در حال ویرایش کشتن جانوران بدن (فتاوای مراجع)

{{مقاله فقهی۲
| کشتن جانوران بدن|کشتن جانوران بدن}}
==چگونگی==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله *
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' [از محرمات احرام است:] کشتن جانورانی که در بدن ساکن می‌شوند؛ مثل شپش و کیک {{توضیح مساله|*|
* @کیک یا کک:@ حشره‌ای است به اندازه شپش، بال ندارد و چون پاهای عقب او بلند است به آسانی می‌جهد، خرطومی دارد که با آن خون انسان را می‌مکد و گاهی باعث سرایت بیماری طاعون می‌شود. «فرهنگ عمید».
}}و کنه که در بدن حیوان است.  {{توضیح مساله|*|
* @آیت‌الله بهجت:@ بنا بر مشهور و موافق با احتیاط و در خصوص شپش حرمت قتل و القاء از جسد یا ثوب خالی از وجه نیست.
* @آیات عظام تبریزی، خویی، صافی، گلپایگانی:@ کشتن شپش و انداختن او از بدن برای محرم جایز نیست، اما پشه و کک احتیاط در نکشتن آنهاست، در صورتی که ضرری متوجه محرم نشود اما تا راندن آنها ظاهراً جایز است هرچند احوط ترک است.
* @آیت‌الله خامنه‌ای:@ بنا بر احتیاط واجب. 
* @آیت‌الله زنجانی:@ کشتن شپش، مطلقاً و کشتن پشه و کک و سایر جاندارانی که در بدن ساکن می‌شوند، در صورتی که آزار نرسانند جایز نیست.
* @آیت‌الله سیستانی:@ در مورد پشه و کک فرموده‌اند: اگر ضرر از آنها متوجه شخص نباشد احتیاط واجب این است که آنها را نکشد و اما راندن آنها جایز است.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|*}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 383
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' جایز نیست انداختن شپش و کک را از بدن.  {{توضیح مساله|383|
* @آیت‌الله بهجت:@ حرمت القای غیر شپش دلیلی ندارد و شهرت هم بر آن ثابت نیست، بلی دور انداختن کنه خود یا کنه شتر خود، مورد احتیاط است.
* @آیت‌الله زنجانی:@ انداختن شپش از بدن یا لباس، جایز نیست و انداختن حشرات دیگر اشکالی ندارد.
* @آیت‌الله سیستانی:@ به احتیاط واجب انداختن شپش از بدن و لباس جایز نیست.
* @آیت‌الله فاضل:@ در غیر شپش احتیاط واجب در نینداختن است.
* @آیت‌الله گلپایگانی:@ بنا بر احتیاط واجب جایز نیست که شپش را از روی لباس و بدن بیفکند اما راندن پشه و کک و مانند آنها ظاهراً جایز است هرچند احوط ترک آن است.
* @آیت‌الله مکارم:@ بنا بر احتیاط واجب در این مسئله و مسئله بعد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|383}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 384
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' جایز نیست  {{توضیح مساله|384|
* @آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی:@ به صورت اطلاق فرموده‌اند که جابه‌جا کردن آنها ایرادی ندارد.
* @آیت‌الله زنجانی:@ نقل شپش به مکانی که می‌داند از آنجا ساقط می‌شود جایز نیست، ولی نقل آن به جایی که در معرض افتادن است ـ مانند مطلق نقل سایر حشرات ـ جایز است، هرچند جای اول محفوظ‌تر باشد.
* @آیت‌الله سبحانی:@ انتقال آنها از نقطه‌ای به نقطه دیگر از بدن مخصوصاً اگر در معرض افتادن از بدن قرار گیرد.
* @آیت‌الله فاضل:@ در غیر شپش احتیاط واجب در عدم نقل است.
}}نقل کردن آن را از مکانی که محفوظ است به جایی که از آن ساقط شود و بیفتد و احتیاط آن است که به محلی که در معرض آن است که بیفتد نقل ندهد. 
