در حال ویرایش مصارف قربانی
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مصارف قربانی'''، راه‌های شرعی مصرف گوشت [[قربانی]] [[حج]] است. شیوه مصرف گوشت قربانی و ویژگی‌های مصرف‌کنندگان گوشت قربانی حج در منابع فقهی تعیین شده است | '''مصارف قربانی'''، راه‌های شرعی مصرف گوشت [[قربانی]] [[حج]] است. شیوه مصرف گوشت قربانی و ویژگی‌های مصرف‌کنندگان گوشت قربانی حج در منابع فقهی تعیین شده است. | ||
== مصارف سه گانه قربانی == | == مصارف سه گانه قربانی == | ||
برای قربانی حج تمتع، با توجه به آیات 28 و 36 [[سوره حج]]<ref>«فَكلُواْ مِنهْا وَ أَطْعِمُواْ الْبَائسَ الْفَقِيرَ» (سوره حج، آیه 28) و «فَكلُواْ مِنهْا وَ أَطْعِمُواْ الْقَانِعَ وَ الْمُعْترَّ» (سوره حج، آیه 36)</ref> و روایات باب قربانی به ویژه روایات تثلیث قربانی در طرق [[شیعه]]<ref>به عنوان نمونه رجوع شود به: وسائل الشيعة، ج14، باب 40: بَابُ حُكْمِ أَكْلِ الْإِنْسَانِ وَ إِطْعَامِهِ وَ إِهْدَائِهِ مِنْ هَدْيِهِ الْمَنْدُوبِ وَ الْوَاجِبِ، صص159-168.</ref> و [[اهل سنت]]،<ref>احكام القرآن جصاص، ج5، ص81.</ref> سه مصرف توسط فقهای مذاهب خمسه ذکر شده است: 1) خوردن بخشی از قربانی توسط حاجی، 2)هدیه دادن بخشی از آن به دوستان، 3) صدقه دادن بخشی از آن به فقیر. در ادامه جزئیات تفاوت دیدگاه این فقهاء بیان می گردد. | برای قربانی حج تمتع، با توجه به آیات 28 و 36 [[سوره حج]]<ref>«فَكلُواْ مِنهْا وَ أَطْعِمُواْ الْبَائسَ الْفَقِيرَ» (سوره حج، آیه 28) و «فَكلُواْ مِنهْا وَ أَطْعِمُواْ الْقَانِعَ وَ الْمُعْترَّ» (سوره حج، آیه 36)</ref> و روایات باب قربانی به ویژه روایات تثلیث قربانی در طرق [[شیعه]]<ref>به عنوان نمونه رجوع شود به: وسائل الشيعة، ج14، باب 40: بَابُ حُكْمِ أَكْلِ الْإِنْسَانِ وَ إِطْعَامِهِ وَ إِهْدَائِهِ مِنْ هَدْيِهِ الْمَنْدُوبِ وَ الْوَاجِبِ، صص159-168.</ref> و [[اهل سنت]]،<ref>احكام القرآن جصاص، ج5، ص81.</ref> سه مصرف توسط فقهای مذاهب خمسه ذکر شده است: 1) خوردن بخشی از قربانی توسط حاجی، 2)هدیه دادن بخشی از آن به دوستان، 3) صدقه دادن بخشی از آن به فقیر. در ادامه جزئیات تفاوت دیدگاه این فقهاء بیان می گردد. | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
[[شافعی]](م204ق) خوردن از قربانی [[حج تمتع]] را مانند قربانی کفاره‌ای جایز نمی‌داند و تمام قربانی را سهم فقرا می‌داند.<ref>-الام، ج2، ص239، التفسير المظهرى، ج1، ص226؛ احکام القرآن ابن عربی، ج3، ص1291؛ الشرح الكبير على متن المقنع، ج3، ص580؛ تذكرة الفقهاء، ج8، ص 294؛ همو، 1412ق، ج11، ص147 و ص258.</ref> | [[شافعی]](م204ق) خوردن از قربانی [[حج تمتع]] را مانند قربانی کفاره‌ای جایز نمی‌داند و تمام قربانی را سهم فقرا می‌داند.<ref>-الام، ج2، ص239، التفسير المظهرى، ج1، ص226؛ احکام القرآن ابن عربی، ج3، ص1291؛ الشرح الكبير على متن المقنع، ج3، ص580؛ تذكرة الفقهاء، ج8، ص 294؛ همو، 1412ق، ج11، ص147 و ص258.</ref> | ||
