در حال ویرایش کاربر:Gholampour/صفحه تمرین۱
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
''' | {{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | ||
| عنوان =مرقد حر بن یزید ریاحی | |||
| تصویر =نمایی از مرقد حر پس از بازسازی.jpg | |||
| اندازه تصویر =350px | |||
| بنيانگذار =[[عضدالدوله دیلمی]] | |||
| تأسیس =۳۷۰ق | |||
| کاربری =زیارتگاه | |||
| مکان =عراق، کربلا، ۶ کیلومتری [[حرم امام حسین(ع)]] | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| وقایع مرتبط =تازه و سالم بودن پیکر مطهر حر در نبش قبر وی در زمان شاه اسماعیل صفوی | |||
| ظرفیت = | |||
| وضعیت =فعال | |||
| مساحت =۷٬۵۰۰ مترمربع | |||
| امکانات = | |||
| شماره ثبت = | |||
| معمار = | |||
| سبک = | |||
| بازسازی =۹۱۴ق، به دست [[شاه اسماعیل صفوی]]، در دوره [[قاجار]]، به وسیله مادر آقاخان محلاتی، ۱۳۲۵ق، حسین خان شجاع السلطنه، ۱۳۳۰ق، سیدعبدالحسین کلیددار، ۱۳۸۹ق، تعدادی از تاجران عراقی، ۱۴۲۷ق، در دست بازسازی | |||
| وبگاه = [https://www.facebook.com/mazaralhur/ تولیت مرقد حر بن یزید] | |||
}} | |||
'''مرقد حُرّ بن یزید ریاحی'''، حدود ۶ کیلومتر از [[آستان امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، فاصله دارد و نزدیک منطقه‌ای قرار دارد که به کمالیه معروف است. | |||
علت اینکه جنازه حر را به خارج از میدان معرکه منتقل کردند، این بود که قبیله او یعنی [[بنی‌تمیم]]، جنازه او را برداشته و به مکان فعلی آورده و به خاک سپردند. | |||
مرقد حر در سال ۳۷۰ق به دستور [[عضدالدوله دیلمی]] ساخته شد و در سال ۹۱۴ق [[شاه اسماعیل صفوی]] گنبدی روی قبر حر بنا کرد و صحن کوچکی برایش ساخت. | |||
در سال‌های بعد نیز این بنا مورد بازسازی واقع شده و پس از سقوط نظام صدام، در سال ۱۴۲۷ه.ق، دیوان وقف شیعی، بنای قدیمی را به‌طور کامل خراب کرد تا ساختمان جدیدی برای آرامگاه حُرّ بنا کند؛ این ساختمان، در حال حاضر، در دست بازسازی است. | |||
== موقعیت و تاریخچه مرقد== | |||
[[پرونده:نمایی از ضریح حر بن یزید ریاحی.jpg|بندانگشتی|ضریح جدید حر بن یزید ریاحی]] | |||
مرقد حرّ، نزدیک منطقه‌ای معروف به کمالیه است که حدود ۹ کیلومتر از حرم امام حسین(ع)، فاصله دارد.<ref>انصاری، معماری کربلا در گذر تاریخ، ص۱۲۶.</ref> | |||
[[حر بن یزید ریاحی|حُرّ بْن یَزید ریاحی]]، از [[قبیله بنی‌تمیم]]،<ref>جمهرة انساب العرب، ابن حزم الاندلسی، ص٢٢٧.</ref> یکی از فرماندهان نظامی [[کوفه]] بود<ref>البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۸۶.</ref> که پیش از [[واقعه عاشورا]]، ماموریت یافت تا مانع حرکت [[امام حسین(ع)]] به سوی کوفه و همچنین مانع بازگشت ایشان شود؛<ref>البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۸۶.</ref> ولی در جنگ با حسین بن علی مردّد شد<ref>تاریخ طبری، ج۴، ص۳۲۱.</ref> و صبح عاشورا به کاروان امام حسین پیوست.<ref>الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۹۹.</ref> برخی حر را اولین شهید واقعه کربلا می‌دانند؛<ref>مقتل الحسین علیه‌السلام، ج۲، ص۱۳؛ الفتوح، ج۵، ص۱۰۱.</ref> اما به نظر سید بن طاووس، حر نخستین شهید در آن ساعات بود و پیش از او افرادی به شهادت رسیده بودند.<ref>الملهوف علی قتلی الطفوف، ص۱۶۰.</ref> | |||