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|384}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 385
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' احتیاط مستحب  {{توضیح مساله|385|
* @آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:@ نباید آن را از محلی...
* @آیت‌الله مکارم:@ این احتیاط ترک نشود.
* @آیت‌الله نوری:@ احتیاط واجب.
}}آن است که آن را از محلی به محل دیگر از بدن نقل ندهند اگر مکان اول محفوظ‌تر باشد.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|385}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 386
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' بعید نیست که در کشتن یا انتقال دادن، کفاره نباشد، لیکن احتیاطاً یک کف از طعام صدقه بدهد.  {{توضیح مساله|386|
* @آیات عظام بهجت، تبریزی، خویی، نوری:@ بنا بر احتیاط واجب باید یک مشت از طعام به فقیر کفاره بدهد.
* @آیت‌الله زنجانی:@ کفاره انداختن شپش از بدن یا لباس و کفاره کشتن آن هم یک مشت طعام است و سایر موارد کشتن و انداختن و انتقال حشرات، کفاره ندارد.
* @آیت‌الله سبحانی:@ اگر کسی جانوران ساکن در بدن مثل شپش و یا تخم آن را که به «رشک» معروف است بکشد مستحب است یک کف طعام (گندم) کفاره بدهد.
* @آیت‌الله سیستانی:@ در صورت کشتن و یا انداختن شپش، احتیاط مستحب آن است که یک مشت از طعام کفاره بدهد. 
* @آیت‌الله فاضل:@ این احتیاط در کشتن یا انداختن شپش ترک نشود.
* @آیت‌الله مکارم:@ این احتیاط واجب است خواه عمداً باشد یا از روی خطا.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|386}}
|}
== جستار وابسته ==

* [[کشتن جانوران بدن]]

==منبع==
{{برگرفتگی
 | پیش از لینک = 
 | منبع = صفحه 214 تا 215 کتاب مناسک حج
 | لینک = https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%DA%A9_%D8%AD%D8%AC_%DA%86%D8%A7%D9%BE_%DB%B1%DB%B3%DB%B9%DB%B7.pdf&page=214
 | توضیحات منبع = پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷
}}

[[رده:فتواها درباره محرمات احرام]]
@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{مقاله فقهی۲
 | کشتن جانوران بدن|کشتن جانوران بدن}}
-{{جعبه اطلاعات اعمال
+==چگونگی==
- | عنوان = کشتن جانوران بدن (فتوای مراجع)
- | دسته = [[محرمات احرام]]
- | مربوط به آیین = [[احرام]] در [[عمره]] و [[حج]]
- | مکان = [[حرم مکی]]
- | زمان = در حال احرام
- | عمل قبلی =
- | عمل بعدی =
- | حکم = جایز نیست
- | کفاره = مستحب است اطعام به اندازه کف دست
- | پیامد فقهی =
- | ثواب =
- | آداب وابسته =
- | فلسفه و اسرار =
- | منشاء و تاریخچه =
- | مکان‌های وابسته =
- | اشیای وابسته =
- | ذکرهای وابسته =
- | دعاهای وابسته =
- | مفاهیم فقهی وابسته =
- | احکام فقهی وابسته =
- | صفحه فتواهای مراجع =
- | فیلم = فیلم احکام محرمات احرام (کلی).mp4
- | توضیح فیلم = ببینید: آموزش محرمات احرام مشترک
- | جستارهای وابسته = [[کشتن جانوران بدن]]؛[[محرمات احرام]]
-}}
-==کشتن شپش و کک ==
 {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
-! کشتن جانوران بدن
+! مسئله *
 |-style="background:#f9f9fe;"
 |
-'''امام خمینی:''' [از محرمات احرام است:] کشتن جانورانی که در بدن ساکن می‌شوند؛ مثل شپش و کیک و کنه که در بدن حیوان است.  {{توضیح مساله|*|
+'''امام خمینی:''' [از محرمات احرام است:] کشتن جانورانی که در بدن ساکن می‌شوند؛ مثل شپش و کیک {{توضیح مساله|*|
-* '''آیت‌الله بهجت:''' بنا بر مشهور و موافق با [[احتیاط]] و در خصوص شپش حرمت قتل و القاء از جسد یا ثوب خالی از وجه نیست.
