در حال ویرایش معتزله
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
مذهب معتزله، که توسط واصل بن عطا در اوایل قرن دوم هجری تأسیس شد، به عنوان یک مکتب فکری در علم کلام شناخته می‌شود. واصل بن عطا، شاگرد حسن بصری، با استفاده از عقل در مباحث کلامی و تفسیر آیات قرآن، به تأویل معانی پرداخته و سعی در هماهنگ‌سازی عقل و دین داشت. اصول مذهب معتزله بر پنج پایه استوار است: توحید، عدل، وعد و وعید، المنزلة بین المنزلتین و امر به معروف و نهی از منکر. | |||
== | == تاریخ پیدایش و مؤسس مذهب معتزله == | ||
مذهب معتزله را [[واصل بن عطا]] (80-131ق.) در اوایل قرن دوم هجرى پدید آورد.<ref name=":0">علم الهدی، الامالی، ج1، ص115؛ شرح الاصول الخمسة، ص138-139؛ الفرق بین الفرق، ص118؛ الملل و النحل، ج1، ص48.</ref> او از شاگردان [[حسن بصری]] یکى از علماى نامدار علم کلام بود.<ref name=":1">سیر فلسفه در ایران، ص44-45.</ref> | |||
== روش فکرى معتزله == | == روش فکرى معتزله == | ||
معتزله در بحث هاى کلامى و نیز تفسیر آیات [[قرآن]]، از عقل استفاده می کردند و اگر | معتزله در بحث هاى کلامى و نیز تفسیر آیات [[قرآن]]، از عقل استفاده می کردند و اگر مضمون آیات و احادیث به حسب ظاهر موافق آرا و عقول‌شان نبود، دست به تأویل(تغییر معنای) آنها می زدند و بدین وسیله میان عقل و دین ایجاد هماهنگى می‌کردند.<ref name=":2">لاهیجی، گوهر مراد، ص46؛ امین، ضحی الاسلام، ج3، ص15-17؛ درسنامه فرق و مذاهب کلامی، ص116.</ref> | ||
== اصول مذهب معتزله == | == اصول مذهب معتزله == | ||
مذهب معتزله بر پنج اصل استوار است | مذهب معتزله بر پنج اصل استوار است که هر کس به آنها اعتقاد داشته باشد معتزلى خوانده می شود.<ref name=":1" /> | ||
=== توحید و عدل === | === توحید و عدل === | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۴: | ||
=== وَعد و وَعید === | === وَعد و وَعید === | ||
این اصل به معنای لزوم تحقق وعده خداوند به بهشت و لزوم تحقق وعید به جهنم است. اکثریت معتزله عمل به وعید را نیز همچون وَعد واجب | این اصل به معنای لزوم تحقق وعده خداوند به بهشت و لزوم تحقق وعید به جهنم است. اکثریت معتزله عمل به وعید را نیز همچون وَعد واجب می دانند.<ref name=":3" /> | ||
=== المَنزَلَة بین المنزلتین === | === المَنزَلَة بین المنزلتین === | ||
اکثریت امت اسلام شخصی که گناه کبیره کرده را را مؤمن فاسق می دانند اما معتزله نظریه المنزلة بین المنزلتین را ابراز کردند و مرتکب گناه کبیره را فاسق دانستند به این معنا که فسق حد وسط میان ایمان و کفر است و مرتکبان کبائر نه مؤمن‌اند و نه کافر. ولى از آنجا که در قیامت انسان ها دو گروه بیش نیستند اگر فاسقان بدون توبه از دنیا بروند اهل دوزخ هستند. معتزله فعلیت یافتن عذاب را براى گنهکاران حتمى می دانند و به جاودانگى و خلود عذاب براى مرتکبان کبائر نیز عقیده دارند.<ref name=":3">درسنامه فرق و مذاهب کلامی، ص111-119.</ref> | اکثریت امت اسلام شخصی که گناه کبیره کرده را را مؤمن فاسق می دانند اما معتزله نظریه المنزلة بین المنزلتین را ابراز کردند و مرتکب گناه کبیره را فاسق دانستند به این معنا که فسق حد وسط میان ایمان و کفر است و مرتکبان کبائر نه مؤمن‌اند و نه کافر. ولى از آنجا که در قیامت انسان ها دو گروه بیش نیستند اگر فاسقان بدون توبه از دنیا بروند اهل دوزخ و مخلّد در آن هستند. معتزله فعلیت یافتن عذاب را براى گنهکاران حتمى می دانند و به جاودانگى و خلود عذاب براى مرتکبان کبائر نیز عقیده دارند.<ref name=":3">درسنامه فرق و مذاهب کلامی، ص111-119.</ref> | ||
