در حال ویرایش کعب الاحبار (بخش)

== اسرائیلیات ==
کعب احبار نقشی موثر در ترویج اسرائیلیات{{یادداشت|اسرائیلیات به روایات، داستان‌ها و مفاهیمی است که ریشه در تعالیم امت‌های پیشین به ویژه بنی‌اسرائیل دارند و در قرآن و احادیث پیامبر نیست.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/article/230199/%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA «اسرائیلیات»]، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.</ref>}} در جامعه اسلامی داشت و بسیاری از اسرائیلیات به او منسوب است.<ref>تاج العروس، ج۶، ص۲۳۵، «حبر».</ref> برخی او را به تظاهر به [[اسلام]]، دروغ بستن به [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] و ترویج آگاهانه اسرائیلیات متهم کرده‌اند.<ref>من حیاة الخلیفة عمر، ص۳۸۷؛ شیخ المضیره، ص۹۲.</ref> گروهی او را در قتل عمر بن خطاب نیز دخیل دانسته و به این گزارش استناد کرده‌اند که وی سه روز پیش از کشته شدن عمر، از مرگ او خبر داد و گفت که این رویداد در تورات آمده است؛ اما عمر سخن او را باور نکرد.<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۴۰؛ السنن الکبری، ج۳، ص۱۱۳؛ الکامل، ج۳، ص۵۰.</ref> 

بر پایه برخی گزارش‌ها، کعب رابطه خوبی با [[امام علی(ع)]] نداشت و امام او را کذّاب (دروغگو) می‌دانست.<ref>طرائف المقال، ج۲، ص۱۰۵.</ref> [[امام باقر(ع)]] در روایتی، این سخن کعب را که کعبه هر روز بر بیت‌ المقدس سجده می‌کند، دروغ خواند.<ref>طرائف المقال، ج۲، ص۱۰۵؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۴، ص۳۱۱.</ref> در برابر، برخی دیگر او را مسلمان و ثقه دانسته‌اند.<ref>الثقات، ج۵، ص۳۳۴؛ سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۴۸۹.</ref> به عقیده ابن کثیر، کعب الاحبار با آگاهی فراوان از کتب ادیان مختلف، داستان‌ها و سخنان بنی‌اسرائیل و کتاب‌های گذشته را بدون آن که به پیامبر(ص) نسبت دهد، برای مردم بازگو می‌کرد. از آن‌جا که بسیاری از این سخنان درست و تأییدگر اسلام بود، از این کار او جلوگیری نشد. اما بعدها برخی از کسانی که گفته‌های وی را شنیده بودند، آن‌ها را به پیامبر گرامی(ص) نسبت دادند و حدیث‌های نادرست بسیاری را از او رواج دادند.<ref>البدایة و النهایه، ج۱، ص۱۹؛ ج۲، ص۱۵۹.</ref> ابن کثیر، تاریخ‌نگار قرن هشتم قمری، او را به سبب زیاده‌روی در گزارش داستان‌ها و سخنان بنی‌اسرائیل نکوهش کرده است.<ref>البدایة و النهایه، ج۱، ص۱۹؛ ج۲، ص۱۵۹.</ref>

بنابر منابع تاریخی، در زمان خلافت عثمان، فعالیت‌های کعب الاحبار با حمایت معاویه گسترش یافت. معاویه او را به سبب دانش فراوان، مشاور خود قرار داد.<ref>اضواء علی السنة المحمدیه، ص۱۴۷-۱۴۸؛ اضواء علی الصحیحین، ص۲۲۷، «پاورقی».</ref> گفته‌اند که هدف معاویه از این کار، بهره‌گیری از وی در جعل حدیث به سود بنی‌امیه و شامیان بود.<ref>اضواء علی الصحیحین، ص۲۲۷، «پاورقی».</ref> معاویه او را از راستگوترین کسانی می‌دانست که درباره اهل کتاب سخن می‌گویند؛ اما بر آن بود که در سخنان او دروغ‌هایی یافت می‌شود.<ref>صحیح البخاری، ج۸، ص۱۶۰.</ref>