در حال ویرایش ناخن گرفتن (فتاوای مراجع)
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مقاله فقهی۲ | {{مقاله فقهی۲ | ||
| ناخن گرفتن|ناخن گرفتن}} | | ناخن گرفتن|ناخن گرفتن}} | ||
== | ==چگونگی== | ||
@@بیست و یکم ـ ناخن گرفتن: | |||
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto | {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto | ||
! مسئله 454 | ! مسئله 454 | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' | '''امام خمینی:''' جایز نیست بعض ناخن را هم بگیرد مگر آنکه موجب آزار شود ؛{{توضیح مساله|454| | ||
* '''بهجت:''' لیکن محتمل است | * '''آیت‌الله بهجت:''' لیکن محتمل است فدیه بعضی از ناخنِ آزار رساننده، قبضه‌ای از طعام باشد نه مدّ. | ||
* '''تبریزى:''' در این صورت گرفتن ناخن جایز است و از هر ناخنی یک مشت طعام | * '''آیت‌الله تبریزى:''' در این صورت گرفتن ناخن جایز است و از هر ناخنی یک مشت طعام کفاره بدهد. | ||
* '''زنجانی:''' مگر در صورت | * '''آیت‌الله زنجانی:''' مگر در صورت حرج و در هر حال گرفتن قسمتی از ناخن کفاره ندارد. | ||
* '''سبحانی:''' اگر برای گرفتن ناخن ضرورتی پیدا کند می‌تواند ناخن بگیرد ولی باید کفاره بدهد و کفاره آن یک | * '''آیت‌الله سبحانی:''' اگر برای گرفتن ناخن ضرورتی پیدا کند می‌تواند ناخن بگیرد ولی باید کفاره بدهد و کفاره آن یک مدّ طعام است. | ||
* ''' | * '''آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:''' و کفاره آن یک مدّ طعام است. | ||
}} مثل آنکه بعض آن افتاده باشد و بعض دیگر موجب آزار او باشد. | }} مثل آنکه بعض آن افتاده باشد و بعض دیگر موجب آزار او باشد. | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| خط ۱۷: | خط ۲۰: | ||
{{ارجاع مساله|454}} | {{ارجاع مساله|454}} | ||
|} | |} | ||
{{سخ}} | |||
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto | {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto | ||
! مسئله 455 | ! مسئله 455 | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' | '''امام خمینی:''' جایز نیست ناخن پا را هم بگیرد؛ چنانچه جایز نیست ناخن دست را بگیرد. | ||
|} | |} | ||
{{سخ}} | |||
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto | {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۴: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' فرقی نیست بین آلات ناخن‌گیری، قیچی باشد یا چاقو یا ناخن‌گیر و | '''امام خمینی:''' فرقی نیست بین آلات ناخن‌گیری، قیچی باشد یا چاقو یا ناخن‌گیر و احتیاط واجب آن است که ازاله ناخن نکند به هیچ وجه، حتی به سوهان و دندان. {{توضیح مساله|456| | ||
* '''بهجت، خامنه‌ای، زنجانی، | * '''آیات عظام بهجت، خامنه‌ای، زنجانی، سبحانی، سیستانی:''' فرقی نیست و ازاله ناخن به هیچ وسیله جایز نیست. | ||
}} | }} | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| خط ۳۷: | خط ۴۱: | ||
{{ارجاع مساله|456}} | {{ارجاع مساله|456}} | ||
|} | |} | ||
{{سخ}} | |||
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto | {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۷: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' اگر انگشت زیادی داشته باشد | '''امام خمینی:''' اگر انگشت زیادی داشته باشد جایز نیست ناخن آن را بگیرد احتیاطاً، و همچنین اگر دست زیادی داشته باشد احتیاط آن است که ناخن آن را نگیرد، {{توضیح مساله|457| | ||
