پژوهشکده حج و زیارت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Abazarnasr (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''پژوهشکده حج و زیارت''' یکی از زیر مجموعه‌های حوزه [[نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت]] است که به پژوهش در موضوع حج و زیارت در زمینه‌های تاریخ، اخلاق، کلام، فقه و مطالعات اجتماعی می‌پردازد. پژوهشکده حج و زیارت در شهر [[قم]] قرار دارد و پیشتر با عنوان مرکز تحقیقات حج از سال ۱۳۷۰ آغاز به کار کرد و در سال ۱۳۸۹ به پژوهشکده تبدیل شد. | '''پژوهشکده حج و زیارت''' یکی از زیر مجموعه‌های حوزه [[نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت]] است که به پژوهش در موضوع حج و زیارت در زمینه‌های تاریخ، اخلاق، کلام، فقه و مطالعات اجتماعی می‌پردازد. پژوهشکده حج و زیارت در شهر [[قم]] قرار دارد و پیشتر با عنوان '''مرکز تحقیقات حج''' از سال ۱۳۷۰ آغاز به کار کرد و در سال ۱۳۸۹ به پژوهشکده تبدیل شد. | ||
پژوهشکده حج تنها مرکز تخصصی مطالعات حج و زیارت در کشور است که تا کنون بیش از هزار عنوان کتاب منتشر کرده است. سه مجله تخصصی در موضوع حج و زیارت و دانشنامه حج و زیارت و دانشنامه مجازی حج و زیارت (ویکی حج) از پروژه‌های فعلی این پژوهشکده است. | پژوهشکده حج تنها مرکز تخصصی مطالعات حج و زیارت در کشور است که تا کنون بیش از هزار عنوان کتاب منتشر کرده است. سه مجله تخصصی در موضوع حج و زیارت و دانشنامه حج و زیارت و دانشنامه مجازی حج و زیارت (ویکی حج) از پروژه‌های فعلی این پژوهشکده است. کتابخانه تخصصی و مرکز اسناد حج و موزه حج از دیگر بخش‌های پژوهشکده حج است. | ||
== | ==پیشینه== | ||
پژوهشکده حج و زیارت پیش از این با نام «[[مرکز | پژوهشکده حج و زیارت پیش از این با نام «[[مرکز تحقیقات حج]]» فعالیت داشت. این مرکز در سال ۱۳۷۰ به عنوان یکی از نهادهای تابعه حوزه [[نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت]] تأسیس گردید. [[مرکز تحقیقات حج]] در مدت فعالیت خود بیش از هشتصد اثر در ابعاد مختلف [[حج]] و [[زیارت|زیارت]] عرضه کرد. این مرکز در ۲۱ اسفند ۱۳۸۹ با کسب مجوز «[[شورای گسترش آموزش عالی]]» به«پژوهشکده حج و زیارت» ارتقا یافت. | ||
==اهداف== | ==اهداف== | ||
* توسعه و گسترش پژوهش در | * توسعه و گسترش پژوهش در زمینه شناخت صحیح از ابعاد عبادی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و بین‌المللی [[حج]] | ||
* | * ایجاد زمینه مناسب برای ارتقای فعالیت‌های پژوهشی در زمینه [[حج]] و [[زیارت|زیارت]] | ||
* | * همکاری پژوهشی با مؤسسات آموزشی و پژوهشی کشور به منظور ارتقای کیفیت فعالیت‌های پژوهشی | ||
* | * تقویت فرهنگ و بنیه‌های فکری گردشگری دینی | ||
* گسترش و توسعه مطالعات | * گسترش و توسعه مطالعات بین مذاهب اسلامی به منظور دستیابی به وحدت [[امت اسلامی|امت اسلامی]] | ||
== | ==وظایف== | ||
* | * بررسی و شناسایی نیازهای پژوهشی | ||
* انجام | * انجام طرح‌های پژوهشی بنیادی، کاربردی، توسعه‌ای و میدانی | ||
* فراهم آوردن امکانات لازم و متناسب با | * فراهم آوردن امکانات لازم و متناسب با فعالیت‌های پژوهشی مربوطه | ||
* | * برگزاری نشست‌ها و همایش‌های علمی ـ تخصصی، ملی و بین‌المللی | ||
* | * برگزاری دوره‌های آموزشی، پژوهشی، تحصیلات تکمیلی و کوتاه‌مدت | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
