در حال ویرایش مهاجران (صدر اسلام)
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
== معنای واژه == | == معنای واژه == | ||
مهاجر از ریشه | مهاجر از ریشه «هَجَرَ» در زبان عربی است که به معنای ترک کردن و فاصله گرفتن است. در اصطلاح اسلامی، مهاجر کسی است که برای حفظ دین خود از وطن خویش کوچ کند و به دیاری دیگر برود. | ||
=== مهاجران === | === مهاجران === | ||
| خط ۴۸: | خط ۱۲: | ||
پس از بعثت پیامبر اسلام(ص) و افزایش فشار قریش بر تازه‌مسلمانان، به دستور آن حضرت دو بار هجرت به حبشه انجام گرفت<ref>الصحیح من سیره النبی، ج17، ص36.</ref>: | پس از بعثت پیامبر اسلام(ص) و افزایش فشار قریش بر تازه‌مسلمانان، به دستور آن حضرت دو بار هجرت به حبشه انجام گرفت<ref>الصحیح من سیره النبی، ج17، ص36.</ref>: | ||
* '''هجرت نخست (سال پنجم بعثت)''': حدود ده نفر به همراه همسرانشان، از جمله عثمان بن مظعون (به نقلی سرپرست گروه)، عثمان بن عفان، زبیر بن عوام و مصعب بن عمیر راهی حبشه شدند.<ref>السیره النبویه، | * '''هجرت نخست (سال پنجم بعثت)''': حدود ده نفر به همراه همسرانشان، از جمله عثمان بن مظعون (به نقلی سرپرست گروه)، عثمان بن عفان، زبیر بن عوام و مصعب بن عمیر راهی حبشه شدند.<ref>السیره النبویه، ج۱ ص 323-321.</ref> | ||
* '''هجرت دوم''': با سرپرستی [[جعفر بن ابی طالب|جعفر بن ابی‌طالب]]، ۸۳ مرد به همراه خانواده‌هایشان به حبشه مهاجرت کردند.<ref>السیره النبویه، | * '''هجرت دوم''': با سرپرستی [[جعفر بن ابی طالب|جعفر بن ابی‌طالب]]، ۸۳ مرد به همراه خانواده‌هایشان به حبشه مهاجرت کردند.<ref>السیره النبویه، ج1 ص 323-330.</ref> | ||
قریش تلاش فراوان کرد تا نجاشی، پادشاه حبشه، را به بازگرداندن مهاجران وادار سازد، اما این کوشش بی‌ثمر ماند.<ref>السیره النبویه، | قریش تلاش فراوان کرد تا نجاشی، پادشاه حبشه، را به بازگرداندن مهاجران وادار سازد، اما این کوشش بی‌ثمر ماند.<ref>السیره النبویه، ج1 ص 333-338.</ref> | ||
=== مهاجران به مدینه === | === مهاجران به مدینه === | ||
پس از بیعت عقبه اول و دوم و با شدت گرفتن فشار مشرکان، پیامبر(ص) به مسلمانان اجازه داد به مدینه هجرت کنند.<ref>الطبقات الکبری، ج1، ص175؛ انساب الاشراف، ج1، ص257.</ref> نخستین مهاجران را برخی [[عبدالله مخزومی]] دانسته‌اند.<ref>بهجه المحافل،ج1، ص146.</ref> بنابر برخی نقلها، '''[[مصعب بن عمیر]]''' به عنوان آموزگار قرآن و احکام به مسلمانان [[مدینه]]، نخستین مهاجر بوده است.<ref>السیره النبویه، ج1، ص434؛ الطبقات الکبری، ج1، ص171.</ref> [[پیامبر(ص)]] نیز پس از 13 سال تبلیغ اسلام در [[مکه]]، درپی توطئه مشرکین قریش برای قتلش، در سال چهاردهم بعثت، به مدینه مهاجرت کرد.<ref>البدء و التاریخ، ج۴، ص177.</ref> | پس از بیعت عقبه اول و دوم و با شدت گرفتن فشار مشرکان، پیامبر(ص) به مسلمانان اجازه داد به مدینه هجرت کنند.<ref>الطبقات الکبری، ج1، ص175؛ انساب الاشراف، ج1، ص257.</ref> نخستین مهاجران را برخی [[عبدالله مخزومی]] دانسته‌اند.<ref>بهجه المحافل،ج1، ص146.</ref> بنابر برخی نقلها، '''[[مصعب بن عمیر]]''' به عنوان آموزگار قرآن و احکام به مسلمانان [[مدینه]]، نخستین مهاجر بوده است.<ref>السیره النبویه، ج1، ص434؛ الطبقات الکبری، ج1، ص171.</ref> [[پیامبر(ص)]] نیز پس از 13 سال تبلیغ اسلام در [[مکه]]، درپی توطئه مشرکین قریش برای قتلش، در سال چهاردهم بعثت، به مدینه مهاجرت کرد.<ref>البدء و التاریخ، ج۴، ص177.</ref> | ||