مرقد حر در ۳۷۰ق به دستور [[عضدالدوله دیلمی]] ساخته شد.<ref>قائدان،عتبات عالیات عراق، ص۱۴۷ـ۱۴۶.</ref> در قرن هشتم قمری، مزار حُرّ شناخته شده بوده و حمدالله مستوفی نیز به قبر وی، بیرون از کربلا اشاره کرده است.<ref>نزهة القلوب، ص٣٢.</ref> | |||
==بازسازی == | |||
مرقد حر بن یزید ریاحی، اولین‌بار در سال ۹۱۴ق به دستور [[شاه اسماعیل صفوی]]، زمانی که برای زیارت کربلا آمده بود، تجدید بنا شد.<ref>جزائری، الانوار النعمانیة، ج٣، ص۲۶۵-۲۶۶؛ قائدان،عتبات عالیات عراق، ص۱۴۷ـ۱۴۶</ref> این بنا دارای گنبدی از گچ و آجر و صحنی با ایوان‌هایی که طاق نوک‌تیز داشت، ساخته شد.<ref>انصاری، معماری کربلا در گذر تاریخ، ص۱۲۶.</ref> | |||
در دوره [[قاجار]]، مادر آقاخان محلاتی اقدام به تعمیر بقعه نمود و صحنی قلعه مانند برای مقابله با راهزنان بنا نهاد.<ref>سفرنامه ادیب الملک به عتبات (دلیل الزایرین)، ص۲۱۳.</ref> کتیبه‌های موجود در مرقد حُرّ در دوره اخیر نشان می‌دهد که این مرقد در سال ۱۳۳۰ق، توسط سید عبدالحسین کلیدار بازسازی<ref>تراث کربلاء، ص١١5.</ref> و همچنین آقا حسین‌خان شجاع السلطان همدانی گنبد مقبره را تعمیر و نمای خارجی آن را کاشی‌کاری کرد.<ref>انصاری، معماری کربلا در گذر تاریخ، ص۱۲۶.</ref> عکس قدیمی‌تری از بارگاه حرّ نیز نشان می‌دهد که این زیارتگاه دارای گنبد مُضَرَّس (پله‌ای) کوچک و کم‌ارتفاعی بوده است.<ref>خامه‌یار، [https://ganjineh.kateban.com/print/2955 «درباره عکسی که در فضای مجازی به عنوان قدیمی‌ترین عکس حرم امام حسین (ع) معرفی شده»]، سایت گنجینه.</ref> | |||
در سال ۱۳۸۹ق، تعدادی از تاجران عراقی، رواق‌ها و ایوان جلوی مرقد را بازسازی نمودند و در سال ۱۳۹۰ق، ورودی اصلی مرقد، کاشی‌کاری شد. پس از سقوط حکومت صدام و حزب بعث عراق (۲۰۰۲م)، دیوان وقف شیعی عراق در سال ۱۴۲۷ق، در یک برنامه حساب نشده، بنای قدیمی را به‌طور کامل خراب کرد تا ساختمان جدیدی برای آرامگاه حُرّ بنا کند. این ساختمان، در حال حاضر، در دست بازسازی است.<ref>مرقدها و مکان‌های زیارتی کربلا، ص٩٨.</ref> | |||
==معماری ساختمان== | |||
مساحت مرقد حرّ حدود ۵۸۰ مترمربع و مساحت زمین آن، حدود ۷٬۵۰۰ مترمربع است. ضریحی که صندوقی مشبک از جنس نقره است در وسط این عمارت واقع است. گنبدی که بر فراز ضریح قرار دارد، با ۷ متر قطر، دارای ارتفاعی ۱۰ متری از سطح زمین حرم است. نمای خارجی این گنبد کاشی کاری شده است. | |||
در اطراف مرقد، صحن وسیعی وجود دارد که از چهار طرف اتاق‌هایی با ایوان‌های کوچک بر آن مشرف هستند. بر فراز هریک از این ایوان‌ها نیز طاق‌هایی نوک تیز قرار دارد. این اتاق‌ها و ایوان‌ها به منظور استراحت زائران به کار می‌روند.<ref>انصاری، معماری کربلا در گذر تاریخ، ص۱۲۷.</ref> | |||
براساس قدیمی‌ترین تصویر موجود از مرقد حُرّ، ساختمان بقعه، دارای گنبد مضرّس کوچک و کم‌ارتفاعی بوده است. اما براساس تصویر قدیمی دیگری، این گنبد، جای خود را به گنبد پیازی - شلجمی کاشی‌کاری شده‌ای، داده است. | |||
== | ==تردید در محل دفن حرّ== | ||
به گفته [[سید محسن امین]]، نویسنده کتاب اعیان الشیعه، هنگام دفن شهدای کربلا توسط افراد [[قبیله بنی‌اسد]]، گروهی از قبیله حر، مانع دفن جسد او همراه با دیگر شهدای کربلا شدند و جسد حر را در مکانی دورتر از سایر شهدا، به خاک سپردند<ref>اعیان الشیعة، ج١، ص6١٣.</ref> که در قدیم به آن «نواویس» می‌گفتند.<ref>ابن کلبی، جَمْهَرة النسب، ج۱، ص۲۱۶.</ref> | |||