=== | === شوراهای عالی=== | ||
در اساسنامه پژوهشکده از نقش | در اساسنامه پژوهشکده از نقش اساسی دو بخش نام برده شده است: | ||
* ''' | * '''هیئت امنای پژوهشکده''' وظیفه ترسیم سیاست‌های کلان پژوهشکده را به عهده دارد. | ||
* ''' | * '''شورای پژوهشی''' وظیفه بررسی و تأیید طرح‌های پژوهشی و در مجموع نظارت علمی بر فعالیت‌های پژوهشکده را به عهده دارد. | ||
=== | === گروه‌های علمی=== | ||
پژوهشکده از پنج گروه | پژوهشکده از پنج گروه و هشت واحد علمی ـ پژوهشی به شرح زیر تشکیل شده است: | ||
* | * تاریخ و سیره | ||
* اخلاق و اسرار | * اخلاق و اسرار | ||
* مطالعات | * مطالعات سیاسی-اجتماعی | ||
* کلام و معارف | * کلام و معارف | ||
* فقه و حقوق | * فقه و حقوق | ||
* واحد ترجمه | * واحد ترجمه | ||
* واحد احیای میراث و نسخ خطی | * واحد احیای میراث و نسخ خطی | ||
* واحد بقیع پژوهی | * واحد بقیع پژوهی | ||
* واحد مطالعات راهبردی | |||
* واحد فضای مجازی | |||
* واحد ادبیات و هنر | |||
* واحد کتابخانه، آرشیو، اسناد و موزه | |||
* دفتر پژوهشکده حج و زیارت در خراسان رضوی | |||
=== کتابخانه | === کتابخانه تخصصی=== | ||
کتابخانه | کتابخانه تخصصی در زمان فعالیت [[مرکز تحقیقات حج]]، تأسیس شد و اکنون فعالترین کتابخانه در حوزه تولید محتوا با موضوع [[حج]] و [[زیارت]] است. تعداد کتابهای موجود در کتابخانه تا بهار ۱۳۹۹، بیش از ۲۷۰۰۰عنوان می‌شود که در حدود ۳۵۰۰۰جلد است. | ||
=== واحد اسناد === | === واحد اسناد === | ||
در | در این واحد، در مرحله اول، اسناد مرتبط با پژوهشکده حج و زیارت و نیز اسناد بعثه مقام معظم رهبری که مرتبط با پژوهشکده هستند جمع‌آوری شد. سپس یک نسخه دیجیتال از اسناد مرتبط با حج و زیارت در دیگر سازمان‌ها و ارگان‌ها، فهرست‌نویسی و نمایه زنی بیش از چهار هزار عنوان سند در بیش از شصت هزار برگ و جاگذاری و تهیه آرشیو اسناد حج و زیارت، از مهم‌ترین فعالیت‌های انجام شده در این واحد می‌باشد. تعداد اسناد موجود در واحد اسناد پژوهشکده حج و زیارت تا بهار ۱۳۹۹، ۴۴۱۲ عنوان سند در بیش از ۶۰۰۰۰ هزار صفحه می‌شود. | ||
=== موزه حج و زیارت === | === موزه حج و زیارت === | ||
در | {{اصلی|موزه حج و زیارت}} | ||
در این موزه آثار هنری و فرهنگی مربوط به حج نگهداری می‌شود که از جمله این آثار فرهنگی. از اشیای این موزه می‌توان به قرآن‌های نفیس و کتب خطی متعلق به خطاطان ایرانی و غیر ایرانی اشاره کرد.قسمتی از موزه به هدایایی اختصاص دارد که از مراکز و سازمان‌های مربوط به حج و زیارت کشورهای اسلامی، عموماً عربی، به رهبر معظم انقلاب، وزراء، مسئولین بعثه و سازمان حج و زیارت اهدا شده است؛ ماکت بافت قدیمی شهر مدینه اشاره کرد. | |||
==محصولات== | === دفتر پژوهشکده حج و زیارت در خراسان رضوی === | ||
پژوهشکده حج و زیارت تا | با توجه به لزوم استفاده از تمام ظرفیت‌های علمی و پژوهشی کشور و به ثمر رساندن پروژه‌های علمی و پژوهشی در حوزه تولید آثار مرتبط با حج و زیارت، از سال ۱۳۹۳ دفتر پژوهشکده مشهد به جهت بهره‌مندی از جامعه علمی مشهد مقدس افتتاح گردیده است. | ||
==محصولات و فعالیت‌ها== | |||
===کتاب=== | |||
