پرش به محتوا

مسجد عمر بن خطاب (مدینه): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
Heidar (بحث | مشارکت‌ها)
Automoderated users
۱٬۷۴۷ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایشگر دیداری
جز جایگزینی متن - '<gallery>' به '<gallery mode="packed" heights="150px">'
 
(۴۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''مسجد عمر''' به نام [[عمر بن‌خطاب|عمر بن‌ خطاب]] در قرن نهم هجری، در محدوده [[مصلای پیامبر(ص)]] ساخته شد.
{{جعبه اطلاعات بنا
{{جعبه اطلاعات بنا
| عنوان = مسجد عمر بن الخطاب
| عنوان = مسجد عمر بن الخطاب
| تصویر = مسجد ذباب فعلی.jpeg
| تصویر = مسجد_عمر.jpg
| اندازه تصویر =
| پیوند تصویر =  
| پیوند تصویر =  
| توضیح تصویر =  
| توضیح تصویر =  
| نام‌های دیگر = مسجد قرین * مسجد الرایه
| نام‌های دیگر =  
| مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * در نزدیکی [[کوه سلع]] بر فراز جبل ذباب
| مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] *
| کاربری = مسجد
| کاربری = مسجد
| بزرگداشت نزد = مسلمانان
| بزرگداشت نزد = مسلمانان
| وابسته به دین/مذهب = اسلام
| وابسته به دین/مذهب = اسلام
| باورها = نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده این مسجد
| باورها =  
| آیین‌ها = اقامه نماز جماعت
| آیین‌ها = اقامه نماز جماعت
| زمان پایه‌گذاری = عصر نبوی
| زمان پایه‌گذاری = قرن نهم هجری
| بنیانگذار =  
| بنیانگذار =  
| رویدادها = تخریب خانه‌های اطراف مسجد در اواخر 2023میلادی
| رویدادها =  
| بازسازی‌ها = آخرین بازسازی سال 2022 میلادی
| بازسازی‌ها =  
| ویژگی‌های تاریخی = محل اسکان پیامبر(ص) پیش از شروع غزوه خندق
| ویژگی‌های تاریخی =  
| مساحت =  
| مساحت =  
| طول =
| عرض =
| ارتفاع =
| وضعیت بنا = موجود
| وضعیت بنا = موجود
| گنجایش = 100 نفر
| گنجایش =  
| امکانات =  
| بخش‌های بنا =  
| بخش‌های بنا = محراب و مصلی
| ویژگی‌ها =  
| ویژگی‌ها = مکان خیمه [[پیامبر اسلام(ص)]] و خواندن نماز در هنگام کندن خندق در جریان [[جنگ احزاب]]
| عرض جغرافیایی = 24.464380
| عرض جغرافیایی = 24.480274
| طول جغرافیایی = 39.606626
| طول جغرافیایی = 39.603538
| توضیح نقشه =  
| توضیح نقشه =  
}}
}}'''مسجد عُمَر بن خطاب''' در جنوب غرب [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] است که احتمالا در قرن نهم هجری ساخته شده است. این مسجد در محدوده [[مصلای پیامبر(ص)]] ساخته شده و برخی احتمال نمازخواندن پیامبر یا [[عمر بن خطاب]] را در این مکان مطرح کرده‌اند. ساختمان فعلی مسجد که بنایی مربع شکل و دارای گنبدی مرتفع است مطابق با معماری مسجد در بازسازی آن در عصر حکومت عثمانی به سال 1266 قمری (1849م.) است.  
 
== موقعيت جفرافیایی ==
مسجد عمر در جهت جنوب غربی [[مسجد النبی]] قرار داشته و با ساختمان جديد آن (که در توسعه جدید سعودی ایجاد شده) 455 متر فاصله دارد. در جهت جنوبی [[مسجد غمامه|مسجد مصلا]] (مسجد غمامه) واقع شده است و 133 متر از آن فاصله دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=247 مساجد الاثریه، ص247]</ref> این مسجد در خیابان حسن بن علی بن ابی طالب قرار دارد
 