[[شیخ مفید]] و [[میرزا حسین نوری]] معتقدند که حرّ با سایر اصحاب دفن شده است و میرزا حسین نوری می‌گوید که روایتی در مورد دفن حرّ در مرقد فعلی وجود ندارد.<ref>نوری، لؤلؤ و مرجان، ص۱۵۴؛ مفید، ج۲، ص۱۱۴.</ref> | |||
اما از دیدگاه [[شیخ عباس قمی]] کتب مزاریه و کتاب‌های دیگر به محل دفن حرّ متعرض نشده‌اند. وی با ذکر عبارتی از کتاب الدروس که در آن به زیارت [[حضرت عباس(ع)]] و حرّ سفارش شده است، آورده است که قبر حرّ در عصر [[شهید اول]]، در مکان فعلی معروف بوده و همین مقدار برای اعتبار این مرقد کافی است.<ref>قمی، هدیة الزائرین و بهجة الناظرین، ص۱۳۷ـ۱۳۶؛ نوری، لؤلؤ و مرجان، ص۱۵۴؛ قمی، منتهی الامال، ج۱، ص۷۴۸.</ref> همچنین از دیدگاه [[سید محسن امین]] شهرت این مزار و تقید مردم به زیارت آن، غیرمستند نیست.<ref>امین، اعیان الشیعه، ج۲، ص۴۴۰ـ۴۳۹.</ref> | |||
== | ==زیارت‌نامه حر== | ||
در [[زیارت رجبیه]]، دو بار و در [[زیارت ناحیه مقدسه]] نیز یک بار به حر سلام داده شده است: «السلام علی الحرّ بن یزید الریاحی».<ref>شهیدان جاوید، ص334.</ref> حر همچنین دارای زیارت‌نامه مستقلی است که به شرح ذیل می‌باشد: | |||
== | {{نقل قول دوقلو | ||
در | | تیتر = | ||
| ارتفاع = 20em|السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا العَبْدُ الصَّالحُ|سلام بر تو ای بنده صالح|السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا المُجَاهِدُ النَّاصحُ|سلام بر تو ای مجاهد خیرخواه|السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَنْ وَفی بالسَّعادَةِ الرَّابح|سلام بر تو ای وفادار به سعادت پیروز|السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَنْ نَکَثَ بَیعَة یَزید وَفَدَی برُوحِهِ لِلْحُسَیْنِ الشّهِیدِ|سلام بر تو ای کسی که بیعت خود را با یزید شکست و جان خود را فدای حسین شهید کرد|السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا البَطَلُ الصِّنْدِیدُ|سلام بر تو ای قهرمان استوار|السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الفارِسُ الشُّجَاعُ|سلام بر تو ای تک‌سوار دلاور | |||
... | |||
}} | |||
{{نقل قول دوقلو | |||
| تیتر = زیارت‌نامه حر بن یزید ریاحی | |||
|السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا العَبْدُ الصَّالحُ، السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا المُجَاهِدُ النَّاصحُ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَنْ وَفی بالسَّعادَةِ الرَّابح، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَنْ نَکَثَ بَیعَة یَزید وَفَدَی برُوحِهِ لِلْحُسَیْنِ الشّهِیدِ، السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا البَطَلُ الصِّنْدِیدُ، السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الفارِسُ الشُّجَاعُ، السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا البَطَلُ المَنَّاعُ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَنْ تَرَکَ الطُّغیانَ، وَأَطَاعَ الوَاحِدَ الدیَّانَ، وَدَخَلَ فِی طَاعةِ الرَّحْمنِ، وَفَدی بِرُوحِهِ لِلْحُسَیْنِ الشَّهیدِ الغَرِیبِ العَطشانِ، وَصالَ عَلَی العُدوانِ، وَهَوی صَریعاً عَلی التُّربَانِ، وَحَظی بالخُلدِ والجنانِ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وبَرَکاتُهُ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَنْ فَدَی بِنَفْسِهِ لِابْنِ الرَّسُولِ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مُجاهداً دُونَ ابْنِ البَتُولِ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَنْ ثَبَتَ لِلطَّعْنِ وَضَرْبِ السُّیُوفِ، السَّلامُ عَلَیْکَ وَعَلَی وَلَدِکَ المَقْتُولُ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَنْ بکاهُ الحُسَینُ عَلَیْهِ السَّلامُ وَقَالَ: مَا أَخْطَأَتْ أُمُّکَ إِذْ سَمَّتْکَ الحُرَّ، فَأَنْتَ حُرٌّ فِی الدُّنْیا وَسَعِیدٌ فِی الآخِرَةِ، فَیا لَیْتَنی کُنْتُ مَعَکَ فَأَفُوزُ مَعَکَ کَمَا فُزْتَ مَعَ الحُسَینِ وَأَصْحابِ الحُسَینِ، والسَّلامُ عَلَیْکَ یَا حُرَّ بْنَ یَزیدَ الرِّیَاحِی وَرَحْمَةُ اللَّه وَبَرَکَاتُهُ. | |||
|سلام بر تو ای بنده صالح، سلام بر تو ای مجاهد خیرخواه، سلام بر تو ای وفادار به سعادت پیروز، سلام بر تو ای کسی که بیعت خود را با یزید شکست و جان خود را فدای حسین شهید کرد، سلام بر تو ای قهرمان استوار، سلام بر تو ای تک‌سوار دلاور، سلام بر تو ای دلیر مقاوم، سلام بر تو ای تارک طغیان و مطیع (خدای) یگانه قاهر که به اطاعت خدای رحمان در آمدی و جان خویش را فدای حسین شهید و غریب و لب تشنه کردی و حمله کردی بر دشمنان و بر خاک (کربلا) غلطیدی و به بهشت برین کامیاب شدی و رحمت و برکات الهی بر تو، سلام بر تو ای آنکه جانت را فدای فرزند پیامبر کردی، سلام بر تو ای آنکه در برابر پسر زهرای بتول جهاد کردی، سلام بر تو ای آنکه در برابر ضرب نیزه و شمشیر استوار ماندی،سلام بر تو و بر فرزند شهیدت، سلام بر تو ای آنکه امام حسین(ع) بر تو گریست و گفت: مادرت به اشتباه نامت را «حُرّ» ننهاد، تو حرّ و آزاد مردی در دنیا و سعادتمندی در آخرت، ای کاش من همرزم تو بودم و با تو به شهادت می رسیدم آنگونه که تو با امام حسین علیه السلام و یاران او شهید شدی، سلام بر تو ای حُرّ فرزند یزید ریاحی و رحمت و برکات خداوند بر تو باد.<ref>مرکز تحقیقات حج، ادعیه و زیارات عتبات عالیات، ص۲۷۲-۲۷۴.</ref> | |||
}} | |||
==نگارخانه== | |||
<center><gallery widths="170" heights="150px" perrow="6" style="border: 5px solid #004225; box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(0،0،0،0.75); -moz-box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(0،0،0،0.75); -webkit-box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(0،0،0،0.75); border-radius: 0.5em; -moz-border-radius: 0.5em; -webkit-border-radius: 0.5em;"> | |||
پرونده:تصویر قدیمی مرقد حر بن یزید ریاحی دارای گنبد کاشی‌کاری شده .jpg|تصویر قدیمی مرقد حر بن یزید ریاحی دارای گنبد کاشی‌کاری شده | |||
پرونده:تصویر قدیمی مرقد حر بن یزید ریاحی .jpg|تصویر قدیمی مرقد حر بن یزید ریاحی با گنبد مضرّس(اُورچین) کوچک، قبل از بازسازی آن در سال ۱۳۳۰ق | |||
پرونده:159.jpg|ضریح قبلی مرقد حر | |||
پرونده:158.jpg|نمایی از مرقد قبلی حر | |||
پرونده:نمایی از داخل ضریح جدید حر.jpg|نمایی از داخل ضریح جدید حر | |||
پرونده:نمایی از ضریح و داخل مرقد حر بن یزید ریاحی.jpg|فضای داخلی جدید مرقد حر | |||
پرونده:نمایی از کتیبه‌ها و نقش و نگار ضریح حر.jpg|نمایی از کتیبه‌ها و نقش‌ونگار ضریح حر | |||
پرونده:نمایی از بازسازی مرقد جدید حر.jpg|بازسازی مرقد جدید حر بن یزید ریاحی | |||