+* @کیک یا کک:@ حشره‌ای است به اندازه شپش، بال ندارد و چون پاهای عقب او بلند است به آسانی می‌جهد، خرطومی دارد که با آن خون انسان را می‌مکد و گاهی باعث سرایت بیماری طاعون می‌شود. «فرهنگ عمید».
-* '''آیات عظام تبریزی، خویی، صافی، گلپایگانی:''' کشتن شپش و انداختن او از بدن برای [[محرم (احرام‌گزار)|محرم]] جایز نیست، اما پشه و کک احتیاط در نکشتن آنهاست، در صورتی که ضرری متوجه محرم نشود اما تا راندن آنها ظاهراً [[جایز]] است هرچند احوط ترک است.
+}}و کنه که در بدن حیوان است.  {{توضیح مساله|*|
-* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' بنا بر [[احتیاط واجب]].
+* @آیت‌الله بهجت:@ بنا بر مشهور و موافق با احتیاط و در خصوص شپش حرمت قتل و القاء از جسد یا ثوب خالی از وجه نیست.
-* '''آیت‌الله زنجانی:''' کشتن شپش، مطلقاً و کشتن پشه و کک و سایر جاندارانی که در بدن ساکن می‌شوند، در صورتی که آزار نرسانند جایز نیست.
+* @آیات عظام تبریزی، خویی، صافی، گلپایگانی:@ کشتن شپش و انداختن او از بدن برای محرم جایز نیست، اما پشه و کک احتیاط در نکشتن آنهاست، در صورتی که ضرری متوجه محرم نشود اما تا راندن آنها ظاهراً جایز است هرچند احوط ترک است.
-* '''آیت‌الله سیستانی:''' در مورد پشه و کک فرموده‌اند: اگر ضرر از آنها متوجه شخص نباشد احتیاط واجب این است که آنها را نکشد و اما راندن آنها جایز است.
+* @آیت‌الله خامنه‌ای:@ بنا بر احتیاط واجب.
+* @آیت‌الله زنجانی:@ کشتن شپش، مطلقاً و کشتن پشه و کک و سایر جاندارانی که در بدن ساکن می‌شوند، در صورتی که آزار نرسانند جایز نیست.
+* @آیت‌الله سیستانی:@ در مورد پشه و کک فرموده‌اند: اگر ضرر از آنها متوجه شخص نباشد احتیاط واجب این است که آنها را نکشد و اما راندن آنها جایز است.
 }}
-(فرهنگ عمید: کیک حشره‌ای است به اندازه شپش، بال ندارد و چون پاهای عقب او بلند است به آسانی می‌جهد، خرطومی دارد که با آن خون انسان را می‌مکد و گاهی باعث سرایت بیماری طاعون می‌شود.)
 |-style="background:#fefef9;"
 | '''مراجع دیگر:'''
 {{ارجاع مساله|*}}
 |}
-==انداختن شپش و کک از بدن==
+{{سخ}}
 {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
@@ خط ۵۰: / خط ۲۵: @@
 |-style="background:#f9f9fe;"
 |
-'''امام خمینی:''' [[جایز]] نیست انداختن شپش و کک را از بدن.  {{توضیح مساله|383|
+'''امام خمینی:''' جایز نیست انداختن شپش و کک را از بدن.  {{توضیح مساله|383|
-* '''آیت‌الله بهجت:''' حرمت القای غیر شپش دلیلی ندارد و شهرت هم بر آن ثابت نیست، بلی دور انداختن کنه خود یا کنه شتر خود، مورد [[احتیاط]] است.
