۵٬۱۲۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (حذف از رده:مقالههای در دست ویرایش ردهانبوه) |
||
(۳۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
==زندگینامه== | ==زندگینامه== | ||
صفوان بن مهران بن مغیرة جمال کوفی اسدی، با کنیه ابومحمد، در آغاز نیمه اول سده دوم هجری، در شهر [[کوفه]]، به دنیا آمد. | صفوان بن مهران بن مغیرة جمال کوفی اسدی، با کنیه ابومحمد، در آغاز نیمه اول سده دوم هجری، در شهر [[کوفه]]، به دنیا آمد. | ||
از قبیله بنی اسد بوده، به پیشه شترداری میپرداخت و شتران خود را کرایه میداد، به همین دلیل به جمّال شهرت یافت.<ref> | از قبیله بنی اسد بوده، به پیشه شترداری میپرداخت و شتران خود را کرایه میداد، به همین دلیل به جمّال شهرت یافت.<ref>معالم العلماء، ص۶۰؛ التحریر الطاووس، ص۱۵۳،ش ۲۰۱؛ بهجة الآمال، ج ۵، ص۳۹؛ معجم رجال الحدیث، ج۱۰، ص۱۵۰؛ فهرست نجاشی، ص۱۴۰؛ الفهرست للطوسی، ص۲۴۳؛ رجال العلاّمه الحلّی، ص۸۹،ش ۲، رجال الکشی، ج۲، ص۷۴۰، وسائل الشیعه، ج ۲۰، ص۲۱۷؛ رجال الطوسی، ص۲۲۷.</ref> | ||
صفوان جمّال، از [[کوفه]] به [[مدینه]] رفت و یکی از اصحاب [[امام صادق(ع)]] شد. بعد از شهادت امام صادق(ع)، در سال ۱۴۸ق، از محضر [[امام کاظم(ع)]] بهره برده، در شمار اصحاب او قرار گرفت.<ref>فهرست نجاشی، | صفوان جمّال، از [[کوفه]] به [[مدینه]] رفت و یکی از اصحاب [[امام صادق(ع)]] شد. بعد از شهادت امام صادق(ع)، در سال ۱۴۸ق، از محضر [[امام کاظم(ع)]] بهره برده، در شمار اصحاب او قرار گرفت.<ref>فهرست نجاشی، ص۱۴۰، ریحانة الادب، ج ۳؛ ص۴۵۵؛ تحفة الاحباب، ص۲۵۵ و ۲۵۶؛ مجالس المؤمنین، ج ۱، ص۳۹۱؛ هدیةالاحباب، ص۱۸۸؛ تنقیح المقال، ج ۲، ص۹۹؛ قاموس الرجال، ج ۵، ص۵۰۲.</ref> | ||
صفوان، به دلیل پیشهای که داشت، گاهی خود، با شترانی که کرایه میداد همراه میشد؛ این شغل باعث شد چند بار امام صادق(ع) را از مدینه و [[حجاز]] به [[عراق]] آورده، و در این همراهیهای طولانی از محضر امام(ع) بهره ببرد.<ref>کامل الزیارات، باب | صفوان، به دلیل پیشهای که داشت، گاهی خود، با شترانی که کرایه میداد همراه میشد؛ این شغل باعث شد چند بار امام صادق(ع) را از مدینه و [[حجاز]] به [[عراق]] آورده، و در این همراهیهای طولانی از محضر امام(ع) بهره ببرد.<ref>کامل الزیارات، باب التاسع، ص۳۵، وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص۳۰۵،ش ۶؛ فَرحة الغری، ص۵۶؛ ریحانة الادب، ج ۳، ص۴۵۵.</ref> | ||
تاریخ و محل درگذشت وی معلوم نیست. | تاریخ و محل درگذشت وی معلوم نیست. | ||
==خویشان سرشناس== | ==خویشان سرشناس== | ||
سه برادر صفوان، به نام حسّان، حسین و مسکین از راویان [[شیعه]] و از اصحاب [[امام صادق(ع)]]<ref>رجال | سه برادر صفوان، به نام حسّان، حسین و مسکین از راویان [[شیعه]] و از اصحاب [[امام صادق(ع)]]<ref>رجال الطوسی، ص۱۹۳؛ تنقیح المقال ج ۱، ص۳۴۸ و ج ۳، ص۲۱۴.</ref> و برخی، از اصحاب [[امام کاظم(ع)]] بودند. علمای رجال [[شیعه]]، برای حسّان عبارت «ثقة ثقة» به معنای بسیار بسیار مورد اعتماد آوردهاند؛ حتی برخی او را در نقل حدیث از برادرش صفوان موجهتر دانستهاند.<ref>رجال النجاشی، ص۱۰۷.</ref> | ||