</gallery> | |||
</center> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | ==منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{برگرفتگی | {{برگرفتگی | ||
|پیش از لینک = کتاب | |پیش از لینک = کتاب | ||
|منبع = | |منبع = زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم. | ||
|پس از لینک = | |پس از لینک = بخش «مرقد حر بن یزید ریاحی»، ج۱، ص۲۳۴. | ||
| لینک = | | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1472/1/5 | ||
}} | }} | ||
* '''دائرة المعارف بزرگ اسلامی'''، | * '''اعیان الشیعه'''، امین، محسن، دارالتعارف للمطبوعات، بیروت، ۱۹۹۸م. | ||
* ''' | * '''ادعیه و زیارات عتبات عالیات'''، مرکز تحقیقات حج، نشر مشعر، قم، ۱۳۸۳ش. | ||
* '''الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد'''، محمد بن محمد بن نعمان (الشیخ المفید)، تحقیق: مؤسسة آل البیت (علیهم‌السّلام) لاحیاء التراث، ط ۲، بیروت، دار المفید، ۱۴۱۴ق - ۱۹۹۳م. | |||
* '''الانوار النعمانیة'''، السید نعمةالله الجزائری، تبریز، مطبعة شرکت چاپ، (بی‌تا). | |||
* '''البدایة و النّهایة'''، اسماعیل ابن کثیر، تحقیق: علی شیری، بیروت: داراحیاء التراث العربی، ۱۴۰۸ق. | |||
* '''تاریخ الطبری'''، محمد بن جریر الطبری، ط ۱، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۸ق - ۱۹۸۸م. | |||
* '''تاریخ گزیده'''، حمد الله مستوفی، تهران، امیر کبیر، چاپ ۳، ۱۳۶۴ش. | |||
* '''تراث کربلاء'''، سلمان‌هادی الطعمة، ط ۲، بیروت، مؤسسة الاعلمی، ۱۴۰۳ق - ۱۹۸۳م. | |||
* '''جمهرة النسب'''، ابن‌کلبی، هشام بن محمد، محقق: حسن ناجی، ناشر: عالم الکتب. | |||
* '''جمهرة انساب العرب'''، علی بن احمد بن سعید (ابن حزم الاندلسی)، تحقیق: عبدالسلام محمد‌هارون، ط ۵، القاهرة، دار المعارف. | |||
* '''دائرة المعارف بزرگ اسلامی'''، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۹ش. | |||
* '''[https://ganjineh.kateban.com/print/2955 «درباره عکسی که در فضای مجازی به عنوان قدیمی‌ترین عکس حرم امام حسین (ع) معرفی شده»]'''، احمد خامه‌یار، سایت گنجینه. | |||
* '''سفرنامه ادیب الملک به عتبات (دلیل الزایرین)'''، ادیب الملک، عبدالعلی، چاپ مسعود گلزاری، تهران، ۱۳۶۴ش. | |||
* '''شهیدان جاوید'''، پژوهشی تاریخی پیرامون شهدای نهضت امام حسین (علیه‌السّلام)، مرضیه محمدزاده، تهران، بصیرت، ۱۳۹۱ش. | |||
* '''عتبات عالیات عراق'''، اصغر قائدان، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش. | |||
* '''لؤلؤ و مرجان'''، نوری، حسین، آفاق، تهران، ۱۳۸۷ش. | |||
* '''مرقدها و مکان‌های زیارتی کربلا'''، عبدالامیر قریشی، ترجمه: احسان مقدس، چاپ ۱، تهران، مشعر، ۱۳۹۱ش. | |||
* '''معماری کربلا در گذر تاریخ'''، انصاری، محمدعلی، انتشارات مسجد جمکران، قم، ۱۳۸۹ش. | |||
* '''مقتل الحسین'''، موفّق بن احمد (الخوارزمی)، تحقیق: الشیخ محمد السماوی، ط ۱، قم، انوار الهدی، ۱۴۱۸ق. | |||
* '''منتهی الآمال'''، شیخ عباس قمی، چاپ ۱۴، قم، هجرت، ۱۳۸۰ش. | |||
* '''نزهة القلوب'''، حمدالله بن ابی‌بکر مستوفی قزوینی، به کوشش: سید محمد دبیرسیاقی، چاپ ۲، قزوین، طه، ۱۳۷۸ش. | |||
* '''هدیة الزائرین و بهجة الناظرین'''، قمی، عباس، موسسه جهانی سبطین، قم، ۱۳۸۳ش. | |||
{{پایان}} | |||
{{زیارتگاه‌ها و مقبره‌های عراق}} | |||
{{ | |||