بیوتات کربلاء القدیمة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
 
(۴۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|ماه=[[مهر]]|روز=[[۱]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363  }}
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر = بیوتات کربلاء القدیمة (کتاب).jpg
| تصویر = بیوتات کربلاء القدیمة (کتاب).jpg
|نویسنده=سید عبدالصاحب ناصر آل نصرالله، محمدعلی القصیر|تاریخ نگارش=سده پانزدهم قمری|موضوع=سرگذشتنامه، نسبنامه، قبایل، [[کربلا]]|زبان=عربی|تعداد جلد=۱|صفحه=۶۱۳|قطع=وزیری|ناشر=مؤسسة البلاغ|محل انتشارات=[[بیروت]]|تاریخ نشر=۱۴۳۲‌ق.}}
|نویسنده=سید عبدالصاحب ناصر آل نصرالله، محمدعلی القصیر|تاریخ نگارش=سده پانزدهم قمری|موضوع=سرگذشتنامه، نسبنامه، قبایل، [[کربلا]]|زبان=عربی|تعداد جلد=۱|صفحه=۶۱۳|قطع=وزیری|ناشر=مؤسسة البلاغ|محل انتشارات=[[بیروت]]|تاریخ نشر=۱۴۳۲‌ق.}}
'''بیوتات کربلاء القدیمة'''، با نام کامل بیوتات کربلاء القدیمة و شرح و تحقیق لمعة تاریخیة بیوتات کربلاء و الغاضریة، کتابی است، به زبان عربی، نوشته  سید عبدالصاحب نصرالله، که به گردآوری و پژوهش در خاندان‌ها، قبیله‌ها و عشیره‌های [[کربلا|کربلای]] قدیم پرداخته است. 


'''بیوتات کربلاء القدیمة'''، با نام کامل '''بیوتات کربلاء القدیمة و شرح و تحقیق لمعة تاریخیة بیوتات کربلا و الغاضریة مخطوط للمرحوم العلامة الشیخ محمد علی القصیر'''، کتابی است پژوهشی، به زبان عربی، نوشته  سید عبدالصاحب نصرالله، که به گردآوری و پژوهش در بیوتات، عشایر، قبایل و اعلام جغرافیای و تاریخی کربلای قدیم پرداخته است. 
این کتاب، دربرگیرنده نسخه خطی «لمعة تاریخیة بیوتات کربلاء و الغاضریة»، نوشته محمدعلی القیصر، شرح آن و افزودنی‌هایی بر آن است. این کتاب، در سال ۱۴۳۲‌ق. چاپ شده است.  
 
این کتاب، دربرگیرنده نسخه خطی « » نوشته محمدعلی القیصر، شرح و تحقیق آن و افزودنی‌هایی بر آن است.  


==پدیدآورندگان==
==پدیدآورندگان==
'''سید عبدالصاحب ناصر آل نصرالله الکلیدار:'''<ref>التضحیة و الرمز، المقدمة، ص۱۳.</ref>


وی نویسنده معاصر، از خاندان آل نصرالله [[عراق]]<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1365/1/167 نکته‌هایی از مسافران کربلا در «کربلاء فی ادب الرحلات»، فصلنامه  فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص167.]</ref> و دارای آثاری مانند تاریخ کربلاء،<ref>[http://www.worldcat.org/oclc/1081411129 Tārīkh Karbalāʼ, worldcat]</ref> [[کربلاء فی ادب الرحلات (کتاب)|کربلاء فی ادب الرحلات]]، الحوادث و الوقائع فی تاریخ کربلاء<ref>[http://www.lib.ir/book/86897514/%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%AF%D8%AB-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%82%D8%A7%D8%A6%D8%B9-%D9%81%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%A1/ الحوادث‌ و الوقا‌ئع‌ فی‌ تا‌ریخ‌ کربلاء‌، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.]</ref> و التضحیة و الرمز<ref>[http://www.lib.ir/book/38523738/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B6%D8%AD%D9%8A%D8%A9-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%85%D8%B2/ التضحیة و الرمز، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.]</ref> است.
*'''سید عبدالصاحب ناصر آل نصرالله الکلیدار:'''<ref>التضحیة و الرمز، المقدمة، ص۱۳.</ref>


