در حال ویرایش وقوف در مشعر

{{مقاله فقهی
| صفحه = 
| لینک = https://wikihaj.com/view/وقوف_در_مشعر_(فتاوای_مراجع)
| متن = وقوف در مشعر (فتاوای مراجع)}}
{{جعبه اطلاعات اعمال
 | عنوان = وقوف در مشعر
 | تصویر = وقوف در مشعر الحرام.jpeg
 | توضیح تصویر = 
 | فیلم = فیلم احکام وقوف در مشعر.mp4
 | توضیح فیلم = ببینید: آموزش وقوف در مشعر
 | دسته = مناسک [[حج]]
 | مربوط به آیین = 
 | مکان = [[مشعرالحرام]]
 | زمان = شب دهم ذی الحجه
 | عمل قبلی = [[وقوف در عرفات]]
 | عمل بعدی = [[بیتوته در منا]]
 | حکم = واجب
 | کفاره = 
 | پیامد فقهی = 
 | ثواب = 
 | آداب وابسته = 
 | فلسفه و اسرار = 
 | منشاء و تاریخچه = 
 | مکان‌های وابسته =  [[مشعر الحرام|مشعر یا مزدلفه]]
 | اشیای وابسته = 
 | ذکرهای وابسته = 
 | دعاهای وابسته = 
 | مفاهیم فقهی وابسته = 
 | احکام فقهی وابسته = 
 | صفحه فتواهای مراجع = [[وقوف در مشعر (فتاوای مراجع)]]
 | جستارهای وابسته = [[اعمال حج تمتع]]
}}
{{حج و عمره عمودی}}
'''وقوف در مشعر'''، به معنای ماندن در [[مشعر]] ([[مزدلفه]]) از اذان صبح روز دهم ذی‌الحجه ([[عید قربان]]) تا طلوع آفتاب و سومین عملِ واجبِ [[حج]] است. وقوفِ حداقلی در مشعر، [[ارکان حج|رکن حج]] شمرده شده است. این وقوف بین دو [[افاضه]] انجام می شود: [[افاضه از عرفات به مشعرالحرام]] و [[افاضه از مشعرالحرام به منا]].  

خواندن دعاهای خاص، ذکر الهی و گردآوری سنگ‌ریزه‌هایی که در [[منا]] باید به [[جمرات]] زده شود از مستحبات وقوف در مشعر است. در روایات، مشعر، آستانه درِ دوم [[حرم مکی]] دانسته شده، که حج‌گزار با نگه‌داشته شدن و پاک شدن در آن، اجازه [[زیارت]] کردن [[کعبه|خانه خدا]] می‌یابد.  

==مفهوم‌شناسی==
«وقوف» در لغت به معنای ایستادن و توقف کردن است و در اصطلاح [[حج]]، به ماندن در مکانی خاص گفته می‌شود.<ref>درسنامه مناسک حج، ص۵۷.</ref>

==احکام==
وقوف در مشعر، به قصد وقوف و قربة الی الله، واجب است؛<ref>حج در اندیشه اسلامی، ص۲۸۸؛ درسنامه مناسک حج، ص۶۲.</ref> ولی تمام آن، [[ارکان حج|رکن]] نیست. بلکه رکن، وقوفِ مقداری از بین‌الطلوعین است؛ اگرچه به اندازه یک دقیقه باشد.<ref>فرهنگ اصطلاحات حج و عمره، ص۲۷۶.</ref>

===زمان===
بر پایه فقه [[شیعه]]، زمان وقوف در مشعر، از طلوع صبح روز دهم ذی‌الحجه (اذان صبح) تا طلوع آفتاب است؛<ref>حج در اندیشه اسلامی، ص۲۸۸.</ref> البته به نظر مشهور فقیهان شیعه، شب عید قربان را نیز باید به نیت اطاعت الهی در آن‌جا بمانند و از اذان صبح نیت وقوف داشته باشند.<ref>حج در اندیشه اسلامی، ص۲۸۸؛ نگاه کنید به: شیوه ای نو در بیان احکام حج و عمره، ص۱۶۲.</ref>

هرچند زمان وقوف تا طلوع آفتاب است، ولی حاجیان می‌توانند کمی پیش از طلوع آفتاب از مشعر حرکت کنند. البته بنابر احتیاط، نباید پیش از طلوع از وادی [[محسر|مُحسّر]] (حد فاصله بین مشعر و [[منا]]) بگذرند.<ref>درسنامه مناسک حج، ص۶۲.</ref> 

