در حال ویرایش پژوهشکده حج و زیارت

[[پرونده:پزوهشکده.jpg|250x250px|thumb|نشان‌واره پژوهشکده حج و زیارت]]
'''پژوهشکده حج و زیارت''' یا '''مرکز تحقیقات حج''' یکی از زیر مجموعه‌های [[نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت|حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت]] است. شعبه مرکزی این پژوهشکده در شهر قم قرار گرفته و به پژوهش در موضوعات تاریخ، اخلاق، کلام، فقه و مطالعات اجتماعی با رویکرد حج و زیارت می‌پردازد. پژوهشکده حج و زیارت از سال ۱۳۷۰ شمسی با نام «مرکز تحقیقات حج» آغاز به کار کرد و در سال ۱۳۸۹ به پژوهشکده تبدیل شد.  

پژوهشکده حج تنها مرکز تخصصی مطالعات حج و زیارت در کشور [[ایران]] است و تاکنون بیش از هزار عنوان کتاب منتشر کرده است. انتشار مجله‌های تخصصی با موضوع [[حج]] و [[زیارت]]، انتشار دانشنامه حج و زیارت، دانشنامه مجازی حج و زیارت با نام [[ویکی حج]]، راه‌اندازی کتابخانه تخصصی و راه‌اندازی [[مرکز اسناد حج و موزه حج|مرکز اسناد و موزه حج]] با نگهداری از ۴۴۱۲ عنوان سند از دیگر فعالیت‌های این پژوهشکده به‌شمار می‌رود.  

==پیشینه==

پژوهشکده حج و زیارت در سال ۱۳۷۰ شمسی و با نام «مرکز تحقیقات حج» فعالیت خود را تحت نظارت [[نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت|حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت]] آغاز کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3AAeenh_Asar_1403-08-14-.pdf&page=7 «آینه آثار (معرفی آثار منتشر شده در پژوهشکده حج و زیارت)»]، مقدمه.</ref> مرکز تحقیقات حج در مدت ۱۹ سال فعالیت، بیش از ۸۰۰ اثر در موضوعات مرتبط با موضوع [[حج]] و [[زیارت|زیارت]] عرضه کرده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3AAeenh_Asar_1403-08-14-.pdf&page=7 «آینه آثار (معرفی آثار منتشر شده در پژوهشکده حج و زیارت)»]، مقدمه.</ref> این مرکز در ۲۱ اسفند ۱۳۸۹ش با کسب مجوز از شورای گسترش و برنامه‌ریزی آموزش عالی کشور به پژوهشکده حج و زیارت ارتقا یافت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3AAeenh_Asar_1403-08-14-.pdf&page=7 «آینه آثار (معرفی آثار منتشر شده در پژوهشکده حج و زیارت)»]، مقدمه.</ref>

توسعه و ارتقای کیفیت آموزش و پژوهش در ابعاد عبادی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و بین‌المللی [[حج]]، تقویت فرهنگ و بنیه‌های فکری گردشگری دینی و گسترش و توسعه مطالعات بین مذاهب اسلامی به منظور دستیابی به وحدت امت اسلامی از اهداف این پژوهشکده دانسته شده است.<ref>[https://hzrc.ac.ir/content/153/%d9%be%da%98%d9%88%d9%87%d8%b4%da%a9%d8%af%d9%87-%d8%ad%d8%ac-%d9%88-%d8%b2%d9%8a%d8%a7%d8%b1%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%8a%da%a9-%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87#%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81 «پژوهشکده حج و زيارت در يک نگاه»]، سایت پژوهشکده حج  زیارت.</ref>

==ساختار==
این پژوهشکده از پنج گروه و هشت واحد علمی ـ پژوهشی تشکیل شده است:<ref>[https://hzrc.ac.ir/content/153/%d9%be%da%98%d9%88%d9%87%d8%b4%da%a9%d8%af%d9%87-%d8%ad%d8%ac-%d9%88-%d8%b2%d9%8a%d8%a7%d8%b1%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%8a%da%a9-%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87#%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81 «پژوهشکده حج و زيارت در يک نگاه»]، سایت پژوهشکده حج  زیارت.</ref> 

{{ستون-شروع|۲}}
* تاریخ و سیره
* اخلاق و اسرار 
* مطالعات سیاسی-اجتماعی
* کلام و معارف 
* فقه و حقوق 
* واحد ترجمه
* واحد احیای میراث و نسخ خطی
* واحد بقیع پژوهی
* واحد مطالعات راهبردی
* واحد فضای مجازی
* واحد ادبیات و هنر
* واحد کتابخانه، آرشیو، اسناد و موزه
* دفتر پژوهشکده حج و زیارت در خراسان رضوی
{{پایان}}