=== امر به معروف و نهى از منکر === | === امر به معروف و نهى از منکر === | ||
معتزله وجوب امر به معروف و نهى از منکر را کفایى و مشروط به شرایط و شدیدترین مرتبه آن (قتال) را از شئون حکومت و وظایف | معتزله وجوب امر به معروف و نهى از منکر را کفایى و مشروط به شرایط و شدیدترین مرتبه آن (قتال) را از شئون حکومت و وظایف رهبرى اسلامى می دانستند.<ref>زمخشری، الكشاف، ص396-398. </ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۳۶: | خط ۲۷: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* '''الامالی'''، علی بن حسین علم الهدی، قم، مکتبة المرعشی، 1405ق. | * '''الامالی'''، علی بن حسین علم الهدی، قم، مکتبة المرعشی، 1405ق. | ||
* '''شرح الاصول الخمسة''' قاضی عبدالجبار بن احمد، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1423ق. | * '''شرح الاصول الخمسة''' قاضی عبدالجبار بن احمد، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1423ق. | ||
| خط ۴۲: | خط ۳۲: | ||
* '''الملل والنحل'''، محمد بن عبدالکریم شهرستانی، بیروت، دار المعرفة، بی تا. | * '''الملل والنحل'''، محمد بن عبدالکریم شهرستانی، بیروت، دار المعرفة، بی تا. | ||
* '''سیر فلسفه در ایران'''، محمد اقبال لاهوری، تهران، انتشارات امیر کبیر، 1357ش. | * '''سیر فلسفه در ایران'''، محمد اقبال لاهوری، تهران، انتشارات امیر کبیر، 1357ش. | ||
* ''' | |||
* ''' | * '''تاريخ ابن خلدون'''، عبدالرحمان ابن خلدون، بيروت، دار الفکر، 1408ق. | ||
* ''' | * ''' معجم البلدان'''، ياقوت حموی، بيروت، دار صادر، 1995م. | ||
* '''احسن التقاسيم في معرفة الاقاليم'''، محمد بن احمد المقدسی، قاهره، مکتبه مدبولی، 1411ق. | |||
* '''تاريخ الاسلام و وفيات المشاهير و الاعلام'''، محمد بن احمد الذهبی، بيروت، دار الکتاب العربي، 1410ق. | |||
* '''الملل و النحل'''، محمد بن عبد الکریم شهرستانی، قم، الشریف الرضی، 1364ش. | * '''الملل و النحل'''، محمد بن عبد الکریم شهرستانی، قم، الشریف الرضی، 1364ش. | ||
* ''' | * '''مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین'''، ابوالحسن اشعری، بیروت، المکتبة العصریة، 1411ق. | ||
* ''' | * '''التبصیر فی الدین'''، ابوالمظفر اسفرائنی، بیروت، عالم الکتب، 1411ق. | ||
* ''' | * '''نقد الزیدیة للمذاهب الکلامیة'''، امام حنفی، قاهره، مکتبة الثقافة الدینیة، 2006م. | ||
* ''' | * '''الأربعين في أصول الدين'''، فخر الدين رازى، قاهره، مكتبة الكليات الأزهرية، 1986م. | ||
* '''إرشاد الطالبين إلى نهج المسترشدين'''، فاضل مقداد، قم، كتابخانه مرعشى، 1405ق. | |||
* '''الارشاد في معرفة حجج الله علي العباد'''، محمد شیخ مفید، بيروت، دار المفيد، 1414ق. | |||
* '''إشراق اللاهوت في نقد شرح الياقوت'''، عميد الدين عبيدلى، تهران، ميراث مكتوب،1381ش. | |||
* '''اصول الایمان'''، عبد القاهر بغدادى، بيروت، دار ومكتبة الهلال، 2003م. | |||
* '''الاعتصام(ماهنامه)'''، یمن، رابطه علماء الیمن، 2016م. | |||
* '''تلخیص المحصل المعروف بنقد المحصل'''، محمد نصیر الدین الطوسی، بیروت، دارالاضواء، 1405ق. | |||
* '''رحلة ابن جبير'''، محمد بن احمد ابن جبير، بيروت، دار مكتبة الهلال، 1986م. | |||
* '''نثر الدرّ المكنون من فضائل اليمن الميمون'''، محمد بن على اهدلى، مصر، مطبعه زهران.{{برگرفتگی | |||
| پیش از لینک = کتاب | | پیش از لینک = کتاب | ||
| منبع = درسنامه فرق و مذاهب کلامی | | منبع = درسنامه فرق و مذاهب کلامی | ||