اراک (درخت): تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
(۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:درخت اراک.jpg|350px|بندانگشتی|درخت اراک]] | |||
'''اَراک'''، از درختان محدوده [[حرم مکّی]] است که از چوب آن به عنوان مسواک استفاده میشود. درخت اراک خواص درمانی و کاربردهای دیگری هم دارد. در مرز سرزمین [[عرفات|عَرَفات]] محلی قرار دارد که به جهت رویش اراک در آن، [[اراک (مکان)|وادی اَراک]] نامیده میشود. در [[حدیث|روایات]] به مسواکزدن با چوب اراک سفارش شده است. برطبق حدیثی نخستین بار [[پیامبر(ص)]] به توصیه [[جبرئیل]] با آن مسواک زد و مردم را به مسواکزدن با آن سفارش کرد. [[امام رضا(ع)]] چوب اراک را بهترین چوب برای مسواک دانسته است. | |||
[[ | به [[فتوا|فتوای]] فقیهان [[شیعه]] و [[اهل سنت]] قطعکردن درخت اراک در محدوده حرم، برای [[مُحرم|محرم]] و غیرمحرم [[حرام]] است و بر کسی که آن را قطع کند، [[واجب]] است [[کفاره]] بپردازد. برطبق حدیثی از [[امام صادق(ع)]] کسی که این درخت را در محدوده حرم قطع کند باید به قیمت آن [[صدقه]] پرداخت کند. | ||
==درخت مسواک== | ==درخت مسواک== | ||
خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
درخت اراک بیشتر در مناطق بیابانی میروید. آب و هوای گرم و استوایی، برای رشد این درخت مناسب است. از همین رو، در شماری از سرزمینهای قاره [[آسیا]] مانند [[عربستان]]، [[یمن]]، [[هند]]، جنوب [[ایران]] (بندرعباس) و برخی نواحی [[آفریقا]] همچون [[مصر]]، [[شبه جزیره سینا]] و جنوب [[سودان]] یافت میشود.<ref>گیاهان دارویی، ج۳، ص۳۵۲.</ref> در [[حدیث|روایتی]]، از یک درخت اراک در [[قبرستان بقیع|بقیع]] یاد شده که [[حضرت زهرا(س)]] در سایه آن مینشست و میگریست. چون این درخت را قطع کردند، [[حضرت علی(ع)]] برای ایشان سایبانی ساخت که به [[بیت الاحزان]] مشهور شد.<ref>جواهر التاریخ، ص۱۳۵؛ الصحیح من سیرة النبی، ج۶، ص۲۶۹.</ref> | درخت اراک بیشتر در مناطق بیابانی میروید. آب و هوای گرم و استوایی، برای رشد این درخت مناسب است. از همین رو، در شماری از سرزمینهای قاره [[آسیا]] مانند [[عربستان]]، [[یمن]]، [[هند]]، جنوب [[ایران]] (بندرعباس) و برخی نواحی [[آفریقا]] همچون [[مصر]]، [[شبه جزیره سینا]] و جنوب [[سودان]] یافت میشود.<ref>گیاهان دارویی، ج۳، ص۳۵۲.</ref> در [[حدیث|روایتی]]، از یک درخت اراک در [[قبرستان بقیع|بقیع]] یاد شده که [[حضرت زهرا(س)]] در سایه آن مینشست و میگریست. چون این درخت را قطع کردند، [[حضرت علی(ع)]] برای ایشان سایبانی ساخت که به [[بیت الاحزان]] مشهور شد.<ref>جواهر التاریخ، ص۱۳۵؛ الصحیح من سیرة النبی، ج۶، ص۲۶۹.</ref> | ||
بسیاری از [[تفسیر|مفسران]] واژه «خَمْط» در آیه {{قلم رنگ|سبز|فَأَعرَضُوا فَأَرسَلنا عَلَیهِم سَیلَ العَرِمِ وَ بَدَّلناهُم بِجَنَّتَیهِم جَنَّتَینِ ذَواتَی أُکلٍ خَمطٍ وَ أَثلٍ وَ شَیءٍ مِن سِدرٍ قَلِیلٍ}}<ref>سوره سبأ، آیه ۱۶.</ref> را به درخت اَراک یا میوه آن تفسیر کردهاند.<ref>جامع البیان، ج۲۲، ص۹۹؛ التبیان، ج۸، ص۳۸۸؛ مجمع البیان، ج۸، ص۲۱۰.</ref> | [[اراک (مکان)|وادی اَراک]] مکانی در سرزمین [[عرفات|عَرَفات]] به طرف [[شام]]<ref>المصباح، ج۱، ص۱۷؛ القاموس المحیط، ج۳، ص۲۹۲؛ تاج العروس، ج۱۳، ص۵۰۴، «ارک».</ref> را به جهت آنکه محل رویش اراک است، به این نام خواندهاند.<ref>معجم البلدان، ج۱، ص۱۳۵؛ حجاز در صدر اسلام، ص۱۳۴.</ref> بسیاری از [[تفسیر|مفسران]] واژه «خَمْط» در آیه {{قلم رنگ|سبز|فَأَعرَضُوا فَأَرسَلنا عَلَیهِم سَیلَ العَرِمِ وَ بَدَّلناهُم بِجَنَّتَیهِم جَنَّتَینِ ذَواتَی أُکلٍ خَمطٍ وَ أَثلٍ وَ شَیءٍ مِن سِدرٍ قَلِیلٍ}}<ref>سوره سبأ، آیه ۱۶.</ref> را به درخت اَراک یا میوه آن تفسیر کردهاند.<ref>جامع البیان، ج۲۲، ص۹۹؛ التبیان، ج۸، ص۳۸۸؛ مجمع البیان، ج۸، ص۲۱۰.</ref> | ||