== فعالیت‌ها ==
[[پرونده:موسوعه رد شبهات وهابیت.jpg|299x299px|thumb|موسوعه رد شبهات]]
پژوهشکده حج و زیارت از زمان تأسیس تاکنون توانسته است فعالیت‌های فراوانی با موضوع حج و زیارت انجام دهد که بخشی از آن عبارت است از:<ref>[https://hzrc.ac.ir/content/153/%d9%be%da%98%d9%88%d9%87%d8%b4%da%a9%d8%af%d9%87-%d8%ad%d8%ac-%d9%88-%d8%b2%d9%8a%d8%a7%d8%b1%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%8a%da%a9-%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87#%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81 «پژوهشکده حج و زيارت در يک نگاه»]، سایت پژوهشکده حج  زیارت.</ref> 
=== کتابخانه تخصصی ===
کتابخانه تخصصی یکی از فعال‌ترین کتابخانه‌های کشور در موضوع [[حج]] و [[زیارت]] است. تعداد کتاب‌های موجود در این کتابخانه تا بهار ۱۳۹۹ش، بیش از ۲۷۰۰۰ عنوان بوده است.<ref>[http://lib.hzrc.ac.ir/faces/home.jspx «کتابخانه تخصصی حج و زیارت».]، سایت کتابخانه تخصصی حج و زیارت - پژوهشکده حج و زیارت.</ref>
[[پرونده:دانشنامه حج و حرمین.jpg|305x305px|thumb|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]
=== موزه حج و زیارت ===
{{اصلی|موزه حج و زیارت}}
موزه حج از دیگر فعالیت‌های این پژوهشکده است که در آن قرآن‌های نفیس و کتب خطی متعلق به خطاطان ایرانی و غیر ایرانی و هدایای کشورهای اسلامی به مسئولان جمهوری اسلامی ایران نگه‌داری می‌شود.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/409980/موزه-حج-فردا-افتتاح-می-شود «افتتاحیه موزه حج و زیارت»]، خبرگزاری مهر.</ref>

=== ویکی حج ===
{{اصلی|ویکی حج}}
دانشنامه مجازی ویکی حج (wikihaj.com) در سال ۱۳۹۶شمسی و با هدف بهره‌گیری از ابزارهای روزآمد ارتباطی به منظور گسترش عمومی معارف مرتبط به حج و زیارت و دسترس‌پذیری بیشتر تولیدات علمی پژوهشکده حج و زیارت راه‌اندازی شد.<ref>[https://tehran.haj.ir/news/ID/238/سایت-ویکی-حج-و-زیارت-راه-اندازی-شد «سایت ویکی حج و زیارت راه اندازی شد»]، سازمان حج و زیارت استان تهران.</ref>
=== برگزاری همایش‌ها و نشست‌های تخصصی===

از جمله وظایف و مأموریت‌های پژوهشکده، ساماندهی همایش‌ها و نشست‌های تخصصی مرتبط با موضوع [[حج]] و [[زیارت]] بوده است که تاکنون همایش‌هایی همچون «همایش جهانی بقیع؛ مدفن امامان و اصحاب»،<ref>[https://hajj.ir/fa/120401 «همایش جهانی بقیع؛ مدفن امامان و اصحاب»]، سایت حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت.</ref> «همایش حج و جهانی‌شدن»،<ref>[https://www.mehrnews.com/news/1255940/هم-اندیشی-حج-و-جهانی-شدن-در-قم-برگزار-شد «همایش حج و جهانی‌شدن»]، خبرگزاری مهر.</ref> «همایش حج و اقتصاد»<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/117131/زمان-برگزای-نخستین-همایش-حج-و-اقتصاد «همایش حج و اقتصاد»]، مشرق نیوز.</ref> و «همایش مسعای قلم»<ref>[https://hajj.ir/fa/113836 «دومین همایش مسعای قلم»]، سایت حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت.</ref> از جمله آنهاست.

نشست‌های تخصصی با موضوعاتی همچون [[حج]] و دیپلماسی عمومی، مقایسه میان [[وهابیت]] و [[سلفی گری|سلفی‌گری]]، آینده‌پژوهشی حج و [[حج]] و ظرفیت‌های فرهنگی نیز تاکنون به‌همت این پژوهشکده برگزار شده است.

==محصولات==
[[پرونده:پژوهشنامه حج و زیارت.jpg|200x200px|thumb|پژوهشنامه حج و زیارت]]
 
[[پرونده:حج خونین.png|200x200px|thumb|پژوهشنامه حج و زیارت]]
پژوهشکده حج و زیارت تا پاییز سال 1402 شمسی حدود 1200 عنوان کتاب ( حدود 1300 جلد) در موضوعاتی همچون فلسفه و اسرار حج و زیارت، اخلاق و آداب، تاریخ و جغرافیای اماکن زیارتی، پژوهش‌های قرآنی و حدیثی، احکام و مناسک حج و زیارت، سفرنامه‌ها و خاطرات حج و زیارت، مطالعات سیاسی- اجتماعی، دفاع از اعتقادات مذهب تشیع و پاسخ به شبهات و وهابیت‌شناسی منتشر کرده است.

