کشیک: تفاوت میان نسخه‌ها
(اصلاح سجاوندی) |
جز (جایگزینی متن - 'به[[' به 'به [[') |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:آیین خطبه‌خوانی تحویل کشیک.jpg|بندانگشتی|آیین خطبه‌خوانی تحویل کشیک در [[آستان مقدس امام رضا(ع)|حرم امام رضا(ع)]].]] | |||
'''کشیک'''، در مکان‌های زیارتی، به نگهبانی و مراقبت از بخش‌های حرم و زیارتگاه گفته شده، که کار بخشی از خادمان بوده و نوبتی انجام می‌شود. برای تحویل کشیک به نگهبان بعدی، آیین تحویل کشیک که در برخی حرم‌ها «تغییر و تحویل» نام دارد، برگزار می‌شود. | '''کشیک'''، در مکان‌های زیارتی، به نگهبانی و مراقبت از بخش‌های حرم و زیارتگاه گفته شده، که کار بخشی از خادمان بوده و نوبتی انجام می‌شود. برای تحویل کشیک به نگهبان بعدی، آیین تحویل کشیک که در برخی حرم‌ها «تغییر و تحویل» نام دارد، برگزار می‌شود. | ||
== واژه‌شناسی == | ==واژه‌شناسی== | ||
کشیک واژه‌ای ترکی به معنای پاسبانی، نگهبانی،<ref>فرهنگ فارسی معین، ذیل واژه کشیک.</ref> پاسبان، نگهبان،<ref>لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه کشیک، به نقل از ناظم الاطباء.</ref> نوبت پاسبانی،<ref>لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه کشیک، به نقل از آنندارج.</ref> نوبت‌دار و وظیفه مراقبت در کارهای لشکری در مدتی محدود از شب یا روز (قراولی) است. به رئیس نگهبانان در وقت نگهبانی، سرکشیک گفته شده است. در [[دوره صفویه]]، به پاسبان، کشیک آقاسی گفته می‌شد. به رئیس کشیکچی‌ها، کشیک آقاسی باشی می‌گفتند.<ref>لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه کشیک.</ref> | کشیک واژه‌ای ترکی به معنای پاسبانی، نگهبانی،<ref>فرهنگ فارسی معین، ذیل واژه کشیک.</ref> پاسبان، نگهبان،<ref>لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه کشیک، به نقل از ناظم الاطباء.</ref> نوبت پاسبانی،<ref>لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه کشیک، به نقل از آنندارج.</ref> نوبت‌دار و وظیفه مراقبت در کارهای لشکری در مدتی محدود از شب یا روز (قراولی) است. به رئیس نگهبانان در وقت نگهبانی، سرکشیک گفته شده است. در [[دوره صفویه]]، به پاسبان، کشیک آقاسی گفته می‌شد. به رئیس کشیکچی‌ها، کشیک آقاسی باشی می‌گفتند.<ref>لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه کشیک.</ref> | ||
== در مکان‌های زیارتی == | ==در مکان‌های زیارتی== | ||
به نگهبانی و مراقبت از حرم‌ها و مکان‌های زیارتی کشیک گفته شده، که کار بخشی از خادمان زیارتگاه‌ها بوده و نوبتی انجام می‌شود. به زمان و مکان معین شده‌ای که خادمان حرم در آن جا خدمت می‌کنند نیز کشیک گفته شده و به جایی که کشیک‌چیان در آن اقامت و استراحت می‌کنند، کشیک‌خانه گفته می‌شود.<ref name=":0">فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص34.</ref> | به نگهبانی و مراقبت از حرم‌ها و مکان‌های زیارتی کشیک گفته شده، که کار بخشی از خادمان زیارتگاه‌ها بوده و نوبتی انجام می‌شود. به زمان و مکان معین شده‌ای که خادمان حرم در آن جا خدمت می‌کنند نیز کشیک گفته شده و به جایی که کشیک‌چیان در آن اقامت و استراحت می‌کنند، کشیک‌خانه گفته می‌شود.<ref name=":0">فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص34.</ref> | ||
== آیین تحویل کشیک == | ==آیین تحویل کشیک== | ||
تحویل کشیک به نگهبانان بعدی، آیین خاصی دارد. در [[آستان مقدس امام رضا(ع)|حرم امام رضا (ع)]]، آیین تحویل کشیک، هر صبح، ساعتی پس از طلوع آفتاب و پس از مراسم صبحگاهی برگزار می‌شود.<ref name=":0"/> به آیین تحویل کشیک، «تغییر و تحویل» می‌گویند.<ref>[https://razavi.ir/Portal/home/?news/5832/59359/5388/ | تحویل کشیک به نگهبانان بعدی، آیین خاصی دارد. در [[آستان مقدس امام رضا(ع)|حرم امام رضا(ع)]]، آیین تحویل کشیک، هر صبح، ساعتی پس از طلوع آفتاب و پس از مراسم صبحگاهی برگزار می‌شود.<ref name=":0" /> به آیین تحویل کشیک، «تغییر و تحویل» می‌گویند.