== | ==استحباب مسواکزدن با اراک== | ||
[[پرونده:چوب اراک.jpg|300px|بندانگشتی|چوب درخت اراک که از آن برای مسواکزدن استفاده میشود]] | |||
بر پایه [[حدیث|روایات]]، افزون بر [[استحباب]] اصل مسواک<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۵۲؛ وسائل الشیعه، ج۲، ص۶.</ref> به ویژه پیش از [[نماز]]<ref>الکافی، ج۳، ص۲۲؛ من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۵۵.</ref> که مورد [[اجماع]] فقیهان [[شیعه]]<ref>الدروس، ج۱، ص۱۳۳؛ جامع المقاصد، ج۲، ص۴۲۸؛ الروضة البهیه، ج۱، ص۳۲۸.</ref> و [[اهل سنت]]<ref>الموسوعة الفقهیه، ج۴، ص۱۳۷.</ref> است، به مسواک با چوب اراک سفارش شده است.<ref>الکافی، ج۳، ص۲۳؛ ج۶، ص۴۹۶؛ من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۵۳-۵۵؛ ج۴، ص۳۶۵؛ وسائل الشیعه، ج۲، ص۶-۲۷.</ref> از این رو، [[پیامبر اسلام(ص)]] به فرمان [[جبرئیل]]<ref>مکارم الاخلاق، ص۳۹؛ بحار الانوار، ج۷۳، ص۱۳۵؛ مستدرک الوسائل، ج۱، ص۳۶۸-۳۶۹.</ref> با چوب اراک مسواک میزد. بر پایه روایتی، وی مردم را به گرفتن چوب اراک برای مسواک فرمان داد.<ref>مجمع الزوائد، ج۵، ص۶۲.</ref> بر پایه روایت [[امام رضا(ع)]] نیز چوب درخت اَراک مرغوبترین چیز برای مسواک است؛ زیرا اگر بهاندازه باشد، دندانها را جلا میدهد، بوی دهان را خوش و لثه را تقویت میکند و در برابر پوسیدگی، مفید است؛ اما کاربرد بیش از اندازه آن، دندانها را نازک و بُن آن را سست میکند.<ref>بحار الانوار، ج۵۹، ص۳۱۷؛ مستدرک الوسائل، ج۱، ص۳۶۹.</ref> | بر پایه [[حدیث|روایات]]، افزون بر [[استحباب]] اصل مسواک<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۵۲؛ وسائل الشیعه، ج۲، ص۶.</ref> به ویژه پیش از [[نماز]]<ref>الکافی، ج۳، ص۲۲؛ من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۵۵.</ref> که مورد [[اجماع]] فقیهان [[شیعه]]<ref>الدروس، ج۱، ص۱۳۳؛ جامع المقاصد، ج۲، ص۴۲۸؛ الروضة البهیه، ج۱، ص۳۲۸.</ref> و [[اهل سنت]]<ref>الموسوعة الفقهیه، ج۴، ص۱۳۷.</ref> است، به مسواک با چوب اراک سفارش شده است.<ref>الکافی، ج۳، ص۲۳؛ ج۶، ص۴۹۶؛ من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۵۳-۵۵؛ ج۴، ص۳۶۵؛ وسائل الشیعه، ج۲، ص۶-۲۷.</ref> از این رو، [[پیامبر اسلام(ص)]] به فرمان [[جبرئیل]]<ref>مکارم الاخلاق، ص۳۹؛ بحار الانوار، ج۷۳، ص۱۳۵؛ مستدرک الوسائل، ج۱، ص۳۶۸-۳۶۹.</ref> با چوب اراک مسواک میزد. بر پایه روایتی، وی مردم را به گرفتن چوب اراک برای مسواک فرمان داد.<ref>مجمع الزوائد، ج۵، ص۶۲.</ref> بر پایه روایت [[امام رضا(ع)]] نیز چوب درخت اَراک مرغوبترین چیز برای مسواک است؛ زیرا اگر بهاندازه باشد، دندانها را جلا میدهد، بوی دهان را خوش و لثه را تقویت میکند و در برابر پوسیدگی، مفید است؛ اما کاربرد بیش از اندازه آن، دندانها را نازک و بُن آن را سست میکند.<ref>بحار الانوار، ج۵۹، ص۳۱۷؛ مستدرک الوسائل، ج۱، ص۳۶۹.</ref> | ||
خط ۲۱: | خط ۲۲: | ||
==حرمت قطع اراک== | ==حرمت قطع اراک== | ||