[[ابوعبدالله صفوانی]]،<ref>با نام کامل «ابوعبدالله محمد بن احمد بن عبدالله بن قضاعة بن صفوان».</ref> که با سه واسطه از فرزندان صفوان است یکی از چهرههای فقه و کلام [[شیعه]] است و به دلیل مناسبتی که با صفوان دارد، به صفوانی شهرت یافته است. | [[ابوعبدالله صفوانی]]،<ref>با نام کامل «ابوعبدالله محمد بن احمد بن عبدالله بن قضاعة بن صفوان».</ref> که با سه واسطه از فرزندان صفوان است یکی از چهرههای فقه و کلام [[شیعه]] است و به دلیل مناسبتی که با صفوان دارد، به صفوانی شهرت یافته است. | ||
==از نگاه دیگران== | ==از نگاه دیگران== | ||
[[نجاشی]]، رجالنگار [[شیعه]] اعتقاد وی را نیکو، و او را مورد اعتماد و عادل دانسته است.<ref>فهرست نجاشی، ص۱۴۰.</ref> [[شیخ مفید]]، صفوان را از یاران دائمی، خواص و محرم رازِ امام صادق(ع) میداند و او را فقیهی صالح معرفی میکند.<ref> | [[نجاشی]]، رجالنگار [[شیعه]] اعتقاد وی را نیکو، و او را مورد اعتماد و عادل دانسته است.<ref>فهرست نجاشی، ص۱۴۰.</ref> [[شیخ مفید]]، صفوان را از یاران دائمی، خواص و محرم رازِ امام صادق(ع) میداند و او را فقیهی صالح معرفی میکند.<ref>ارشاد مفید، ص۶۱۸ و نیز بنگرید به: رجال علامه حلّی، ص۸۹؛ مجالس المؤمنین، ج۱، ص۳۹۱ و معجم رجال الحدیث، ج۱۰، ص۱۵۰.</ref> | ||
[[شیخ عباس قمی]]، صفوان جمال را ذوب شده در ولایت [[اهل بیت(ع)]] میداند.<ref>تحفة الاحباب، | [[شیخ عباس قمی]]، صفوان جمال را ذوب شده در ولایت [[اهل بیت(ع)]] میداند.<ref>تحفة الاحباب، ص۲۵۶؛ سفینة البحار، ج۵، ص۱۳۱.</ref> | ||
==استادان== | ==استادان== | ||
خط ۸۷: | خط ۸۷: | ||
* [[صفوان بن یحیی]] | * [[صفوان بن یحیی]] | ||
* [[سلیمان بن مهران اعمش]] | * [[سلیمان بن مهران اعمش]] | ||
* [[هشام بن سالم]]<ref>تنقیح المقال، ج ۲، ص۹۹؛ محمد اردبیلی، جامع | * [[هشام بن سالم]]<ref>تنقیح المقال، ج ۲، ص۹۹؛ محمد اردبیلی، جامع الرواة، ج ۱، ص۴۱۲؛ ابن قولویه قمی، کامل الزیارات، باب التاسع، ص۳۳؛ وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص۲۹۵،ش ۹.</ref> | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
==منزلت صفوان== | ==منزلت صفوان== | ||
[[امام صادق(ع)]] عقاید او را تأیید کرده، او را ستود و برایش از خداوند طلب رحمت کرد. او زیارت مخصوص [[امام علی(ع)]]، زیارت [[اربعین]] و دعای معروف به [[علقمه]] را از امام صادق(ع) روایت کرده است.<ref>تحفة الاحباب، | [[امام صادق(ع)]] عقاید او را تأیید کرده، او را ستود و برایش از خداوند طلب رحمت کرد. او زیارت مخصوص [[امام علی(ع)]]، زیارت [[اربعین]] و دعای معروف به [[علقمه]] را از امام صادق(ع) روایت کرده است.<ref>تحفة الاحباب، ص۲۵۶؛ شیخ عباس قمی، سفینة البحار، ج۵، ص۱۳۱.</ref> | ||
==آگاهی از مرقد امام علی(ع)== | ==آگاهی از مرقد امام علی(ع)== | ||
صفوان، از نخستین کسانی بود که جای قبر پنهان [[امام علی(ع)]] را شناخت. پس از شهادت امام علی(ع)، از ترس بیاحترامی دشمنانِ وی به قبر او، محل قبر، پنهان نگه داشته شد و غیر از [[معصومان(ع)]] کسی از آن آگاه نبود. در اواسط سده دوم هجری، امام صادق(ع)، مرقد آن حضرت را برای برخی از شیعیان آشکار کرد. در سفری که صفوان، امام صادق(ع) را از [[مدینه]] به [[کوفه]] میبرد، جای قبر امام علی(ع) و طریقه زیارت او را از امام صادق(ع) آموخت.