* '''بهجت:''' در صورت زیادتی، احوط مدّ است برای هر یک ناخن. | * '''آیت‌الله بهجت:''' در صورت زیادتی، احوط مدّ است برای هر یک ناخن. | ||
* '''تبریزى:''' گرفتن ناخن انگشت زیادی جایز نیست و گرفتن ناخن از دست زیادی چنانچه معلوم شود آن دست زیادی است، خلاف احتیاط است. | * '''آیت‌الله تبریزى:''' گرفتن ناخن انگشت زیادی جایز نیست و گرفتن ناخن از دست زیادی چنانچه معلوم شود آن دست زیادی است، خلاف احتیاط است. | ||
* ''' | * '''آیت‌الله خویی، آیت‌الله گلپایگانی:''' متعرض این فرع نشده‌اند. | ||
* ''' | * '''آیت‌الله زنجانی، آیت‌الله سیستانی:''' گرفتن ناخن زیادی یا ناخن انگشت زیادی جایز نیست. | ||
* '''صافی:''' در هر دو مورد احتیاط ترک نشود. | * '''آیت‌الله صافی:''' در هر دو مورد احتیاط ترک نشود. | ||
* '''فاضل:''' این احتیاط و احتیاط قبلی ترک نشود، چه زیادی آن معلوم باشد چه نباشد. | * '''آیت‌الله فاضل:''' این احتیاط و احتیاط قبلی ترک نشود، چه زیادی آن معلوم باشد چه نباشد. | ||
* '''مکارم:''' فرقی میان انگشت زیادی و غیر آن نیست بنا بر | * '''آیت‌الله مکارم:''' فرقی میان انگشت زیادی و غیر آن نیست بنا بر احتیاط واجب. | ||
}}اگرچه بعید نیست جواز، اگر معلوم شد آن انگشت یا آن دست زیادی است. | }}اگرچه بعید نیست جواز، اگر معلوم شد آن انگشت یا آن دست زیادی است. | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| خط ۵۶: | خط ۶۰: | ||
{{ارجاع مساله|457}} | {{ارجاع مساله|457}} | ||
|} | |} | ||
{{سخ}} | |||
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto | {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۶: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' اگر یک ناخن از دست یا پا بگیرد یک | '''امام خمینی:''' اگر یک ناخن از دست یا پا بگیرد یک مد طعام باید کفاره بدهد و برای هر ناخنِ دست تا به ده نرسیده باید یک مد طعام بدهد و همچنین در ناخن‌های پا. | ||
|} | |} | ||
{{سخ}} | {{سخ}} | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۴: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' اگر تمام ناخن دست‌ها و پاها را در یک مجلس بگیرد یک گوسفند | '''امام خمینی:''' اگر تمام ناخن دست‌ها و پاها را در یک مجلس بگیرد یک گوسفند کفاره آن است. {{توضیح مساله|459| | ||
* '''بهجت:''' با عدم تخلل | * '''آیت‌الله بهجت:''' با عدم تخلل تکفیر برای هر ناخنی، در اثنای هر یک از دست‌ها و پاها وگرنه متّجه کفایت مدّ است برای هر یک از ناخن‌های باقیمانده در دست‌ها یا در پاها. | ||
}} | }} | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۸: | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' اگر ناخن دست‌ها را تماماً بگیرد، در یک مجلس یا چند مجلس، {{توضیح مساله|460| | '''امام خمینی:''' اگر ناخن دست‌ها را تماماً بگیرد، در یک مجلس یا چند مجلس، {{توضیح مساله|460| | ||
* '''بهجت:''' مجالس متعدد باشد، بعد از | * '''آیت‌الله بهجت:''' مجالس متعدد باشد، بعد از تکفیر لازم و قبل از تکفیر احتیاط است. | ||
* '''مکارم:''' بنا بر احتیاط واجب. | * '''آیت‌الله مکارم:''' بنا بر احتیاط واجب. | ||
}}و در محل دیگر یا چند محل دیگر ناخن پاها را بگیرد دو گوسفند | }}و در محل دیگر یا چند محل دیگر ناخن پاها را بگیرد دو گوسفند کفاره آن است. | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| '''مراجع دیگر:''' | | '''مراجع دیگر:''' | ||