'''محمدعلی القصیر''':
:وی نویسنده معاصر، از خاندان آل نصرالله [[عراق]]<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1365/1/167 نکته‌هایی از مسافران کربلا در «کربلاء فی ادب الرحلات»، فصلنامه  فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص167.]</ref> و دارای آثاری مانند تاریخ کربلاء،<ref>[http://www.worldcat.org/oclc/1081411129 Tārīkh Karbalāʼ, worldcat]</ref> [[کربلاء فی ادب الرحلات (کتاب)|کربلاء فی ادب الرحلات]]، الحوادث و الوقائع فی تاریخ کربلاء<ref>[http://www.lib.ir/book/86897514/%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%AF%D8%AB-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%82%D8%A7%D8%A6%D8%B9-%D9%81%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%A1/ الحوادث‌ و الوقا‌ئع‌ فی‌ تا‌ریخ‌ کربلاء‌، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.]</ref> و التضحیة و الرمز<ref>[http://www.lib.ir/book/38523738/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B6%D8%AD%D9%8A%D8%A9-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%85%D8%B2/ التضحیة و الرمز، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.]</ref> است.


وی ملقب به قصیر الأدبا،<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۷.</ref> از خاندان آل قاضی در کربلا است.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۳؛ بیوتات کربلاء القدیمة، ص31 – 32.</ref>
*'''محمد علی القصیر''':


<br />
:وی ملقب به قصیر الأدبا،<ref>بیوتات کربلاء القدیمة، ص۳۱؛ گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۷.</ref> فرزند حسین،<ref>أضواء على مدينة الحسين(ع)، ج۱، ص۴۰۴.</ref> از خاندان آل قاضی در [[کربلا]] است.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۳؛ بیوتات کربلاء القدیمة، ص31 – 32.</ref> نسب او به محمد بغدادی، تولیت [[حرم امام حسین(ع)]] و [[حرم حضرت عباس(ع)|حضرت عباس(ع)]] که در سده دهم قمری از [[بغداد]] به کربلا هجرت کرد، برمی‌گردد.<ref>أضواء على مدينة الحسين(ع)، ج۱، ص۴۰۴.</ref>


==ساختار==
==ساختار==
کتاب بیوتات کربلاء القدیمة، با نام کامل «بیوتات کربلاء القدیمة و شرح و تحقیق لمعة تاریخیة بیوتات کربلا و الغاضریة مخطوط للمرحوم العلامة الشیخ محمد علی القصیر»، از نظر ساختار، به سه بخش کلی زیر تقسیم شده است:
کتاب بیوتات کربلاء القدیمة، با نام کامل «بیوتات کربلاء القدیمة و شرح و تحقیق لمعة تاریخیة بیوتات کربلاء و الغاضریة»، از نظر ساختار، به سه بخش کلی زیر تقسیم شده است:


*رساله‌ای خطی، نوشته محمدعلی القیصر،
#رساله‌ لمعة تاریخیة، نوشته محمدعلی القیصر، که در فصل اول درج شده است.
*شرح و تحقیق آن توسط عبدالصاحب ناصر،
#شرح و تحقیق آن، توسط عبدالصاحب ناصر، در فصل دوم که نیمی از کتاب را به خود اختصاص داده است.
*آنچه عبدالصاحب ناصر به آن افزوده است.
#مطالبی که عبدالصاحب ناصر به کتاب افزوده و در فصل سوم و چهارم قرار داده است.


مؤلف کتاب اصل این رساله را به طور کامل و با حروفی متمایز از متن کتاب در بخشی مجزا آورده است.<ref>بیوتات کربلاء القدیمه، ص ۳۳ – ۵۲؛ گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۳.</ref>
اصل رساله لمعة تاریخیة، در ۱۹ صفحه، با قلمِ درشت، تنظیم شده و برخی از مفهوم‌ها و أعلام آن، شماره‌گذاری شده و در فصل پَسین، شرح شده است.<ref>بیوتات کربلاء القدیمة، تمام کتاب.</ref>


