شیعة العراق و بناء الوطن (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
جز (جایگزینی متن - 'به[[' به 'به [[')
 
(۵۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|ماه=[[شهریور]]|روز=[[۲۷]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363  }}
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر = شیعة العراق و بناء الوطن (کتاب).jpg
| تصویر = شیعة العراق و بناء الوطن (کتاب).jpg
| نویسنده = محمدجواد مالک
| نویسنده = محمدجواد مالک
| موضوع = عراق، تاریخ، ثورةالعشرين، دولت عثمانى
| موضوع = [[عراق]]، تاریخ، [[انقلاب عشرین|ثورة العشرین]]، [[دوره عثمانی|دولت عثمانی]]
| زبان = عربی
| زبان = عربی
| تعداد جلد = ۱
| تعداد جلد = ۱
خط ۱۱: خط ۸:
| قطع = وزیری
| قطع = وزیری
| ناشر = العتبة الحسینیة المقدسة
| ناشر = العتبة الحسینیة المقدسة
| وبسایت ناشر = http://imamhussain-lib.com/arb/
| وبسایت ناشر = http://imamhussain-lib.com
| محل انتشارات = کربلا| نسخه الکترونیکی = [https://ia801302.us.archive.org/16/items/isdar_book67/isdar_book67.pdf شیعة العراق وبناء الوطن]
| محل انتشارات = [[کربلا]]| نسخه الکترونیکی = [https://ia801302.us.archive.org/16/items/isdar_book67/isdar_book67.pdf شیعة العراق وبناء الوطن]
|تاریخ نشر=۱۴۳۳ق}}
|تاریخ نشر=۱۴۳۳ق.}}


==نویسنده==
'''شیعة العراق و بناء الوطن'''، کتابی است به زبان عربی، نوشته محمدجواد مالک، که به بررسی تاریخی و تحلیل سیاسی ۲۵ سال از تاریخ کشور [[عراق]]، بین سال‌های ۱۹۰۸ و ۱۹۳۲م. پرداخته است.
محمدجواد مالک،  
 
بررسی اواخر [[دوره عثمانی|حکومت عثمانی]] در عراق، مبارزه مردم عراق با استعمار [[انگلیس]]، [[انقلاب عشرین]] و نقش عالمان [[شیعه]] در جنبش‌های سیاسی عراق از موضوعات این کتاب است. این کتاب توسط العتبة الحسینیة المقدسة، در [[کربلا]]، در سال ۱۴۳۳ق چاپ شده است.


==ساختار==
==ساختار==
کتاب شیعة العراق و بناء الوطن، پايان‌نامه كارشناسى ارشد نويسنده است كه به دانشگاه «امام اوزاعى» در بيروت ارائه و با رتبه قابل تقدیر، در سال ١۴١٨ق پذیرفته شده و توسط العتبة الحسینیة المقدسة، در کربلا به چاپ رسیده است.<ref>شیعة العراق و بناء الوطن، قبل از الاهداء؛ [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1339/1/228 شيعيان عراق؛ درنگى در كتاب «شيعه العراق و بناء الوطن»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۷، ص۲۲۷.]</ref> این کتاب، از سه باب و هر باب از سه فصل تشکیل شده است.<ref>شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۷.</ref>  
کتاب شیعة العراق و بناء الوطن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد نویسنده، محمدجواد مالک است که به دانشگاه «امام اوزاعی» در [[بیروت]] ارائه و با رتبه قابل تقدیر، در سال ۱۴۱۸ق. پذیرفته شده و توسط العتبة الحسینیة المقدسة، در [[کربلا]] به چاپ رسیده است.<ref>شیعة العراق و بناء الوطن، ذیل صفحه عنوان کتاب؛ [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1339/1/228 شیعیان عراق؛ درنگی در کتاب «شیعة العراق و بناء الوطن»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۷، ص۲۲۷.]</ref> نویسنده، ربع قرن از تاریخ [[عراق]]، بین سال‌های ۱۹۰۸ و ۱۹۳۲م. را به سه بخش کرده و هر بخش را در بابی جداگانه بررسی کرده است. هر باب از این کتاب، از سه فصل تشکیل شده است.<ref>شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۷.</ref>