| خط ۹۸: | خط ۱۰۲: | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' اگر تمام ناخن دست‌ها را بگیرد و ناخن پاها را کمتر از ده ناخن بگیرد یک گوسفند برای ناخن دست و برای هر یک از ناخن‌های پا یک مد طعام باید بدهد {{توضیح مساله|461| | '''امام خمینی:''' اگر تمام ناخن دست‌ها را بگیرد و ناخن پاها را کمتر از ده ناخن بگیرد یک گوسفند برای ناخن دست و برای هر یک از ناخن‌های پا یک مد طعام باید بدهد {{توضیح مساله|461| | ||
* '''فاضل:''' در این فرض | * '''آیت‌الله فاضل:''' در این فرض کفاره برای پا ثابت نیست. | ||
}} و همچنین اگر ناخن پاها را بگیرد تماماً و ناخن دست‌ها را کمتر از ده بگیرد. {{توضیح مساله|461| | }} و همچنین اگر ناخن پاها را بگیرد تماماً و ناخن دست‌ها را کمتر از ده بگیرد. {{توضیح مساله|461| | ||
* '''فاضل:''' در این فرض برای ناخن‌های دست کفاره‌ای ثابت نیست. | * '''آیت‌الله فاضل:''' در این فرض برای ناخن‌های دست کفاره‌ای ثابت نیست. | ||
}} | }} | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۱۶: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' اگر پنج ناخن از پا بگیرد و پنج ناخن از دست، برای هر یک باید یک مد طعام | '''امام خمینی:''' اگر پنج ناخن از پا بگیرد و پنج ناخن از دست، برای هر یک باید یک مد طعام کفاره بدهد {{توضیح مساله|462| | ||
* '''زنجانی:''' باید احتیاطاً ده | * '''آیت‌الله زنجانی:''' باید احتیاطاً ده مد طعام (حدود 900 گرم) و یک گوسفند کفاره بدهد. | ||
}}و همچنین است اگر کمتر از ده، در هر یک از دست و پا، بگیرد برای هر یک باید کفاره بدهد. {{توضیح مساله|462| | }}و همچنین است اگر کمتر از ده، در هر یک از دست و پا، بگیرد برای هر یک باید کفاره بدهد. {{توضیح مساله|462| | ||
* '''سبحانی:''' اگر ده ناخن از دست یا پا و یا هر دو تلفیقاً بگیرد، باید یک گوسفند کفاره بدهد و در کمتر از آن برای هر ناخن یک مد کفاره بدهد. | * '''آیت‌الله سبحانی:''' اگر ده ناخن از دست یا پا و یا هر دو تلفیقاً بگیرد، باید یک گوسفند کفاره بدهد و در کمتر از آن برای هر ناخن یک مد کفاره بدهد. | ||
* '''فاضل:''' در کفاره دم مماثله لازم نیست. و لذا اگر ده ناخن از دست یا پا و یا هر دو تلفیقاً بگیرد، باید یک گوسفند کفاره بدهد و در کمتر از آن برای هر ناخن یک مد کفاره بدهد. | * '''آیت‌الله فاضل:''' در کفاره دم مماثله لازم نیست. و لذا اگر ده ناخن از دست یا پا و یا هر دو تلفیقاً بگیرد، باید یک گوسفند کفاره بدهد و در کمتر از آن برای هر ناخن یک مد کفاره بدهد. | ||
}} | }} | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| خط ۱۲۸: | خط ۱۳۲: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' اگر بیشتر از ده ناخن داشته باشد، پس اگر تمام را بگیرد باید یک گوسفند بدهد، و | '''امام خمینی:''' اگر بیشتر از ده ناخن داشته باشد، پس اگر تمام را بگیرد باید یک گوسفند بدهد، و احتیاط مستحب {{توضیح مساله|463| | ||
* '''بهجت:''' در صورت زیادتی، احوط مدّ است برای هر یک ناخن. | * '''آیت‌الله بهجت:''' در صورت زیادتی، احوط مدّ است برای هر یک ناخن. | ||
* '''خویی:''' تصریحی به این فرع و فرع 464 و 466 نکرده‌اند و آنچه در مناسک، مسئله 276 آمده این است که کفاره گرفتن ناخن‌های دست در یک مجلس یک گوسفند است و همچنین پا. | * '''آیت‌الله خویی:''' تصریحی به این فرع و فرع 464 و 466 نکرده‌اند و آنچه در مناسک، مسئله 276 آمده این است که کفاره گرفتن ناخن‌های دست در یک مجلس یک گوسفند است و همچنین پا. | ||
