در حال ویرایش پژوهشکده حج و زیارت

'''پژوهشکده حج و زیارت''' یا '''مرکز تحقیقات حج''' یکی از زیر مجموعه‌های [[نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت|حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت]] است. شعبه مرکزی این پژوهشکده در شهر قم قرار گرفته و به پژوهش در موضوعات تاریخ، اخلاق، کلام، فقه و مطالعات اجتماعی با رویکرد حج و زیارت می‌پردازد. پژوهشکده حج و زیارت از سال ۱۳۷۰ شمسی با نام «مرکز تحقیقات حج» آغاز به کار کرد و در سال ۱۳۸۹ به پژوهشکده تبدیل شد.   

پژوهشکده حج تنها مرکز تخصصی مطالعات حج و زیارت در کشور [[ایران]] است و تاکنون بیش از هزار عنوان کتاب منتشر کرده است. انتشار مجله‌های تخصصی با موضوع [[حج]] و [[زیارت]]، انتشار دانشنامه حج و زیارت، دانشنامه مجازی حج و زیارت با نام [[ویکی حج]]، راه‌اندازی کتابخانه تخصصی و راه‌اندازی [[مرکز اسناد حج و موزه حج|مرکز اسناد و موزه حج]] با نگهداری از ۴۴۱۲ عنوان سند از دیگر فعالیت‌های این پژوهشکده به‌شمار می‌رود.   

پژوهشکده حج و زیارت در سال ۱۳۷۰ شمسی و با نام «مرکز تحقیقات حج» فعالیت خود را تحت نظارت [[نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت|حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت]] آغاز کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3AAeenh_Asar_1403-08-14-.pdf&page=7 «آینه آثار (معرفی آثار منتشر شده در پژوهشکده حج و زیارت)»]، مقدمه.</ref> مرکز تحقیقات حج در مدت ۱۹ سال فعالیت، بیش از ۸۰۰ اثر در موضوعات مرتبط با موضوع [[حج]] و [[زیارت|زیارت]] عرضه کرده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3AAeenh_Asar_1403-08-14-.pdf&page=7 «آینه آثار (معرفی آثار منتشر شده در پژوهشکده حج و زیارت)»]، مقدمه.</ref> این مرکز در ۲۱ اسفند ۱۳۸۹ش با کسب مجوز از شورای گسترش و برنامه‌ریزی آموزش عالی کشور به پژوهشکده حج و زیارت ارتقا یافت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3AAeenh_Asar_1403-08-14-.pdf&page=7 «آینه آثار (معرفی آثار منتشر شده در پژوهشکده حج و زیارت)»]، مقدمه.</ref>

توسعه و ارتقای کیفیت آموزش و پژوهش در ابعاد عبادی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و بین‌المللی [[حج]]، تقویت فرهنگ و بنیه‌های فکری گردشگری دینی و گسترش و توسعه مطالعات بین مذاهب اسلامی به منظور دستیابی به وحدت امت اسلامی از اهداف این پژوهشکده دانسته شده است.<ref>[https://hzrc.ac.ir/content/153/%d9%be%da%98%d9%88%d9%87%d8%b4%da%a9%d8%af%d9%87-%d8%ad%d8%ac-%d9%88-%d8%b2%d9%8a%d8%a7%d8%b1%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%8a%da%a9-%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87#%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81 «پژوهشکده حج و زيارت در يک نگاه»]، سایت پژوهشکده حج  زیارت.</ref>

پژوهشکده حج و زیارت از زمان تأسیس تاکنون توانسته است فعالیت‌های فراوانی با موضوع حج و زیارت انجام دهد که بخشی از آن عبارت است از:<ref>[https://hzrc.ac.ir/content/153/%d9%be%da%98%d9%88%d9%87%d8%b4%da%a9%d8%af%d9%87-%d8%ad%d8%ac-%d9%88-%d8%b2%d9%8a%d8%a7%d8%b1%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%8a%da%a9-%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87#%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81 «پژوهشکده حج و زيارت در يک نگاه»]، سایت پژوهشکده حج  زیارت.</ref>  

