در حال ویرایش مصر

{{جعبه اطلاعات کشور
| عنوان             =
| تصویر             =مصر در آفریقا.png
| اندازه تصویر      =
| تصویر پرچم        =
| عرض پرچم          =
| تصویر نشان ملی    =
| عرض تصویر نشان ملی=
| نام رسمی           =
| دین رسمی            = [[اسلام]]
| جمعیت کل            =
| مساحت             =
| حکومت               =
| واحد پول            =
| پایتخت              =
| شهرهای مهم         = اسکندریه، آسوان، آسوت، قاهره، محلة‌الکبری، شرم‌الشیخ، سوئز
| ادیان(درصد)           = مسیحیت ۱۰ تا ۲۰ درصد
| زبان رسمی                =
| سایت         =
| پیشینه اسلام            =
| جمعیت مسلمانان      =
| جمعیت               = ۸۰ میلیون
| درصد به جمعیت کشور  =
| درصد به جمعیت مسلمانان= ۸۰ تا ۹۰ درصد
| آداب و رسوم          =
| وقایع تاریخی        =
| حکومت‌ها              =
| احزاب                =
| فرق                  =
| خاندان‌ها             =
| اقوام                =
| مراکز علمی           =
| زیارتگاه‌ها           = [[مسجد سیدة زینب (قاهره)|مسجد سیدة زینب]]، [[رأس الحسین (مصر)|رأس الحسین]]، [[مقبره مالک اشتر]]، [[مقبره سکینه دختر امام حسین (مصر)|مقبره سکینه دختر امام حسین]]
| مساجد                =
| حسینیه‌ها             =
| مؤسسات فرهنگی        =
| مؤسسات اجتماعی       =
| مناطق شیعه‌نشین       =
| مذهبی                =
| سیاسی                =
| علمی                 =
| اجتماعی              =
| آمار حج‌گزاران             =
| متولی حج              =
| حج‌گزاران مشهور              =
}}
'''مصر''' کشوری در شمال شرقی قاره آفریقا، که دارای [[فهرست مکان‌های مصر|مکان‌های زیارتی]] پرشماری است و حاکمان آن در طول تاریخ پس از اسلام، در [[حرمین]] و [[حج|مراسم حج]] تأثیرگذار بوده‌اند. 

[[مسجد سیدة زینب (قاهره)|مسجد سیدة زینب]] که بر اساس گزارش‌هایی محل دفن [[حضرت زینب(س)]] است، مقام رأس الحسین که به گفته برخی، سر [[امام حسین(ع)‌]] در آن دفن شده و [[مقبره مالک اشتر (مصر)|مقبره مالک اشتر نخعی]] برخی از زیارتگاه‌های مصرند. در این کشور، زیارتگاه‌هایی نیز منتسب به [[صحابه|صحابه پیامبر(ص)]]، مانند [[مقبره معاذ بن جبل (مصر)|مقبره معاذ بن جبل]] وجود دارد.
== موقعیت و جمعیت ==

جمهوری عربی مصر در شمال آفریقا و در منطقه خاورمیانه قرار گرفته است. کشور مصر از غرب به [[لیبی]]، از جنوب به [[سودان]] و از شرق به نوار غزه محدود می‌شود و شمال آن به دریای مدیترانه و شرق آن به دریای سرخ متصل است.

جمعیت مصر تا تاریخ سال ۱۳۸۷ش، هشتاد میلیون ذکر شده که بیشتر آن در سواحل رود نیل زندگی می‌کنند. این کشور دارای منطقه گسترده بیابانی است، که بیشتر غیرمسکونی است.

