در حال ویرایش هدیه الزائرین

{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان           = کتاب هدیه الزائرین
| عنوان اصلی      =
| تصویر           = هدیه الزائرین طرح جلد.jpg
| اندازه تصویر    = 150
| توضیح_تصویر     =
| نویسنده         = محمدهادی زائر طهرانی
| برگرداننده      =
| ویراستار        =
| به تصحیح        = سید محمد موسوی نژاد
| تحقیق           =
| به کوشش         =
| تاریخ نگارش     = ۱۳۲۱ قمری
| تصویرگر         =
| طراح جلد        =
| موضوع           = راهنمای اماکن زیارتی
| سبک             =
| زبان            = فارسی
| تعداد جلد       = ۱
| صفحه            = ۲۱۶
| قطع             = رقعی
| ناشر            = مشعر
| وبسایت ناشر     =
| محل انتشارات    = تهران
| تاریخ نشر       = ۱۳۹۳
| ترجمه به        =
| مجموعه          =
| شابک            =
}}
هدیة الزائرین کتابی است به فارسی در معرفی اماکن زیارتی [[شیعیان]] که در ابتدای سده چهاردهم قمری در عهد پادشاهی [[مظفرالدین شاه قاجار]](۱۳۱۴-۱۳۲۴) نگاشته شده است. در این کتاب [[کعبه]]، [[مسجدالحرام]] و اماکن آن، [[مدینه]] و [[مسجدالنبی]] و اماکن زیارتی شهرهای [[نجف]]، [[کربلا]]، [[کاظمین]]، [[سامرا]]، [[مشهد]]، [[قم]] و [[بارگاه حضرت عبدالعظیم]] در [[ری]] توصیف شده و اطلاعات متخصر تاریخی درباره بناها ذکر شده است. هدف نویسنده تهیه راهنمایی برای زائران بوده است. کتاب دارای نقاشی‌های متعددی از اماکن زیارتی است.
==نویسنده==
نام نویسنده کتاب محمد هادی زائر طهرانی است. به گفته مصحح کتاب، درباره این نویسنده اطلاعاتی در منابع وجود ندارد.<ref>هدیه‌الزائرین، ص ۹</ref>
==نگاهی به درونمایه کتاب==
نویسنده کتاب را به قصد راهنمایی زائران نگاشته است.<ref>هدیه الزائرین، ص۲۸</ref> در نتیجه توصیف اماکن و مطالب تاریخی مرتبط به بناها به اختصار بیان شده است. نویسنده «توجه زیادی به کتیبه‌ها، کاشی‌کاری‌ها و اشیای موجود در اماکن زیارتی نشان داده است و اشعاری را نیز از خود و شاعران دیگر مانند قاآنی، ناصر الدین‌شاه و ... آورده است. ویک کوشیده در حد امکان ماده تاریخ‌ها را ذکر و بازخوانی کند. او گاهی شباهت‌های بناها را یادآور می‌شود و فاصله مکان‌ها را ذکر می‌کند.»<ref>هدیه‌الزائرین، مقدمه مصحح، ص 10</ref>
===بخش‌های کتاب===
کتاب در چند مقصود (بخش) تقسیم بندی شده است
* مقصود اول: شرح تاریخ بنای کعبه و مسجدالحرام
* مقصود دوم: در احوالات مدینه و توصیف تاریخ مسجدالحرام و معرفی اجزای آن و توصیف قبرستان [[بقیع]]
* مقصود سوم: در احوالات [[نجف]] اشرف که شامل تاریخچه شهر نجف و بنای [[حرم امام علی(ع)]] و معرفی برخی از اشیا و هدایای شاهان به حرم است.
* مقصود چهارم: در احوالات کربلای معلی که شرحی است از بنای حرم و اجزای آن و تاریخچه آن
* مقصود پنجم: به بنای حرم حضرت موسی بن جعفر(ع) و امام جواد(ع) اختصاص دارد
* مقصود ششم: در احوالات [[سامرا]] و تاریخ بنای حرم امامان عسکری است
* مقصود هفتم: شامل تاریخ و توصیف بنای [[بارگاه امام رضا(ع)]] در مشهد و معرفی اشیای موجود در حرم است.
* مقصود هشتم: به بنای [[بارگاه حضرت معصومه(ع)]] پرداخته و برخی از بناهای اطراف آن را نیز شناسانده است.
* مقصود نهم: اختصاص به توصیف بنای قبر حضرت [[عبدالعظیم حسنی]] در شهر ری دارد.
==نگاره‌های کتاب==
[[پرونده:نگاره مسجدالحرام در کتاب هدیه الزائرین.jpg|بندانگشتی|230px|یکی از نگاره‌های کتاب]]
از ویژگی‌های کتاب، نگاره‌های متعدد (۳۶ نگاره) از بنای اماکن زیارتی است که صفحه‌های داخلی نسخه‌خطی نقاشی شده‌اند. این نگاره‌ها نمایی از اماکن زیارتی و مساجد و قبرستان‌های معرفی شده در کتاب را شامل می‌شود. برای نمونه در مکه و مدینه نگاره‌هایی از مسجدالحرام، [[قبرستان ابوطالب]] و کوه [[ابو قبیس]]، عرفات، غارهای مکه، مسجد رسول الله، قبر شهدای احد، بقعه امامان در [[بقیع]] و [[مسجد فتح]] در کتاب نقاشی شده است.
==نسخه‌ها و چاپ==
از این کتاب دو نسخه یکی به شماره ۱۲۴۶۵ در کتابخانه مجلس شورای اسلامی و دیگری با شماره ۲۱۷۳۹ در کتابخانه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.

این کتاب با تصحیح سید محمد موسوی نژاد توسط انتشارات مشعر، در سال ۱۳۹۳ در در ۲۱۶ صفحه منتشر شده است.

==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع==
هدیه‌الزائرین، محمدهادی زائر طهرانی، تصحیح سید محمد موسوی نژاد، تهران، مشعر، ۱۳۹۳

[[رده:کتاب‌های قرن چهاردهم قمری]]
[[رده:کتاب‌های راهنمای اماکن زیارتی]]
[[رده:آثار پژوهشکده حج و زیارت]]