+* @آیت‌الله بهجت:@ حرمت القای غیر شپش دلیلی ندارد و شهرت هم بر آن ثابت نیست، بلی دور انداختن کنه خود یا کنه شتر خود، مورد احتیاط است.
-* '''آیت‌الله زنجانی:''' انداختن شپش از بدن یا لباس، جایز نیست و انداختن حشرات دیگر اشکالی ندارد.
+* @آیت‌الله زنجانی:@ انداختن شپش از بدن یا لباس، جایز نیست و انداختن حشرات دیگر اشکالی ندارد.
-* '''آیت‌الله سیستانی:''' به [[احتیاط واجب]] انداختن شپش از بدن و لباس جایز نیست.
+* @آیت‌الله سیستانی:@ به احتیاط واجب انداختن شپش از بدن و لباس جایز نیست.
-* '''آیت‌الله فاضل:''' در غیر شپش احتیاط واجب در نینداختن است.
+* @آیت‌الله فاضل:@ در غیر شپش احتیاط واجب در نینداختن است.
-* '''آیت‌الله گلپایگانی:''' بنا بر احتیاط واجب جایز نیست که شپش را از روی لباس و بدن بیفکند اما راندن پشه و کک و مانند آنها ظاهراً جایز است هرچند احوط ترک آن است.
+* @آیت‌الله گلپایگانی:@ بنا بر احتیاط واجب جایز نیست که شپش را از روی لباس و بدن بیفکند اما راندن پشه و کک و مانند آنها ظاهراً جایز است هرچند احوط ترک آن است.
-* '''آیت‌الله مکارم:''' بنا بر احتیاط واجب در این مسئله و مسئله بعد.
+* @آیت‌الله مکارم:@ بنا بر احتیاط واجب در این مسئله و مسئله بعد.
 }}
 |-style="background:#fefef9;"
@@ خط ۶۲: / خط ۳۷: @@
 {{ارجاع مساله|383}}
 |}
+{{سخ}}
-== انتقال دادن شپش و کک از بدن به جای دیگر ==
 {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
 ! مسئله 384
@@ خط ۶۹: / خط ۴۴: @@
 |
 '''امام خمینی:''' جایز نیست  {{توضیح مساله|384|
-* '''آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی:''' به صورت [[اطلاق]] فرموده‌اند که جابه‌جا کردن آنها ایرادی ندارد.
+* @آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی:@ به صورت اطلاق فرموده‌اند که جابه‌جا کردن آنها ایرادی ندارد.
-* '''آیت‌الله زنجانی:''' نقل شپش به مکانی که می‌داند از آنجا ساقط می‌شود جایز نیست، ولی نقل آن به جایی که در معرض افتادن است ـ مانند مطلق نقل سایر حشرات ـ جایز است، هرچند جای اول محفوظ‌تر باشد.
+* @آیت‌الله زنجانی:@ نقل شپش به مکانی که می‌داند از آنجا ساقط می‌شود جایز نیست، ولی نقل آن به جایی که در معرض افتادن است ـ مانند مطلق نقل سایر حشرات ـ جایز است، هرچند جای اول محفوظ‌تر باشد.
-* '''آیت‌الله سبحانی:''' انتقال آنها از نقطه‌ای به نقطه دیگر از بدن مخصوصاً اگر در معرض افتادن از بدن قرار گیرد.
+* @آیت‌الله سبحانی:@ انتقال آنها از نقطه‌ای به نقطه دیگر از بدن مخصوصاً اگر در معرض افتادن از بدن قرار گیرد.
-* '''آیت‌الله فاضل:''' در غیر شپش [[احتیاط واجب]] در عدم نقل است.
+* @آیت‌الله فاضل:@ در غیر شپش احتیاط واجب در عدم نقل است.