== ويژگی‌های بنا ==
ساختمان کنونی اين مسجد، مربوط به دوران سلطان عبدالمجيد اول عثماني در سال 1266 هجري/ 1849 ميلادي است. مسجد از طرف ساختمان‌هاي مرکزي، نماي مربعي‌شکل دارد. ارتفاع گنبد آن از داخل حدود دوازده متر است. ديوارهايش با سنگ بازالت (سياه‌رنگ) با ارتفاع 5/1متر ساخته شده است. در جهت شمالي آن، قسمتي روباز قرار دارد که در سال​هاي اخير هنگام ترميم مسجد، براي آن سقف گذاشته شد. ديوار بيروني‌اش با کنگره‌هاي فلزي ساده تزئين شده است. مناره آن در گوشه ديوار شمال غربي قرار دارد. زير آن، سه دستشويي و هفده وضوخانه وجود دارد. مساحت کلي مسجد 335 متر مربع است. ورودي‌اش در جهت شمالي قرار دارد. سمت راست ورودي مسجد، تابلويي نصب شده که روي آن اين‌چنين نوشته شده است: «وزارت حج و اوقاف مدينه منوره‌ـ مسجد سرورمان عمر، 26».
 
ترميم اين مسجد در سال 1411 هجري صورت گرفت؛ همچنان‌که در تابلوي نصب‌شده در طرف چپ ورودي‌اش نوشته شده است: «بسم الله الرحمن الرحيم. مسجد سرورمان عمر بن خطاب، ترميم و بازسازي آن در زمان ملک فهد بن عبدالعزيز آل سعود، در سال 1411 هجري انجام شد».


== مسجد عمر در گذر تاريخ ==
== مکان ==
سمهودي (م.911ق.) اين مسجد را با نامي غير از مسجد عمر ذکر کرده است؛ اما او آنچه را که ثابت کند اين مسجد به عمر بن خطاب نسبت داده شده است، نمي‌آورد. او گزارش داده که شيخ‌شمس‌الدين محمد بن احمد سلاوي پس از سال 850 هجري آن را احداث کرده است.[1] عباسي (م. يازدهم ق.) نيز سخن سمهودي را تکرار مي‌کند و چيز جديدي به آن نمي‌افزايد.[2]
مسجد عمر در جهت جنوب غربی [[مسجد النبی]] و جنوب [[مسجد غمامه|مسجد مصلا]] (مسجد غمامه) واقع شده است و 133 متر از آن فاصله دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=247 مساجد الاثریه، ص247]</ref> این مسجد در ناحیه شمالی خیابان حسن بن علی(ع) قرار دارد.<ref>[https://www.google.com/maps/place/Masjid+Umar+bin+Khattab/@24.4641164,39.6064631,19z/data=!4m6!3m5!1s0x15bdbf063df0e2e7:0xcda3da8b89334334!8m2!3d24.464284!4d39.606668!16s%2Fg%2F11c5t0hw1z?hl=fa&entry=ttu تصاویر ماهواره ای، گوگل مپ]</ref>
== تاریخچه مسجد ==
مسجد عمر یکی از مسجدهایی است که در [[مصلای پیامبر(ص)]] قرار دارد. مصلا مکان باز و بدون ساختمانی در غرب [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] بود<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=122 وفاء الوفاء، ج3، ص 122]</ref> که [[حضرت محمد (ص)|رسول‌الله]] نمازهای عید را در آنجا برپا می‌کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=224 مساجد الاثریه، ص 224-225]</ref>


علي بن موسي نام اين مسجد را مي‌آورد و مي‌گويد: «داخل حصارهاي مناخه، مسجد سرورمان عمر فاروق کنار آبراهه ابي‌جيده قرار دارد. اين مسجد يک مناره دارد».[3]
=== نام مسجد و اقوال تاریخی ===
برخی دانشمندان، مکان این مسجد را در محدوده خانه‌های آل دره (دار عبدالله بن درة المزنی) دانسته‌اند<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=138 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص138]</ref> که [[رسول خدا(ص)]] در آنجا نماز عيد خوانده<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%AC%D8%B2%D8%A14_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%AF1.pdf&page=444 معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، مجلد1، جزء 4، ص444]</ref> و احتمال دارد [[عمر بن خطاب]]  نیز در همین مکان، در زمان خلافتش نماز خوانده باشد؛ ازاين‌رو آنجا به او نسبت داده شده باشد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=249 مساجد الاثریه، ص249]</ref> <ref>''فصول من تاريخ المدينة المنورة، ص152.''</ref>شاهد تاریخی بر این موضوع وجود ندارد و برخی پژوهشگران احتمال نماز پیامبر و خلفای دیگر در این مکان را رد کرده‌اند.<ref name=":2">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%85%DB%8C%D9%86_%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86.pdf&page=230 ''الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین''، ص230]</ref>