* '''نوری:''' این | * '''آیت‌الله نوری:''' این احتیاط واجب است. | ||
}} آن است که برای ناخن زیادی از ده تا، | }} آن است که برای ناخن زیادی از ده تا، کفاره بدهد برای هر یک، یک مد. | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| '''مراجع دیگر:''' | | '''مراجع دیگر:''' | ||
| خط ۱۴۳: | خط ۱۴۷: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' اگر کسی که بیشتر از ده ناخن دارد، ده ناخن اصلی را بگیرد، | '''امام خمینی:''' اگر کسی که بیشتر از ده ناخن دارد، ده ناخن اصلی را بگیرد، احتیاط واجب {{توضیح مساله|464| | ||
* '''تبریزی، | * '''آیات عظام تبریزی، زنجانی، سیستانی:''' اگر ده ناخن از ناخن‌هایش را بگیرد احتیاط واجب این است که یک گوسفند بدهد و تفاوتی بین اینکه همه آن ناخن‌ها اصلی یا بعضی زیادی باشد نیست، و اگر کمتر از ده ناخن را بگیرد باید برای هر کدام یک مد بدهد. | ||
}}آن است که یک گوسفند بدهد و اگر بعضی از ناخن‌های اصلی را و بعضی از ناخن‌های زیادی را بگیرد برای ناخن‌های اصلی یک مد بدهد و برای زیادی‌ها | }}آن است که یک گوسفند بدهد و اگر بعضی از ناخن‌های اصلی را و بعضی از ناخن‌های زیادی را بگیرد برای ناخن‌های اصلی یک مد بدهد و برای زیادی‌ها احتیاط مستحب آن است که کفاره بدهد. {{توضیح مساله|464| | ||
* '''خویی:''' متعرض این مسئله نشده‌اند. | * '''آیت‌الله خویی:''' متعرض این مسئله نشده‌اند. | ||
* '''سبحانی:''' بنا بر | * '''آیت‌الله سبحانی:''' بنا بر احتیاط واجب. | ||
}} | }} | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| خط ۱۵۹: | خط ۱۶۳: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' اگر تمام ناخن‌های دست را گرفت و | '''امام خمینی:''' اگر تمام ناخن‌های دست را گرفت و کفاره آن را داد و بعد در همان مجلس ناخن‌های پا را تماماً گرفت باید یک گوسفند دیگر کفاره بدهد. {{توضیح مساله|465| | ||
* '''مکارم:''' بنا بر | * '''آیت‌الله مکارم:''' بنا بر احتیاط واجب. | ||
* '''نوری:''' بنا بر | * '''آیت‌الله نوری:''' بنا بر احتیاط. | ||
}} | }} | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| خط ۱۷۳: | خط ۱۷۷: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' اگر کسی کمتر از ده ناخن داشت و تمام آن را گرفت برای هر یک، یک مد طعام باید بدهد و | '''امام خمینی:''' اگر کسی کمتر از ده ناخن داشت و تمام آن را گرفت برای هر یک، یک مد طعام باید بدهد و احتیاط مستحب {{توضیح مساله|466| | ||
* '''خویی:''' متعرض این مسئله نشده‌اند. | * '''آیت‌الله خویی:''' متعرض این مسئله نشده‌اند. | ||
* ''' | * '''آیت‌الله زنجانی، آیت‌الله فاضل:''' باید یک گوسفند کفاره بدهد. | ||
* ''' | * '''آیت‌الله سبحانی، آیت‌الله نوری:''' بنا بر احتیاط واجب. | ||
}}آن است که یک گوسفند ذبح کند. | }}آن است که یک گوسفند ذبح کند. | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| خط ۱۸۸: | خط ۱۹۲: | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' اگر محتاج شد به گرفتن ناخن، | '''امام خمینی:''' اگر محتاج شد به گرفتن ناخن، احتیاط واجب آن است که کفاره به همان نحو که ذکر شد بدهد. {{توضیح مساله|467| | ||