-}}نقل کردن آن را از مکانی که محفوظ است به جایی که از آن ساقط شود و بیفتد و [[احتیاط]] آن است که به محلی که در معرض آن است که بیفتد نقل ندهد.
+}}نقل کردن آن را از مکانی که محفوظ است به جایی که از آن ساقط شود و بیفتد و احتیاط آن است که به محلی که در معرض آن است که بیفتد نقل ندهد.
 |-style="background:#fefef9;"
 | '''مراجع دیگر:'''
@@ خط ۸۴: / خط ۵۹: @@
 |-style="background:#f9f9fe;"
 |
-'''امام خمینی:''' [[احتیاط مستحب]]  {{توضیح مساله|385|
+'''امام خمینی:''' احتیاط مستحب  {{توضیح مساله|385|
-* '''آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:''' نباید آن را از محلی...
+* @آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:@ نباید آن را از محلی...
-* '''آیت‌الله مکارم:''' این احتیاط ترک نشود.
+* @آیت‌الله مکارم:@ این احتیاط ترک نشود.
-* '''آیت‌الله نوری:''' [[احتیاط واجب]].
+* @آیت‌الله نوری:@ احتیاط واجب.
 }}آن است که آن را از محلی به محل دیگر از بدن نقل ندهند اگر مکان اول محفوظ‌تر باشد.
 |-style="background:#fefef9;"
@@ خط ۹۳: / خط ۶۸: @@
 {{ارجاع مساله|385}}
 |}
-==کفاره==
+{{سخ}}
 {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
@@ خط ۹۹: / خط ۷۴: @@
 |-style="background:#f9f9fe;"
 |
-'''امام خمینی:''' بعید نیست که در کشتن یا انتقال دادن، [[کفاره]] نباشد، لیکن احتیاطاً یک کف از طعام [[صدقه]] بدهد.  {{توضیح مساله|386|
+'''امام خمینی:''' بعید نیست که در کشتن یا انتقال دادن، کفاره نباشد، لیکن احتیاطاً یک کف از طعام صدقه بدهد.  {{توضیح مساله|386|
-* '''آیات عظام بهجت، تبریزی، خویی، نوری:''' بنا بر [[احتیاط واجب]] باید یک مشت از طعام به [[فقیر]] کفاره بدهد.
+* @آیات عظام بهجت، تبریزی، خویی، نوری:@ بنا بر احتیاط واجب باید یک مشت از طعام به فقیر کفاره بدهد.
-* '''آیت‌الله زنجانی:''' کفاره انداختن شپش از بدن یا لباس و کفاره کشتن آن هم یک مشت طعام است و سایر موارد کشتن و انداختن و انتقال حشرات، کفاره ندارد.
+* @آیت‌الله زنجانی:@ کفاره انداختن شپش از بدن یا لباس و کفاره کشتن آن هم یک مشت طعام است و سایر موارد کشتن و انداختن و انتقال حشرات، کفاره ندارد.
-* '''آیت‌الله سبحانی:''' اگر کسی جانوران ساکن در بدن مثل شپش و یا تخم آن را که به «رشک» معروف است بکشد [[مستحب]] است یک کف طعام (گندم) کفاره بدهد.
+* @آیت‌الله سبحانی:@ اگر کسی جانوران ساکن در بدن مثل شپش و یا تخم آن را که به «رشک» معروف است بکشد مستحب است یک کف طعام (گندم) کفاره بدهد.
-* '''آیت‌الله سیستانی:''' در صورت کشتن و یا انداختن شپش، احتیاط مستحب آن است که یک مشت از طعام کفاره بدهد.
+* @آیت‌الله سیستانی:@ در صورت کشتن و یا انداختن شپش، احتیاط مستحب آن است که یک مشت از طعام کفاره بدهد.
-* '''آیت‌الله فاضل:''' این احتیاط در کشتن یا انداختن شپش ترک نشود.