بعضي دانشمندان سده‌هاي ميانه، معتقدند احتمال دارد اين مسجد در مکان آل دره، که رسول خدا9 در آن نماز عيد را خواند، بنا شده باشد. شايد عمر بن خطاب در آن مکان، در زمان خلافتش نماز خوانده باشد؛ ازاين‌رو آنجا به او نسبت داده شده باشد.[4]
=== زمان ساخت مسجد ===
محمدامین شنیطی زمان تأسیس مسجد را در قرن ششم هجری می‌داند<ref name=":2" />اما محققان دیگر تأسیس ساختمان مسجد را در قرن نهم دانسته<ref name=":3">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=223 مساجد الاثریه، ص 223]</ref> و مدعی هستند: «شيخ‌شمس‌الدين محمد بن احمد سلاوی پس از سال 850 هجری آن را احداث کرده است.» [[علی بن عبدالله سمهودی]]، تاریخ‌نگار مدینه، (متوفی911ق) از ساخت دو مسجد در جنوب مصلی در سال 850 خبر داده<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=220 وفاء الوفاء، ص220]</ref> که برخی از پژوهشگران یکی از آنها را همان مسجد عمر دانسته اند.<ref name=":0" />


علي حافظ مي‌گويد: «گمان نمي‌کنم مسجدي به اين بزرگي با وجود نزديکي‌اش به مسجد مصلا ساخته شده باشد، بدون آنکه اين مسجد تاريخي باشد».[5]  
=== بازسازی مسجد ===
ساختمان کنونی اين مسجد، در سال 1266 ق./ 1849م. در دوران سلطان عبدالمجيد اول عثمانی ساخته شد.<ref name=":0" /> در همین زمان بود که مسجد دارای قبه و یک مناره در شمال غربی ساختمان به شکل امروزی شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%AC%D8%B2%D8%A14_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%AF1.pdf&page=449 معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، مجلد1، جزء 4، ص449]</ref> علی بن موسی مسجد را در 1303 هجری مشاهده کرده و آن را در کنار آبراه ابی‌جيده و دارای يک مناره توصیف می‌کند.<ref>''[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D8%B5%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=10 وصف المدينة، ص10]''</ref>


شنقيطي[6] (م.1409ق.) از اين مسجد صحبت کرده است. نام اين مسجد در گزارش اداره اوقاف و مساجد مدينه منوره در سال 1409 و1413 هجري نيز آمده است.[7]
اين مسجد در سال 1411ق./1999م. در زمان ملک فهد بن عبدالعزيز بازسازی شد.<ref name=":0" /> کعکی نیز از بازسازی‌های دیگری در سال‌های 1980 و 2008 میلادی سخن به میان آورده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%AC%D8%B2%D8%A14_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%AF1.pdf&page=450 معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، مجلد1، جزء 4، ص450]</ref>
----[1]. سمهودي، ''وفاء الوفا''، ج3، ص858.
== توصیف بنا ==
بنای مسجد مربعی شکل است و ارتفاع گنبد آن از داخل به حدود دوازده متر می‌رسد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=248 مساجد الاثریه، ص248]</ref> ساختار معماری مسجد شبیه [[مسجد ابوبکر(مدینه)|مسجد ابوبکر]] است که آن‌را سلطان محمود عثمانی در سال 1254 هجری بنا کرده است.<ref>فصول من تاریخ المدینة المنورة، ص152</ref> ديوار بيرونی‌ مسجد با کنگره‌های فلزی ساده تزئين شده و دیوار داخلی به ارتفاع یک و نیم متر دارای سنگ بازالت (سیاه‌رنگ) است. گلدسته مسجد در گوشه ديوار شمال غربی قرار دارد. مساحت مسجد 335 متر مربع است.<ref name=":0" />