پژوهشکده حج و زیارت تا پاییز سال 1402 حدود 1200 عنوان کتاب ( حدود 1300 جلد) و 250 شماره نشریه منتشر کرده است.کتابهای منتشر شده در این موضوعات مرتبط با حج و زیارت سامان یافته‌اند: فلسفه و اسرار، اخلاق و آداب، تاریخ و جغرافیای اماکن زیارتی، پژوهش‌های قرآنی و حدیثی، احکام و مناسک، سفرنامه‌ها و خاطرات، مطالعات سیاسی- اجتماعی، گزارش‌های حج‌گزاری ایرانیان و آثاری در زمینه دفاع از اعتقادات مذهب تشیع و پاسخ به«شبهات منتشره» برضد شیعه و وهابیت‌شناسی. | |||
===نشریه‌های تخصصی === | |||
[[پرونده:پژوهشنامه حج و زیارت.jpg|File.png|270px|thumb|left|پژوهشنامه حج و زیارت]] | |||
* انتشار «[http://miqat.hajj.ir/ فصلنامه میقات حج]» از پاییز سال ۷۱ آغاز گردیده و تاکنون ۱۱۵ شماره از آن منتشر شده است. این مجله به صورت تخصصی به موضوعات مرتبط با حج و زیارت پرداخته و مخاطبین خود را در میان روحانیون، مدیران و کارگزاران حج و عمره جستجو می‌کند. | |||
[[پرونده:میقات حج.jpg|File.png|270px|thumb|left|میقات حج]] | |||
* «[[دو فصلنامه میقات عربی|دو فصلنامه میقات الحج]] » به زبان عربی نیز به منظور تولید محتوای لازم برای مخاطبان عرب‌زبان از سال ۱۴۱۵ه .ق منتشر شده است. فصلنامه‌های میقات فارسی و عربی به صورت متمرکز حوزه جغرافیایی کشور [[عربستان]] و تحولات مربوط به[[حج]] و [[زیارت]] و محتوای علمی مرتبط با آن را تولید و عرضه می‌کند. | |||
* «[https://farhangziarat.hzrc.ac.ir/ فصلنامه فرهنگ زیارت]» از دیگر تولیدات پژوهشکده بوده که در تابستان ۱۳۸۸ منتشر شد. این فصلنامه مطالب مرتبط با [[زیارت]] و [[عتبات عالیات]] را مدنظر دارد. | |||
*[[گاهنامه بینش]] که در هر شماره به موضوعی در حوزه‌های کلامی، سیاسی، فقهی و اخلاقی اختصاص می‌یابد. | |||
=== دانشنامه حج و حرمین شریفین=== | |||
{{اصلی|دانشنامه حج و حرمین}} | |||
[[پرونده:دانشنامه حج و حرمین.jpg|File.png|270px|thumb|left|دانشنامه حج و حرمین شریفین]] | |||
از سال ۱۳۸۷تدوین مداخل اصلی [[حج]] و [[زیارت]] در قالب [[دانشنامه حج و حرمین شریفین]] در دستور کار قرار گرفت و پس از تدوین شیوه‌نامه‌ها و اساسنامه، کار تألیف مداخل آن پی گرفته شد. | |||
از سال | === ویکی حج === | ||
{{اصلی|ویکی حج}} | |||
دانشنامه مجازی ویکی حج (wikihaj.com) در سال ۱۳۹۶ با هدف بهره‌گیری از ابزارهای روزآمد ارتباطی به منظور گسترش عمومی معارف مرتبط به حج و زیارت و دسترس‌پذیری بیشتر تولیدات علمی پژوهشکده حج و زیارت راه‌اندازی شد. | |||
===مجموعه آثار فاجعه منا=== | |||
{{اصلی|مجموعه آثار فاجعه منا(کتاب)}} | |||
تهیه و تدوین «مجموعه آثار فاجعه منا» است از سال ۱۳۹۸ و در راستای حفظ یاد و خاطره شهدای فاجعه منا (دوم مهر ۱۳۹۴ / مکه مکرمه)،در دستور کار پژوهشکده حج و زیارت قرار گرفت. این مجموعه در ۱۸ جلد در سال ۱۴۰۰ منتشر شد. | |||
===مجموعه آثار حج خونین=== | |||
[[پرونده:حج خونین.png|File.png|270px|thumb|left|پژوهشنامه حج و زیارت]] | |||
«مجموعه آثار حج خونین» طی سالهای ۱۳۹۷-۱۳۹۸ در پژوهشکده تهیه و تدوین شد. این مجموعه، کتابی مرجع درباره حج خونین یعنی واقعه کشتار زائران ایرانی خانه خدا در شهر مکه توسط نیروهای سعودی در روز ۹ مرداد سال ۱۳۶۶ شمسی (۶ ذی الحجه ۱۴۰۷ قمری) است. | |||
=== موسوعه رد شبهات=== | === موسوعه رد شبهات=== | ||
[[پرونده:موسوعه رد شبهات وهابیت.jpg|File.png|270px|thumb|left|موسوعه رد شبهات]] | |||