اهمیت نقش مصر در طول تاریخ به دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی و استراتژیکی این منطقه بوده است. کانال سوئز دریای مدیترانه را به دریای سرخ و اقیانوس هند وصل می‌کند و کانال ارتباطی بین شرق و غرب دنیا شمرده می‌شود. شهرهای مهم مصر را اسکندریه، آسوان، آسوت، قاهره، محلة‌الکبری، شرم‌الشیخ و سوئز شمرده‌اند.<ref>آشنایی با کشورهای اسلامی، ص۱۴۹ و ۱۵۰.</ref> 

قاهره معروف به داشتن مساجد، [[گلدسته|مناره‌ها]] و كليسا است، 80 تا 90 درصد مردم مصر مسلمان هستند و اكثر آنها [[اهل سنت|سنى مذهب]] و تعدادى از مسلمانان مصر تحت تعاليم [[صوفیه|صوفى‌ها]] قرار دارند و در مصر اقليتى [[شيعه]] نيز زندگى مى‌كنند. [[مسحیت|مسيحى‌ها]] 10 تا 20 درصد جمعيت مصر را شامل مى‌شوند. [[یهود|یهودیان]] و [[بهاییت|بهایی‌ها]] از دیگر اقلیت‌های مذهبی مصرند.<ref>آشنایی با کشورهای اسلامی، ص۱۵۱-۱۵۴.</ref>
[[پرونده:مصر2.png|وسط|بی‌قاب|463x463پیکسل]]

== تاریخچه ==
مصر از نخستین تمدن‌های بشری شمرده شده است. اهرام سه‌گانه مصر مربوط به اولین فرمانروایان مصر، در ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد است. با شکست آخرین فرعون، نکتانبو دوم، در سال ۳۴۳ قبل از میلاد، توسط امپراتور [[ایران]]، دوره فراعنه در مصر پایان یافت. از قرن هفتم میلادی به بعد، به ترتیب امپراتوری بیزانس (روم شرقی)، مسلمانان، [[فاطمیون]]، [[مملوکیان]] و [[امپراتوری عثمانی|ترک‌های عثمانی]] بر مصر حکومت کردند. 

در سال ۱۸۰۵م، محمدعلی پاشا فرمانروای مصر شد. اشغال توسط [[بریتانیا]]، اعلام جمهوری عربی در سال ۱958م، برگزیده شدن جمال عبدالناصر (رهبر جنبش افسران آزاد) به عنوان اولین رئیس جمهور مصر در سال ۱۹۵۶م، اشغال صحرای سینا توسط [[فلسطین اشغالی|اسرائیل]]، رئیس‌جمهوری انور سادات،‌جانشین عبدالناصر و پس از او، حسنی مبارک در سال ۱۹۸۱م، از رویدادهای تاریخی مصر است.<ref>آشنایی با کشورهای اسلامی، ص۱۵۵ و ۱۵۷.</ref>

== حج و حرمین ==
کشور مصر در طول تاریخ بعد از اسلام، به دلیل نزدیکی جغرافیایی به [[حجاز]] و قرار گرفتن دو کشور در دو طرف دریای سرخ، در رویدادها و جریانات حجاز نقش داشته است. در دوران [[امپراتوری عثمانی|عثمانی]] و هنگام سلطه ظاهری [[ممالیک|ممالیک مصر]] بر حجاز، حاکمان مصر توجه زیادی به [[حج]] داشته‌اند. اعزام محمل و ارسال صره هدایا در [[ایام الحج|موسم حج]]، از جمله نمونه‌های توجه مصریان به حج بوده است.<ref name=":1">«حج در جمهوری عربی مصر»، ص۱۵۴.</ref> 

مصر را از جمله کشورهای پر متقاضی برای شرکت در مراسم حج شمرده‌اند.<ref name=":1" /> دلیل آن را افزون بر گرایش مذهبی مردم آن، نزدیکی به منطقه حجاز و برخورداری از مرزهای مشترک آبی قابل کشتیرانی (دریای سرخ) دانسته‌اند.<ref name=":1" />