[2]. عباسي، ''عمدة الاخبار''، ص192.
== تصاویر ==
<gallery mode="packed" heights="150px">
پرونده:نقشه مسجدهای مصلا.png|alt=|تصویر فوق فاصله مسجدهای مصلی را تا یکی از گوشه‌های ساختمان فعلی مسجدالنبی نشان می‌دهد.
</gallery>


[3]. موسي، ''وصف المدينة''، ص10.
==جستارهای وابسته==
 
* [[مصلای پیامبر(ص)|مصلای پیامبر]]
[4]. وزارة الأوقاف، ''دليل الإنجازات السنوي'' ''للاوقاف''، ص29؛ خياري، ''تاريخ معالم المدينه قديماً وحديثاً''، ص97.
 
[5]. حافظ، ''فصول من تاريخ المدينة المنورة''، ص140.
 
[6]. شنقيطي، ''الدر الثمين''، ص230.
 
[7]. وزارة الأوقاف، ''دليل الإنجازات السنوي''، ص29؛ ''اسبوع العناية بالمساجد''، ص128.


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۷۱: خط ۵۸:
{{منابع}}
{{منابع}}
*'''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی1418ه، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ه.
*'''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی1418ه، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ه.
*'''وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
*'''وصف المدینه المنوره'''، علی بن موسی، مطبعة نهضة مصر.
*'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
*'''الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین'''، غالی محمدامین الشنقیطی، جده، دارالقبلة، ١٩٩٢.
*'''الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین'''، غالی محمدامین الشنقیطی، جده، دارالقبلة، ١٩٩٢.
*'''المجموعة المصورة لاشهر المعالم المدینة المنورة'''، عبدالعزیز الکعکی، مدینه، ١٩٩٩ م.
*'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض  عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة.
*'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
*'''فصول من تاریخ المدینة المنورة'''، علی حافظ، ناشر:مؤلف. الطبعة الثالثة 1417ه-1996م.{{پایان}}{{اماکن مدینه}}{{مساجد}}
*'''آثار المدینة المنورة'''، عبدالقدوس الانصاری، المکتبة السلفیة بالمدینة المنورة، الطبعة الثالثة، 1393هجری.
 
*'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
[[رده:مسجدهای مدینه]]
*'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض  عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة.{{پایان}}{{مساجد}}
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۲۳:۰۹

مسجد عمر بن الخطاب
اطلاعات اوليه
مکانعربستان * مدینه *
کاربریمسجد
جنبه دینی
بزرگداشت نزدمسلمانان
وابسته به دین/مذهباسلام
آیین‌هااقامه نماز جماعت
تاریخ بنا
زمان پایه‌گذاریقرن نهم هجری
وضعیت فعلی
وضعیت بناموجود

مسیریابی

در حال بارگیری نقشه...

مسجد عُمَر بن خطاب در جنوب غرب مسجدالنبی است که احتمالا در قرن نهم هجری ساخته شده است. این مسجد در محدوده مصلای پیامبر(ص) ساخته شده و برخی احتمال نمازخواندن پیامبر یا عمر بن خطاب را در این مکان مطرح کرده‌اند. ساختمان فعلی مسجد که بنایی مربع شکل و دارای گنبدی مرتفع است مطابق با معماری مسجد در بازسازی آن در عصر حکومت عثمانی به سال 1266 قمری (1849م.) است.

مکان[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسجد عمر در جهت جنوب غربی مسجد النبی و جنوب مسجد مصلا (مسجد غمامه) واقع شده است و 133 متر از آن فاصله دارد.[۱] این مسجد در ناحیه شمالی خیابان حسن بن علی(ع) قرار دارد.[۲]

تاریخچه مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسجد عمر یکی از مسجدهایی است که در مصلای پیامبر(ص) قرار دارد. مصلا مکان باز و بدون ساختمانی در غرب مسجدالنبی بود[۳] که رسول‌الله نمازهای عید را در آنجا برپا می‌کرد.[۴]

نام مسجد و اقوال تاریخی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

برخی دانشمندان، مکان این مسجد را در محدوده خانه‌های آل دره (دار عبدالله بن درة المزنی) دانسته‌اند[۵] که رسول خدا(ص) در آنجا نماز عيد خوانده[۶] و احتمال دارد عمر بن خطاب نیز در همین مکان، در زمان خلافتش نماز خوانده باشد؛ ازاين‌رو آنجا به او نسبت داده شده باشد.[۷] [۸]شاهد تاریخی بر این موضوع وجود ندارد و برخی پژوهشگران احتمال نماز پیامبر و خلفای دیگر در این مکان را رد کرده‌اند.[۹]

