ابوخفاد اسدی

ابوخِفاد اسدی از قبیله بنی‌اسد بن خزیمه از قبایل عدنانی که پیش از اسلام مدتی تولیت کعبه را در روزگار جاهلی برعهده داشت.

شخصیت‌شناسی

نام ابوخفاد و اصل و نسبش دانسته نیست. نسبت اسدی گویای آن است که وی به قبیله بنی‌اسد بن خُزَیمه از عرب عدنانی نسب می‌برد. در منابع متقدم و تاریخ‌های محلی مکه از ابوخفاد ذکری به میان نیامده است.

در گزارشی، ابوخفاد اسدی را چنین وصف کرده‌اند: اگر بر کسانی وارد می‌شد، به قدری درنگ می‌کرد تا از غذای ایشان بخورد. زیاده‌روی او در خوردن، موجب بزرگی شکمش شد. از این رو، او را حارث الحنط و ابوالحنطات لقب دادند.

فاسی پس از معرفی ابوخفاد در شمار صاحبان عمر طولانی، به شعری از ابولبید جعفری درباره او اشاره کرده است. اما بیشتر منابع آن را درباره اکثم بن صیفی تمیمی مکنّا به ابوحفاد (یا ابوخفاد و یا ابوحیده) از حکما و خطبای روزگار رسول خدا(ص) دانسته‌اند. در این منابع، از تولیت اکثم بر کعبه سخن نرفته است.

عهده‌داری تولیت کعبه

در گزارش فاسی (م.۸۳۲ق.) آمده که ابوخفاد پس از اُسَید بن عمرو تمیمی، از سوی مُضَر، یکی از دو قبیله بزرگ عرب عدنانی، به تولیت خانه خدا برگزیده شد.

به نقل فاسی، پس از درگذشت او، تولیت کعبه به خاندان جمان بن سعد و سپس به اَضْبَط بن قُرَیع واگذار شد. از زمان و مدت تولیت ابوخفاد و کارهایش در مکه، گزارشی در دست نیست.

منابع

محتوای این مقاله برگرفته شده است از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل ابوخفاد اسدی.

• انساب الاشراف: البلاذری (م.۲۷۹ق.)، به کوشش سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق
• تاریخ الیعقوبی: احمد بن یعقوب (م.۲۹۲ق.)، بیروت، دار صادر، ۱۴۱۵ق
• جمهرة انساب العرب: ابن حزم (م.۴۵۶ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق
• شفاء الغرام: محمد الفأسی (م.۸۳۲ق.)، به کوشش مصطفی محمد، مکه، النهضة الحدیثه، ۱۹۹۹م
• الغیبه: النعمانی (م.۳۸۰ق.)، به کوشش فارس حسون، قم، انوار الهدی، ۱۴۲۲ق
• کمال ‌الدین: الصدوق (م.۳۸۱ق.)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۵ق
• المعارف: ابن قتیبه (م.۳۷۶ق.)، به کوشش ثروت عکاشه، قم، شریف رضی، ۱۳۷۳ش.