در حال ویرایش مقتل

'''مَقتَل'''، به معنای جای کشته شدن است و برای اشاره به [[قتلگاه]] [[امام حسین(ع)]]، مقاتل الشهدا، مقتل‌نگاری و مقتل‌خوانی استفاده می‌شود. مقتل، در روایات نیز به کار رفته و گاه معنای مصدری آن اراده شده است.

مقتل، واژه‌ای عربی و اسم مکان از «قتل»،<ref>المخصص، ج‏14، ص193.</ref> به معنای جای کشتن<ref name=":0">فرهنگ ابجدی، ص849.</ref> و جای کشته شدن بوده،<ref>فرهنگ‌نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص93.</ref>  گاهی به معنای اسم زمان<ref>النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، ج‏4، ص15.</ref> و گاهی به معنای مصدری به کار رفته است.<ref>أساس البلاغة، ص492.</ref> یکی دیگر از معانی این واژه، بخشی از بدن است که اگر صدمه‌ای به آن برسد، باعث کشته شدن انسان می‌شود؛<ref>المحکم و المحیط الأعظم، ج‏6، ص334.</ref> مانند گیجگاه.<ref name=":0" /> این واژه، در واژه‌نامه‌های فارسی، به معنای جایی که کسی در آن کشته شده، جای کشتن،<ref>فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه مقتل.</ref> کشتن‌گاه و قتلگاه آمده است.<ref>لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه مقتل.</ref>

قتلگاه یا گودال قتلگاه '''‌'''و به عربی المذبح یا المنحر، مکانی زیارتی است، در کربلا، در [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، در جنوب غربی رواق حبیب بن مظاهر، که گفته شده محل به شهادت رسیدن [[امام حسین(ع)]] است.<ref>زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۶ و ۱۸۷؛ مدینة الحسین(ع)،ج 1 ،ص 54؛ تاریخ جغرافیایی کربلا، ص ۱۱۰.</ref> این مکان، از راه دو پنجره، که بر دیوار آن نصب شده، [[زیارت]] می‌شود.<ref>[http://www.non14.net/7731 نصب شباکین جدیدین من الذهب و الفضة الخالصة فی موقع مذبح]، وکالة نون الخبریة؛ قتلگاه حسین بن علی(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۱۲۵.</ref>

مقاتل الشهدا، به مزارهایی که محل شهادت اولیای الهی است، گفته شده است. بر پایه روایتی از [[امام صادق(ع)|امام صادق(ع)]]، خدا از همه زمین‌ها شش مکان را برگزیده است که یکی از آنها «مقاتل الشهداء» است.<ref>ج٩٨، ص ۶۶۶.</ref>

==مقتل‌نگاری==

به کتاب‌هایی که رویدادهای [[عاشورا]] و کیفیت شهادت [[امام حسین(ع)]] را بیان کرده‌اند، مقتل و به نگاشتن آن‌ها مقتل‌نگاری گفته شده است. مقتل خوارزمی، مقتل ابی‌مخنف و مقتل مقرّم برخی از کتاب‌های مقتل‌اند.

مقتل‌خوانی، مرثیه‌خوانی از روی کتاب‌های مقتل است. بر پایه روایتی، [[امام علی(ع)]]، ماجرای شهادت [[اهل بیت|اهل‌بیت(ع)]] را از روی صحیفه‌ای که به املای [[حضرت محمد(ص)]] نگاشته بود، برای [[عبدالله بن عباس|ابن عباس]] می‌خواند و هنگامی که به رویداد شهادت امام حسین(ع) و نام قاتلش رسید، بسیار گریست.{{یادداشت|فلمّا قرء مقتل الحسین() وَ مَن یقتُله اکثر البکاء.}}<ref>بحار الأنوار، ج٢٨، ص٧٣.</ref>

*'''أساس البلاغة'''، محمود بن عمر زمخشری، دار صادر، بیروت، ۱۹۷۹م.

*'''بحار الأنوار'''، محمد باقر بن محمد تقی مجلسی، دار إحیاء التراث العربی‏، بیروت‏، ۱۴۰۳ق‏.

*'''فرهنگ ابجدی'''، فواد افرام بستانی، اسلامی، تهران، ۱۳۷۵ش.

*'''فرهنگ فارسی'''، حسن عمید، سرپرست تألیف و ویرایش فرهاد قربان‌زاده، اَشجَع، ۱۳۸۹ش.

*'''قتلگاه حسین بن علی(ع)'''، احمد نبوی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره هجدهم، ص۱۱۹.

*'''المحکم و المحیط الأعظم'''، علی بن اسماعیل بن سیده، دار الکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۲۱ق.

*'''المخصص'''، علی بن اسماعیل بن سیده، دار الکتب العلمیة، بیروت، بی‌تا.

*'''النهایة فی غریب الحدیث و الأثر'''، مبارک بن محمد بن اثیر، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، قم، ۱۳۶۷ش.

*'''وقعة صفین'''، نصر بن مزاحم، قم، ۱۴۰۴ق.