<ref>فرحة الغرّی، ص۹۰؛ | صفوان، از نخستین کسانی بود که جای قبر پنهان [[امام علی(ع)]] را شناخت. پس از شهادت امام علی(ع)، از ترس بیاحترامی دشمنانِ وی به قبر او، محل قبر، پنهان نگه داشته شد و غیر از [[معصومان(ع)]] کسی از آن آگاه نبود. در اواسط سده دوم هجری، امام صادق(ع)، مرقد آن حضرت را برای برخی از شیعیان آشکار کرد. در سفری که صفوان، امام صادق(ع) را از [[مدینه]] به [[کوفه]] میبرد، جای قبر امام علی(ع) و طریقه زیارت او را از امام صادق(ع) آموخت.<ref>فرحة الغرّی، ص۹۰؛ مصباح المتهجد، ج۲، ص۷۷۷.</ref> | ||
==بازسازی قبر امام علی(ع)== | ==بازسازی قبر امام علی(ع)== | ||
پس از این که صفوان، جای قبر [[امام علی(ع)]] را شناخت، بارها به زیارت آن و عبادت در آن محل پرداخت. به گفته خود او، ۲۰ سال نزد مرقد امام(ع) زیارت و عبادت کرده است.<ref>کامل الزیارات، باب | پس از این که صفوان، جای قبر [[امام علی(ع)]] را شناخت، بارها به زیارت آن و عبادت در آن محل پرداخت. به گفته خود او، ۲۰ سال نزد مرقد امام(ع) زیارت و عبادت کرده است.<ref>کامل الزیارات، باب العاشر، ص۳۷.</ref> | ||
صفوان جمّال، به دستور [[امام صادق(ع)]] قبر امام علی(ع) را مرمت و بازسازی کرد.<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص۳۰۵.</ref> به همین خاطر برخی وی را اولین تولیت [[حرم امام علی(ع)]] خواندهاند. | صفوان جمّال، به دستور [[امام صادق(ع)]] قبر امام علی(ع) را مرمت و بازسازی کرد.<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص۳۰۵.</ref> به همین خاطر برخی وی را اولین تولیت [[حرم امام علی(ع)]] خواندهاند. | ||
==کرایه شتران به هارون== | ==کرایه شتران به هارون== | ||
بنا بر گزارشی، صفوان به [[هارون]]، خلیفه [[بنیعباس|عباسی]] شتر کرایه داد. امام صادق(ع) همه کارهای صفوان را زیبا، اما این کار او را نازیبا شمرد. صفوان دلیل آورد که برای [[حج]] به او کرایه داده است و خودش با آنها نمیرود؛ بلکه غلامانش را میفرستد. امام(ع) از او تأیید گرفت که او دوست دارد آنها تا برگشتن از [[مکه]] زنده بمانند و کرایه او را پرداخت کنند. سپس کسی را که زنده بودن آنها را دوست داشته باشد، در شمار خودِ آنان دانست. صفوان پس از این، همه شترانش را فروخت.<ref>رجال | بنا بر گزارشی، صفوان به [[هارون]]، خلیفه [[بنیعباس|عباسی]] شتر کرایه داد. امام صادق(ع) همه کارهای صفوان را زیبا، اما این کار او را نازیبا شمرد. صفوان دلیل آورد که برای [[حج]] به او کرایه داده است و خودش با آنها نمیرود؛ بلکه غلامانش را میفرستد. امام(ع) از او تأیید گرفت که او دوست دارد آنها تا برگشتن از [[مکه]] زنده بمانند و کرایه او را پرداخت کنند. سپس کسی را که زنده بودن آنها را دوست داشته باشد، در شمار خودِ آنان دانست. صفوان پس از این، همه شترانش را فروخت.<ref>رجال الکشی، ج ۲، ص۷۴۰ش ۸۲۸. </ref> | ||
==پانوشت== | ==پانوشت== | ||
خط ۱۱۰: | خط ۱۱۰: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{برگرفتگی | {{برگرفتگی | ||
| پیش از لینک = مقاله | | پیش از لینک = مقاله | ||
| منبع = صفوان بن مهران | | منبع = صفوان بن مهران جمّال اولین تولیت حرم امام علی(ع)، ابوالحسن ربانی، | ||
| پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، | | پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره پنجم، زمستان ۱۳۸۹، ص۷۲ | ||
