چاه تفله: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۹ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات پدیده‌های طبیعی | {{جعبه اطلاعات پدیده‌های طبیعی | ||
| عنوان = چاه تفله | | عنوان = چاه تفله | ||
| تصویر = | | تصویر = چاه تفله.jpg | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| پیوند تصویر = | | پیوند تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نوع = | | نوع = | ||
| نام‌های دیگر = | | نام‌های دیگر = عُسفان، اصفهان. | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
| مکان = | | مکان = در عسفان، در ۸۰ کیلومتری [[مکه]]. | ||
| طول = | | طول = | ||
| عرض = | | عرض = | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
| ویژگی‌های جغرافیایی = | | ویژگی‌های جغرافیایی = | ||
| قدمت = | | قدمت = | ||
| بزرگ‌داشته شده نزد = | | بزرگ‌داشته شده نزد = مسلمانان | ||
| یاد شده در = | | یاد شده در = | ||
| ویژگی یاد شده در متون مذهبی = | | ویژگی یاد شده در متون مذهبی = [[تبرک|متبرک]] شدن چاه توسط [[حضرت محمد(ص)]]. | ||
| باورها = | | باورها = [[تبرک|متبرک]] و شیرین شدن آب چاه توسط [[امام علی(ع)]]. | ||
| اسطوره‌ها = | | اسطوره‌ها = | ||
| احکام = | | احکام = | ||
| آیین‌ها = | | آیین‌ها = | ||
| وقایع تاریخی = | | وقایع تاریخی = سخن گفتن [[حضرت محمد(ص)]] در کنار این چاه در جریان غزوه [[بنی‌لحیان]]. | ||
| توصیه‌های مذهبی = | | توصیه‌های مذهبی = | ||
| گفته‌های مشهور = | | گفته‌های مشهور = | ||
| بناها = | | بناها = | ||
| طول جغرافیایی = 39. | | طول جغرافیایی = 39.350491 | ||
| عرض جغرافیایی = | | عرض جغرافیایی = 21.923758 | ||
}} | }} | ||
'''چاه تَفله''' یا '''عُسفان''' یا '''اصفهان'''، چاهی [[تبرک|متبرک]] در عسفان، در ۸۰ کیلومتری [[مکه]] است، که در مسیر [[حج]] قرار گرفته و یکی از توقفگاههای حج‌گزاران بوده است. | '''چاه تَفله''' یا '''عُسفان''' یا '''اصفهان'''، چاهی [[تبرک|متبرک]] در عسفان، در ۸۰ کیلومتری [[مکه]] است، که در مسیر [[حج]] قرار گرفته و یکی از توقفگاههای حج‌گزاران بوده است. این چاه، امروزه نیز وجود دارد. | ||
به گفته نویسندگان معاصر، [[حضرت محمد(ص)]]، از آب این چاه نوشیده و آن را با آب دهان خود متبرک کرده است. به گفته برخی نیز، آب این چاه بر اثر متبرک شدن آن توسط [[امام علی(ع)]] شیرین شده است. | |||
==نام== | ==نام== | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۵: | ||
==مکان== | ==مکان== | ||