+* @آیت‌الله فاضل:@ این احتیاط در کشتن یا انداختن شپش ترک نشود.
-* '''آیت‌الله مکارم:''' این احتیاط واجب است خواه عمداً باشد یا از روی خطا.
+* @آیت‌الله مکارم:@ این احتیاط واجب است خواه عمداً باشد یا از روی خطا.
 }}
 |-style="background:#fefef9;"
@@ خط ۱۱۱: / خط ۸۶: @@
 {{ارجاع مساله|386}}
 |}
-==استفتائات==
+== جستار وابسته ==
-{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
+* [[کشتن جانوران بدن]]
-! مسئله 491
-|-style="background:#f9f9fe;"
-|
-'''امام خمینی:''' سئوال: آیا کشتن مارمولک و از این قبیل جانوران، در حال [[احرام]] اشکال دارد؟
-جواب: از [[محرمات احرام]] محسوب نیست.{{توضیح مساله|491|
-* '''آیت‌الله بهجت:''' اشکال دارد.
-* '''آیت‌الله تبریزى، آیت‌الله خویی:''' جایز نیست مگر او را اذیت کند. کشتن یک نوع مارمولک (عظایة) کفاره آن یک مشت طعام است.
-* '''آیت‌الله زنجانی:''' اشکال دارد مگر از آن بر خود بترسد.
-* '''آیت‌الله سبحانی:''' کشتن حیواناتی مانند مارمولک، مار، مورچه، موش، رتیل، عنکبوت، انواع سوسک‌ها و جیرجیرک‌ها و امثال اینها از محرمات احرام حساب نمی‌شود لیکن اگر محرم از ناحیه آنها اذیتی نمی‌شود نباید آنها را بکشد و یا به آنها اذیت برساند و چنانچه این کار را انجام داد استغفار کند.
-* '''آیت‌الله سیستانی:''' حرام است. بعید نیست حرمت برداشتن، شکستن و خوردنِ تخم آنها بر محرم، و به احتیاط واجب نباید دیگری را در این امر کمک کند.
-* '''آیت‌الله صافی:''' اگر اذیت کند، از محرمات محسوب نیست.
-* '''آیت‌الله مکارم:''' کشتن هیچ حیوانی جایز نیست بنا بر احتیاط واجب مگر حیوانات موذی.
-}}
-|-style="background:#fefef9;"
-| '''مراجع دیگر:'''
-{{ارجاع مساله|491}}
-|}
-{{سخ}}
-{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
-! مسئله 519
-|-style="background:#f9f9fe;"
-|
-'''امام خمینی:''' سئوال: در شهر [[مکه]] تونل‌هایی احداث کرده‌اند که طولش بیش از 1500 قدم می‌باشد آیا بعد از احرام [[حج]] می‌شود داخل آن با اتومبیل سفر کرد، با علم به اینکه مسقف است؟
-جواب: مانع ندارد، بلی اگر خودش آن راه را اختیار کند و از زیر آن سقف برود اشکال دارد.{{توضیح مساله|519|
-* ''' آیات عظام بهجت، تبریزی، خامنه‌ای، خویی، سبحانی، سیستانی، صافی، گلپایگانی، فاضل، مکارم، نوری:''' اشکال ندارد.
-* '''آیت‌الله زنجانی:''' در صورتی که انتخاب راه روباز با مشقت شدید همراه باشد، مانع ندارد.
-}}
-|-style="background:#fefef9;"
-| '''مراجع دیگر:'''
-{{ارجاع مساله|519}}
-|}
 ==منبع==
@@ خط ۱۵۴: / خط ۹۷: @@
   | توضیحات منبع = پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷
 }}
-==مقالات مرتبط==
-*[[کشتن جانوران بدن]]
-{{ناوبری فتواها}}
 [[رده:فتواها درباره محرمات احرام]]