در حال ویرایش پوشاندن دست

'''پوشاندن دست''' یکی از کارهای ممنوع برای احرام‌‌گزار است. از مهم‌ترین مصداق‌های پوشاندن دست، پوشیدن دستکش است که با عنوان «لبس القفازین» ذیل مبحث حرمت [[پوشیدن لباس دوخته]] (لبس المخیط) یاد شده است. فقیهان [[امامی]]،<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص320؛ السرائر، ج1، ص544؛ المعتمد، ج4، ص142.</ref> [[مالکی]]،<ref>المدونة الکبری، ج1، ص459؛ الموطا، ج1، ص328؛ مواهب الجلیل، ج4، ص202.</ref> [[حنبلی]]<ref>المغنی، ج3، ص308-309؛ کشاف القناع، ج2، ص473، 520-521.</ref> و بیشتر فقیهان [[شافعی]]<ref>فتح العزیز، ج7، ص454؛ المجموع، ج7، ص257، 263، 269، 359.</ref> بر آنند که پوشیدن دستکش برای زن احرام‌گزار که معمولاً برای حفاظت از سرما یا گرما<ref>المغنی، ج3، ص308؛ المجموع، ج7، ص252؛ السرائر، ج1، ص544.</ref> و یا زینت<ref>الدروس، ج1، ص377؛ فقه الصادق، ج10، ص442-443؛ تفصیل الشریعه، ج4، ص81.</ref> انجام می‌شود، [[حرام]] است.

فقیهان امامی با تصریح به حرمت پوشیدن دستکش، به پوشاندن دست با غیر دستکش نپرداخته‌اند. همچنین برخی از فقیهان امامی، [[کفاره]] پوشاندن دست برای زن را در شمار کفاره [[پوشیدن لباس دوخته]] یاد کرده و آن را [[قربانی کردن]] یک گوسفند دانسته‌اند. شماری دیگر به پشتوانه اصل برائت و نبودن حدیثی ویژه در این‌باره، پوشیدن دستکش را اصولاً موجب کفاره نشمرده‌اند.

 

 

پشتوانه  فقیهان احادیثی است که با تجویز پوشیدن لباس دوخته شده برای زنان، دستکش را استثناء کرده‌اند.<ref>صحیح البخاری، ج2، ص215؛ سنن ابی داود، ج1، ص410؛ الکافی، ج4، ص344-345.</ref> افزون بر این، برخی فقیهان [[اهل‌سنت]] پوشاندن دست را مانند [[پوشاندن صورت]] دانسته‌اند.<ref>فتح العزیز، ج7، ص454.</ref> دست‌ها و صورت زن مانند موی او نیست که پوشاندن آن در حال [[نماز]] واجب باشد؛ پس در حال [[احرام]] نباید پوشانده شود. فقیهان [[حنفی]] پوشاندن دست را با دستکش حرام نشمرده‌اند.<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص128؛ بدائع الصنائع، ج2، ص186؛ حاشیة رد المحتار، ج2، ص581.</ref> پشتوانه آن‌ها، عمل [[صحابه]]<ref>الاستذکار، ج4، ص15؛ معرفة السنن و الآثار، ج4، ص7.</ref> و حدیثی نبوی<ref>سنن الدارقطنی، ج2، ص258؛ السنن الکبری، ج5، ص47.</ref> است که در مقام بیان، بدون اشاره به پوشاندن دست، زن احرام‌گزار را تنها از پوشاندن صورت برحذر داشته است.<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص128؛ بدائع الصنائع، ج2، ص186.</ref> حنفیان روایت نبوی دلالت‌گر بر نهی زنان از پوشیدن دستکش را بر نهی تنزیهی (کراهت) حمل کرده‌اند.<ref>بدائع الصنائع، ج2، ص186؛ حاشیة رد المحتار، ج2، ص581.</ref> اندکی از فقیهان امامی نیز این‌گونه روایات را بر نهی تنزیهی حمل کرده‌اند.<ref>مدارک الاحکام، ج7، ص332؛ نک: ریاض المسائل، ج6، ص275؛ مستند الشیعه، ج12، ص12.</ref>

 

فقیهان امامی<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص317؛ المهذب، ج1، ص212.</ref> و اهل‌سنت<ref>المجموع، ج7، ص257، 359؛ کشاف القناع، ج2، ص494؛ حاشیة رد المحتار، ج2، ص537-538.</ref> به پشتوانه روایاتی که پوشیدن لباس دوخته (المخیط) را بر مرد احرام‌گزار ممنوع شمرده،<ref>مسند احمد، ج2، ص34؛ الکافی، ج4، ص340-341؛ السنن الکبری، ج5، ص49.</ref> پوشیدن دستکش را از این‌نظر بر او حرام دانسته‌اند.<ref>حاشیة رد المحتار، ج2، ص537-538؛ اعانة الطالبین، ج2، ص360-367؛ المعتمد، ج4، ص153.</ref> بر این اساس، آن‌چه بر احرام‌گزار مرد حرام است، تنها پوشاندن دست نیست؛ بلکه پوشاندنی است که مصداق پوشیدن لباس دوخته به‌شمار رود.<ref>المغنی، ج3، ص309-310؛ المجموع، ج7، ص254-255؛ کشاف القناع، ج2، ص521.</ref>