==محتوا==
==محتوا==
کتاب شیعة العراق و بناء‌ الوطن، به بررسى تاريخى و تحليل سياسى ۲۵ سال از تاريخ كشور عراق، بین سال‌های ١٩٠٨ و ١٩٣٢م. پرداخته است. برخی از موضوعات این کتاب عبارتند از:عراق در دروه عثمانی، افول حکومت عثمانی، سير تاريخى انقلاب مردم عراق، تلاش برای آزادی از استعمار انگلیس، نقش عالمان شیعه در هدايت سیاسی مردم، انقلاب عشرین، مهمترین نتایج انقلاب و استقلال رسمی عراق.<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1339/1/228 شيعيان عراق؛ درنگى در كتاب «شيعه العراق و بناء الوطن»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۷، ص۲۲۷.]</ref>
این کتاب، به بررسی تاریخی و تحلیل سیاسی ۲۵ سال از تاریخ کشور [[عراق]]، بین سال‌های ۱۹۰۸ و ۱۹۳۲م. پرداخته است. برخی از موضوعات این کتاب عبارتند از: عراق در [[دروه عثمانی]]، افول حکومت عثمانی، سیر تاریخی انقلاب مردم عراق، تلاش برای آزادی از استعمار [[انگلیس]]، نقش عالمان [[شیعه]] در هدایت سیاسی مردم، [[انقلاب عشرین]]، استقلال رسمی عراق و مهمترین نتایج انقلاب.<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1339/1/228 شیعیان عراق؛ درنگی در کتاب «شیعة العراق و بناء الوطن»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۷، ص۲۲۷.]</ref> این کتاب در یک مقدمه و سه باب، به شرح زیر تنظیم شده است:


این کتاب در یک مقدمه و سه باب، به شرح زیر تنظیم شده است:
'''مقدمه'''، در ۶ صفحه، به آموزه‌های اجتماعی [[اسلام]]، سیر تاریخی مهمترین رویدادهای بشری، عراق و خیزش‌های مردم، حمایت عالمان از خیزش‌ها، آسیب‌هایی که به آن‌ها رسید مانند قتل و تبعید، و تلاش استعمارگران برای بیرون کردن عالمان از عرصه سیاسی پرداخته است.<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1339/1/228 شیعیان عراق؛ درنگی در کتاب «شیعة العراق و بناء الوطن»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۷، ص۲۲۷.] شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۱–۱۶.</ref>


مقدمه، در ۶ صفحه، به آموزه‌های اجتماعی اسلام، سیر تاریخی مهمترین وقایع بشری، عراق و خیزش‌های مردم، حمایت عالمان از خیزش‌ها، صدمه‌هایی که به آن‌ها رسید مانند قتل و تبعید، و تلاش استعمارگران برای بیرون کردن عالمان از عرصه سیاسی پرداخته است.
'''باب اول:''' تاریخ عراق بین سال‌های ۱۹۰۸ و ۱۹۱۴م.


نويسنده در مقدّمه‌اى نسبتاً طولانى به آموزه‌هاى اجتماعى دين مبين اسلام مى‌پردازد و سپس به سير تاريخى مهم‌ترين وقايع بشرى اشاره كرده و از خوشى‌ها و ناخوشى‌ها، پيروزى‌ها و شكست‌ها و آسانى‌ها و دشوارى‌هاى آن سخن مى‌گويد. آن‌گاه به عراق و خيزش‌هاى مردم آن تا «ثورة العشرين» پرداخته و اين‌كه مردم عراق اين فُرصت را مغتنم شمردند و به پا خاستند. علما و مراجع نيز از آنان حمايت كردند؛ امّا صدمه فراوان ديدند. برخى كُشته و برخى تبعيد شدند. بسيارى از بازاريان معروف كه پشتوانه مادى نهضت بودند نيز اِعدام شدند؛ آن هم به دست كسانى كه با شعار آزادى، عراق را اِشغال كردند.<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1339/1/228 شيعيان عراق؛ درنگى در كتاب «شيعه العراق و بناء الوطن»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۷، ص۲۲۷.]</ref>
*'''فصل اول'''، از تاریخ عمومی عراق، عراق در اواخر دوره عثمانی، اوضاع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی عراق در دوره عثمانی و جغرافیای طبیعی عراق سخن گفته است.<ref>شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۷.</ref>
*'''فصل دوم'''، به این موضوعات پرداخته است: عوامل مؤثر داخلی و خارجی در عرصه اسلامی، برخورد حکومت با انقلابیون، نفوذ بیگانگان در کشورهای اسلامی، بررسی وضعیت انقلاب و بررسی ابعاد تاریخی آن در گستره اسلامی عراق.<ref>شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۷.</ref>
*'''فصل سوم'''، به بیداری اسلامی در عراق، نوشته‌های اصلاحی اسلامگرایان، جنبش اصلاحی در عرصه اسلامی، دوره مرجعیت [[میرزای شیرازی]] (م. ۱۳۱۲ق) و تأثیر آن در جنبش سیاسی عراق، تأثیر [[مشروطه]] ایران(۱۹۰۵–۱۹۰۶م) و انقلاب قانون اساسی ترکیه (۱۹۰۷–۱۹۰۹م) در نهضت سیاسی عراق پرداخته است.<ref>شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۷ و ۱۸.</ref>