==محتوا==
==محتوا==
این کتاب، که دربرگیرنده رساله لمعة تاریخیة{{یادداشت|این رساله کوتاه، اشاراتی گذرا به خاندان‌ها، شخصیتها، حوادث و برخی مکان‌های جغرافیایی و شخصیت‌های تاریخی [[کربلا]] دارد.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۷.</ref> در این رساله، ۱۰۳ خاندان، از خاندان‌های کربلا معرفی شده‌اند. این رساله، به همراه شرح و تحقیق، در کتاب حاضر، درج شده است.این رساله خطی، پیش از این، در سال ۱۴۱۸ق. با تصحیح و تحقیق احمد بن محمدرضا الحائری، در قم، به چاپ رسیده است.<ref>أضواء على مدينة الحسين(ع)، ج۱، ص۴۰۴.</ref>}} است، به نقد، تصحیح، شرح و تحقیق این رساله پرداخته، خاندان‌ها، قبیله‌ها، مکان‌های جغرافیایی، شخصیت‌ها و رویدادهای تاریخی موجود در آن را توضیح داده است. نویسنده، جای برخی قبیله‌ها و عشیره‌های مؤثر در شکل‌گیری اجتماعات کربلا را، در این رساله خالی دیده و در دو فصل جداگانه به معرفی آن‌ها پرداخته است.


'''رساله خطی لمعة تاریخیة بیوتات کربلا و الغاضریة''' نوشته محمدعلی القیصر:
:مطالب کتاب، به ترتیب فهرست عبارتند از:


این رساله کوتاه، اشاراتی گذرا به بیوتات، شخصیتها، حوادث و برخی اعلام جغرافیایی و رجالی کربلا است.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۷.</ref> این رساله، منبع اصلی کتاب بیوتات کربلاء القدیمة بوده و به همراه شرح و تحقیق، در آن درج شده است.
*'''فصل اول''': مقدمه، تاریخ شکل‌گیری کربلا، معرفی نویسنده رساله لمعة تاریخیة و درج اصل رساله.<ref>بیوتات کربلاء القدیمه، ص ۷ – ۵۲؛ گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۷ و ۱۸۳.</ref>


'''بیوتات کربلاء القدیمة''' نوشته عبدالصاحب ناصر:
*'''فصل دوم''': نقد رساله لمعة تاریخیة<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۴ و ۱۸۵.</ref> و شرح أعلام مندرج در رساله.


این کتاب، که دربرگیرنده رساله محمدعلی القیصر است، به شرح اعلام جغرافیایی، تاریخی و رجالی آن پرداخته و  
:در این فصل، خاندان‌ها، قبیله‌ها، مکان‌ها، عنوان‌های جغرافیایی، شخصیت‌ها و رویدادهای تاریخی مندرج در رساله، شرح و تحقیق شده است.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۳؛ بیوتات کربلاء‌ القدیمة، ص۵۳-۳۶۱.</ref> نویسنده در توضیح این موارد، دیدگاه مورخان یا جغرافی‌دانان را آورده، به ارزیابی آن پرداخته است.{{یادداشت|برای نمونه، درباره «طف»، پس از بررسی واژگانی آن، به گزارش‌هایی از [[یاقوت حموی]] و ابی سعید و گفتاری از [[هبة‌الدین شهرستانی]] پرداخته است و سروده‌هایی از ابو دعبل الجمحی و الافیشر الاسدی که طف در آن‌ها به کار رفته آورده است. ارزیابی نویسنده این است که طف، وسیع‌تر از کربلا و کربلا جزئی از طف محسوب می‌شود و به تدریج در گفتار شاعران و دیگران به جای سرزمین کربلا به کار رفته است.<ref>بیوتات کربلاء القدیمة، ص۵۷ و ۵۸؛ گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۵.</ref>}} در این فصل، به مکان‌هایی مانند [[طف]] و المدرسة العظیمة و رویدادهایی مانند [[حمله وهابیان]] به کربلا پرداخته شده است.<ref>بیوتات کربلاء القدیمة، ص۵۷ و ۱۴۸ و ۳۰۷.</ref>
:برخی از خاندان هایی که در فصل دوم معرفی شده‌اند، عبارتند از:
{{ستون-شروع|۴}}
#آل ابی الفائز
#بیت زحیک
#آل عیسی
#سادات طباطبایی
#بیت ابوالحب
#بیت آل الهر
#بیت ابوالحب
#بیت کمونه
#آل فتونی
#آل قندیل
#آل مستوفی
#آل سلالمه
#بیت آل عواد
#آل ماجد (آل سید طالب)
#بیت آل مخبوص
#آل کفن نویس
#آل مایشه
#بیت آل ابوشویلیه
#بنی سعد
#آل غریب
#آل بهبهانی
#آل استرآبادی
#آل عصفور
#آل زینی
#بیت آل عمران
#آل سید خلیل الحکیم
#آل فخرالدین
#آل الرضوی
#آل الحمیری
#آل صافی
#بیت آل سیبویه<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۸-۱۹۶؛ بیوتات کربلاء‌ القدیمة، ص۵۳-۳۶۱.</ref>
{{پایان}}