این پژوهشکده همچنین 250 شماره نشریه منتشر کرده است که «[http://miqat.hajj.ir/ فصلنامه میقات حج]»،  و «[https://farhangziarat.hzrc.ac.ir/ فصلنامه فرهنگ زیارت]» از جمله آن‌هاست.<ref>[https://hzrc.ac.ir/content/153/%d9%be%da%98%d9%88%d9%87%d8%b4%da%a9%d8%af%d9%87-%d8%ad%d8%ac-%d9%88-%d8%b2%d9%8a%d8%a7%d8%b1%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%8a%da%a9-%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87#%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81 «پژوهشکده حج و زيارت در يک نگاه»]، سایت پژوهشکده حج  زیارت.</ref> انتشار دانشنامه حج و حرمین شریفین، «[[مجموعه آثار فاجعه منا(کتاب)|مجموعه آثار فاجعه منا]]»، مجموعه حج خونین و تاریخ شفاهی حج از دیگر محصولات کلان پژوهشکده حج و زیارت است.

پروژه «کتابشناسی حج و زیارت» به‌منظور جمع‌آوری و نمایه‌زنی تمامی کتب و منشورات مرتبط با موضوع [[حج]] و [[زیارت]] و تبدیل آثار مکتوب به نرم‌افزارهای رایانه‌ای همچون «کتابخانه جامع حج۳»<ref>[https://www.noorshop.ir/fa/product/15166/%d9%86%d8%b1%d9%85-%d8%a7%d9%81%d8%b2%d8%a7%d8%b1-%da%a9%d8%aa%d8%a7%d8%a8%d8%ae%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%ac%d8%a7%d9%85%d8%b9-%d8%ad%d8%ac-3 «کتابخانه جامع حج۳»]، سایت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.</ref> از دیگر آثار و فعالیت‌های این مرکز به‌شمار می‌رود.

== جستارهای وابسته ==
* [[:پرونده:Aeenh Asar 1403-08-14-.pdf|آیینه آثار (معرفی آثار پژوهشکده حج و زیارت از آغاز تا سال 1402)]] 
* [[بعثه]]
==پانویس==
{{پانویس}}

==منابع==
{{منابع}}
*[http://lib.hzrc.ac.ir/faces/home.jspx «کتابخانه تخصصی حج و زیارت».]، سایت کتابخانه تخصصی حج و زیارت - پژوهشکده حج و زیارت، تاریخ بازدید: ۹ بهمن ۱۴۰۳ش.
*[https://hajj.ir/fa/120401 «همایش جهانی بقیع؛ مدفن امامان و اصحاب»]، سایت حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت، تاریخ انتشار: ۳۰ فروردین ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۹ بهمن ۱۴۰۳ش.
*[https://hzrc.ac.ir/content/153/%d9%be%da%98%d9%88%d9%87%d8%b4%da%a9%d8%af%d9%87-%d8%ad%d8%ac-%d9%88-%d8%b2%d9%8a%d8%a7%d8%b1%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%8a%da%a9-%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87#%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81 «پژوهشکده حج و زيارت در يک نگاه»]، سایت پژوهشکده حج  زیارت، تاریخ بازدید: ۲۲ دی ۱۴۰۳ش.
*[https://tehran.haj.ir/news/ID/238/سایت-ویکی-حج-و-زیارت-راه-اندازی-شد «سایت ویکی حج و زیارت راه اندازی شد»]، سازمان حج و زیارت استان تهران، تاریخ انتشار: 29 تیر 1399ش، تاریخ بازدید: ۹ بهمن ۱۴۰۳ش.
*[https://www.mashreghnews.ir/news/117131/زمان-برگزای-نخستین-همایش-حج-و-اقتصاد «همایش حج و اقتصاد»]، مشرق نیوز، تاریخ انتشار: ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۱ش، تاریخ بازدید: ۹ بهمن ۱۴۰۳ش.
*[https://www.mehrnews.com/news/1255940/هم-اندیشی-حج-و-جهانی-شدن-در-قم-برگزار-شد «همایش حج و جهانی‌شدن»]، خبرگزاری مهر، تاریخ انتشار: ۲۸ بهمن ۱۳۸۹ش، تاریخ بازدید: ۹ بهمن ۱۴۰۳ش.
*[https://www.mehrnews.com/news/409980/موزه-حج-فردا-افتتاح-می-شود «افتتاحیه موزه حج و زیارت»]، خبرگزاری مهر، تاریخ انتشار: ۳۰ آبان ۱۳۸۵ش، تاریخ بازدید: ۹ بهمن ۱۴۰۳ش.
*[https://www.noorshop.ir/fa/product/15166/%d9%86%d8%b1%d9%85-%d8%a7%d9%81%d8%b2%d8%a7%d8%b1-%da%a9%d8%aa%d8%a7%d8%a8%d8%ae%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%ac%d8%a7%d9%85%d8%b9-%d8%ad%d8%ac-3 «کتابخانه جامع حج۳»]، سایت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، تاریخ بازدید: ۲۲ دی ۱۴۰۳ش.
*[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3AAeenh_Asar_1403-08-14-.pdf&page=7 «آینه آثار (معرفی آثار منتشر شده در پژوهشکده حج و زیارت)»]: اباذر نصر اصفهانی، به کوشش حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، ۱۴۰۲ش.
{{پایان}}