ابوحنیفه نعمان بن ثابت(م150ق)، مالک بن انس(م179ق) و احمد بن حنبل(م۲۴۱ق) و فقهای پیرو آنها خوردن از قربانی [[حج تمتع]] و [[حج قران|قران]] را شبیه قربانی‌های مستحبی و تطوعی | ابوحنیفه نعمان بن ثابت(م150ق)، مالک بن انس(م179ق) و احمد بن حنبل(م۲۴۱ق) و فقهای پیرو آنها خوردن از قربانی [[حج تمتع]] و [[حج قران|قران]] را شبیه قربانی‌های مستحبی و تطوعی جایز دانسته اند.<ref>- التفسير المظهرى، ج6، ص279، الكافي في فقه الإمام أحمد، ج1، ص540-541؛ العدة شرح العمدة، ص236؛ البحر الرائق شرح كنز الدقائق، ج3، ص76؛ اللباب فی شرح الکتاب، ج1، ص223؛ الشرح الكبير على متن المقنع، ج3، ص580؛ الذبائح فی مناسک الحج مصادرها و مصارفها، ص216. </ref> | ||
فقهای حنفی و حنبلی گفته اند: حاجی نباید بیش از یک سوم قربانی را بخورد و روایات تثلیث قربانی را نقل کرده اند.<ref>- احکام القرآن جصاص، ج5، ص81، المغني،ج9، ص448، العدة شرح العمدة، ص235.</ref> و استحباب خوردن از قربانی حج قران و تمتع و استحباب تثلیث آن دو را مطرح کرده اند.<ref>- الفقه على المذاهب الأربعة، ج1، صص628-629، المبسوط، ج4، ص141، حاشية الروض المربع شرح زاد المستقنع، ج4، ص239-240.</ref> اما فقهای مالکی برای خوردن مقداری مشخص نکرده و تثلیث قربانی را رد کرده اند.<ref>- احکام القرآن ابن عربی، ج3، ص1294، الذبائح فی مناسک الحج مصادرها و مصارفها، ص217.</ref> | فقهای حنفی و حنبلی گفته اند: حاجی نباید بیش از یک سوم قربانی را بخورد و روایات تثلیث قربانی را نقل کرده اند.<ref>- احکام القرآن جصاص، ج5، ص81، المغني،ج9، ص448، العدة شرح العمدة، ص235.</ref> و استحباب خوردن از قربانی حج قران و تمتع و استحباب تثلیث آن دو را مطرح کرده اند.<ref>- الفقه على المذاهب الأربعة، ج1، صص628-629، المبسوط، ج4، ص141، حاشية الروض المربع شرح زاد المستقنع، ج4، ص239-240.</ref> اما فقهای مالکی برای خوردن مقداری مشخص نکرده و تثلیث قربانی را رد کرده اند.<ref>- احکام القرآن ابن عربی، ج3، ص1294، الذبائح فی مناسک الحج مصادرها و مصارفها، ص217.</ref> | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
# اسراف قربانی با سوزاندن و دفن آنها: به علت زیاد بودن گوشت های قربانی، کم بودن مستحقین نزدیک، نبودن شرایط مناسب برای بسته بندی و ارسال قربانی ها و وجود فتاوایی بر ممنوعیت خارج کردن قربانی از منی. | # اسراف قربانی با سوزاندن و دفن آنها: به علت زیاد بودن گوشت های قربانی، کم بودن مستحقین نزدیک، نبودن شرایط مناسب برای بسته بندی و ارسال قربانی ها و وجود فتاوایی بر ممنوعیت خارج کردن قربانی از منی. | ||
در بین فقهای امامیه، آیت الله خوئی مشکل اول را با جواز قربانی در کشتارگاه های فعلی و برداشتن شرط وقوع ذبح در منی؛<ref>- رک: المعتمد، ج5، صص210-211.</ref> و مشکل دوم را با وکالت گرفتن از فقیر و اجازه تصرف در سهم فقیر؛<ref>- المعتمد، ج5، ص302؛ مناسك الحج، ص176.</ref> مشکل سوم را با دادن جواز خروج گوشت قربانی از منی حل کرده اند.<ref>- المعتمد، ج5، ص302.