عتبه بوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:عتبه بوسی.png|بندانگشتی|200x200پیکسل|عتبه بوسی [[محمدتقی بهجت]]، عارف و مرجع تقلید [[شیعه]]، در [[آستان مقدس امام رضا(ع)]].]]
'''عتبه‌بوسی'''، بوسیدن در و درگاه حرم‌ها هنگام ورود است. برخی از عالمان [[شیعه]] آن را یکی از آداب [[زیارت]] شمرده و برخی برای استحباب آن دلیلی نیافته‌اند. با این همه، سجده بر درگاه را، اگر به عنوان شکر الهی باشد جایز دانسته‌اند.
'''عتبه‌بوسی'''، بوسیدن در و درگاه حرم‌ها هنگام ورود است. برخی از عالمان شیعه آن را یکی از آداب [[زیارت]] شمرده و برخی برای استحباب آن دلیلی نیافته‌اند. با این همه، سجده بر درگاه را، اگر به عنوان شکر الهی باشد جایز دانسته‌اند.


==واژه‌شناسی==
==واژه‌شناسی==
«عتبه»، واژه‌ای عربی و به معنای آستان زیرین در است.<ref>کتاب العین، ج۲، ص</ref>
«عتبه»، واژه‌ای عربی و به معنای آستان زیرینِ در است.<ref>کتاب العین، ج۲، ص۷۵؛ جمهرة اللغة، ج۱، ص۲۵۵؛ تهذیب اللغة، ج۲، ص۱۶۶؛ الصحاح، ج۱، ص۱۷۷؛ معجم مقاییس اللغه، ج۴، ص۲۲۵؛ مفردات الفاظ القرآن، ص۵۴۴؛ مفردات الفاظ قرآن، ج۲،‌ص۵۴۶؛ مقدمة الادب،‌ص۲۵؛ لسان العرب، ج۱، ص۵۷۶؛ المصباح المنیر، ج۲، ص۳۹۱.</ref> برخی آن را آستانه زبَرین و بالایی در دانسته‌اند.{{یادداشت|عَتَبَة الباب: أُسْكُفَّته. و قال قوم: بل‏ العَتَبَة العليا و الأُسْكُفَّة السُّفلى.}}<ref>جمهرة اللغة، ج۱، ص۲۵۵؛ رک: تهذیب اللغة، ج۲، ص۱۶۶؛ مقدمة الادب، ص۲۵؛ لسان العرب، ج۱، ص۵۷۶.</ref> این واژه در زبان عربی از روی کنایه، به معنای زن نیز به کار رفته است.<ref>کتاب العین، ج۲، ص۷۵؛ مفردات الفاظ القرآن، ص۵۴۴؛ شمس العلوم، ج۷، ص۴۳۵۲.</ref> یکی دیگر از معانی عتبة، پله و نردبان گفته شده است.<ref>کتاب العین، ج۲، ص۷۵؛ تهذیب اللغة،‌ ج۲، ص۱۶۶؛ الصحاح، ج۱، ص۱۷۷؛ مفردات الفاظ القرآن، ص۵۴۴.</ref>
 
كتاب العين، ج‏2، ص75.<ref group="یاد">لسا</ref>
 
العَتَبَة: أسكفة الباب. و جعلها إبراهيم ع كناية عن امرأة إسماعيل إذ أمره بإبدال‏ عَتَبَتِهِ‏.  و عَتَبَاتُ‏ الدرجة و ما يشبهها من‏ عَتَبَات‏ الجبال و أشراف الأرض و كل مرقاة من الدرج‏ عَتَبَة، و الجميع‏ العَتَب‏. و تقول: عَتِّبْ‏ لنا عَتَبَةً، أي: اتخذ عَتَبَاتٍ‏: أي: مرقيات‏
 
فراهيدى، خليل بن احمد، كتاب العين، 9جلد، نشر هجرت - قم، چاپ: دوم، 1409 ه.ق.
 
جمهرة اللغة ؛ ج‏1 ؛ ص255
 
عَتَبَة الباب: أُسْكُفَّته. و قال قوم: بل‏ العَتَبَة العليا و الأُسْكُفَّة السُّفلى.
 
ابن دريد، محمد بن حسن، جمهرة اللغة، 3جلد، دار العلم للملايين - بيروت، چاپ: اول، 1988 م.
 
تهذيب اللغة ؛ ج‏2 ؛ ص166
 
العَتَبة أُسْكُفّة الباب التي توطأ.
 
و قال الليث: كل مَرْقاة من الدَرَج‏ عَتَبة.
 