*'''فصل سوم''': معرفی خاندان‌های کربلای قدیم که در رساله نیامده‌اند. برخی از این خاندان‌ها عبارتند از:
{{ستون-شروع|۴}}
#بیت الاطرش
#آل اعرجی
#بیت الانباری
#بیت البارودی
#بیت البازی
#بیت بحر
#بیت بحرانی
#بیت برسیم
#بیت بغدادی
#آل البیاتی
#بیت الحفّار
#آل حکیم
#بیت الحلّی
#بیت الحیدری
#آل خزرجی
#آل خطیب
#بیت دبّاغ
#بیت دردوش
#بیت ابورکه
#بیت الرماحی
#بیت السباح
#بیت السّراج
#بیت السعدی
#بیت سلطان (کلابی)
#بیت حاج سهیل النجم
#آل شالجی
#آل شریفی
#بیت شعیب
#آل صافی
#آل صفار
#آل صیقل
#آل طیار
#آل غریفی
#آل القرعاوی
#آل قفطون
#بیت الکرباسی
#آل مطیری
#آل المعمار
#آل موسوی
#آل شنّو
#آل نجار
#آل هدّو
#آل وکیل
#سادات آل یاسر<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۹۶-۱۹۹؛ بیوتات کربلاء‌ القدیمة، ص۳۶۱-۴۹۷.</ref>
{{پایان}}


'''مقدمه''': پیشینه و تاریخ شکل‌گیری کربلا، رویدادهای تاریخیِ مؤثر کربلا در رخدادهای کنونی آن، معرفی شخصیت‌های مؤثر در فرازهای تاریخی کربلا<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۷.</ref>
*'''فصل چهارم''': علل کوچ عشایر عرب به کربلا<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۲۰۰.</ref> و معرفی عشایر کربلا و بیوتات پیوسته به قبایل.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۶.</ref> برخی از آن‌ها عبارتند از:
 
{{ستون-شروع|۴}}
فصل:  معرفی مؤلف رساله خطی، محمدعلی القیصر،<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۳.</ref> اصل رساله خطی.<ref>بیوتات کربلاء القدیمه، ص ۳۳ – ۵۲؛ گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۳.</ref>
#[[قبیله بنی اسد]]
 
#قبیله خفاجه
 
#طهامزه
فصل  : ۷ اشکال بر نویسنده رساله خطی،<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۴ و ۱۸۵.</ref> شرح اعلام جغرافیایی، تاریخی و رجالی رساله محمدعلی القیصر. برخی مفاهیم، عناوین و اعلام تاریخی، جغرافیایی و رجالی آن را شرح و تحقیق کرده و در تعلیقاتی به صورت پینوشت‌های شماره‌گذاری شده، توضیحات کامل و جامعی درباره بیوتاتی که در این وجیزه به آن‌ها اشاره شده، درج کرده است.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۳.</ref> مؤلف کتاب «بیوتات کربلاء القديمة » در توضیح این اعلام جغرافیایی،
#قبیله شمّر
 
#قبیله حمیر
تاریخی و رجالی، نخست دیدگاه مورخان یا جغرافیدانان مشهور را با ذکر مآخذ دقیق آورده و ضمن ارزیابی تحلیلی این نظرها و جمعبندی آنها، محصول پژوهشها و دقتهای خود را برای خواننده تشریح میکند و گاه به کتاب دیگر خود با عنوان «مدينة کربلاء، تاریخ و قداسة » ارجاع میدهد.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۵.</ref>
#قبیله بنی سعد
 
#عشیره سلالمه
برای نمونه، درباره «طف»، پس از بررسی واژگانی آن، به گزارشی از یاقوت حموی پرداخته که آن را پیش از جنگ قادسیه، دهکده‌ای برای گردشگری شاهان ساسانی و محل شهادت امام حسین(ع) دانسته است. پس از آن، با گزارشی دیگر، گفته حموی را درباره محل شهادت امام حسین(ع) نقض کرده است.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۵.</ref> 
#قبیله ربیعه
 
#قبیله مسعود
 
#قبیله بنی تمیم
این کتاب از نظر چینش ظاهری در ۴ فصل به شرح زیر تنظیم شده است:
#قبیله سیار
 
