، ص653.</ref> بوده و با «مشاهد» جمع بسته شده است.<ref name=":3">كتاب العين، ج‏3، ص398.</ref> برخی، مشهد را جای شهادت، شهادتگاه و تربت شهيد نیز معنا کرده‌اند.<ref name=":4">فرهنگ‌نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص90.</ref> اصل این واژه را، «ش،ه،د»، به معنای حضور، آگاهی و آگاه کردن دانسته‌اند.<ref name=":2" /> مشاهد [[مکه]] نیز، از همین اصل بوده و به معنای مواضع [[مناسک حج]] است.<ref name=":3" />

واژه مشهد، در آیه{{قلم رنگ|سبز|فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ‏ مَشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ}}{{یادداشت|پس واى بر كسانى كه كافر شدند از حضور در روزى بزرگ!}}<ref>سوره مريم، آیه 37.</ref> به کار رفته و به باور برخی، گویا به عنوان مصدر ميمى<ref name=":1" /> و به معنای حضور است.<ref>قاموس قرآن، ج‏4، ص77؛ ترجمه قرآن انصاریان، ص۳۰۷.</ref>

به حرم و زيارتگاه، به سبب این که مكان حضور مردم است، «مشهد» گفته شده است.<ref name=":4" /> در برخی از روایات، [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]]، [[آستان مقدس امام علی(ع)|قبر امام علی(ع)]] را، پیش از آن که آشکار شده و زیارتگاه مردم شود، «مشهد امیرالمؤمنین(ع)» خوانده است. بر پایه این روایات مشهد به معنای مدفن نیز به کار می‌رود.<ref name=":4" /> مشهد، مترادف واژه‌هایی مانند مقبره، تربت، قبر، [[روضه]] و مدفنِ شهيد بوده و با «مشاهد» جمع بسته شده است.<ref name=":4" />

در روایات، از [[قبر امام علی(ع)]]، پیش از آشکار شدن آن برای مردم<ref>فرحة الغري، ص93؛ بحار الأنوار، ج‏97، ص236.</ref> و پس از آشکار شدن،<ref>الهداية الكبرى، ص94.</ref> با واژگان «مشهد امیرالمؤمنین(ع)» یاد شده است. برای نمونه، [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]]، به محمد بن مسلم سفارش کرده، هرگاه به مشهد امیرالمؤمنین(ع) رفت، غسل زیارت کرده، جامه‌های تمیز بپوشده، بوی خوش زده و با آرامش به سوی قبر او گام بردارد.<ref name=":0">بحارالأنوار، ج٩٧، ص٢٣۶.</ref> واژه مشهد در روايات، برای [[آستان مقدس امام حسین(ع)|قبر امام حسین(ع)]]،{{یادداشت}}<ref>مصباح المتهجد، ج‏2، ص721.</ref>  قبر حضرت عباس(ع){{یادداشت|ثم امش حتى تأتي مشهد العباس‏ بن علي(ع).}}<ref>تهذيب الأحكام، ج‏6، ص65.</ref> و دیگر معصومان(ع) به كار رفته است.<ref>مصباح المتهجد، ج‏2، ص821؛ المزار الكبير (لابن المشهدي)، ص55.</ref> در روايات، به زائر سفارش شده، از مشاهد و زيارتگاه‌ها جز با توبه بازنگردد{{یادداشت|معاشر الناس... لا تَنصرِفوا عَنِ المشاهِدِ الّا بتوبةٍ.}} <ref>بحار الأنوار، ج٣٧، ص٢١۴.</ref> و در دعاها از خدا خواسته شده فرد را از مشاهد محروم نگذارد.{{یادداشت|لا تُخلِني يا ربِ‌ّ من ... المشاهد الكريمه!}}<ref>بحار الأنوار، ج٩۴، ص۵٩، ج٩٧، ص٢٨۶.</ref>

در برخی از روايات، به روز جمعه «مشهد عام» گفته شده؛<ref>بحارالأنوار، ج۶، ص٧٣.</ref> زیرا روز حضور و گردآمدن مردم است.<ref name=":4" /> در مورد قيامت نیز «مشهد القيامة» به كار رفته است.<ref>بصائر الدرجات، ج‏1، ص417.</ref>

مشهد، نام شهرى در استان خراسان رضوی است، كه [[آستان مقدس امام رضا(ع)|آستان امام رضا(ع)]] در آن‌جا قرار داشته و به «مشهد مقدس» مشهور است. به این شهر، مشهد الرّضا نیز گفته شده و در گذشته، طوس خوانده می‌شد. به كسى كه به زيارت [[آستان مقدس امام رضا(ع)|قبر امام رضا(ع)]] در مشهد برود، «مشهدى» مى‌گويند.<ref name=":4" />

 

== پانوشت ==

 

}}كتاب العين، خليل بن احمد فراهيدى، نشر هجرت،  قم، 1409ق.

 

معجم مقاييس اللغة، احمد بن فارس، مكتب الاعلام الاسلامي، قم، 1404ق.

 

جمهرة اللغة، محمد بن حسن ابن دريد، دار العلم للملايين، بيروت، 1988م.

ترجمه قرآن، حسین انصاریان، اسوه، قم، ۱۳۸۳ش.

قاموس قرآن، على اكبر قرشى، دار الكتب الاسلاميه، تهران، 1371ش.

 

المحكم و المحيط الأعظم، على بن اسماعيل بن سيده، دار الكتب العلمية، بيروت، 1421ق.

 

الهداية الكبرى، حسين بن حمدان خصيبى، بيروت، 1419ق.

 

فرحة الغري في تعيين قبر أمير المؤمنين عليّ بن أبي طالب(ع) في النجف، عبد الكريم بن احمد بن طاووس، قم، بى‌تا.

 

بحار الأنوار، محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، بيروت، 1403ق.

 

مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، محمد بن الحسن  ‏طوسى، بيروت، 1411ق.

 

تهذيب الأحكام، محمد بن الحسن طوسى، تحقيق خرسان، تهران، 1407ق.