در حال ویرایش ناودان کعبه
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| | | بنيانگذار =[[قریش]] | ||
| تأسیس = | | تأسیس = | ||
| کاربری = هدایت آب‌های پشت بام کعبه به پایین | | کاربری = هدایت آب‌های پشت بام کعبه به پایین | ||
| مکان = ضلع | | مکان = ضلع شرقی [[کعبه]]، در سمت [[حجر اسماعیل]] | ||
| نام‌های دیگر = میزاب الذهب، میزاب الرحمة | | نام‌های دیگر = میزاب الذهب، میزاب الرحمة | ||
| وقایع مرتبط = | | وقایع مرتبط = | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
}} | }} | ||
'''ناودان کعبه''' | '''ناودان کعبه''' مجرایی در دیوار شمالی کعبه برای خروج آب باران از سقف آن است. ناودان کعبه در سمت [[حجر اسماعیل]] قرار دارد. این ناودان را نخستین بار [[قریش]] در بنای کعبه ساختند. در احادیث [[معصومان]]، ناودان کعبه مکانی مبارک و محل عبادت انبیا و [[اهل بیت]] معرفی شده است. | ||
== موقعیت == | == موقعیت == | ||
{{بیشتر|کعبه}} | {{بیشتر|کعبه}} | ||
[[پرونده:ناودان کعبه۳.jpeg|بندانگشتی|موقعیت ناودان کعبه در ضلع شرقی آن، که آب بارانِ پشت بام [[کعبه]] را به [[حجر اسماعیل]] می‌ریزد.]] | [[پرونده:ناودان کعبه۳.jpeg|بندانگشتی|موقعیت ناودان کعبه در ضلع شرقی آن، که آب بارانِ پشت بام [[کعبه]] را به [[حجر اسماعیل]] می‌ریزد.]] | ||
ناودان کعبه در سمت [[حجر اسماعیل]] | ناودان کعبه در سمت [[حجر اسماعیل]]، یعنی در ضلع شمالی بر پشت بام [[کعبه]] نصب شده و آب باران را به حجر می‌ریزد. | ||
== واژه == | == واژه == | ||
میزاب | به زبان عربی، میزاب به معنای ناودان است و بعضی بر این نظر هستند که میزاب دارای ریشهٔ فارسی مرزآب است.<ref>الرحلة الحجازیة، ص105.</ref> | ||
== تاریخچه == | == تاریخچه == | ||
{{بیشتر|بازسازی کعبه}} | {{بیشتر|بازسازی کعبه}} | ||
ناودان کعبه در طول تاریخ بارها تعویض شده است. | ناودان کعبه در طول تاریخ بارها تعویض شده است. | ||
به | کعبه‌ای که [[حضرت ابراهیم|حضرت ابراهیم (ع)]] ساخت، سقف نداشت<ref>فی منزل الوحی، ص207.</ref>؛ بنابراین به ناودان نیازی نداشت. بعداً [[قصی بن کلاب]] برای [[کعبه]]، سقفی از چوب ساخت ولی ناودانی برای سقف در نظر نگرفت. [[قریش]] که نخستین سقف محکم را برای کعبه ساختند محلی نیز برای ریزش آب باران ساختند که آب‌ها را به [[حجر اسماعیل]] می‌ریخت<ref>اخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار، ج1، ص197 به بعد.</ref> | ||
{{کعبه عمودی}} | |||
به گزارش محمد طاهر کردی در کتاب تاریخ القویم<ref>تاریخ القویم، ج۴ ص ۱۶۷–۱۶۹</ref> تاریخ بازسازی‌های ناودان کعبه به شرح زیر است: | |||
* [[عبدالله ابن زبیر ابن عوام|ابن زبیر]] در سال ۶۴ق که کعبه را دوباره ساخت، برای آن ناودانی گذاشت. | * [[عبدالله ابن زبیر ابن عوام|ابن زبیر]] در سال ۶۴ق که کعبه را دوباره ساخت، برای آن ناودانی گذاشت. | ||
{{بیشتر|بازسازی کعبه (ابن زبیر)}} | {{بیشتر|بازسازی کعبه (ابن زبیر)}} | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۱: | ||
* در سال ۱۰۲۱ق سلطان احمد آن را با زر و لاجورد رنگین نمود. | * در سال ۱۰۲۱ق سلطان احمد آن را با زر و لاجورد رنگین نمود. | ||
* در سال ۱۲۷۳ق سلطان عبدالمجید ناودانی از طلای خالص ساخت. این ناودان که حدود ۵۰ رطل طلا در آن به کار رفته است تا زمان حیات محمد طاهر کردی بر کعبه قرار داشته است.<ref>تاریخ القویم، مجلد ۴، ص ۱۷۱</ref> | * در سال ۱۲۷۳ق سلطان عبدالمجید ناودانی از طلای خالص ساخت. این ناودان که حدود ۵۰ رطل طلا در آن به کار رفته است تا زمان حیات محمد طاهر کردی بر کعبه قرار داشته است.<ref>تاریخ القویم، مجلد ۴، ص ۱۷۱</ref> | ||
== نام‌های دیگر ناودان == | |||
