در حال ویرایش چاه سقیا

'''چاه سقیا''' در منطقه "[[الفلجان]]" و نزدیک [[مسجد سقیا]] قرار دارد و به نام‌های [[بئر مالك]] و بئر الأعجام نیز شناخته می‌شود. این چاه در [[غزوه بدر|جنگ بدر]] مورد استفاده [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام (ص)]] و مسلمانان قرار گرفت، جایی که [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] در کنار آن لشکر را مستقر کرد و برای اهل مدینه دعا کرد. چاه سقیا توسط [[بنی‌مخزوم]] حفر شده و در طول تاریخ چندین بار بازسازی شده است. در حال حاضر این چاه خشک شده و به‌طور کامل به دلیل توسعه‌های شهری سعودی مسدود شده است.

'''چاه سقیا''' در جنوب [[مسجد سقیا|مسجد سقيا]] و در منطقه "[[الفلجان]]" واقع بوده،<ref name=":0" /> همچنین این منطقه به نام "[[البقع]]"<ref>المدینه بین ماضی و الحاضر، ص 189.</ref> و "[[منزله النقا]]" نیز شهرت داشته است.<ref>وفاء الوفاء، ج۳، ص 382.</ref>

 

در زمان [[غزوه بدر|جنگ بدر]]، زمانی که [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام (ص)]] و مسلمانان در حال مبارزه با یهودیان بودند، به این مکان رسیدند و جنگیدند.<ref name=":3" /> یکی از صحابه نقل می‌کند که پدرش به او گفت: «ما در نزدیکی بئر السقیا با یهودیان در منطقه [[حسیکه]] ([[حُسَيكه]] نام جايى است در مدينه ، در كنار [[كوه ذباب]]، در اين آبادى يهوديان سكونت داشتند. )<ref name=":4" /> نبرد کردیم و پیروز شدیم.<ref name=":5" /> سپس [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام (ص)]] در مسیر بدر از این مکان عبور کرد و به من گفت که اگر زنده ماندم و به خانه برگشتم، این بئر را خریداری کن.<ref name=":6" />

 

این چاه را [[بنی‌مخزوم]] حفر کرده‌اند،<ref name=":7" /> و بعد ها متعلق به [[ذُکوان بن عبد قیس]] شد و بعد از او [[سعد بن ابی وقاص]] این بئر را خریداری کرد.<ref name=":8" />

 

چاه سقیا در طول تاریخ به نام های [[بئر مالك]]<ref name=":9" /> و [[بئر الأعجام]] نیز به کار رفته است.<ref name=":10" /> این چاه در دل کوه واقع بوده و چاه بزرگ و زیبای بوده است.<ref name=":11" />

 

'''چاه سقیا''' یکی از چاه‌های معروف و تاریخی است<ref name=":12" /> [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام (ص)]] در هنگام عبور از این چاه در [[غزوه بدر|جنگ بدر]]، لشکر خود را در کنار آن مستقر کرده<ref name=":13" /> و در مسجد آن نماز خوانده<ref name=":14" /> و برای اهل [[مدینه]] دعا کرده است.<ref name=":15" />

 

 

مالك و فرزندانش، آب را از بئر السقیا به خانه‌های [[همسران پیامبر(ص)|همسران پیامبر]] می‌آوردند.<ref name=":17" /> همچنین رباح، غلام سیاه پیامبر، به‌طور دوره‌ای از "بئر غرس" یا "بئر السقیا"<ref name=":18" /> برای پیامبر آب می‌آورد.<ref name=":19" />

 

[[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(ص)]] از آب گوارای این بئر برای خود<ref name=":20" /> و یارانش استفاده می‌کرد؛ این بئر به عنوان یکی از منابع مهم آب، در زمان [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] شناخته می‌شد.<ref name=":21" />

 

این چاه  زمان‌های بحرانی و در جنگ‌ها به ویژه در [[غزوه بدر]]<ref name=":22" /> استفاده می‌شده، زیرا تأمین آب یکی از نیازهای اساسی لشکریان مسلمان در مسیر جنگ‌ها بود.<ref name=":23" />

 

 