== نخستین | == مهاجران نخستین == | ||
آیه «السابقون الاولون من المهاجرین و الانصار» (توبه: ۱۰۰) به مدح مهاجران نخستین اشاره دارد. مفسران در تعیین مصداق آنان دیدگاه‌های گوناگونی دارند: | آیه «السابقون الاولون من المهاجرین و الانصار» (توبه: ۱۰۰) به مدح مهاجران نخستین اشاره دارد. مفسران در تعیین مصداق آنان دیدگاه‌های گوناگونی دارند: | ||
* کسانی که پیش از [[تغییر قبله]](سال دوم [[هجرت]]) اسلام آورده و هجرت کردند.<ref>تفسیر الصنعانی، ج4، ص285؛ تفسیر الطبری، ج14، ص236؛ الاستیعاب، ج1، ص10.</ref> | * کسانی که پیش از [[تغییر قبله]](سال دوم [[هجرت]]) اسلام آورده و هجرت کردند.<ref>تفسیر الصنعانی، ج4، ص285؛ تفسیر الطبری، ج14، ص236؛ الاستیعاب، ج1، ص10؛ الاستیعاب، جلد1، ص10.</ref> | ||
* بیعت‌کنندگان رضوان در حدیبیه(سال ششم هجرت).<ref>امتاع الاسماع، ج9، ص87.</ref> | * بیعت‌کنندگان رضوان در حدیبیه(سال ششم هجرت).<ref>امتاع الاسماع، ج9، ص87.</ref> | ||
* اهل بدر از مهاجر و انصار.<ref>الاستیعاب،ج1، ص14.</ref> | * اهل بدر از مهاجر و انصار.<ref>الاستیعاب،ج1، ص14.</ref> | ||
* مسلمان‌شدگان پیش از هجرت پیامبر(ص).<ref>المیزان، ج9، ص384.</ref> | * مسلمان‌شدگان پیش از هجرت پیامبر(ص).<ref>المیزان، ج9، ص384.</ref> | ||
علامه طباطبایی، | علامه طباطبایی، با جمع‌بندی، این عنوان را بر کسانی تطبیق می‌دهد که پیش از بدر ایمان آورده و هجرت کرده‌اند.[۱۳] | ||
== فضیلت مهاجران == | == فضیلت مهاجران == | ||
| خط ۷۶: | خط ۴۰: | ||
=== در حدیث === | === در حدیث === | ||
روایات فراوانی درباره فضیلت مهاجران آمده است. از جمله: | ، روایات فراوانی درباره فضیلت مهاجران آمده است. از جمله: | ||
* برخی مفسران نزول آیه «کُنتم خیرَ أمةٍ أُخرِجَت لِلنّاس» (آل عمران: ۱۱۰) را درباره | * برخی مفسران نزول آیه «کُنتم خیرَ أمةٍ أُخرِجَت لِلنّاس» (آل عمران: ۱۱۰) را درباره آنان دانسته‌اند.[۱۴] | ||
* در شأن نزول آیات ۳۴ و ۳۵ سوره فاطر، مهاجران کسانی معرفی شده‌اند که بی‌حساب وارد بهشت می‌شوند. | * در شأن نزول آیات ۳۴ و ۳۵ سوره فاطر، مهاجران کسانی معرفی شده‌اند که بی‌حساب وارد بهشت می‌شوند.[۱۵] | ||
البته مفسران یادآور شده‌اند که این مدایح ناظر به وفاداری مهاجران به اسلام و عدم انحراف پس از پیامبر(ص) است. | |||
== | == پیشینه تاریخی == | ||
در سال‌های نخستین بعثت، قریش سخت‌ترین فشارها را بر مسلمانان وارد آورد. پیامبر(ص) گروهی از یاران خود را به سرپرستی جعفر بن ابی‌طالب به حبشه فرستاد که به «مهاجرت اول» و «مهاجرت دوم به حبشه» مشهور شد. | |||
مهم‌ترین هجرت، هجرت پیامبر(ص) و مسلمانان از مکه به مدینه در سال ۶۲۲ میلادی بود که سرآغاز تشکیل جامعه اسلامی و تقویم هجری قمری به شمار می‌رود. | |||
== جایگاه در قرآن و سنت == | |||
در قرآن کریم بارها از مهاجران یاد شده و برای آنان پاداش‌های معنوی وعده داده شده است:<blockquote>«وَالسّابِقونَ الأَوَّلونَ مِنَ المُهاجِرینَ وَالأَنصار...» (توبه: ۱۰۰)</blockquote>پیامبر اسلام(ص) نیز همواره مهاجران را در کنار انصار ستود و پیوند برادری میان آنان برقرار ساخت. | |||
== اهمیت هجرت == | |||
هجرت مهاجران نقطه عطفی در تاریخ اسلام است؛ زیرا: | |||
* | * از پراکندگی مسلمانان جلوگیری کرد. | ||
* | * زمینه‌ساز تشکیل نخستین حکومت اسلامی شد. | ||
* | * پیوند میان مهاجران و انصار، نمونه‌ای از همبستگی دینی و اجتماعی در تاریخ اسلام است. | ||
<references /> | |||