این ناودان با نام‌های میزاب الذهب (ناودان طلا)<ref>راهنمای حرمین شریفین، ج1، ص178.</ref><ref>راهنمای حرمین شریفین، ج1، ص178.</ref> و میزاب الرحمة<ref>الرحلة الحجازیة، ص105، موسوعة العتبات المقدسة، ص236.</ref> (ناودان رحمت) مشهور می‌باشد. | |||
== در روایات == | == در روایات == | ||
در | برخی ویژگی‌ها در روایات به مکان قرار گرفتن ناودان (زیر ناودان) نسبت داده شده است: | ||
* محل ایستادن و اذن [[حضرت جبرئیل]] برای رسیدن به خدمت [[پیامبر اکرم]].<ref>الکافی، ج 4، ص 557.</ref> | |||
* محل عبادات اهل بیت.<ref>مستدرک الوسائل، ج 9، ص 427.</ref> | |||
* محل نماز شَبِیر و شَبَّر.<ref>مستدرک الوسائل، ج 3، ص 422.</ref> | |||
* استحباب [[نماز]] خواندن.<ref>مستدرک الوسائل، ج 3، ص 422.</ref><ref>بحار الانوار، ج 99، ص 230.</ref> | |||
* استحباب [[دعا]] کردن.<ref>مستدرک الوسائل، ج 3، ص 422.</ref><ref>بحار الانوار، ج 99، ص 230.</ref> | |||
=== سبب شفای بیمار === | === سبب شفای بیمار === | ||
در برخی روایات آبی که از ناودان می‌ریزد شفابخش توصیف شده است.<ref>الکافی، ج 6، ص | در برخی روایات آبی که از ناودان می‌ریزد شفابخش توصیف شده است.<ref>الکافی، ج 6، ص 387.</ref><ref>بحار الانوار، ج 47، ص 122.</ref> | ||
== در ادب فارسی == | == در ادب فارسی == | ||
ناودان کعبه از مفاهیمی است که در ادبیات فارسی، | ناودان کعبه از مفاهیمی است که در ادبیات فارسی،<ref>شجاعی، محمد، حج در آئینه شعر فارسی، 1جلد، مشعر - تهران - ایران، چاپ: 2، 1388 ه. ش</ref> شعرا در مورد آن اشعاری سروده‌اند مثل محیی لاری،<ref>محیی لاری، فتوح الحرمین، ص 46 و 47.</ref> سنایی،<ref>سنایی، دیوان، ص 104.</ref> خاقانی،<ref>خاقانی، دیوان، ص۲۴۶ و 404.</ref> جامی.<ref>جامی، سبحة الاسرار، سلسلة الذهب، ص 226.</ref> | ||
{{شعر | {{شعر | ||
| خط ۶۳: | خط ۷۳: | ||
|خط اول=<small>خاقانی</small> | |خط اول=<small>خاقانی</small> | ||
|ای تشنهٔ ابر رحمت تو|چون من لب ناودان کعبه… | |ای تشنهٔ ابر رحمت تو|چون من لب ناودان کعبه… | ||
|جوید به تبرک آب دستت|چون حاج ز ناودان کعبه<ref>خاقانی، دیوان، | |جوید به تبرک آب دستت|چون حاج ز ناودان کعبه<ref>خاقانی، دیوان، ص 246.</ref> | ||
}} | }} | ||
| خط ۷۵: | خط ۸۵: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* '''اخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار'''، ابوالولید محمد بن عبدالله بن احمد (ازرقی)، بیروت، دارالاندلس، ۱۴۱۶ ه. ق. | * '''اخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار'''، ابوالولید محمد بن عبدالله بن احمد (ازرقی)، بیروت، دارالاندلس، ۱۴۱۶ ه. ق. | ||
* ''' | * '''الکافی'''، ابوجعفر محمد بن یعقوب، کلینی، چهارم، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۴۰۷ه. ق. | ||
* ''' | * '''مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، میرزا حسین نوری'''، قم، مؤسسه آل‌البیت لاحیاء التراث، ۱۴۰۸ه. ق. | ||
* '''بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار'''، مولی محمد باقر بن مولی محمدتقی مجلسی، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا. | |||
* '''بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار'''، محمد باقر مجلسی، | * '''الرحلة الحجازیة'''. | ||
* ''' | * '''فی منزل الوحی'''. | ||
* '''راهنمای حرمین شریفین'''. | |||
* ''' | * '''موسوعة العتبات المقدسة'''. | ||
* '''راهنمای حرمین شریفین''' | |||
* '''موسوعة العتبات المقدسة''' | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==مقاله‌های مرتبط== | |||
{{کعبه}} | {{کعبه}} | ||
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]] | [[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]] | ||