[[ابوحنیفه]]، پایه‌گذار مذهب [[حنفیه]]، وقت وقوف در مشعر را از طلوع فجر تا طلوع خورشید دانسته است. به گفته [[مالک بن انس]]، رئیس [[مذهب مالکی]]، حج‌گذار هر ساعتی از شب [[عید قربان]] و پیش از طلوع فجر را وقوف کند کافی است. [[امام شافعی]]، پیشوای [[مذهب شافعی]]، وقوف در هر لحظه‌ای پس از نیمه‌شب عید قربان را کافی دانسته است.<ref>قاموس الحج و العمره، ص۲۵۲.</ref>

===مکان===
[[پرونده:تابلوی شروع محدوده مزدلفه.jpg|بندانگشتی|یکی از تابلوهای بنفش‌رنگِ «بدایة مزدلفه»، که آغاز محدوده [[مزدلفه]] ([[مشعر]]) را مشخص می‌کند.|جایگزین=|250x250پیکسل]]
{{اصلی|مشعر}}
مکان وقوف، [[مشعر]] است؛ هر جای آن که باشد. محدوده مشعر با تابلوهایی به رنگ بنفش مشخص شده که سمت بیرونی آنها نوشته شده «بدایة مزدلفة» (آغاز [[مزدلفه]]) و سمت داخلی آنها «نهایة مزدلفة» (پایان مزدلفه). وقوف در خارج از این محدوده صحیح نیست.<ref>درسنامه مناسک حج، ص۶۱.</ref>

===اقسام===

*'''اختیاری''': از اذان صبح تا طلوع آفتاب روز [[عید قربان]].
*'''اضطراری شبانه''': بخشی از شب عید، پیش از اذان صبح، هر چند اندکی از آن.
*'''اضطراری روزانه''': بخشی از نیمه اول روز عید؛ یعنی از طلوع آفتاب تا ظهر، هر چند اندکی از آن.

وقوف اضطراری برای حج‌گزاری است که از وقوف اختیاری معذور باشد.<ref>درسنامه مناسک حج، ص۶۱ و ۶۲.</ref>

==مستحبات==
[[پرونده:وقوف در مشعر (قدیمی).jpg|بندانگشتی|تصویری قدیمی از وقوف حاجیان در [[مشعر]]. گفته شده این تصویر را کریستیان هورغرونْیی، مستشرق [[هلند|هلندی]] در سال ۱۸۸۴-۱۸۸۵م. گرفته است.<ref>[https://web.archive.org/save/https://www.wdl.org/ar/item/11707/ مزدلفة، مبیت الحجاج الواقع بین وادی منی وجبل عرفة]، المکتبة الرقمیة العالمیة، بایگانی شده از [https://www.wdl.org/ar/item/11707/ اصلی].
</ref>|جایگزین=|250x250پیکسل]]برخی از مستحبات وقوف در مشعر، چنین است:

{{ستون-شروع|2}}

*تأخیر نماز مغرب و عشا از عرفات و خواندن آن در مشعر؛
*خواندن نماز مغرب و عشا با یک [[اذان و اقامه|اذان]] و دو [[اذان و اقامه|اقامه]]؛
*مشعر را پیاده طی کردن؛ به‌ویژه برای کسی که سال اول حج او است؛
*حرکت به سوی [[منا]]، کمی پیش از طلوع آفتاب (تا وادی [[محسر|مُحسّر]])؛<ref>حج در اندیشه اسلامی، ص۲۹۵ و ۲۹۶.</ref>
*عبادت و اطاعت الهی هر مقدار از شب که توانایی آن باشد؛
*ذکر الهی گفتن در بخشی از وقت، هرچند کم باشد؛ (برخی از فقیهان، ذکر گفتن در مشعر را بنابر احتیاط، لازم دانسته‌اند.)<ref name=":0">درسنامه مناسک حج، ص۶۳.</ref>
*گردآوریی سنگ‌ریزه‌هایی که در [[منا]] باید به [[جمرات]] بزنند؛<ref name=":0" />
*خواندن دعاهایی که وارد شده است.<ref name=":0" /> <ref group="یادداشت">مانند دعایِ «اَللَّهُمَّ هَذِهِ جَمْعٌ فَاجْمَعْ لِی فِیهَا جَوَامِعَ اَلْخَیْرِ کُلِّهِ اَللَّهُمَّ لاَ تُؤْیِسْنِی مِنَ اَلْخَیْرِ اَلَّذِی سَأَلْتُکَ أَنْ تَجْمَعَهُ لِی فِی قَلْبِی وَ عَرِّفْنِی مَا عَرَّفْتَ أَوْلِیَاءَکَ فِی مَنْزِلِی هَذَا وَ هَبْ لِی جَوَامِعَ اَلْخَیْرِ وَ اَلْیُسْرِ کُلِّهِ؛ خدایا نام این مکان [[جمع]] است، پس - به یُمن معنی آن - همگی جوامع خیر را در این سرزمین برای من جمع کن! خدایا من را از آن خیری که از تو می‌خواهم تا آن را در فضای قلبم گردآوری ناامید نکن و همگی جوامع خیر و آسانی در شئون زندگانی را به من ارزانی دار!»</ref><ref>[https://hadith.inoor.ir/fa/hadith/101083 من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۵۴۳؛] ترجمه من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۴۴۷.</ref>