موزه حج از دیگر فعالیت‌های این پژوهشکده است که در آن قرآن‌های نفیس و کتب خطی متعلق به خطاطان ایرانی و غیر ایرانی و هدایای کشورهای اسلامی به مسئولان جمهوری اسلامی ایران نگه‌داری می‌شود.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/409980/موزه-حج-فردا-افتتاح-می-شود «افتتاحیه موزه حج و زیارت»]، خبرگزاری مهر.</ref>

دانشنامه مجازی ویکی حج (wikihaj.com) در سال ۱۳۹۶شمسی و با هدف بهره‌گیری از ابزارهای روزآمد ارتباطی به منظور گسترش عمومی معارف مرتبط به حج و زیارت و دسترس‌پذیری بیشتر تولیدات علمی پژوهشکده حج و زیارت راه‌اندازی شد.<ref>[https://tehran.haj.ir/news/ID/238/سایت-ویکی-حج-و-زیارت-راه-اندازی-شد «سایت ویکی حج و زیارت راه اندازی شد»]، سازمان حج و زیارت استان تهران.</ref>

از جمله وظایف و مأموریت‌های پژوهشکده، ساماندهی همایش‌ها و نشست‌های تخصصی مرتبط با موضوع [[حج]] و [[زیارت]] بوده است که تاکنون همایش‌هایی همچون «همایش جهانی بقیع؛ مدفن امامان و اصحاب»،<ref>[https://hajj.ir/fa/120401 «همایش جهانی بقیع؛ مدفن امامان و اصحاب»]، سایت حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت.</ref> «همایش حج و جهانی‌شدن»،<ref>[https://www.mehrnews.com/news/1255940/هم-اندیشی-حج-و-جهانی-شدن-در-قم-برگزار-شد «همایش حج و جهانی‌شدن»]، خبرگزاری مهر.</ref> «همایش حج و اقتصاد»<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/117131/زمان-برگزای-نخستین-همایش-حج-و-اقتصاد «همایش حج و اقتصاد»]، مشرق نیوز.</ref> و «همایش مسعای قلم»<ref>[https://hajj.ir/fa/113836 «دومین همایش مسعای قلم»]، سایت حوزه نمایندگی ولی‌فقیه در امور حج و زیارت.</ref> از جمله آنهاست.

پژوهشکده حج و زیارت تا پاییز سال 1402 شمسی حدود 1200 عنوان کتاب ( حدود 1300 جلد) در موضوعاتی همچون فلسفه و اسرار حج و زیارت، اخلاق و آداب، تاریخ و جغرافیای اماکن زیارتی، پژوهش‌های قرآنی و حدیثی، احکام و مناسک حج و زیارت، سفرنامه­‌ها و خاطرات حج و زیارت، مطالعات سیاسی- اجتماعی، دفاع از اعتقادات مذهب تشیع و پاسخ به شبهات و وهابیت‌شناسی منتشر کرده است.

 

این پژوهشکده همچنین 250 شماره نشریه منتشر کرده است که «[http://miqat.hajj.ir/ فصلنامه میقات حج]»، و «[https://farhangziarat.hzrc.ac.ir/ فصلنامه فرهنگ زیارت]» از جمله آن‌هاست.<ref>[https://hzrc.ac.ir/content/153/%d9%be%da%98%d9%88%d9%87%d8%b4%da%a9%d8%af%d9%87-%d8%ad%d8%ac-%d9%88-%d8%b2%d9%8a%d8%a7%d8%b1%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%8a%da%a9-%d9%86%da%af%d8%a7%d9%87#%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D9%81 «پژوهشکده حج و زيارت در يک نگاه»]، سایت پژوهشکده حج  زیارت.</ref> انتشار دانشنامه حج و حرمین شریفین، «[[مجموعه آثار فاجعه منا(کتاب)|مجموعه آثار فاجعه منا]]»، مجموعه حج خونین و تاریخ شفاهی حج از دیگر محصولات کلان پژوهشکده حج و زیارت است.