چاه تفله، در منطقه عُسْفَان، در سه راهی [[مکه]]، [[مدینه]] و [[جده]]، و در ۸۰ کیلومتری مکه قرار دارد.<ref>معجم المعالم الجغرافیه، ص 208؛ اتحاف الوری، ج4، ص 34، «پاورقی».</ref> این چاه که گویا به سبب متبرک شدن به آب دهان | چاه تفله، در منطقه عُسْفَان، در سه راهی [[مکه]]، [[مدینه]] و [[جده]]، و در ۸۰ کیلومتری مکه قرار دارد.<ref>معجم المعالم الجغرافیه، ص 208؛ اتحاف الوری، ج4، ص 34، «پاورقی».</ref> این چاه که گویا به سبب متبرک شدن به آب دهان [[حضرت محمد(ص)]] بدین نام خوانده شده است، در مسیر [[حج]] قرار دارد و یکی از [[رباط|منازل]] و توقفگاههای حاجیان بوده است؛<ref>حسن المحاضره، ج2، ص267؛ التاریخ القویم، ج2، ص332؛ سفرنامه میرزا محمد حسین فراهانی، ص215.</ref> از این رو، گاه نام این چاه بر این توفقگاه نیز اطلاق می‌شد.<ref>موسوعه مرآة الحرمین، ج5، ص155.</ref> | ||
== | ==تبرک== | ||
از چاه تفله در حوادث | از چاه تفله در حوادث دوره [[حضرت محمد(ص)]] سخنی به میان نیامده است، تنها برخی از نویسندگان معاصر<ref>التاریخ القویم ج2، ص333؛ موسوعه مرآة الحرمین، ج5، ص155.</ref> و نیز سفرنامه‌نویسان<ref>سفرنامه فرهاد میرزا، ص194؛ مرآة الحرمین، ج2، ص200؛ سفرنامه میرزا محمد حسین فراهانی، ص215.</ref> از توقف پیامبر در سفری جنگی در کنار این چاه سخن گفته‌اند. در این سفر که با نام غزوه [[بنی‌لحیان]] در سال ششم<ref>الطبقات، ج2، ص78؛ التنبیه و الاشراف، ص218</ref> و به نقلی پنجم هجری<ref>تاریخ خلیفه، ص45؛ معجم البلدان، ج4، ص121</ref> و برای انتقام شهیدان رجیع انجام شد، پیامبر به سوی عسفان سکونت‌گاه قبیله بنی‌لحیان حرکت کرد<ref>تاریخ خلیفه، ص45.</ref> و پس از حضور در عسفان در کنار این چاه توقف کرد. در این گزارش، از شیرین شدن آب چاه پس از آنکه وی از آن نوشید و آن را با آب دهان خود [[تبرک|متبرک]] کرد، سخن گفته شده است. از این رو، تفله مورد توجه مسلمانان و به خصوص حاجیانی که از این مسیر به [[حج]] می‌رفتند، قرار گرفت و برای تبرک از آب آن می‌نوشیدند. ویژگی‌های این چاه سبب گردید تا مورد توجه بسیاری از سفرنامه‌نویسان قرار گیرد.<ref>الرحله الورثیلانیه، ج1، ص425؛ سفرنامه فرهاد میرزا، ص194.</ref> | ||
برخی سفرنامه نویسان از حضور [[امام علی(ع)]] در کنار چاه و شیرین شدن آب آن در اثر متبرک شدن توسط وی گزارش داده‌اند.<ref>سفرنامه سیف الدوله ص136.</ref> | |||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
رفعت پاشا (م.۱۳۵۳ق) در بازدید از این چاه، آن را ساخته شده از سنگ‌های سیاه، قطر دیوارش را یک و نیم متر، و فاصله سطح آب تا دهانه چاه را در زمان کمی آب ۱۶٫۵ متر و در زمان زیادی آب حدود ۱۰متر دانسته است. وی همچنین توصیفاتی از نحوه استخراج آب با دلو توسط ساقیان آورده است.<ref>مرآة الحرمین، ج2، ص200.</ref> | رفعت پاشا (م.۱۳۵۳ق) در بازدید از این چاه، آن را ساخته شده از سنگ‌های سیاه، قطر دیوارش را یک و نیم متر، و فاصله سطح آب تا دهانه چاه را در زمان کمی آب ۱۶٫۵ متر و در زمان زیادی آب حدود ۱۰متر دانسته است. وی همچنین توصیفاتی از نحوه استخراج آب با دلو توسط ساقیان آورده است.<ref>مرآة الحرمین، ج2، ص200.</ref> | ||
