در حال ویرایش ممالیک

برخی از سلاطین این سلسله مانند بیربرس، قلاوون، ملک الناصر، از شهرت زیادی در تاریخ برخوردار بوده‌اند. از وقایع مهم در دوران این سلسله، پیروزی آنان بر مغولان بود که پیشروی آنان در غرب جهان اسلام را متوقف کرد.

== اقدامات مذهبی و عمرانی ممالیک در حرمین ==

حکومت مملوکیان بر شرایط سیاسی و اجتماعی مکه و مدینه تاثیر گذار بود و بر حجاز سلطه سیاسی داشت.<ref>اوضاع فرهنگی و اجتماعی حرمین شریفین در دوره ممالیک، ص 67-38</ref> در دوران این حکومت برخی اقدامات عمرانی مهم در حرمین انجام گرفت.

*  

==== ب) تعمیرات مسجدالحرام و اماکن مقدس ====

* در سال ۷۲۰ق، ملک ناصر محمد بن قلاوون سنگ‌های حجر اسماعیل را تعمیر کرد.

*  

*  

* چرکسی‌ها حجر اسماعیل را با سنگ مرمر بازسازی کرده و قبه‌ای بر مقام ابراهیم در سال ۸۸۱ق ساختند.<ref>تاریخ مکه (سباعی)، ص402.</ref>

==== ج) امنیت زائران ====

==== ب) اقدامات پس از آتش‌سوزی (۸۸۶ ق به بعد) بازسازی و توسعه مسجدالنبی ====

* بازسازی مناره اصلی کنار قُبّة الخضراء. <ref>التحفه اللطیفه، ص382.</ref>

* بازسازی دیوارها، ستون‌ها و سقف‌ها؛ ساخت گنبدی بر فراز محراب عثمانی؛ احداث سه گنبد دیگر (مجارید) در اطراف آن و دو گنبد بر بالای ورودی باب‌السلام. <ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، ج۲، ص156؛ تاریخ و آثار اسلامی، ص219.</ref>

* تهیه قندیل‌ها، چلچراغ‌ها و نسخه‌های قرآن جایگزین برای مواردی که در آتش سوخته بودند. <ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص146؛ الاعلام باعلام بیت الله الحرام، ص247؛ مدینه‌شناسی، ج۱، ص59.</ref>

* تأسیس مدارس، کاروانسراها و بناهای خدماتی در اطراف مسجدالنبی. <ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص219.</ref>

==== عمران سایر اماکن مدینه ====

* بازسازی بخشی از دیوار پیرامون شهر مدینه (سور مدینه). <ref>اخبار مدینه، ص253؛ تاریخ معالم المدینه، ص367.</ref>

* وقف املاک و آبادی‌هایی در مصر برای تأمین غلات و ارسال آن به مردم مدینه. <ref>الاعلام باعلام بیت الله الحرام، ص247.</ref>

== بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری) ==

در سال 767 نیز بر روی دیوارهای مسجد، کنگره ساخته شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=81 المدینه المنوره، ص 81]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=125 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 125]</ref>

== بازسازی مسجدالنبی (ممالیک برجی) ==