و كذلك‏ العَتَب‏ في الثنايا الشاقَّة، واحدتها عَتَبة.
 
و قال ابن شُمَيل: العَتَبة في الباب هي الأعلى. قال: و الخشبة التي فوق الأعلى:
 
الحاجب قال: و الأُسْكُفّة هي السفلى.
 
ازهرى، محمد بن احمد، تهذيب اللغة، 15جلد، دار احياء التراث العربي - بيروت، چاپ: اول، 1421 ه.ق.
 
الصحاح ؛ ج‏1 ؛ ص177
 
العَتَبُ‏: الدَرَجُ؛ و كلُّ مِرْقَاةٍ منها عَتَبَةٌ؛ و الجمع‏ عَتَبٌ‏ و عَتَبَاتٌ‏. و العتَبة: أُسْكُفَّةُ الباب‏
 
جوهرى، اسماعيل بن حماد، الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربية، 6جلد، دار العلم للملايين - بيروت، چاپ: اول، 1376 ه.ق.
 
معجم مقاييس اللغه ؛ ج‏4 ؛ ص225
 
العين و التاء و الباء أصلٌ صحيح، يرجع كله إلى الأمر فيه بعضُ الصُّعوبة من كلامٍ أو غيره. من ذلك‏ العَتَبة، و هى أسكُفَّة الباب، و إنَّما سمِّيت بذلك لارتفاعها عن المكان المطمئنّ السَّهل‏
 
ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاييس اللغة، 6جلد، مكتب الاعلام الاسلامي - قم، چاپ: اول، 1404 ه.ق.
 
مفردات ألفاظ القرآن ؛ ص544
 
الْعَتَبُ‏: كلّ مكان نابٍ بنازله، و منه قيل للمرقاة و لأُسْكُفَّةِ البابِ: عَتَبَةٌ، و كنّي بها عن المرأة
 
راغب اصفهانى، حسين بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، 1جلد، دار القلم - بيروت، چاپ: اول، 1412 ه.ق.
 
مفردات الفاظ قرآن ؛ ج‏2 ؛ ص546
 
العَتَبُ‏ هر مكانى كه براى ساكنش و نازلش سخت و مصيبت زا آستانه درب. و همچنين بطور كنايه به زن- عَتَبَة- گفته شده، از حضرت ابراهيم (ع) روايت شده است كه به زن اسماعيل گفت: به همسرت بگو- غَيِّرْ عَتَبَةَ بَابِكَ: آستانه در خانه‏ات را عوض كن (كنايه از همسر است‏
 
راغب اصفهانى، حسين بن محمد، ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن (راغب اصفهانى)، 4جلد، مرتضوي - تهران، چاپ: دوم، 1374 ه.ش.
 
مقدمة الأدب ؛ متن ؛ ص25
 
أُسْكُفَّةٌ آستانه زيرين‏ عَتَبَةٌ آستانه زبرين 3 آستانه از برين‏
 
زمخشرى، محمود بن عمر، مقدمة الأدب، 1جلد، موسسه مطالعات اسلامي دانشگاه تهران - تهران، چاپ: اول، 1386 ه.ش.
 
شمس العلوم ؛ ج‏7 ؛ ص4352
 
و قد يكنى عن المرأة بعتبة الباب، لأنها موطوءة
 
حميرى، نشوان بن سعيد، شمس العلوم و دواء كلام العرب من الكلوم، 12جلد، دار الفكر - دمشق، چاپ: اول، 1420 ه.ق.
 
لسان العرب ؛ ج‏1 ؛ ص576
 
العَتَبَةُ: أُسْكُفَّةُ البابِ التي تُوطأُ؛ و قيل: العَتَبَةُ العُلْيا
 
ابن منظور، محمد بن مكرم، لسان العرب، 15جلد، دار صادر - بيروت، چاپ: سوم، 1414 ه.ق.
 
المصباح المنير فى غريب الشرح الكبير للرافعى ؛ ج‏2 ؛ ص391
 
(الْعَتَبَةُ) الدَّرَجَةُ و الْجَمْعُ (الْعَتَبُ‏) و تُطْلَقُ (الْعَتَبَةُ) عَلَى أَسْكُفَّةِ الْبَابِ.
 
فيومى، احمد بن محمد، المصباح المنير فى غريب الشرح الكبير للرافعى، 2جلد، موسسه دار الهجرة - قم، چاپ: دوم، 1414 ه.ق.
 