بلادی از نویسندگان معاصر، در بازدید خود از این | بلادی از نویسندگان معاصر، در بازدید خود از این چاه، دهانه آن را بزرگ و آب آن را پاکیزه و گوارا خوانده است. به گفته وی، آب این چاه زیاد است و با آنکه از آب آن به عنوان هدیه به [[مکه]] و [[جده|جدّه]] برده می‌شود هرگز دچار کمبود نمی‌شود.<ref>فرهنگ اعلام جغرافیایی، ص64.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۶: | ||
| نویسنده = سید علی خیرخواه علوی | | نویسنده = سید علی خیرخواه علوی | ||
}} | }} | ||
* اتحاف | *'''اتحاف الوری'''، عمر بن محمد بن فهد (م.۸۸۵ق)، به کوشش عبدالکریم، مکه، جامعة ام القری، ۱۴۰۸ق. | ||
* التاریخ | *'''التاریخ القویم'''، محمد طاهر الکردی، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، ۱۴۲۰ق. | ||
* تاریخ | *'''تاریخ خلیفه'''، خلیفة بن خیاط (م.۲۴۰ق)، به کوشش زکار، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۴ق. | ||
* التنبیه و | *'''التنبیه و الاشراف'''، علی بن الحسین المسعودی (م.۳۴۶ق)، بیروت، دارالصعب، بی‌تا. | ||
* حسن المحاضره فی اخبار مصر و | *'''حسن المحاضره فی اخبار مصر و القاهره'''، عبدالرحمن بن ابی‌بکر السیوطی (۸۴۹-۹۱۱ق)، به کوشش خلیل المنصور، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق. | ||
* الرحلة | *'''الرحلة الورثیلانیة'''، حسین بن حمد الورثیلانی (م. ۱۷۷۹م) قاهره، مکتبة الثقافة الدینیة، ۱۴۲۹ق. | ||
* سفرنامه سیف | *'''سفرنامه سیف الدوله'''، سلطان محمد سیف الدوله (قرن ۱۴ق)، تهران، نشر نی، ۱۳۶۴ش. | ||
* سفرنامه فرهاد میرزا (ه‍دای‍ه ال‍س‍ب‍ی‍ل و ک‍ف‍ای‍ه ال‍دل‍ی‍ل)، فرهاد میرزا معتمد الدوله، تصحیح غلام رضا طباطبایی، تهران، علمی، ۱۳۶۶ش. | *'''سفرنامه فرهاد میرزا (ه‍دای‍ه ال‍س‍ب‍ی‍ل و ک‍ف‍ای‍ه ال‍دل‍ی‍ل)'''، فرهاد میرزا معتمد الدوله، تصحیح غلام رضا طباطبایی، تهران، علمی، ۱۳۶۶ش. | ||
* سفرنامه میرزا محمد حسین | *'''سفرنامه میرزا محمد حسین فراهانی'''، محمد حسین فراهانی (قرن ۱۴ق)، به کوشش گلزاری، تهران، فردوسی، ۱۳۶۲ش. | ||
* الطبقات | *'''الطبقات الکبری'''، محمد بن سعد (م.۲۳۰ق)، بیروت، دارالصادر، ۱۴۰۹ق. | ||
* فرهنگ اعلام | *'''فرهنگ اعلام جغرافیایی'''، محمد محمد حسن شراب، ترجمه شیخی و نعمتی، تهران، انتشارات مشعر، ۱۳۸۳ش. | ||
* مرآة | *'''مرآة الحرمین'''، ابراهیم رفعت باشا (م.۱۳۵۳ق)، قم، المطبعة العلمیه، ۱۳۴۴ق. | ||
* معجم | *'''معجم البلدان'''، یاقوت بن عبدالله الحموی (م.۶۲۶ق)، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵م. | ||
* معجم المعالم الجغرافیه فی السیرة | *'''معجم المعالم الجغرافیه فی السیرة النبویه'''، عاتق بن غیث البلادی (م. ۱۴۳۱ ق)، مکه، دار مکه، ۱۴۰۲ق. | ||
* موسوعه مرآة الحرمین | *'''موسوعه مرآة الحرمین الشریفین'''، ایوب صبری باشا (م.۱۲۹۰ق)، القاهره، دارالآفاق العربیه، ۱۴۲۴ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{چاه‌ها و برکه‌های حرمین}} | |||
[[رده:چاه‌های مکه]] | |||