در باور فقیهان اهل‌سنت، جز دستکش که لباس دوخته شده به‌شمار می‌رود، پوشاندن دست با پوشش دیگر مانند پارچه حرام نیست.<ref>المغنی، ج3، ص310؛ مواهب الجلیل، ج4، ص202؛ حواشی الشروانی، ج4، ص165.</ref> آن‌چه حرام است، پوشاندن لباس بر دست است، نه صرف پوشاندن دست.<ref>المغنی، ج3، ص310.</ref> البته برخی از آنان بر این باورند که محکم بستن پارچه به‌دست، حرام و موجب [[کفاره]] است.<ref>نک: المغنی، ج3، ص310؛ کشاف القناع، ج2، ص521.</ref> فقیهان امامی نیز با تصریح به حرمت پوشیدن دستکش، به پوشاندن دست با غیر دستکش نپرداخته‌اند.<ref>الخلاف، ج2، ص294؛ جامع الخلاف، ص183؛ کشف اللثام، ج5، ص377.</ref>

 

با توجه به این‌که روایات به حرمت پوشاندن دست با دستکش برای احرام‌گزار تصریح کرده‌اند،<ref>صحیح البخاری، ج2، ص214-215؛ سنن ابی داود، ج1، ص410؛ الکافی، ج4، ص344-345.</ref> محدوده حرمت همان است که به‌طور معمول، دستکش، دست را می‌پوشاند، یعنی تا مچ دست یا ساعد.<ref>المجموع، ج7، ص252؛ تذکرة الفقهاء، ج7، ص302.</ref>  

 

برخی فقیهان امامی، [[کفاره]] پوشاندن دست برای زن را در شمار کفاره [[پوشیدن لباس دوخته]] یاد کرده و آن را [[قربانی کردن]] یک گوسفند دانسته‌اند.<ref>کتاب الحج، ج4، ص143؛ منتخب مناسک حج، ص119.</ref> شماری دیگر به پشتوانه اصل برائت و نبودن حدیثی ویژه در این‌باره، پوشیدن دستکش را اصولاً موجب کفاره نشمرده‌اند.<ref>الحدائق، ج15، ص447-448؛ مناسک حج، ص242.</ref> فقیهان شافعی و مالکی و حنبلی پوشیدن دستکش را برای زن مایه کفاره دانسته‌اند<ref>المغنی، ج3، ص310؛ المجموع، ج7، ص263؛ مواهب الجلیل، ج4، ص202.</ref> و آن را همان کفاره [[ازاله مو]] یعنی تخییر میان قربانی کردن گوسفند، سه روز [[روزه]] گرفتن و اطعام حدود نُه کیلوگرم غذا به شش فقیر دانسته‌اند.<ref>المجموع، ج7، ص367-368، 377؛ کشاف القناع، ج2، ص525.</ref>  

 

فقیهان امامی،<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص7؛ جواهر الکلام، ج20، ص404؛ کتاب الحج، ج4، ص143-144.</ref> شافعی،<ref>فتح العزیز، ج7، ص454-455؛ المجموع، ج7، ص259.</ref> مالکی<ref>المدونة الکبری، ج1، ص460؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص5.</ref> و حنبلی<ref>کشاف القناع، ج2، ص524-525.</ref> برای مردان و زنان؛ و فقیهان حنفی<ref>بدائع الصنائع، ج2، ص187؛ حاشیة رد المحتار، ج2، ص597-598.</ref> تنها برای مردان، به وجوب کفاره در حالت اضطرار به پوشاندن دست، باور دارند. پشتوانه آنان، افزون بر روایات،<ref>الکافی، ج4، ص348؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص341؛ التهذیب، ج5، ص384.</ref> تنقیح مناط از آیه 196 [[سوره بقره]] است که بر بیمار مضطر، کفاره را واجب کرده است.<ref>فتح العزیز، ج7، ص451-452؛ المجموع، ج7، ص259؛ جواهر الکلام، ج20، ص404-405.</ref>

 

فقیهان امامی،<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص8؛ مدارک الاحکام، ج8، ص454؛ جواهر الکلام، ج20، ص405.</ref> شافعی<ref>فتح العزیز، ج7، ص468؛ المجموع، ج7، ص338.</ref> و حنبلی<ref>کشاف القناع، ج2، ص532.</ref> به پشتوانه احادیث،<ref>صحیح البخاری، ج2، ص217؛ صحیح مسلم، ج4، ص4-5؛ التهذیب، ج5، ص369-370.</ref> در صورت پوشاندن دست از روی جهل یا فراموشی، کفاره را واجب نشمرده‌اند. فقیهان مالکی و حنفی تنها برای مردان در این‌صورت، پرداخت کفاره را برای احرام‌گزار باور دارند.<ref>المدونة الکبری، ج1، ص388؛ بدائع الصنائع، ج2، ص188؛ حاشیة رد المحتار، ج2، ص598.</ref> آنان روایت‌های مورد استناد مخالفان را بر رفع مؤاخذه و کیفر حمل کرده‌اند، نه بر رفع کفاره.<ref>بدائع الصنائع، ج2، ص188.</ref>  

==منابع ==

  | آدرس = http://phz.hajj.ir/422/7555

[[رده:احکام حج]]

[[رده:احکام احرام]]