افزون بر [[استحباب]] مسواک با چوب اراک، فقیهان به حرمت قطع درخت اراک همچون سایر درختان در محدوده [[حرم]]، [[فتوا]] دادهاند. در این حکم، تفاوتی میان [[محرم|مُحرم]] و غیر محرم نیست.<ref>جواهر الکلام، ج۲۰، ص۴۲۵-۴۲۶؛ الحدائق، ج۱۵، ص۵۲۸-۵۳۷.</ref> بر پایه روایتی از [[امام صادق(ع)]] اگر کسی درخت اراک را در حرم قطع کند، پرداخت قیمتش بر عهده او است.<ref>مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۷۳؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۴۲۶.</ref> بر پایه روایتی دیگر از ایشان، کسی که درخت اراک را در [[مکه]] قطع کند، باید قیمت آن را [[صدقه]] بدهد.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۲۵۵-۲۵۶؛ التهذیب، ج۵، ص۳۷۹.</ref> | افزون بر [[استحباب]] مسواک با چوب اراک، [[فقیهان]] به حرمت قطع درخت اراک همچون سایر درختان در محدوده [[حرم]]، [[فتوا]] دادهاند. در این حکم، تفاوتی میان [[محرم|مُحرم]] و غیر محرم نیست.<ref>جواهر الکلام، ج۲۰، ص۴۲۵-۴۲۶؛ الحدائق، ج۱۵، ص۵۲۸-۵۳۷.</ref> بر پایه روایتی از [[امام صادق(ع)]] اگر کسی درخت اراک را در حرم قطع کند، پرداخت قیمتش بر عهده او است.<ref>مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۷۳؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۴۲۶.</ref> بر پایه روایتی دیگر از ایشان، کسی که درخت اراک را در [[مکه]] قطع کند، باید قیمت آن را [[صدقه]] بدهد.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۲۵۵-۲۵۶؛ التهذیب، ج۵، ص۳۷۹.</ref> | ||
به باور بسیاری از فقیهان [[امامیه|شیعه]]<ref>المبسوط، ج۱، ص۳۵۴؛ الخلاف، ج۲، ص۴۰۸-۴۰۹.</ref> و [[اهل سنت]]<ref>المغنی، ج۳، ص۳۶۷-۳۶۸؛ المجموع، ج۷، ص۴۴۷.</ref> قطع درخت اراک در محدوده حرم [[کفاره]] دارد. بر پایه روایتی از امام صادق(ع) کفاره قطع درخت حرم، یک گاو است.<ref>مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۷۴.</ref> [[ابن ادریس]]<ref>السرائر، ج۱، ص۵۵۴؛ مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۷۴؛ مدارک الاحکام، ج۸، ص۴۴۷.</ref> و برخی از فقیهان اهل سنت<ref>المغنی، ج۳، ص۳۶۷-۳۶۸.</ref> در وجوب کفاره قطع درخت در حرم تردید کردهاند. فقیهان شیعه چیدن میوه درخت اراک در حرم را جایز میدانند.<ref>تذکرة الفقهاء، ج۷، ص۳۷۹.</ref> | به باور بسیاری از فقیهان [[امامیه|شیعه]]<ref>المبسوط، ج۱، ص۳۵۴؛ الخلاف، ج۲، ص۴۰۸-۴۰۹.</ref> و [[اهل سنت]]<ref>المغنی، ج۳، ص۳۶۷-۳۶۸؛ المجموع، ج۷، ص۴۴۷.</ref> قطع درخت اراک در محدوده حرم [[کفاره]] دارد. بر پایه روایتی از امام صادق(ع) کفاره قطع درخت حرم، یک گاو است.<ref>مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۷۴.</ref> [[ابن ادریس]]<ref>السرائر، ج۱، ص۵۵۴؛ مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۷۴؛ مدارک الاحکام، ج۸، ص۴۴۷.</ref> و برخی از فقیهان اهل سنت<ref>المغنی، ج۳، ص۳۶۷-۳۶۸.</ref> در وجوب کفاره قطع درخت در حرم تردید کردهاند. فقیهان شیعه چیدن میوه درخت اراک در حرم را جایز میدانند.<ref>تذکرة الفقهاء، ج۷، ص۳۷۹.</ref> | ||
خط ۷۴: | خط ۷۵: | ||
* '''الموسوعة الفقهیه''': کویت، وزارة الاوقاف، ۱۴۱۰ق. | * '''الموسوعة الفقهیه''': کویت، وزارة الاوقاف، ۱۴۱۰ق. | ||
* '''وسائل الشیعه''': الحر العاملی (درگذشت ۱۱۰۴ق)، قم، آل البیت(ع)، ۱۴۱۲ق. | * '''وسائل الشیعه''': الحر العاملی (درگذشت ۱۱۰۴ق)، قم، آل البیت(ع)، ۱۴۱۲ق. | ||
[[رده:مقالههای تکمیلشده]] | |||
[[رده:موضوعات فقهی]] | |||
[[رده:گیاهان مکه]] |