</ref> اکثر فقهای بعد ایشان نیز مشابه این راه‌کارها را پیشنهاد داده‌اند. | در بین فقهای امامیه، آیت الله خوئی مشکل اول را با جواز قربانی در کشتارگاه های فعلی و برداشتن شرط وقوع ذبح در منی؛<ref>- رک: المعتمد، ج5، صص210-211.</ref> و مشکل دوم را با وکالت گرفتن از فقیر و اجازه تصرف در سهم فقیر؛<ref>- المعتمد، ج5، ص302؛ مناسك الحج، ص176.</ref> مشکل سوم را با دادن جواز خروج گوشت قربانی از منی حل کرده اند.<ref>- المعتمد، ج5، ص302.</ref> اکثر فقهای بعد ایشان نیز مشابه این راه‌کارها را پیشنهاد داده‌اند.{{نیازمند منبع}} | ||
مذاهب اربعه اهل سنت مشکل اول را ندارند؛ چون قائل به وجوب ذبح در منی نیستند؛ بلکه کل حرم را محل قربانی می دانند؛<ref>- منتهى المطلب، ج11، ص172؛ و نیز رک: كشف اللثام و الإبهام، ج6، ص203.</ref> همچنین با مشکل دوم نیز مواجه نیستند؛ زیرا فقهای شافعی و مالکی تثلیث قربانی را رد کرده اند و فقهای حنفی و حنبلی نیز قائل به استحباب تثلیث هستند و استحباب برای آنها لزومی نمی آورد. پس تنها با مشکل سوم مواجه بودند. شیخ محمود شلتوت (م1383ه.ق)، در سال 1328 ه.ش ذبح را واجب کرد؛ هرچند موجب سوزاندن یا دفن شود.<ref>- رک: الفقه على المذاهب الخمسة، ج1، صص270-271؛ فقه الإمام الصادق عليه السلام، ج2، ص 237؛ به نقل از رسالة الإسلام، ج1، شماره4.</ref> اما دکتر طه ریان مالکی سه راهکار برای قربانی مطرح کرده است: 1- پرداخت قیمت قربانی به جای ذبح آن و صرف آن در مصارف مورد نیاز فقراء، 2- فروش گوشت قربانی و دادن قیمت آن به فقراء کشورهای اسلامی،3- ساخت کارخانه هایی برای بسته بندی گوشت ها و ارسال آن به فقراء کشورهای اسلامی.<ref>- رک: الذبائح فی مناسک الحج مصادرها و مصارفها، سال یازدهم، شماره2، ص221-222.</ref> امروزه راهکار سوم در عربستان اجرا می گردد. | مذاهب اربعه اهل سنت مشکل اول را ندارند؛ چون قائل به وجوب ذبح در منی نیستند؛ بلکه کل حرم را محل قربانی می دانند؛<ref>- منتهى المطلب، ج11، ص172؛ و نیز رک: كشف اللثام و الإبهام، ج6، ص203.</ref> همچنین با مشکل دوم نیز مواجه نیستند؛ زیرا فقهای شافعی و مالکی تثلیث قربانی را رد کرده اند و فقهای حنفی و حنبلی نیز قائل به استحباب تثلیث هستند و استحباب برای آنها لزومی نمی آورد. پس تنها با مشکل سوم مواجه بودند. شیخ محمود شلتوت (م1383ه.ق)، در سال 1328 ه.ش ذبح را واجب کرد؛ هرچند موجب سوزاندن یا دفن شود.<ref>- رک: الفقه على المذاهب الخمسة، ج1، صص270-271؛ فقه الإمام الصادق عليه السلام، ج2، ص 237؛ به نقل از رسالة الإسلام، ج1، شماره4.</ref> اما دکتر طه ریان مالکی سه راهکار برای قربانی مطرح کرده است: 1- پرداخت قیمت قربانی به جای ذبح آن و صرف آن در مصارف مورد نیاز فقراء، 2- فروش گوشت قربانی و دادن قیمت آن به فقراء کشورهای اسلامی،3- ساخت کارخانه هایی برای بسته بندی گوشت ها و ارسال آن به فقراء کشورهای اسلامی.<ref>- رک: الذبائح فی مناسک الحج مصادرها و مصارفها، سال یازدهم، شماره2، ص221-222.</ref> امروزه راهکار سوم در عربستان اجرا می گردد. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||