<ref>[https://razavi.ir/Portal/home/?news/5832/59359/5388/آیین-تحویل-کشیک آیین تحویل کشیک]، آستان نیوز، پایگاه اطلاع‌رسانی آستان قدس رضوی، دریافت شده در ۲۲ آبان ۱۳۹۸ش.</ref> این آیین. با تمام شدن زمان کشیک پیشین و رسیدن نوبت کشیک بعدی، انجام می‌شود. خادمان، دربانان و فراشانِ دو کشیک، در رواق گنبد حاتم‌خانی یا دارالسعاده، با احترام، روبه روی یکدیگر در دو صف می‌ایستند. سرکشیک یا معاون کشیکی که خدمتش به پایان رسیده و در اول صف و نزیک به [[روضه]] منوره قرار دارد خطبه‌ای می‌خواند. این خطبه شامل ستایش خدا و [[معصومان(ع)]] و یاد [[امام رضا(ع)]] و [[امام زمان(ع)]] است. پس از آن، خادمان، سجده شکر کرده و افرادِ دو نوبتِ کشیک، با هم دست می‌دهند.<ref>فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص34؛ [https://razavi.ir/Portal/home/?news/5832/59359/5388/آیین-تحویل-کشیک آیین تحویل کشیک]، آستان نیوز، پایگاه اطلاع‌رسانی آستان قدس رضوی، دریافت شده در ۲۲ آبان ۱۳۹۸ش.</ref> | ||
== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{برگرفتگی | {{برگرفتگی | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۵:۵۰
کشیک، در مکان‌های زیارتی، به نگهبانی و مراقبت از بخش‌های حرم و زیارتگاه گفته شده، که کار بخشی از خادمان بوده و نوبتی انجام می‌شود. برای تحویل کشیک به نگهبان بعدی، آیین تحویل کشیک که در برخی حرم‌ها «تغییر و تحویل» نام دارد، برگزار می‌شود.
واژه‌شناسی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
کشیک واژه‌ای ترکی به معنای پاسبانی، نگهبانی،[۱] پاسبان، نگهبان،[۲] نوبت پاسبانی،[۳] نوبت‌دار و وظیفه مراقبت در کارهای لشکری در مدتی محدود از شب یا روز (قراولی) است. به رئیس نگهبانان در وقت نگهبانی، سرکشیک گفته شده است. در دوره صفویه، به پاسبان، کشیک آقاسی گفته می‌شد. به رئیس کشیکچی‌ها، کشیک آقاسی باشی می‌گفتند.[۴]
در مکان‌های زیارتی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
به نگهبانی و مراقبت از حرم‌ها و مکان‌های زیارتی کشیک گفته شده، که کار بخشی از خادمان زیارتگاه‌ها بوده و نوبتی انجام می‌شود. به زمان و مکان معین شده‌ای که خادمان حرم در آن جا خدمت می‌کنند نیز کشیک گفته شده و به جایی که کشیک‌چیان در آن اقامت و استراحت می‌کنند، کشیک‌خانه گفته می‌شود.[۵]
آیین تحویل کشیک[ویرایش | ویرایش مبدأ]
تحویل کشیک به نگهبانان بعدی، آیین خاصی دارد. در حرم امام رضا(ع)، آیین تحویل کشیک، هر صبح، ساعتی پس از طلوع آفتاب و پس از مراسم صبحگاهی برگزار می‌شود.[۵] به آیین تحویل کشیک، «تغییر و تحویل» می‌گویند.[۶] این آیین. با تمام شدن زمان کشیک پیشین و رسیدن نوبت کشیک بعدی، انجام می‌شود. خادمان، دربانان و فراشانِ دو کشیک، در رواق گنبد حاتم‌خانی یا دارالسعاده، با احترام، روبه روی یکدیگر در دو صف می‌ایستند. سرکشیک یا معاون کشیکی که خدمتش به پایان رسیده و در اول صف و نزیک به روضه منوره قرار دارد خطبه‌ای می‌خواند. این خطبه شامل ستایش خدا و معصومان(ع) و یاد امام رضا(ع) و امام زمان(ع) است. پس از آن، خادمان، سجده شکر کرده و افرادِ دو نوبتِ کشیک، با هم دست می‌دهند.[۷]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ فرهنگ فارسی معین، ذیل واژه کشیک.
- ↑ لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه کشیک، به نقل از ناظم الاطباء.
- ↑ لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه کشیک، به نقل از آنندارج.
- ↑ لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه کشیک.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص34.
- ↑ آیین تحویل کشیک، آستان نیوز، پایگاه اطلاع‌رسانی آستان قدس رضوی، دریافت شده در ۲۲ آبان ۱۳۹۸ش.
- ↑ فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص34؛ آیین تحویل کشیک، آستان نیوز، پایگاه اطلاع‌رسانی آستان قدس رضوی، دریافت شده در ۲۲ آبان ۱۳۹۸ش.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
این مقاله برگرفته از مقاله فرهنگ نامه زیارت، جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره هجدهم، بهار ۱۳۹۳، ص۳۴ است.