 
«عتبه»، واژه‌ای عربی و به معنای
 
در واژه‌نامه‌های فارسی عتبه را آستانه در، آستانه،‌ درگاه و مقبره هر یک از امامان(ع) دانسته‌اند


در برخی از واژه‌نامه‌های فارسی، «عتبه» را آستانه در، آستانه،‌ درگاه و مقبره هر یک از [[امامان(ع)]] دانسته‌اند.<ref>فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه عتبه.</ref>
==معرفی==
==معرفی==
عتبه‌بوسی، بوسیدن در و درگاه حرم‌ها هنگام ورود است.<ref name=":0">فرهنگ زیارت، ص۳۴۶.</ref> [[محمدباقر مجلسی]]، سخن [[شهید اول]] را در این مورد، به عنوان یکی از آداب [[زیارت]] آورده، ولی مجلسی، دلیل مستندی برای استحباب عتبه‌بوسی نیافته است. با این همه، وی سجده برای خدا را به عنوان شکر الهی بر این توفیق، جایز دانسته است.<ref>بحارالأنوار، ج٩٧، ص١٣۴ و ١٣۶.</ref> برخی یادآوری کرده‌اند، بوسیدن زمین و درگاه در حرم، نباید به عنوان سجده برای امام(ع) انگاشته شود.<ref name=":0" />  
عتبه‌بوسی، بوسیدن در و درگاه حرم‌ها هنگام ورود است.<ref name=":0">فرهنگ زیارت، ص۳۴۶.</ref> [[محمدباقر مجلسی]]، سخن [[شهید اول]] را در این مورد، به عنوان یکی از آداب [[زیارت]] آورده، ولی مجلسی، دلیل مستندی برای استحباب عتبه‌بوسی نیافته است. با این همه، وی سجده برای خدا را به عنوان شکر الهی بر این توفیق، جایز دانسته است.<ref>بحارالأنوار، ج٩٧، ص١٣۴ و ١٣۶.</ref> برخی یادآوری کرده‌اند، بوسیدن زمین و درگاه در حرم، نباید به عنوان سجده برای امام(ع) انگاشته شود.<ref name=":0" />  
خط ۹۲: خط ۱۳:
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}{{برگرفتگی
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = کتاب
| پیش از لینک = کتاب
| منبع = فرهنگ زیارت،  
| منبع = فرهنگ زیارت،  
خط ۹۹: خط ۱۹:
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/542/1/346
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/542/1/346
}}
}}
*'''بحار الأنوار'''، محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، دار إحیاء التراث العربی‏، بیروت‏، ۱۴۰۳ق‏.
*'''بحار الأنوار'''، محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، دار إحیاء التراث العربی‏، بیروت‏، ۱۴۰۳ق‏.
*'''ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن'''، راغب اصفهانى، مرتضوي، تهران،  1374ش.
*'''تهذيب اللغة'''، محمد بن احمد ازهرى، دار احياء التراث العربي، بيروت، 1421ق.
*'''جمهرة اللغة'''، محمد بن حسن بن دريد، دار العلم للملايين، بيروت، 1988م.
*'''شمس العلوم و دواء كلام العرب من الكلوم'''، نشوان بن سعيد حميرى، دار الفكر، دمشق، 1420ق.
*'''الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربية'''، اسماعيل بن حماد جوهرى، دار العلم للملايين، بيروت، 1376ق.
*'''كتاب العين'''، خليل بن احمد فراهيدى، نشر هجرت، قم، 1409ق.
*'''لسان العرب'''، محمد بن مكرم (ابن منظور)، دار صادر، بيروت، 1414ق.
*'''المصباح المنير فى غريب الشرح الكبير للرافعى'''، احمد بن محمد فيومى، مؤسسه دار الهجرة، قم، 1414ق.
*'''معجم مقاييس اللغة'''، ابن فارس، مكتب الاعلام الاسلامي، قم، 1404ق.
*'''مفردات ألفاظ القرآن'''، حسين بن محمد راغب اصفهانى، دار القلم، بيروت، 1412ق.
*'''مقدمة الأدب'''، زمخشرى، محمود بن عمر، موسسه مطالعات اسلامي دانشگاه تهران، تهران، 1386ش.
{{پایان}}
{{پایان}}


[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:آیین‌های زیارتی]]
<references group="یاد" />

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۳۹

عتبه‌بوسی، بوسیدن در و درگاه حرم‌ها هنگام ورود است. برخی از عالمان شیعه آن را یکی از آداب زیارت شمرده و برخی برای استحباب آن دلیلی نیافته‌اند. با این همه، سجده بر درگاه را، اگر به عنوان شکر الهی باشد جایز دانسته‌اند.

