رشید وطواط: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات اشخاص |عنوان = رشيد وطواط |سرشناسی = |تصویر =...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''رشيد وطواط''' یا سعد الملك محمد بن عبدالجليل عمرى كاتب (متوفاى ۵٧٣ ه.ق.) از شعرا و دانشمندان معروف قرن ششم است. او در مدرسۀ نظاميۀ [[بلخ]] تحصيل كرده و | '''رشيد وطواط''' یا سعد الملك محمد بن عبدالجليل عمرى كاتب (متوفاى ۵٧٣ ه.ق.) از شعرا و دانشمندان معروف قرن ششم است. او در مدرسۀ نظاميۀ [[بلخ]] تحصيل كرده و در خدمت دربار [[خوارزمشاهيان]] بود. رشید وطواط بارها از نام [[کعبه]] و دیگر اماکن مقدس حرمین در قالب آرایه‌های ادبی برای مدح اميران و بزرگان بهره برده است. | ||
== | == حرمین در شعر رشید وطواط == | ||
از ویژگی‌های شعر رشید وطواط استفاده از اماکن مقدس مانند کعبه، [[صفا]] و [[مروه]] و دیگر موارد در مدح‌هاست.<ref>ديوان رشيد وطواط، ص ٧.</ref> | |||
در | === کعبه در شعر او === | ||
رشيد در مدايح خود ممدوحين خويش را ستوده و از كعبه در ستايش آنان استفاده كرده است. او بيش از همه اتسز خوارزمشاه را ستوده بطورى كه از ٢٢٣ مديحۀ او ١۵٣ قصيده و تركيب‌بند و ترجيع‌بند و... در مدح اتسز است كه سومين پادشاه اين سلسله بوده و سى سال فرمانروايى داشته است. رشيد در قصايد مدحيّۀ خود احرار جهان را هوادار او مى‌نامد و زائران او در درگاهش را همانند زائران [[کعبه|بيت‌اللّٰه]] می‌داند.<ref>ديوان رشيد وطواط، ص ٧.</ref> | |||
در | او يكى از بزرگان به نام سيد ضياء الدين را در ضمن توصيف بلخ مورد ستايش قرار داده واحترام مجلس او را به احترام كعبه مانند كرده است.<ref>ديوان رشيد وطواط، ص100.</ref> | ||
رشيد وطواط كه خود در علوم بلاغى كتاب «حدائق السّحر فى دقايق الشّعر» را نوشته، با به كار گرفتن صنعت اعنات، قصيده‌اى در بيست و هفت بيت بدون حرف «الف» سروده و ضمن مدح اتسز خوارزمشاه گفته است: | |||
{{شعر | |||
|سبک نگارش= | |||
|عرض= | |||
|تراز= | |||
|رنگ بالا= | |||
|رنگ پایین= | |||
|شکل بندی اشعار= | |||
|شکل بندی خط اول= | |||
|شکل بندی ترجمه= | |||
|خط اول= | |||
|خدمتش عهدۀ وضيع و شريف|حضرتش كعبۀ صغير و كبير<ref>ديوان رشيد وطواط، ص227.</ref> | |||
|تک مصرع= | |||
|ترجمه= | |||
}} | |||
در ابيات فراوانى از اشعار رشيد، كعبه بيش از همۀ مكانهاى مقدّس مورد توجّه بوده است.<ref>دیوان رشید وطواط، صفحات٢١٨،٢٣٢،٢۵٧،٢۶٢، ٢۶۶ ١٠٢، ١٠۴، ١۴٨، ١٧۴، ٢٠١، ۵۶٨، ۵٧۶، ۵٩٣، ۶٠١، ٢٨٠، ٢٨٩، ٣۴٢، ۴٠٨، ۴۴۶، ۴۶٩ و...</ref> | |||
=== صفا و مروه در شعر او === | |||
صفا و مروه از دیگر اماکنی است که برای مدح امیران و بزرگان از آن بهره برده است. | |||
او در قصیده‌ای دیدارکنندگان به استز را به زائران کعبه تشبیه کرده است که بين صفا و مروه در حال حركت و رفت و آمدند.<ref>ديوان رشيد وطواط، ص ٧.</ref> | |||
در قصيدۀ ديگر نیز شخصيّت و مقام و بارگاه اتسز و صدر او را به صفا و مروه مانند كرده است كه مردم به رفت و آمد مشغولند.<ref>ديوان رشيد وطواط، ص30.</ref> | |||
=== عرفات و زمزم در شعر او === | |||
در قصيدۀ ديگرِ شاعر، اتسز كعبۀ جلال است و [[خوارزم]] و آب آن براى صاحبان شريعت [[عرفات]] و [[زمزم]] است. جهاد اتسز براى كعبه است. | |||
{{شعر | |||
|تراز=<!--وسط، راست، چپ--> | |||
|خط اول= | |||
|با عابدان لعبت آزر جهاد تو|از بهر حفظ كعبۀ فرزند آزر است<ref>ديوان رشيد وطواط، ص99.</ref> | |||
|تک مصرع= | |||
|ترجمه= | |||
}} | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| خط ۵۱: | خط ۷۷: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* '''ديوان رشيد وطواط'''، به تصحيح سعيد | |||
{{برگرفتگی | |||
| پیش از لینک = مقاله | |||
| منبع = حج در ادب فارسی، یزدانی، خلیل الله، مشعر، تهران، ١٣٧٩ش، | |||
| پس از لینک = فصل حج در شعر فارسی، بخش رشید وطواط، ص۲۳۱ | |||
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/479/1/231 | |||
}} | |||
* '''ديوان رشيد وطواط'''، به تصحيح سعيد نفيسى، تهران، كتابخانۀ بارانى، ١٣٣٩ش. | |||
{{پایان}} | |||
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[رده:شاعران سده ششم قمری]] | |||
نسخهٔ ۱۶ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۲۰:۲۶
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سعد الملك محمد بن عبدالجليل عمرى كاتب |
| شغل | شاعر |
| تاریخ درگذشت | ۵٧٣ ه.ق. |
| اطلاعات علمی و مذهبی | |
| تالیفات | دیوان شعر، حدائق السّحر فى دقايق الشّعر |
رشيد وطواط یا سعد الملك محمد بن عبدالجليل عمرى كاتب (متوفاى ۵٧٣ ه.ق.) از شعرا و دانشمندان معروف قرن ششم است. او در مدرسۀ نظاميۀ بلخ تحصيل كرده و در خدمت دربار خوارزمشاهيان بود. رشید وطواط بارها از نام کعبه و دیگر اماکن مقدس حرمین در قالب آرایه‌های ادبی برای مدح اميران و بزرگان بهره برده است.
حرمین در شعر رشید وطواط
از ویژگی‌های شعر رشید وطواط استفاده از اماکن مقدس مانند کعبه، صفا و مروه و دیگر موارد در مدح‌هاست.[۱]
کعبه در شعر او
رشيد در مدايح خود ممدوحين خويش را ستوده و از كعبه در ستايش آنان استفاده كرده است. او بيش از همه اتسز خوارزمشاه را ستوده بطورى كه از ٢٢٣ مديحۀ او ١۵٣ قصيده و تركيب‌بند و ترجيع‌بند و... در مدح اتسز است كه سومين پادشاه اين سلسله بوده و سى سال فرمانروايى داشته است. رشيد در قصايد مدحيّۀ خود احرار جهان را هوادار او مى‌نامد و زائران او در درگاهش را همانند زائران بيت‌اللّٰه می‌داند.[۲]
او يكى از بزرگان به نام سيد ضياء الدين را در ضمن توصيف بلخ مورد ستايش قرار داده واحترام مجلس او را به احترام كعبه مانند كرده است.[۳] رشيد وطواط كه خود در علوم بلاغى كتاب «حدائق السّحر فى دقايق الشّعر» را نوشته، با به كار گرفتن صنعت اعنات، قصيده‌اى در بيست و هفت بيت بدون حرف «الف» سروده و ضمن مدح اتسز خوارزمشاه گفته است:
|
در ابيات فراوانى از اشعار رشيد، كعبه بيش از همۀ مكانهاى مقدّس مورد توجّه بوده است.[۵]
صفا و مروه در شعر او
صفا و مروه از دیگر اماکنی است که برای مدح امیران و بزرگان از آن بهره برده است. او در قصیده‌ای دیدارکنندگان به استز را به زائران کعبه تشبیه کرده است که بين صفا و مروه در حال حركت و رفت و آمدند.[۶] در قصيدۀ ديگر نیز شخصيّت و مقام و بارگاه اتسز و صدر او را به صفا و مروه مانند كرده است كه مردم به رفت و آمد مشغولند.[۷]
عرفات و زمزم در شعر او
در قصيدۀ ديگرِ شاعر، اتسز كعبۀ جلال است و خوارزم و آب آن براى صاحبان شريعت عرفات و زمزم است. جهاد اتسز براى كعبه است.
|
پانویس
- ↑ ديوان رشيد وطواط، ص ٧.
- ↑ ديوان رشيد وطواط، ص ٧.
- ↑ ديوان رشيد وطواط، ص100.
- ↑ ديوان رشيد وطواط، ص227.
- ↑ دیوان رشید وطواط، صفحات٢١٨،٢٣٢،٢۵٧،٢۶٢، ٢۶۶ ١٠٢، ١٠۴، ١۴٨، ١٧۴، ٢٠١، ۵۶٨، ۵٧۶، ۵٩٣، ۶٠١، ٢٨٠، ٢٨٩، ٣۴٢، ۴٠٨، ۴۴۶، ۴۶٩ و...
- ↑ ديوان رشيد وطواط، ص ٧.
- ↑ ديوان رشيد وطواط، ص30.
- ↑ ديوان رشيد وطواط، ص99.
منابع
- ديوان رشيد وطواط، به تصحيح سعيد نفيسى، تهران، كتابخانۀ بارانى، ١٣٣٩ش.