باب اول، در سه فصل و به شرح زیر، به تاریخ عراق بین سال‌های ۱۹۰۸ و ۱۹۱۴م پرداخته است:
'''باب دوم:''' عراقی‌ها در مواجهه با اشغال انگیسی‌ها، مبارزه برای آزادی؛ ۱۹۱۴–۱۹۲۰م.


فصل اول، درباره تاریخ عمومی عراق، عراق در اواخر دوره عثمانی، اوضاع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی عراق در آن دوره و جغرافیای طبیعی عراق است.<ref>شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۷.</ref>
*'''فصل اول'''، از موضع عالمان در مقابل تجاوزهای بیگانگان در کشورهای اسلامی و جنبش جهاد اسلامی ضد حمله بریتانیا به عراق(۱۹۱۴–۱۹۱۷م) سخن گفته است.
*'''فصل دوم'''، به پیدایش گروه‌ها و احزاب مخالف سیاسی بین سال‌های ۱۹۱۷ و ۱۹۲۰م؛ و تأثیر آن در [[انقلاب ۱۹۱۸ نجف|انقلاب ۱۹۱۸م]]. نجف، جنبش‌های سیاسی در [[کربلا]]، [[کاظمین]] و [[بغداد]]، نقش اسلام‌گرایان در همه‌پرسی ملی (۱۹۱۸–۱۹۱۹م) پرداخته است.
*'''فصل سوم'''، به [[انقلاب عشرین|ثورة العشرین]] اختصاص یافته و به «الثورة العراقیة الشاملة» نامگذاری شده است. در این فصل، به عوامل انقلاب عشرین، رهبری انقلاب توسط عالمان، همراهی مردم با هر مذهب و گرایشی با عالمان پرداخته و مهمترین نتایج انقلاب عشرین را برشمرده است.<ref>شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۸.</ref>


فصل دوم، به عوامل مؤثر داخلی و خارجی در وضعیت عرصه اسلامی، برخورد حکومت با انقلابیون، نفوذ بیگانگان در کشورهای اسلامی و بررسی وضعیت انقلاب و ابعاد تاریخی آن در عرصه اسلامی عراق پرداخته است.<ref>شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۷.</ref>
'''باب سوم:''' عراقی‌ها در مواجهه با مشکلات سلطه بریتانا، سیر تاریخی درگیری‌ها برای استقلال؛ ۱۹۲۱–۱۹۳۲م.


فصل سوم، به بیداری اسلامی در عراق، نوشته‌های اصلاحی اسلامگرایان، جنبش اصلاحی در عرصه اسلامی، دوره مرجعیت میرزای شیرازی(د. ۱۳۱۲ق) و تأثیر آن در جنبش سیاسی عراق، تأثیر مشروطه ایران(۱۹۰۵-۱۹۰۶م) و انقلاب قانون اساسی ترکیه (۱۹۰۷-۱۹۰۹م) در نهضت سیاسی عراق پرداخته است.<ref>شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمه، ص۱۷ و ۱۸.</ref>  
*'''فصل اول'''، درباره مواجهه گروه‌های اسلامی با قیمومیت بریتانیا، حکومت موقت و انتصاب [[فیصل بن حسین|فیصل]] به عنوان پادشاه عراق سخن گفته است.
*'''فصل دوم'''، به گروه‌های اسلامی و مواجهه آن‌ها با معاهده بریتانیا-عراق، و بررسی انتخابات مجلس مؤسسان در سال ۱۹۲۴م. پرداخته است.
*'''فصل سوم'''، به ورود اسلام‌گرایان به عرصه مبارزه انقلابی از نیمه دهه بیستم میلادی تا استقلال رسمی (۱۹۳۲م) اختصاص یافته است. نویسنده در پایان، نتیجه‌گیری خود را از مطالب گفته شده، بیان کرده است.<ref>شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۹.</ref>