'''چاه سقيا''' 14 متر عمق و 6 متر قطر داشته است.<ref name=":24" /> این چاه توسط [[حسن بن ابراهیم]] در سال ۶۸۶ ه.ق تجدید بنا شد؛<ref name=":25" /> و بعد از آن در سال 778 ه.ق  توسّط عدّه‌اى از ايرانيان مسلمان بازسازی شد، كه سال‌ها به [[بئرالأعجام]] شهرت یافت.<ref name=":26" /> [[بدرالدّين بن عليبة]] در 886 ه .ق به بازسازى و مرمّت آن چاه همّت گماشت.<ref name=":27" />

 

بئر السقیا در دوره کنونی خشک شده و هیچ آبی در آن موجود نیست،<ref name=":28" /> و با گسترش و توسعه‌های بعدی در این منطقه، این چاه برای پروژه‌های توسعه‌ای سعودی مسدود و به عنوان بخشی از پروژه‌های توسعۀ شهری از بین رفت.<ref name=":29" />

 

 

== موقعیت مکانی ==

'''چاه سقیا''' در جنوب [[مسجد سقیا|مسجد سقيا]] و در منطقه "[[الفلجان]]" واقع بوده،<ref name=":0">وفاء الوفاء، ج۳، ص 381.</ref> همچنین این منطقه به نام "[[البقع]]" و "[[منزله النقا]]"<ref name=":1">وفاء الوفاء، ج۳، ص 382.</ref> نیز شهرت داشته است.<ref name=":2">وفاء الوفاء ج۳ ص ۳۸۰ تا ۳۸۵.</ref>

 

در زمان [[غزوه بدر|جنگ بدر]]، زمانی که [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام (ص)]] و مسلمانان در حال مبارزه با یهودیان بودند، به این مکان رسیدند و جنگیدند.<ref name=":3">تاریخ معالم مدینه منوره قدیما و حدیثا ص ۲۷۰ و ۲۷۱</ref> یکی از صحابه نقل می‌کند که پدرش به او گفت: «ما در نزدیکی بئر السقیا با یهودیان در منطقه [[حسیکه]] ([[حُسَيكه]] نام جايى است در مدينه ، در كنار [[كوه ذباب]]، در اين آبادى يهوديان سكونت داشتند. )<ref name=":4">تاريخ المدينة المنورة ص ١٦٧</ref> نبرد کردیم و پیروز شدیم.<ref name=":5">وفاء الوفاء، ج۳، ص ۳۸۰.</ref> سپس [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام (ص)]] در مسیر بدر از این مکان عبور کرد و به من گفت که اگر زنده ماندم و به خانه برگشتم، این بئر را خریداری کن.<ref name=":6">المدینه بین ماضی و الحاضر ص ۱۸۸ و ۱۸۹ و ۱۹۰</ref>

 

بنا بر گزارشی این چاه را [[بنی‌مخزوم]] حفر کرده‌اند،<ref name=":7">اخبار مکه و ما جاء فیها من الآثار، جلد ۲، ص ۲۲۳</ref> و بعد ها متعلق به [[ذُکوان بن عبد قیس]] شد و بعد از او [[سعد بن ابی وقاص]] این بئر را خریداری کرد.<ref name=":8">تاریخ مدینه ص۱۵۸ و ۱۵۹</ref>

 

چاه سقیا در طول تاریخ به نام های [[بئر مالك]]<ref name=":9">تاریخ معالم مدینه منوره قدیما و حدیثا ص ۲۷۰ و ۲۷۱</ref> و [[بئر الأعجام]] نیز به کار رفته است.<ref name=":10">المدینه بین ماضی و الحاضر ص ۱۸۸ و ۱۸۹ و ۱۹۰</ref> این چاه در دل کوه واقع بوده و چاه بزرگ و زیبای بوده است.<ref name=":11">تاریخ معالم مدینه منوره قدیما و حدیثا ص ۲۷۰ و ۲۷۱</ref>

'''چاه سقیا''' یکی از چاه‌های معروف و تاریخی است<ref name=":12">وصف مدینه منوره ص ۱۷</ref> [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام (ص)]] در هنگام عبور از این چاه در [[غزوه بدر|جنگ بدر]]، لشکر خود را در کنار آن مستقر کرده<ref name=":13">المدینه بین ماضی و الحاضر ص ۱۸۸ و ۱۸۹ و ۱۹۰</ref> و در مسجد آن نماز خوانده<ref name=":14">المدینه بین ماضی و الحاضر ص ۱۸۸ و ۱۸۹ و ۱۹۰</ref> و برای اهل [[مدینه]] دعا کرده است.<ref name=":15">وفاء الوفاء، ج۳، ص ۳۸۰.