#قبیله جیور
*'''فصل اول''': رساله خطی «لمعة تاریخیة بیوتات کربلا و الغاضریة» نوشته محمدعلی القصیر
#قبیله عنزه<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۲۰۱-۲۰۵؛ بیوتات کربلاء‌ القدیمة، ص۴۹۷-۵۸۶.</ref>
 
{{پایان}}
*'''فصل دوم''': شرح و تحقیق اعلام مندرج در این رساله. (نیمی از کتاب)
 
خاندان هایی که در فصل دوم معرفی شده اند:
 
آل ابی الفائز
 
بیت زحیک
 
آل عیسی
 
سادات طباطبایی
 
بیت ابوالحب
 
بیت آل الهر
 
بیت ابوالحب
 
بیت کمونه
 
آل فتونی
 
آل قندیل
 
آل مستوفی
 
آل سلالمه
 
بیت آل عواد
 
آل ماجد (آل سید طالب)
 
بیت آل مخبوص
 
آل کفن نویس
 
آل مایشه
 
بیت آل ابوشویلیه
 
بنی سعد
 
آل غریب
 
آل بهبهانی
 
آل استرآبادی
 
آل عصفور
 
آل زینی
 
بیت آل عمران
 
آل سید خلیل الحکیم
 
آل فخرالدین
 
آل الرضوی
 
آل الحمیری
 
آل صافی
 
بیت آل سیبویه
 
*'''فصل سوم''': معرفی بیوتات کربلای قدیم که در رساله نیامده‌اند.
 
بیت الاطرش
 
آل اعرجی
 
بیت الانباری
 
بیت البارودی
 
بیت البازی
 
بیت بحر
 
بیت بحرانی
 
بیت برسیم
 
بیت بغدادی
 
آل البیاتی
 
بیت الحفّار
 
آل حکیم
 
بیت الحلّی
 
بیت الحیدری
 
آل خزرجی
 
آل خطیب
 
بیت دبّاغ
 
بیت دردوش
 
بیت ابورکه
 
بیت الرماحی
 
بیت السباح
 
بیت السّراج
 
بیت السعدی
 
بیت سلطان (کلابی)
 
بیت حاج سهیل النجم
 
آل شالجی
 
آل شریفی
 
بیت شعیب
 
آل صافی
 
آل صفار
 
آل صیقل
 
آل طیار
 
آل غریفی
 
آل القرعاوی
 
آل قفطون
 
بیت الکرباسی
 
آل مطیری
 
آل المعمار
 
آل موسوی
 
آل شنّو<br />آل نجار
 
آل هدّو
 
آل وکیل
 
سادات آل یاسر
 
*'''فصل چهارم''': معرفی عشایر کربلا و بیوتات پیوسته به قبایل.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۶.</ref>
 
<br />
==منابع کتاب==
 
*رساله خطی محمدعلی القیصر (منبع اصلی کتاب).
*حواشی و نکات سید محمدسعید آل ثابت در حاشیه این رساله.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۳.</ref>
*برخی مصادر موثق و مستند؛<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۷.</ref> مانند
 
 
تمام مطالبی که تدوین شده، متکی به مصادر موثق و مستند میباشد و مؤلف کوشیده
 
است تا هنگام تألیف اثر، تمام منابع و مآخذی را که به گونهای با بحثهای مندرج در این
 
کتاب مرتبط است، ملاحظه کند و به محک تحقیق و تطبیق قرار دهد، آنگاه به آنها استناد
 
کند.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۷.</ref>


==چاپ==
==چاپ==
این کتاب، توسط مؤسسه‌ البلاغ (دارسلونی‌)، در بیروت، در سال ۱۴۳۲‌ق. چاپ شده است.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۶؛ [http://www.worldcat.org/oclc/762984674 Buyūtāt Karbalā' al-qadīmah, worldcat]</ref>
این کتاب، توسط مؤسسه‌ البلاغ، در بیروت، در سال ۱۴۳۲‌ق. چاپ شده است.<ref>گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۶؛ [http://www.worldcat.org/oclc/762984674 Buyūtāt Karbalā' al-qadīmah, worldcat]</ref>
 
==پیوند به بیرون==


==پانوشت==
==پانوشت==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع==
==منابع==
 
{{منابع}}{{برگرفتگی
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| پیش از لینک = مقاله
| منبع = جوامع انسانی کربلا در گذر تاریخ و بستر جغرافیایی-گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»،
| منبع = جوامع انسانی کربلا در گذر تاریخ و بستر جغرافیایی-گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»،
خط ۲۴۵: خط ۱۴۸:
}}
}}