باب دوم؛ عراقی‌ها در مواجهه با اشغال انگیسی‌ها، جنگ و درگیری برای آزادی
==فهرست==
 
۳ باب و ۹ فصلِ این کتاب عبارتند از:
این باب، در سه فصل و به شرح زیر، به تاریخ عراق بین سال‌های ۱۹۱۴ و ۱۹۲۰م پرداخته است:  
{{ستون-شروع|۲}}
 
* '''الباب الأول''': الإسلامیون فی مواجهة السیاسة [[دوره عثمانی|العثمانیة]] أواخر عدها ۱۹۰۸–۱۹۱۴م، صرا۷ من أجل الإصلاح
فصل اول، درباره موضع عالمان در مقابل تجاوزهای بیگانگان در کشورهای اسلامی گوناگون و جنبش جهاد اسلامی ضد حمله بریتانیا به عراق(۱۹۱۴-۱۹۱۷م) سخن گفته است.
:'''الفصل الأول''':[[عراق|العراق]] فی ظل الدولة العثمانیة
 
:'''الفصل الثانی''': الوامل المؤثرة فی واقع الساحة العراقیة (داخلیاً و خارجیاً)
فصل سوم، به ثورة العشرین اختصاص یافته و به «الثورة العراقیة الشاملة» نامگذاری شده است. در آن به عوامل انقلاب عشرین، رهبری انقلاب توسط عالمان، همراهی مردم با هر مذهب و گرایشی با عالمان و مهمترین نتایج انقلاب عشرین پرداخته شده است.<ref>شیعة العراق و بناء الوطن، المقدمة، ص۱۸.</ref> 
:'''الفصل الثالث''': نمو الوعی الإسلامی فی العراق ۱۹۰۸–۱۹۱۴م.
 
* '''الباب الثانی''':العراقیون فی مواجهة الاحتلال [[انگلیس|البریطانی]] ۱۹۱۴–۱۹۲۰م، صراع من أجل الحریة
باب سوم؛ عراقی‌ها در مواجهه با مشکلات سلطه بریتانا، بازگشت و رشد جنگ و درگیری برای استقلال 
:'''الفصل الأول''':حرکة الجهاد الإسلامی ضد الغزو البریطانی ۱۹۱۴–۱۹۱۷م.
 
:'''الفصل الثانی''': التصدی السیاسی للمرجعیة الدینیَ [[شیعه|الشیعیة]] و ظهور الجمعیات و الأحزاب السیاسیة المعارضة ۱۹۱۷–۱۹۲۰م.
این باب، به شرح زیر، در سه فصل، به تاریخ عراق بین سال‌های ۱۹۲۱ و ۱۹۳۲م پرداخته است: 
:'''الفصل الثالث''': [[انقلاب عشرین|الثورة العراقیة الشاملة عام ۱۹۲۰]]
 
* '''الباب الثالث''': العراقیون فی مواجهة مشاریع السیطرة البریطانیة، تطور الصراع من أجل الاستقلال ۱۹۲۱–۱۹۳۲م.
فصل اول، درباره مواجهه گروه‌های اسلامی مخالف دولت با قیمومیت بریتانیا، حکومت موقت و انتصاب [[فیصل بن حسین|فیصل]] به عنوان پادشاه عراق سخن گفته است. 
:'''الفصل الأول''': المعارضة الإسلامیة الوطنیة فی مواجهة الانتداب البریطانی، و الحکومة المؤقتة، و تنصیب [[فیصل بن حسین|فیصل]] ملکاْ علی العراق
 
:'''الفصل الثانی''': المعارضة الإسلامیة الوطنیة فی مواجهة المعاهدة البریطانیة-العراقیة و انتخابات المجلس التأسیسی عام ۱۹۲۴م.
فصل دوم، به بررسی گروه‌های اسلامی مخالف دولت با معاهده بریتانیا-عراق و بررسی انتخابات مجلس مؤسسان در سال ۱۹۲۴م. پرداخته است. 
:'''الفصل الثالث''':الإسلامیون فی المعترک الثقافی و الحرکی، منذ منتصف العشرینیات حتی الاستقلال الرسمی عام ۱۹۳۲م (دخول العراق عصبة الأمم)
 