زمانی که آب چاه‌های [[مدینه]] کم شده بود، برای [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام (ص)]] آب شیرین از  چاه ‌سقیا می‌آوردند.<ref name=":16">وفاء الوفاء، ج۳، ص 384.</ref>

مالك و فرزندانش، آب را از بئر السقیا به خانه‌های [[همسران پیامبر(ص)|همسران پیامبر]] می‌آوردند.<ref name=":17">الطبقات الكبرى  ج ١،  ص ٥٠١</ref> همچنین رباح، غلام سیاه پیامبر، به‌طور دوره‌ای از "بئر غرس" یا "بئر السقیا"<ref name=":18">تاریخ معالم مدینه منوره قدیما و حدیثا ص ۲۷۰ و ۲۷۱</ref> برای پیامبر آب می‌آورد.<ref name=":19">تاريخ المدينة المنورة ، ص ١٦٦

التحفة اللطيفة فی تاریخ المدینه الشریفه، جلد ۱، صفحه ۲۷۱

 

[[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(ص)]] از آب گوارای این بئر برای خود<ref name=":20">الطبقات الكبرى  ج ١ ص ٤٠٥</ref> و یارانش استفاده می‌کرد؛ این بئر به عنوان یکی از منابع مهم آب، در زمان [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] شناخته می‌شد.<ref name=":21">تاریخ مدینه ص۱۵۸ و ۱۵۹</ref>

این چاه زمان‌های بحرانی و در جنگ‌ها به ویژه در [[غزوه بدر]]<ref name=":22">تاریخ مدینه ص۱۵۸ و ۱۵۹</ref> استفاده می‌شده، زیرا تأمین آب یکی از نیازهای اساسی لشکریان مسلمان در مسیر جنگ‌ها بود.<ref name=":23">تاریخ مدینه ص۱۵۸ و ۱۵۹.</ref>

'''چاه سقيا''' 14 متر عمق و 6 متر قطر داشته است.<ref name=":24">خلاصه الوفاء بالاخبار دار المصطفی، ص ۴۵۰</ref> این چاه توسط [[حسن بن ابراهیم]] در سال ۶۸۶ ه.ق تجدید بنا شد؛<ref name=":25">تاریخ بغداد، ص ۳۴۶</ref> و بعد از آن در سال 778 ه.ق  توسّط عدّه‌اى از ايرانيان مسلمان بازسازی شد، كه سال‌ها به [[بئرالأعجام]] شهرت یافت.<ref name=":26">وفاء الوفاء، ج۳، ص 382.</ref> [[بدرالدّين بن عليبة]] در 886 ه .ق به بازسازى و مرمّت آن چاه همّت گماشت.<ref name=":27">خلاصه الوفاء بالاخبار دار المصطفی، ص ۴۵۰</ref>

بئر السقیا در دوره کنونی خشک شده و هیچ آبی در آن موجود نیست،<ref name=":28">تاریخ معالم مدینه منوره قدیما و حدیثا ص ۲۷۰ و ۲۷۱</ref> و با گسترش و توسعه‌های بعدی در این منطقه، این چاه برای پروژه‌های توسعه‌ای سعودی مسدود و به عنوان بخشی از پروژه‌های توسعۀ شهری از بین رفت.<ref name=":29">المدینه بین ماضی و الحاضر ص ۱۸۸ و ۱۸۹ و ۱۹۰</ref>

<references />

== منابع ==

* وصف المدینه المنوره، قائدان، اصغر، پایگاه مجلات 2 (میقات حج- سال 1378- شماره 27)

{| class="wikitable mw-collapsible"

! colspan="2" |ن. ب. ی                                                                چاه‌ها و برکه‌های حرمین                                                                              

|}

{| class="wikitable mw-collapsible"

!نقاط مهم خارج شهر مدینه

|}