*'''[https://books.google.com/books?id=NC1ACgAAQBAJ&lpg=PA1&pg=PA1#v=onepage&q&f=true أضواء على مدينة الحسين(ع) دائرة المعارف الحسینیة]'''، محمدصادق محمد الکرباسی، مرکز تحقیقات حسینیه(ع) (Hussaini Centre for Research)، لندن، ۲۰۱۱م.
*[http://www.lib.ir/ '''پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.''']
*'''التضحیة و الرمز'''، السید عبدالصاحب ناصر آل نصرالله، بیروت، مؤسسة البلاغ، ۱۴۳۰ق، ۲۰۰۹م.
*'''کتاب بیوتات کربلاء القدیمة'''، سید عبدالصاحب ناصر آل نصرالله، مؤسسه‌ البلاغ (دارسلونی‌)، بیروت، ۱۴۳۲‌ق.
*'''کتاب بیوتات کربلاء القدیمة'''، سید عبدالصاحب ناصر آل نصرالله، مؤسسه‌ البلاغ (دارسلونی‌)، بیروت، ۱۴۳۲‌ق.
*'''https://www.worldcat.org'''


{{پایان}}
{{پایان}}
{{کتاب‌شناسی عتبات عالیات}}


[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:کتاب‌های تاریخ کربلا]]
[[رده:کتاب‌های معاصر]]
[[رده:کتاب‌های قرن پانزدهم قمری]]
[[رده:کتاب‌های عبدالصاحب ناصر آل نصرالله]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۳۸

بیوتات کربلاء القدیمة (کتاب)
پدید آورندگان
نویسنده سید عبدالصاحب ناصر آل نصرالله، محمدعلی القصیر
تاریخ نگارش سده پانزدهم قمری
محتوا
موضوع سرگذشتنامه، نسبنامه، قبایل، کربلا
زبان عربی
نشر
تعداد جلد ۱
تعداد صفحات ۶۱۳
قطع وزیری
ناشر مؤسسة البلاغ
محل نشر بیروت
تاریخ نشر ۱۴۳۲‌ق.

بیوتات کربلاء القدیمة، با نام کامل بیوتات کربلاء القدیمة و شرح و تحقیق لمعة تاریخیة بیوتات کربلاء و الغاضریة، کتابی است، به زبان عربی، نوشته سید عبدالصاحب نصرالله، که به گردآوری و پژوهش در خاندان‌ها، قبیله‌ها و عشیره‌های کربلای قدیم پرداخته است.

این کتاب، دربرگیرنده نسخه خطی «لمعة تاریخیة بیوتات کربلاء و الغاضریة»، نوشته محمدعلی القیصر، شرح آن و افزودنی‌هایی بر آن است. این کتاب، در سال ۱۴۳۲‌ق. چاپ شده است.

پدیدآورندگان[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • سید عبدالصاحب ناصر آل نصرالله الکلیدار:[۱]
وی نویسنده معاصر، از خاندان آل نصرالله عراق[۲] و دارای آثاری مانند تاریخ کربلاء،[۳] کربلاء فی ادب الرحلات، الحوادث و الوقائع فی تاریخ کربلاء[۴] و التضحیة و الرمز[۵] است.
  • محمد علی القصیر:
وی ملقب به قصیر الأدبا،[۶] فرزند حسین،[۷] از خاندان آل قاضی در کربلا است.[۸] نسب او به محمد بغدادی، تولیت حرم امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) که در سده دهم قمری از بغداد به کربلا هجرت کرد، برمی‌گردد.[۹]

ساختار[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کتاب بیوتات کربلاء القدیمة، با نام کامل «بیوتات کربلاء القدیمة و شرح و تحقیق لمعة تاریخیة بیوتات کربلاء و الغاضریة»، از نظر ساختار، به سه بخش کلی زیر تقسیم شده است:

  1. رساله‌ لمعة تاریخیة، نوشته محمدعلی القیصر، که در فصل اول درج شده است.
  2. شرح و تحقیق آن، توسط عبدالصاحب ناصر، در فصل دوم که نیمی از کتاب را به خود اختصاص داده است.
  3. مطالبی که عبدالصاحب ناصر به کتاب افزوده و در فصل سوم و چهارم قرار داده است.