{{پایان}}
فصل سوم، به ورود اسلام‌گرایان به میدان جنگ انقلابی از نیمه دهه بیستم میلادی تا استقلال رسمی (۱۹۳۲م) اختصاص یافته است. نویسنده در پایان، نتیجه‌گیری‌اش را بیان کرده است.<ref>شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۹.</ref> 
 
==ترجمه==


==چاپ==
==چاپ==
این کتاب با مقدمه محمدحسین الصغیر، توسط العتبة الحسینیة المقدسة،‌در کربلا، در سال ۱۴۳۳ق چاپ شده است.<ref>کتاب شیعة العراق و بناء الوطن، محمدجواد مالک، کربلا، العتبة الحسینیة‌ المقدسة، ۱۴۳۳ق.</ref>
این کتاب با مقدمه محمدحسین الصغیر، توسط العتبة الحسینیة المقدسة، در [[کربلا]]، در سال ۱۴۳۳ق چاپ شده است.<ref>کتاب شیعة العراق و بناء الوطن، محمدجواد مالک، کربلا، العتبة الحسینیة المقدسة، ۱۴۳۳ق.</ref>


==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==
[https://ia801302.us.archive.org/16/items/isdar_book67/isdar_book67.pdf مطالعه و بارگیری شیعة العراق و بناء الوطن.]
 
* [https://ia801302.us.archive.org/16/items/isdar_book67/isdar_book67.pdf خواندن و بارگیری شیعة العراق و بناء الوطن.]


==پانوشت==
==پانوشت==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع==
==منابع==
 
{{منابع}}
{{برگرفتگی
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| پیش از لینک = مقاله
| منبع =مقاله شیعیان عراق درنگی در کتاب « شیعة العراق و بناء الوطن»، محمدجواد مالک، به کوشش: محمدحسین خوشنویس،  
| منبع = شیعیان عراق درنگی در کتاب «شیعة العراق و بناء الوطن»،
| پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره هفدهم، زمستان 1392، ص227
| پس از لینک = محمدجواد مالک، به کوشش: محمدحسین خوشنویس، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره هفدهم، زمستان ۱۳۹۲، ص۲۲۷
| لینک =http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1339/1/228  
| لینک =http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1339/1/228
}}
}}
 
* '''کتاب شیعة العراق و بناء الوطن'''، محمدجواد مالک، کربلا، العتبة الحسینیة المقدسة، ۱۴۳۳ق.
*'''کتاب شیعة العراق و بناء الوطن'''، محمدجواد مالک، کربلا، العتبة الحسینیة‌ المقدسة، ۱۴۳۳ق.


{{پایان}}
{{پایان}}


[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:کتاب‌های تاریخ عراق]]
[[رده:کتاب‌های معاصر]]
[[رده:کتاب‌های قرن پانزدهم قمری‏]]
[[رده:کتاب‌های محمدجواد مالک]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۲۲:۱۲

شیعة العراق و بناء الوطن (کتاب)
پدید آورندگان
نویسنده محمدجواد مالک
محتوا
موضوع عراق، تاریخ، ثورة العشرین، دولت عثمانی
زبان عربی
نشر
تعداد جلد ۱
تعداد صفحات ۹۶۰
قطع وزیری
ناشر العتبة الحسینیة المقدسة
وب‌سایت ناشر http://imamhussain-lib.com
محل نشر کربلا
تاریخ نشر ۱۴۳۳ق.
نسخه الکترونیکی شیعة العراق وبناء الوطن

شیعة العراق و بناء الوطن، کتابی است به زبان عربی، نوشته محمدجواد مالک، که به بررسی تاریخی و تحلیل سیاسی ۲۵ سال از تاریخ کشور عراق، بین سال‌های ۱۹۰۸ و ۱۹۳۲م. پرداخته است.

بررسی اواخر حکومت عثمانی در عراق، مبارزه مردم عراق با استعمار انگلیس، انقلاب عشرین و نقش عالمان شیعه در جنبش‌های سیاسی عراق از موضوعات این کتاب است. این کتاب توسط العتبة الحسینیة المقدسة، در کربلا، در سال ۱۴۳۳ق چاپ شده است.