بر اساس گزارشی در سال ۱۳۹۲ش، سهمیه حج مصر به صورت‌های حج قرعه، حج سیاحی (شرکت‌ها) و حج تضامنی (جمعیت‌ها و تشکل‌های مردمی) است، که بخش عمده آن حج قرعه است.<ref>«حج در جمهوری عربی مصر»، ص۱۵۵.</ref> شرط ثبت‌نام برای شرکت در مراسم حج، نداشتن سابقه شرکت در این مراسم از راه حج قرعه و گذشتن پنج سال از شرکت در این مراسم از دیگر راه‌ها (سیاحی و تضمانی) است. هزینه سفر حج پس از مشخص شدن نتیجه قرعه گرفته می‌شود.<ref>«حج در جمهوری عربی مصر»، ص۱۵۸.</ref>

=== نقش حاکمان مصر در تهیه پرده کعبه ===
{{همچنین ببینید|پرده کعبه}}
پس از انقراض [[بنی‌عباس|عباسیان]] (۶۵6ق.) فراهم کردن [[پرده کعبه]] از سال۶۶۱ق. به انحصار حاکمان مصر درآمد.<ref>کشف الارتیاب، ص360.</ref>ملک ظاهر بندقداری نخستین پادشاه مصر بود که پوشش کعبه را فراهم کرد.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص124؛ عجائب الآثار، ج1، ص30؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص318.</ref> در سال ۷۴۳ق. ملک صالح اسماعیل بن محمد قلاوون، یک یا چند آبادی را در پیرامون قاهره به نام [[قلیوبیه|قَلیوبیه]]<ref>التحفة اللطیفه، ج2، ص107؛ شفاء الغرام، ج1، ص123؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص317.</ref> برای تهیه پوشش کعبه و [[حجره نبوی]] وقف کرد. سپس عثمانی‌ها به گسترش این مکان پرداختند و سنت ارسال پرده از مصر را استمرار دادند.<ref>الضوء اللامع، ج۴، ص۲۶؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص۳۲۰.</ref>

در سال ۸۴۸ق. [[شاهرخ میرزا]]، فرزند امیر تیمور گورکان، پس از تلاش بسیار موفق شد که پرده‌ای از [[ایران]] برای کعبه بفرستد.<ref>النجوم الزاهره، ج15، ص364؛ مستدرکات اعیان الشیعه، ج6، ص176؛ انباء الغمر بابناء العمر، ج8، ص64.</ref>

== مکان‌های زیارتی ==
{{همچنین ببینید|فهرست مکان‌های مصر}}
کشور مصر دارای مکان‌های زیارتی پرشماری است.<ref name=":0">صیانة الآثار الاسلامیة، ص۴۷ و ۴۸.</ref> برخی از زیارتگاه‌های آن مانند [[رأس الحسین (مصر)|رأس الحسین]] با واقعه [[عاشورا]] پیوند خورده و برخی مانند [[مسجد سیدة زینب (قاهره)|مسجد سیدة زینب]] و [[مقبره سکینه دختر امام حسین (مصر)|مقبره سکینه دختر امام حسین]]، منسوب به امامزادگان است.<ref name=":0" /> در این کشور، زیارتگاه‌هایی نیز منتسب به [[صحابه|صحابه پیامبر(ص)]]، مانند [[مقبره معاذ بن جبل (مصر)|مشهد معاذ بن جبل]] وجود دارد.<ref>صیانة الآثار الاسلامیة، ص۴۹.</ref>

=== مسجد سیده زینب ===
{{اصلی|مسجد سیدة زینب (قاهره)}}
مسجد سیدة زینب در شهر [[قاهره]] واقع شده و بنابر گزارش‌هایی، قبر زینب دختر امام علی(ع) در آن قرار دارد،<ref>حیاة السیدةزینب بنت امیر المومنین علی بن ابی طالب، ص ۱۳۸-۱۴۲؛ زینب الکبری من المهد الی اللحد، ص ۶۱۰-۶۱۸</ref> که البته مورد  نقد و تردید قرار گرفته است.<ref>برای تفصیل بیشتر نک: مرقد العقیله زینب، ۲۹-۴۴ و ۳۸ و ۳۹</ref> عبدالوهاب شعرانی، عالم صوفی قرن دهم قمری، بر اساس کشفیات استاد خود علی الخواص، این مقبره را مقبره حضرت زینب(س) دانسته است.<ref>المنن الکبری، ص ۴۷۷</ref>