به منظور پاسخ‌گویی متقن و علمی به شبهات وارده از سوی [[سلفی گری|سلفیان]] و [[وهابیت|وهابیان]] بر باورهای پیروان [[اهل بیت|اهل بیت]] : موسوعه رد شبهات در دستور کار پژوهشکده قرار گرفته و تاکنون و ۲۱ جلد آن منتشر شده است. | |||
=== برگزاری همایش‌ها و نشست‌های تخصصی=== | |||
=== | |||
از جمله | از جمله وظایف و مأموریت‌های پژوهشکده که از زمان فعالیت [[مرکز تحقیقات حج]] پیگیری می‌شده است، ساماندهی همایش‌ها و نشست‌های تخصصی مرتبط با موضوع [[حج]] و [[زیارت|زیارت]] است. از جمله این همایش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: | ||
* ''' | * '''همایش حج و جهانی‌شدن''' | ||
این همایش در اسفندماه ۱۳۸۹ برگزار گردید. | |||
* ''' | * '''همایش حج و اقتصاد''' | ||
همایش [[حج]] و اقتصاد نخستین نشست پیرامون ابعاد اقتصادی [[حج]] بود که در تاریخ ۲۲ تیرماه ۱۳۹۱ برگزار گردید. ۳۲ مقاله برتر از مجموع ۷۵ مقاله ارسالی در کتاب «مجموعه مقالات همایش حج و اقتصاد» چاپ شد. | |||
* '''همایش مسعای قلم''' | * '''همایش مسعای قلم''' | ||
نخستین همایش مسعای قلم (تجلیل از نویسندگان حوزه حج و زیارت) / معاونت پژوهشی پژوهشکده در این همایش از میان ۳۵۰ اثر رسیده به دبیرخانه همایش ۲۲ اثر برتر انتخاب و از نویسندگان آنان تجلیل به عمل آمد. | |||
* ''' | * '''برگزاری نشست‌های تخصصی''' | ||
نشست‌های تخصصی نیز با موضوعاتی از قبیل [[حج]] و دیپلماسی عمومی، مقایسه میان [[وهابیت]] و [[سلفی گری|سلفی‌گری]]، آینده‌پژوهشی حج، [[حج]] و ظرفیت‌های فرهنگی و... برگزار شده است. | |||
===تبدیل محصولات پژوهشکده به نرم‌افزارهای رایانه‌ای=== | |||
آثار | آثار علمی و پژوهشی تولید شده در این پژوهشکده با همکاری مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) و [[بعثه مقام معظم رهبری]] (مدظله العالی) به صورت نرم‌افزاری و در قالب ده CD و DVD منتشر شده است. مهم‌ترین این نرم‌افزارها عبارتند از: «[https://www.noorshop.ir/fa/product/15166/%d9%86%d8%b1%d9%85-%d8%a7%d9%81%d8%b2%d8%a7%d8%b1-%da%a9%d8%aa%d8%a7%d8%a8%d8%ae%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%ac%d8%a7%d9%85%d8%b9-%d8%ad%d8%ac-3 کتابخانه جامع حج۳]»، «احکام و مناسک حج»، «سفرنامه و خاطرات حج»، «عتبات عالیات»، «زائر» و... | ||
===تاریخ شفاهی حج=== | |||
به منظورثبت و بهره‌گیری از تجربیات شفاهی روحانیون و دست‌اندرکاران عرصه حج و زیارت، پروژه تاریخ شفاهی حج در دستور کار قرار گرفت. | |||
===کتابشناسی آثار پژوهشی مرتبط=== | |||
در قالب پروژه «کتابشناسی حج و زیارت» تمامی کتب و منشورات مرتبط با موضوع [[حج]] و [[زیارت|زیارت]] جمع‌آوری و نمایه‌زنی گردیده است . پروژه «نمایه آثار» نیز به کتابشناسی آثار منتشره در حوزه [[نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت]] از زمان تأسیس مرکز تحقیقات حج تاکنون می‌پردازد. | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۱۱
پژوهشکده حج و زیارت یکی از زیر مجموعه‌های حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت است که به پژوهش در موضوع حج و زیارت در زمینه‌های تاریخ، اخلاق، کلام، فقه و مطالعات اجتماعی می‌پردازد. پژوهشکده حج و زیارت در شهر قم قرار دارد و پیشتر با عنوان مرکز تحقیقات حج از سال ۱۳۷۰ آغاز به کار کرد و در سال ۱۳۸۹ به پژوهشکده تبدیل شد.