ساختار[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کتاب شیعة العراق و بناء الوطن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد نویسنده، محمدجواد مالک است که به دانشگاه «امام اوزاعی» در بیروت ارائه و با رتبه قابل تقدیر، در سال ۱۴۱۸ق. پذیرفته شده و توسط العتبة الحسینیة المقدسة، در کربلا به چاپ رسیده است.[۱] نویسنده، ربع قرن از تاریخ عراق، بین سال‌های ۱۹۰۸ و ۱۹۳۲م. را به سه بخش کرده و هر بخش را در بابی جداگانه بررسی کرده است. هر باب از این کتاب، از سه فصل تشکیل شده است.[۲]

محتوا[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این کتاب، به بررسی تاریخی و تحلیل سیاسی ۲۵ سال از تاریخ کشور عراق، بین سال‌های ۱۹۰۸ و ۱۹۳۲م. پرداخته است. برخی از موضوعات این کتاب عبارتند از: عراق در دروه عثمانی، افول حکومت عثمانی، سیر تاریخی انقلاب مردم عراق، تلاش برای آزادی از استعمار انگلیس، نقش عالمان شیعه در هدایت سیاسی مردم، انقلاب عشرین، استقلال رسمی عراق و مهمترین نتایج انقلاب.[۳] این کتاب در یک مقدمه و سه باب، به شرح زیر تنظیم شده است:

مقدمه، در ۶ صفحه، به آموزه‌های اجتماعی اسلام، سیر تاریخی مهمترین رویدادهای بشری، عراق و خیزش‌های مردم، حمایت عالمان از خیزش‌ها، آسیب‌هایی که به آن‌ها رسید مانند قتل و تبعید، و تلاش استعمارگران برای بیرون کردن عالمان از عرصه سیاسی پرداخته است.[۴]

باب اول: تاریخ عراق بین سال‌های ۱۹۰۸ و ۱۹۱۴م.

  • فصل اول، از تاریخ عمومی عراق، عراق در اواخر دوره عثمانی، اوضاع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی عراق در دوره عثمانی و جغرافیای طبیعی عراق سخن گفته است.[۵]
  • فصل دوم، به این موضوعات پرداخته است: عوامل مؤثر داخلی و خارجی در عرصه اسلامی، برخورد حکومت با انقلابیون، نفوذ بیگانگان در کشورهای اسلامی، بررسی وضعیت انقلاب و بررسی ابعاد تاریخی آن در گستره اسلامی عراق.[۶]
  • فصل سوم، به بیداری اسلامی در عراق، نوشته‌های اصلاحی اسلامگرایان، جنبش اصلاحی در عرصه اسلامی، دوره مرجعیت میرزای شیرازی (م. ۱۳۱۲ق) و تأثیر آن در جنبش سیاسی عراق، تأثیر مشروطه ایران(۱۹۰۵–۱۹۰۶م) و انقلاب قانون اساسی ترکیه (۱۹۰۷–۱۹۰۹م) در نهضت سیاسی عراق پرداخته است.[۷]

باب دوم: عراقی‌ها در مواجهه با اشغال انگیسی‌ها، مبارزه برای آزادی؛ ۱۹۱۴–۱۹۲۰م.

  • فصل اول، از موضع عالمان در مقابل تجاوزهای بیگانگان در کشورهای اسلامی و جنبش جهاد اسلامی ضد حمله بریتانیا به عراق(۱۹۱۴–۱۹۱۷م) سخن گفته است.
  • فصل دوم، به پیدایش گروه‌ها و احزاب مخالف سیاسی بین سال‌های ۱۹۱۷ و ۱۹۲۰م؛ و تأثیر آن در انقلاب ۱۹۱۸م. نجف، جنبش‌های سیاسی در کربلا، کاظمین و بغداد، نقش اسلام‌گرایان در همه‌پرسی ملی (۱۹۱۸–۱۹۱۹م) پرداخته است.
  • فصل سوم، به ثورة العشرین اختصاص یافته و به «الثورة العراقیة الشاملة» نامگذاری شده است. در این فصل، به عوامل انقلاب عشرین، رهبری انقلاب توسط عالمان، همراهی مردم با هر مذهب و گرایشی با عالمان پرداخته و مهمترین نتایج انقلاب عشرین را برشمرده است.[۸]

باب سوم: عراقی‌ها در مواجهه با مشکلات سلطه بریتانا، سیر تاریخی درگیری‌ها برای استقلال؛ ۱۹۲۱–۱۹۳۲م.