این مسجد با مساحت هفت هزار متر مربع، شامل هفت [[رواق]]، [[گنبد|گنبدی]] بر فراز رواق اصلی، [[ضریح]] و [[گلدسته|مناره‌ها]] است و دیوارهای آن حاوی نقوش و طرح‌های عربی با آیات قرآن و شعرهایی پیرامون [[اهل بیت]] است.<ref name=":02">«مقام السیدة زینب فی القاهره»،ماهنامه شعائر، العدد 36 ، ص 11 .</ref>

== پانویس ==
{{پانویس}}

== منابع ==
{{منابع}}
* '''[https://noorlib.ir/book/view/18566 آشنایی با کشورهای اسلامی]'''، روحانی، حسن و جمعی از پژوهشگران مرکز تحقیقات استراتژیک، تهران، مشعر، ۱۳۸۷ش.
* '''اهل بیت در مصر'''، خسروشاهی، هادی و محمد مقدس، تهران، مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، ۱۳۹۰ش.
* '''بررسی زیارتگاه‌های مبتنی بر رؤیا در مصر و شام'''، خامه‌یار، احمد، در تاریخ اسلام در آینه پژوهش، شماره ۳۲، بهار و تابستان ۱۳۹۱ش.
* '''تاریخ الکعبة المعظمه''': حسین عبدالله باسلامه، به کوشش یوسف الثقفی، ریاض، دار ملک عبدالعزیز، ۱۴۱۹ق.
* '''التحفة اللطیفه''': شمس الدین السخاوی (درگذشت ۹۰۲ق)، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق.
* '''شفاء الغرام''': محمد الفاسی (درگذشت ۸۳۲ق)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۱ق.
* [https://noorlib.ir/book/view/3399 '''صیانة الآثار الاسلامیة''']، سبحانی تبریزی، جعفر، ایران، بی‌تا، بی‌نا.
* '''حیاة السیدة زینب بنت امیر المومنین علی بن ابی طالب'''، جعفر النقدی، بیروت، مؤسسه الاعلمی، ۱۹۹۸م.
* '''زینب الکبری من المهد الی اللحد'''، السید محمد کاظم القزوینی، بیروت، دارالقاری، ۲۰۰۳م.
* '''الضوء اللامع''': شمس الدین السخاوی (درگذشت ۹۰۲ق)، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق.
* '''کشف الارتیاب''': سید محسن الامین (درگذشت ۱۳۷۱ق)، به کوشش امین، مکتبة الحریس، ۱۳۸۲ق.
* '''عجائب الآثار''': عبدالرحمن الجبرتی (درگذشت ۱۲۲۷ق)، بیروت، دار الجیل.
* '''مرقد العقیله زینب'''، محمد حسنین السابقی، بیروت، مؤسسه الاعلمی، ۱۹۷۹م.
* '''مستدرکات اعیان الشیعه''': حسن الامین، دمشق، دار التعاریف، ۱۴۰۸ق.
* «'''مقام السیده زینب فی القاهره'''»، احمد الحسینی، ماهنامه شعائر، شماره ۳۶، جمادی‌الاول ۱۴۳۴ق.
* '''المنن الکبری'''، عبدالوهاب بن احمد الشعرانی، تصحیح احمد عزو عنایة، دمشق، دارالتقوی، ۲۰۰۴م.
* '''النجوم الظاهره''': ابن تغری بردی الاتابکی (درگذشت ۸۷۴ق)، مصر، وزارة الثقافة و الارشاد القومی.
{{پایان}}

== پیوند به بیرون ==
* [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1208158 حج در جمهوری عربی مصر]

{{کشورهای مرتبط با حج}}
[[رده:کشورهای مرتبط با حج]]
[[رده:کشورهای آفریقایی]]
[[رده:کشورهای حج‌گزار]]