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1279/1/72 | | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1279/1/72 | ||
}} | }} | ||
* '''الإرشاد في معرفة حجج الله علی العباد'''، محمد بن محمد مفید، تهذیب، قم، ۱۳۸۸ش. | |||
* '''اختیار معرفة الرجال (رجال الکشی)'''، محمد بن عمر کشی، موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث، قم، ۱۴۰۴ق. | |||
* '''بهجة الآمال فی شرح زبدة المقال'''، علی بن عبدالله علیاری تبریزی، بنیاد فرهنگ اسلامی کوشانپور، تهران، ۱۳۷۲ش. | |||
* '''التحریر الطاووسی'''، حسن بن زینالدین الشهید الثانی، دار الذخائر، قم، ۱۳۶۸ش. | |||
* '''تحفة الأحباب فی نوادر آثار الأصحاب'''، عباس قمی، تحقیق علی محدث زاده، تحقیق جعفر، حسینی، دار الکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۶۹ش. | |||
* '''تنقیح المقال فی علم الرجال'''، عبدالله مامقانی، مطبعة المرتضویة، نجف، بیتا. | |||
* '''سفینة البحار'''، عباس قمی، نشر اسوه، قم، الطبعة الاولی، ۱۴۱۴ق. | |||
* '''جامع الرواة'''، محمد بن علی اردبیلی، دار الأضواء، بیروت، الطبعة الاولی، ۱۴۰۳ق. | |||
* '''رجال الطوسی'''، محمد بن حسن طوسی، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الاسلامی، قم، الطبعة الثالثة، ۱۳۷۳ق. | |||
* '''رجال العلامة الحلی'''، حسن بن یوسف حلی، تصحیح محمدصادق بحرالعلوم، مکتبة الرضی، قم، مطبعة الحیدریه، نجف، ۱۴۰۲ق. | |||
* '''رجال النجاشی'''، احمد بن علی نجاشی، تحقیق موسی شبیری زنجانی، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی، قم، ۱۳۶۵ش. | |||
* '''ریحانة الادب'''، محمدعلی مدرس تبریزی، انتشارات خیام، بیجا، چاپ چهارم، ۱۳۷۴ق. | |||
* '''فهرست اسماء مصنفی الشیعة'''، احمد بن علی ابن العباس النجاشی، مؤسسة النشر الاسلامی، الطبعة السادسة، ۱۴۱۸ق. | |||
* '''فهرست کتب الشیعة و اصولهم'''، محمد بن حسن طوسی، مکتبة المحقق الطباطبائی، قم، ۱۴۲۰ق. | |||
* '''قاموس الرجال'''، محمدتقی شوشتری، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الاسلامی، قم، ۱۴۱۴ق. | |||
* '''کامل الزیارات'''، جعفر بن محمد ابن قولویه، تصحیح غلامرضا عرفانیان یزدی، المطبعة المبارکة المرتضویة، نجف، ۱۳۵۶ق. | |||
* '''فرحة الغری'''، ابن طاووس، منشورات الرضي، قم، بىتا. | |||
* '''مجالس المؤمنین'''، نورالله بن شریفالدین شوشتری، اسلامیه، تهران، ۱۳۷۷ش. | |||
* '''معالم العلماء'''، محمد بن علی ابنشهرآشوب، المطبعة الحیدریة، نجف، ۱۳۸۰ش. | |||
* '''معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة'''، سید ابوالقاسم خوئی، مرکز نشر الثقافة الاسلامیة فی العالم، قم، ۱۳۷۲ش. | |||
* '''وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة'''، محمد بن حسن حر عاملی، محقق ابوالحسن، شعرانی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۱۲ق. | |||
* '''هدیة الاحباب'''، عباس قمی، ترجمة الشیخ هاشم الصالحی، مؤسسة نشر الفقاهة، الطبعة الاولی، ۱۴۲۰ق. | |||
[[رده:راویان احادیث ائمه]] | [[رده:راویان احادیث ائمه]] | ||
[[رده:عالمان شیعه قرن 2 (قمری)]] | [[رده:عالمان شیعه قرن 2 (قمری)]] | ||
[[رده:اصحاب امام صادق(ع)]] | |||
[[رده:اصحاب امام کاظم(ع)]] | |||
[[رده:متولیان اماکن زیارتی]] |
ویرایش