  • فصل اول، درباره مواجهه گروه‌های اسلامی با قیمومیت بریتانیا، حکومت موقت و انتصاب فیصل به عنوان پادشاه عراق سخن گفته است.
  • فصل دوم، به گروه‌های اسلامی و مواجهه آن‌ها با معاهده بریتانیا-عراق، و بررسی انتخابات مجلس مؤسسان در سال ۱۹۲۴م. پرداخته است.
  • فصل سوم، به ورود اسلام‌گرایان به عرصه مبارزه انقلابی از نیمه دهه بیستم میلادی تا استقلال رسمی (۱۹۳۲م) اختصاص یافته است. نویسنده در پایان، نتیجه‌گیری خود را از مطالب گفته شده، بیان کرده است.[۹]

فهرست[ویرایش | ویرایش مبدأ]

۳ باب و ۹ فصلِ این کتاب عبارتند از:

  • الباب الأول: الإسلامیون فی مواجهة السیاسة العثمانیة أواخر عدها ۱۹۰۸–۱۹۱۴م، صرا۷ من أجل الإصلاح
الفصل الأول:العراق فی ظل الدولة العثمانیة
الفصل الثانی: الوامل المؤثرة فی واقع الساحة العراقیة (داخلیاً و خارجیاً)
الفصل الثالث: نمو الوعی الإسلامی فی العراق ۱۹۰۸–۱۹۱۴م.
  • الباب الثانی:العراقیون فی مواجهة الاحتلال البریطانی ۱۹۱۴–۱۹۲۰م، صراع من أجل الحریة
الفصل الأول:حرکة الجهاد الإسلامی ضد الغزو البریطانی ۱۹۱۴–۱۹۱۷م.
الفصل الثانی: التصدی السیاسی للمرجعیة الدینیَ الشیعیة و ظهور الجمعیات و الأحزاب السیاسیة المعارضة ۱۹۱۷–۱۹۲۰م.
الفصل الثالث: الثورة العراقیة الشاملة عام ۱۹۲۰
  • الباب الثالث: العراقیون فی مواجهة مشاریع السیطرة البریطانیة، تطور الصراع من أجل الاستقلال ۱۹۲۱–۱۹۳۲م.
الفصل الأول: المعارضة الإسلامیة الوطنیة فی مواجهة الانتداب البریطانی، و الحکومة المؤقتة، و تنصیب فیصل ملکاْ علی العراق
الفصل الثانی: المعارضة الإسلامیة الوطنیة فی مواجهة المعاهدة البریطانیة-العراقیة و انتخابات المجلس التأسیسی عام ۱۹۲۴م.
الفصل الثالث:الإسلامیون فی المعترک الثقافی و الحرکی، منذ منتصف العشرینیات حتی الاستقلال الرسمی عام ۱۹۳۲م (دخول العراق عصبة الأمم)

چاپ[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این کتاب با مقدمه محمدحسین الصغیر، توسط العتبة الحسینیة المقدسة، در کربلا، در سال ۱۴۳۳ق چاپ شده است.[۱۰]

پیوند به بیرون[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. شیعة العراق و بناء الوطن، ذیل صفحه عنوان کتاب؛ شیعیان عراق؛ درنگی در کتاب «شیعة العراق و بناء الوطن»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۷، ص۲۲۷.
  2. شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۷.
  3. شیعیان عراق؛ درنگی در کتاب «شیعة العراق و بناء الوطن»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۷، ص۲۲۷.
  4. شیعیان عراق؛ درنگی در کتاب «شیعة العراق و بناء الوطن»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۷، ص۲۲۷. شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۱–۱۶.
  5. شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۷.
  6. شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۷.
  7. شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۷ و ۱۸.
  8. شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۸.
  9. شیعة العراق و بناء الوطن، مقدمة المؤلف، ص۱۹.
  10. کتاب شیعة العراق و بناء الوطن، محمدجواد مالک، کربلا، العتبة الحسینیة المقدسة، ۱۴۳۳ق.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مقاله برگرفته از مقاله شیعیان عراق درنگی در کتاب «شیعة العراق و بناء الوطن»، محمدجواد مالک، به کوشش: محمدحسین خوشنویس، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره هفدهم، زمستان ۱۳۹۲، ص۲۲۷ است.
  • کتاب شیعة العراق و بناء الوطن، محمدجواد مالک، کربلا، العتبة الحسینیة المقدسة، ۱۴۳۳ق.