{{پایان}}

==فلسفه==
بر پایه روایتی، حاجی پس از تضرع و زاری در [[عرفات]]، اجازه ورود به [[حرم مکی]] را می‌گیرد و در آستانه درِ دوم (یعنی [[مشعر]] که در محدوده حرم مکی قرار دارد) نگه داشته می‌شود. پس از [[دعا]] و [[قربانی]] و رها کردن آلودگی‌ها، اجازه می‌یابد که با پاکی به [[زیارت]] بیاید.<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/297/1/236 حج و عمره در قرآن و حدیث، ص۲۳۶]، به نقل از: تهذیب الأحکام، ج۵ ص۴۴٨، ح١۵۶۵ ، کنزالفوائد، ج٢ ص٨١، المناقب، ابن شهر آشوب، ج٢، ص٣٧٨ .</ref>



==پانویس==
{{پانویس}}

==منابع==
{{منابع}}
{{برگرفتگی

|پیش از لینک = کتاب

|منبع = درسنامه مناسک حج،

|پس از لینک = محمدحسین فلاح‌زاده، تهران، مشعر، ۱۳۸۹ش، ص۵۷-۶۴ و [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1377 کتاب فرهنگ اصلاحات حج و عمره:راهنمای زائران سرزمین وحی]، مسعود فکری، احمد علائی، تهران، مشعر، ۱۳۹۳، ص۲۷۵ و [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/565 حج در اندیشه اسلامی]، علی قاضی‌عسکر، تهران، مشعر، ۱۳۸۴ش

| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/803

}}
*'''ترجمه و متن کتاب من لا یحضره الفقیه'''، شیخ صدوق (ابن بابویه)، ترجمه محمدجواد غفاری، بی‌جا، نشر صدوق، ۱۳۶۷ش.
*'''جرعه‌ای از صهبای حج'''، عبدالله جوادی آملی، تهران، مشعر، ۳۸۶ش.
*'''حج و عمره در قرآن و حدیث'''، محمد محمدی ری‌شهری، ترجمه جواد محدثی، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۸۶ش.
*'''شیوه ای نو در بیان احکام حج و عمره'''، محمدعلی فقیهی، تهران، مشعر، ۱۳۹۳ش.
*'''قاموس الحج و العمره من حجة النبی و عمره'''، احمد عبدالغفور عطار، بیروت، دارالعلم للملایین، ۱۳۹۹ق/۱۹۷۹م.
*'''الکافی'''، ثقة الاسلام کلینی، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۶۵ش.
*[https://web.archive.org/save/https://www.wdl.org/ar/item/11707/ مزدلفة، مبیت الحجاج الواقع بین وادی منی وجبل عرفة]، المکتبة الرقمیة العالمیة، بایگانی شده از [https://www.wdl.org/ar/item/11707/ اصلی]، تاریخ بازدید مطلب: ۱۶ تیر ۱۳۹۹.
*[https://hadith.inoor.ir/fa/hadithlist?pagenumber=1&pagesize=14&sortcolumn=default&sortdirection=desc&searchtype=and&book=1347&isgroup=0&isfulltext=0&iserab=1&pagesizegrouping=10000&isflexibleforstem=0&isflexibleforletter=1 '''من لا یحضره الفقیه''']، محمد بن علی بن‌بابویه، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامی، بی‌تا.
{{پایان}}
==مقالات مرتبط==
*[[وقوف]]
*[[وقوف در عرفات]]
*[[افاضه از عرفات به مشعرالحرام]]
*[[افاضه از مشعرالحرام به منا]]
{{حج و عمره}}
[[ar:الوقوف في المشعر]]
[[en:Wuquf at al-Mash'ar]]

[[رده:اعمال حج]]
[[رده:ارکان حج]]
[[رده:احکام مزدلفه]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]