اصل رساله لمعة تاریخیة، در ۱۹ صفحه، با قلمِ درشت، تنظیم شده و برخی از مفهوم‌ها و أعلام آن، شماره‌گذاری شده و در فصل پَسین، شرح شده است.[۱۰]

محتوا[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این کتاب، که دربرگیرنده رساله لمعة تاریخیة[یادداشت ۱] است، به نقد، تصحیح، شرح و تحقیق این رساله پرداخته، خاندان‌ها، قبیله‌ها، مکان‌های جغرافیایی، شخصیت‌ها و رویدادهای تاریخی موجود در آن را توضیح داده است. نویسنده، جای برخی قبیله‌ها و عشیره‌های مؤثر در شکل‌گیری اجتماعات کربلا را، در این رساله خالی دیده و در دو فصل جداگانه به معرفی آن‌ها پرداخته است.

مطالب کتاب، به ترتیب فهرست عبارتند از:
  • فصل اول: مقدمه، تاریخ شکل‌گیری کربلا، معرفی نویسنده رساله لمعة تاریخیة و درج اصل رساله.[۱۳]
  • فصل دوم: نقد رساله لمعة تاریخیة[۱۴] و شرح أعلام مندرج در رساله.
در این فصل، خاندان‌ها، قبیله‌ها، مکان‌ها، عنوان‌های جغرافیایی، شخصیت‌ها و رویدادهای تاریخی مندرج در رساله، شرح و تحقیق شده است.[۱۵] نویسنده در توضیح این موارد، دیدگاه مورخان یا جغرافی‌دانان را آورده، به ارزیابی آن پرداخته است.[یادداشت ۲] در این فصل، به مکان‌هایی مانند طف و المدرسة العظیمة و رویدادهایی مانند حمله وهابیان به کربلا پرداخته شده است.[۱۷]
برخی از خاندان هایی که در فصل دوم معرفی شده‌اند، عبارتند از:
  1. آل ابی الفائز
  2. بیت زحیک
  3. آل عیسی
  4. سادات طباطبایی
  5. بیت ابوالحب
  6. بیت آل الهر
  7. بیت ابوالحب
  8. بیت کمونه
  9. آل فتونی
  10. آل قندیل
  11. آل مستوفی
  12. آل سلالمه
  13. بیت آل عواد
  14. آل ماجد (آل سید طالب)
  15. بیت آل مخبوص
  16. آل کفن نویس
  17. آل مایشه
  18. بیت آل ابوشویلیه
  19. بنی سعد
  20. آل غریب
  21. آل بهبهانی
  22. آل استرآبادی
  23. آل عصفور
  24. آل زینی
  25. بیت آل عمران
  26. آل سید خلیل الحکیم
  27. آل فخرالدین
  28. آل الرضوی
  29. آل الحمیری
  30. آل صافی
  31. بیت آل سیبویه[۱۸]
  • فصل سوم: معرفی خاندان‌های کربلای قدیم که در رساله نیامده‌اند. برخی از این خاندان‌ها عبارتند از:
  1. بیت الاطرش
  2. آل اعرجی
  3. بیت الانباری
  4. بیت البارودی
  5. بیت البازی
  6. بیت بحر
  7. بیت بحرانی
  8. بیت برسیم
  9. بیت بغدادی
  10. آل البیاتی
  11. بیت الحفّار
  12. آل حکیم
  13. بیت الحلّی
  14. بیت الحیدری
  15. آل خزرجی
  16. آل خطیب
  17. بیت دبّاغ
  18. بیت دردوش
  19. بیت ابورکه
  20. بیت الرماحی
  21. بیت السباح
  22. بیت السّراج
  23. بیت السعدی
  24. بیت سلطان (کلابی)
  25. بیت حاج سهیل النجم
  26. آل شالجی
  27. آل شریفی
  28. بیت شعیب
  29. آل صافی
  30. آل صفار
  31. آل صیقل
  32. آل طیار
  33. آل غریفی
  34. آل القرعاوی
  35. آل قفطون
  36. بیت الکرباسی
  37. آل مطیری
  38. آل المعمار
  39. آل موسوی
  40. آل شنّو
  41. آل نجار
  42. آل هدّو
  43. آل وکیل
  44. سادات آل یاسر[۱۹]
  • فصل چهارم: علل کوچ عشایر عرب به کربلا[۲۰] و معرفی عشایر کربلا و بیوتات پیوسته به قبایل.[۲۱] برخی از آن‌ها عبارتند از:
  1. قبیله بنی اسد
  2. قبیله خفاجه
  3. طهامزه
  4. قبیله شمّر
  5. قبیله حمیر
  6. قبیله بنی سعد
  7. عشیره سلالمه
  8. قبیله ربیعه
  9. قبیله مسعود
  10. قبیله بنی تمیم
  11. قبیله سیار
  12. قبیله جیور
  13. قبیله عنزه[۲۲]