* ''' | * '''آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی:''' در صورتی که بقای ناخن ضرر نداشته باشد؛ مثل اینکه ناخن کنده شده و ماندنش سبب ناراحتی شود، گرفتن ناخن جایز است و از هر ناخنی یک مشت طعام کفاره بدهد. | ||
* '''زنجانی:''' باید برای هر ناخن یک مشت طعام بدهد و کفاره ده ناخن نیز ده مشت طعام است. | * '''آیت‌الله زنجانی:''' باید برای هر ناخن یک مشت طعام بدهد و کفاره ده ناخن نیز ده مشت طعام است. | ||
* '''سبحانی:''' کفاره آن برای هر ناخن یک مشت طعام است. | * '''آیت‌الله سبحانی:''' کفاره آن برای هر ناخن یک مشت طعام است. | ||
* '''سیستانی:''' باید کفاره بدهد. | * '''آیت‌الله سیستانی:''' باید کفاره بدهد. | ||
* '''فاضل:''' و می‌تواند برای هر ناخن یک کف از طعام کفاره بدهد. | * '''آیت‌الله فاضل:''' و می‌تواند برای هر ناخن یک کف از طعام کفاره بدهد. | ||
}} | }} | ||
| خط ۱۹۹: | خط ۲۰۳: | ||
| '''مراجع دیگر:''' | | '''مراجع دیگر:''' | ||
{{ارجاع مساله|467}} | {{ارجاع مساله|467}} | ||
|} | |} | ||
{{سخ}} | {{سخ}} | ||
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto | {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto | ||
! مسئله | ! مسئله 468 | ||
|-style="background:#f9f9fe;" | |-style="background:#f9f9fe;" | ||
| | | | ||
'''امام خمینی:''' | '''امام خمینی:''' بیست و دوم ـ کندن دندان است؛ هرچند خون نیاید بنا بر احتیاط {{توضیح مساله|468| | ||
* '''آیت‌الله بهجت:''' کندن دندان در صورتی که موجب خون آمدن شود حرام است ولی کفاره ندارد و اگر موجب خون آمدن نشود و یا کندن دندان ضرورت داشته باشد، مانعی ندارد. | |||
* ''' | * '''آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی:''' جمعی از فقها نظرشان این است که کندن دندان هرچند خون در نیاید، از محرمات احرام است و کفاره‌اش را یک گوسفند دانسته‌اند، ولی دلیلش تأمل دارد و بعید نیست این عمل جایز باشد. | ||
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' احتیاط واجب آن است که از کشیدن دندان ـ اگر موجب بیرون آمدن خون می‌شود - جز در موارد ضرورت و نیاز خودداری کند. | |||
* '''آیت‌الله زنجانی:''' در صورتی که خون بیاید کشیدن دندان بر محرم حرام است و کشیدن دندان شخص دیگر بر محرم جایز است مگر باعث نجس شدن بدن یا لباس او شود و در هر حال کفاره ندارد. | |||
* '''آیت‌الله سبحانی:''' کندن دندان در حال اختیار برای محرم حرام است هرچند خون نیاید و در صورت ضرورت مانعی ندارد، ولی اگر خون بیاید باید کفاره بدهد و محرم می‌تواند دندان دیگری را بکشد هرچند او نیز محرم باشد و اگر خون آمد صاحب دندان باید کفاره بدهد. | |||
* '''آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:''' بر محرم حرام است که دندان خود را بکند هرچند خون نیاید. | |||
* '''آیت‌الله مکارم:''' این احتیاط و احتیاط بعد مستحب است. | |||
}}و احتیاط آن است که یک گوسفند کفاره بدهد. {{توضیح مساله|468| | |||
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' بیرون آوردن خون از بدن کفاره ندارد، اما مستحب است که یک گوسفند کفاره دهد. | |||
* '''آیت‌الله سبحانی:''' این احتیاط مستحب است. | |||
}} | }} | ||
|-style="background:#fefef9;" | |-style="background:#fefef9;" | ||
| '''مراجع دیگر:''' | | '''مراجع دیگر:''' | ||
{{ارجاع مساله| | {{ارجاع مساله|468}} | ||
|} | |} | ||
{{سخ}} | |||
== جستار وابسته == | == جستار وابسته == | ||