واژه‌شناسی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

«عتبه»، واژه‌ای عربی و به معنای آستان زیرینِ در است.[۱] برخی آن را آستانه زبَرین و بالایی در دانسته‌اند.[یادداشت ۱][۲] این واژه در زبان عربی از روی کنایه، به معنای زن نیز به کار رفته است.[۳] یکی دیگر از معانی عتبة، پله و نردبان گفته شده است.[۴]

در برخی از واژه‌نامه‌های فارسی، «عتبه» را آستانه در، آستانه،‌ درگاه و مقبره هر یک از امامان(ع) دانسته‌اند.[۵]

معرفی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

عتبه‌بوسی، بوسیدن در و درگاه حرم‌ها هنگام ورود است.[۶] محمدباقر مجلسی، سخن شهید اول را در این مورد، به عنوان یکی از آداب زیارت آورده، ولی مجلسی، دلیل مستندی برای استحباب عتبه‌بوسی نیافته است. با این همه، وی سجده برای خدا را به عنوان شکر الهی بر این توفیق، جایز دانسته است.[۷] برخی یادآوری کرده‌اند، بوسیدن زمین و درگاه در حرم، نباید به عنوان سجده برای امام(ع) انگاشته شود.[۶]

در برخی سروده‌های عالمانِ عارف، به عتبه‌بوسی اشاره شده است.[۶]

پانوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. کتاب العین، ج۲، ص۷۵؛ جمهرة اللغة، ج۱، ص۲۵۵؛ تهذیب اللغة، ج۲، ص۱۶۶؛ الصحاح، ج۱، ص۱۷۷؛ معجم مقاییس اللغه، ج۴، ص۲۲۵؛ مفردات الفاظ القرآن، ص۵۴۴؛ مفردات الفاظ قرآن، ج۲،‌ص۵۴۶؛ مقدمة الادب،‌ص۲۵؛ لسان العرب، ج۱، ص۵۷۶؛ المصباح المنیر، ج۲، ص۳۹۱.
  2. جمهرة اللغة، ج۱، ص۲۵۵؛ رک: تهذیب اللغة، ج۲، ص۱۶۶؛ مقدمة الادب، ص۲۵؛ لسان العرب، ج۱، ص۵۷۶.
  3. کتاب العین، ج۲، ص۷۵؛ مفردات الفاظ القرآن، ص۵۴۴؛ شمس العلوم، ج۷، ص۴۳۵۲.
  4. کتاب العین، ج۲، ص۷۵؛ تهذیب اللغة،‌ ج۲، ص۱۶۶؛ الصحاح، ج۱، ص۱۷۷؛ مفردات الفاظ القرآن، ص۵۴۴.
  5. فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه عتبه.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ فرهنگ زیارت، ص۳۴۶.
  7. بحارالأنوار، ج٩٧، ص١٣۴ و ١٣۶.
  1. عَتَبَة الباب: أُسْكُفَّته. و قال قوم: بل‏ العَتَبَة العليا و الأُسْكُفَّة السُّفلى.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مقاله برگرفته از کتاب فرهنگ زیارت، جواد محدثی، مشعر، تهران، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۳۴۶. است.
  • بحار الأنوار، محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، دار إحیاء التراث العربی‏، بیروت‏، ۱۴۰۳ق‏.
  • ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، راغب اصفهانى، مرتضوي، تهران، 1374ش.
  • تهذيب اللغة، محمد بن احمد ازهرى، دار احياء التراث العربي، بيروت، 1421ق.
  • جمهرة اللغة، محمد بن حسن بن دريد، دار العلم للملايين، بيروت، 1988م.
  • شمس العلوم و دواء كلام العرب من الكلوم، نشوان بن سعيد حميرى، دار الفكر، دمشق، 1420ق.
  • الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربية، اسماعيل بن حماد جوهرى، دار العلم للملايين، بيروت، 1376ق.
  • كتاب العين، خليل بن احمد فراهيدى، نشر هجرت، قم، 1409ق.
  • لسان العرب، محمد بن مكرم (ابن منظور)، دار صادر، بيروت، 1414ق.
  • المصباح المنير فى غريب الشرح الكبير للرافعى، احمد بن محمد فيومى، مؤسسه دار الهجرة، قم، 1414ق.
  • معجم مقاييس اللغة، ابن فارس، مكتب الاعلام الاسلامي، قم، 1404ق.
  • مفردات ألفاظ القرآن، حسين بن محمد راغب اصفهانى، دار القلم، بيروت، 1412ق.
  • مقدمة الأدب، زمخشرى، محمود بن عمر، موسسه مطالعات اسلامي دانشگاه تهران، تهران، 1386ش.