زمان ساخت مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

محمدامین شنیطی زمان تأسیس مسجد را در قرن ششم هجری می‌داند[۹]اما محققان دیگر تأسیس ساختمان مسجد را در قرن نهم دانسته[۱۰] و مدعی هستند: «شيخ‌شمس‌الدين محمد بن احمد سلاوی پس از سال 850 هجری آن را احداث کرده است.» علی بن عبدالله سمهودی، تاریخ‌نگار مدینه، (متوفی911ق) از ساخت دو مسجد در جنوب مصلی در سال 850 خبر داده[۱۱] که برخی از پژوهشگران یکی از آنها را همان مسجد عمر دانسته اند.[۱۲]

بازسازی مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

ساختمان کنونی اين مسجد، در سال 1266 ق./ 1849م. در دوران سلطان عبدالمجيد اول عثمانی ساخته شد.[۱۲] در همین زمان بود که مسجد دارای قبه و یک مناره در شمال غربی ساختمان به شکل امروزی شد.[۱۳] علی بن موسی مسجد را در 1303 هجری مشاهده کرده و آن را در کنار آبراه ابی‌جيده و دارای يک مناره توصیف می‌کند.[۱۴]

اين مسجد در سال 1411ق./1999م. در زمان ملک فهد بن عبدالعزيز بازسازی شد.[۱۲] کعکی نیز از بازسازی‌های دیگری در سال‌های 1980 و 2008 میلادی سخن به میان آورده است.[۱۵]

توصیف بنا[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بنای مسجد مربعی شکل است و ارتفاع گنبد آن از داخل به حدود دوازده متر می‌رسد.[۱۲] ساختار معماری مسجد شبیه مسجد ابوبکر است که آن‌را سلطان محمود عثمانی در سال 1254 هجری بنا کرده است.[۱۶] ديوار بيرونی‌ مسجد با کنگره‌های فلزی ساده تزئين شده و دیوار داخلی به ارتفاع یک و نیم متر دارای سنگ بازالت (سیاه‌رنگ) است. گلدسته مسجد در گوشه ديوار شمال غربی قرار دارد. مساحت مسجد 335 متر مربع است.[۱۲]

تصاویر[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • تصویر فوق فاصله مسجدهای مصلی را تا یکی از گوشه‌های ساختمان فعلی مسجدالنبی نشان می‌دهد.

جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ↑ مساجد الاثریه، ص247
  2. ↑ تصاویر ماهواره ای، گوگل مپ
  3. ↑ وفاء الوفاء، ج3، ص 122
  4. ↑ مساجد الاثریه، ص 224-225
  5. ↑ تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص138
  6. ↑ معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، مجلد1، جزء 4، ص444
  7. ↑ مساجد الاثریه، ص249
  8. ↑ فصول من تاريخ المدينة المنورة، ص152.
  9. ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین، ص230
  10. ↑ مساجد الاثریه، ص 223
  11. ↑ وفاء الوفاء، ص220
  12. ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ ۱۲٫۳ ۱۲٫۴ مساجد الاثریه، ص248
  13. ↑ معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، مجلد1، جزء 4، ص449
  14. ↑ وصف المدينة، ص10
  15. ↑ معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، مجلد1، جزء 4، ص450
  16. ↑ فصول من تاریخ المدینة المنورة، ص152

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • مساجد الاثریه، محمد الیاس عبدالغنی1418ه، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ه.
  • وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
  • وصف المدینه المنوره، علی بن موسی، مطبعة نهضة مصر.
  • معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
  • الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین، غالی محمدامین الشنقیطی، جده، دارالقبلة، ١٩٩٢.
  • تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض  عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة.
  • فصول من تاریخ المدینة المنورة، علی حافظ، ناشر:مؤلف. الطبعة الثالثة 1417ه-1996م.
برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=مسجد_عمر_بن_خطاب_(مدینه)&oldid=63828»