چاپ[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این کتاب، توسط مؤسسه‌ البلاغ، در بیروت، در سال ۱۴۳۲‌ق. چاپ شده است.[۲۳]

پانوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ↑ التضحیة و الرمز، المقدمة، ص۱۳.
  2. ↑ نکته‌هایی از مسافران کربلا در «کربلاء فی ادب الرحلات»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص167.
  3. ↑ Tārīkh Karbalāʼ, worldcat
  4. ↑ الحوادث‌ و الوقا‌ئع‌ فی‌ تا‌ریخ‌ کربلاء‌، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.
  5. ↑ التضحیة و الرمز، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.
  6. ↑ بیوتات کربلاء القدیمة، ص۳۱؛ گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۷.
  7. ↑ أضواء على مدينة الحسين(ع)، ج۱، ص۴۰۴.
  8. ↑ گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۳؛ بیوتات کربلاء القدیمة، ص31 – 32.
  9. ↑ أضواء على مدينة الحسين(ع)، ج۱، ص۴۰۴.
  10. ↑ بیوتات کربلاء القدیمة، تمام کتاب.
  11. ↑ گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۷.
  12. ↑ أضواء على مدينة الحسين(ع)، ج۱، ص۴۰۴.
  13. ↑ بیوتات کربلاء القدیمه، ص ۷ – ۵۲؛ گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۷ و ۱۸۳.
  14. ↑ گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۴ و ۱۸۵.
  15. ↑ گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۳؛ بیوتات کربلاء‌ القدیمة، ص۵۳-۳۶۱.
  16. ↑ بیوتات کربلاء القدیمة، ص۵۷ و ۵۸؛ گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۵.
  17. ↑ بیوتات کربلاء القدیمة، ص۵۷ و ۱۴۸ و ۳۰۷.
  18. ↑ گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۸۸-۱۹۶؛ بیوتات کربلاء‌ القدیمة، ص۵۳-۳۶۱.
  19. ↑ گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۹۶-۱۹۹؛ بیوتات کربلاء‌ القدیمة، ص۳۶۱-۴۹۷.
  20. ↑ گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۲۰۰.
  21. ↑ گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۶.
  22. ↑ گذر و نظری بر کتاب «بیوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۲۰۱-۲۰۵؛ بیوتات کربلاء‌ القدیمة، ص۴۹۷-۵۸۶.
  23. ↑ گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۲،‌ ص۱۷۶؛ Buyūtāt Karbalā' al-qadīmah, worldcat
  1. ↑ این رساله کوتاه، اشاراتی گذرا به خاندان‌ها، شخصیتها، حوادث و برخی مکان‌های جغرافیایی و شخصیت‌های تاریخی کربلا دارد.[۱۱] در این رساله، ۱۰۳ خاندان، از خاندان‌های کربلا معرفی شده‌اند. این رساله، به همراه شرح و تحقیق، در کتاب حاضر، درج شده است.این رساله خطی، پیش از این، در سال ۱۴۱۸ق. با تصحیح و تحقیق احمد بن محمدرضا الحائری، در قم، به چاپ رسیده است.[۱۲]
  2. ↑ برای نمونه، درباره «طف»، پس از بررسی واژگانی آن، به گزارش‌هایی از یاقوت حموی و ابی سعید و گفتاری از هبة‌الدین شهرستانی پرداخته است و سروده‌هایی از ابو دعبل الجمحی و الافیشر الاسدی که طف در آن‌ها به کار رفته آورده است. ارزیابی نویسنده این است که طف، وسیع‌تر از کربلا و کربلا جزئی از طف محسوب می‌شود و به تدریج در گفتار شاعران و دیگران به جای سرزمین کربلا به کار رفته است.[۱۶]

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مقاله برگرفته از مقاله جوامع انسانی کربلا در گذر تاریخ و بستر جغرافیایی-گذر و نظری بر کتاب «بیتوتات کربلا»، غلامرضا گلی زواره، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره بیست و دوم، بهار ۱۳۹۴، ص۱۷۶ است.
برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=بیوتات_کربلاء_القدیمة_(کتاب)&oldid=59051»