پژوهشکده حج تنها مرکز تخصصی مطالعات حج و زیارت در کشور است که تا کنون بیش از هزار عنوان کتاب منتشر کرده است. سه مجله تخصصی در موضوع حج و زیارت و دانشنامه حج و زیارت و دانشنامه مجازی حج و زیارت (ویکی حج) از پروژه‌های فعلی این پژوهشکده است. کتابخانه تخصصی و مرکز اسناد حج و موزه حج از دیگر بخش‌های پژوهشکده حج است.
پیشینه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پژوهشکده حج و زیارت پیش از این با نام «مرکز تحقیقات حج» فعالیت داشت. این مرکز در سال ۱۳۷۰ به عنوان یکی از نهادهای تابعه حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت تأسیس گردید. مرکز تحقیقات حج در مدت فعالیت خود بیش از هشتصد اثر در ابعاد مختلف حج و زیارت عرضه کرد. این مرکز در ۲۱ اسفند ۱۳۸۹ با کسب مجوز «شورای گسترش آموزش عالی» به«پژوهشکده حج و زیارت» ارتقا یافت.
اهداف[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- توسعه و گسترش پژوهش در زمینه شناخت صحیح از ابعاد عبادی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و بین‌المللی حج
- ایجاد زمینه مناسب برای ارتقای فعالیت‌های پژوهشی در زمینه حج و زیارت
- همکاری پژوهشی با مؤسسات آموزشی و پژوهشی کشور به منظور ارتقای کیفیت فعالیت‌های پژوهشی
- تقویت فرهنگ و بنیه‌های فکری گردشگری دینی
- گسترش و توسعه مطالعات بین مذاهب اسلامی به منظور دستیابی به وحدت امت اسلامی
وظایف[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- بررسی و شناسایی نیازهای پژوهشی
- انجام طرح‌های پژوهشی بنیادی، کاربردی، توسعه‌ای و میدانی
- فراهم آوردن امکانات لازم و متناسب با فعالیت‌های پژوهشی مربوطه
- برگزاری نشست‌ها و همایش‌های علمی ـ تخصصی، ملی و بین‌المللی
- برگزاری دوره‌های آموزشی، پژوهشی، تحصیلات تکمیلی و کوتاه‌مدت
ساختار[ویرایش | ویرایش مبدأ]
شوراهای عالی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در اساسنامه پژوهشکده از نقش اساسی دو بخش نام برده شده است:
- هیئت امنای پژوهشکده وظیفه ترسیم سیاست‌های کلان پژوهشکده را به عهده دارد.
- شورای پژوهشی وظیفه بررسی و تأیید طرح‌های پژوهشی و در مجموع نظارت علمی بر فعالیت‌های پژوهشکده را به عهده دارد.
گروه‌های علمی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پژوهشکده از پنج گروه و هشت واحد علمی ـ پژوهشی به شرح زیر تشکیل شده است:
- تاریخ و سیره
- اخلاق و اسرار
- مطالعات سیاسی-اجتماعی
- کلام و معارف
- فقه و حقوق
- واحد ترجمه
- واحد احیای میراث و نسخ خطی
- واحد بقیع پژوهی
- واحد مطالعات راهبردی
- واحد فضای مجازی
- واحد ادبیات و هنر
- واحد کتابخانه، آرشیو، اسناد و موزه
- دفتر پژوهشکده حج و زیارت در خراسان رضوی
کتابخانه تخصصی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
کتابخانه تخصصی در زمان فعالیت مرکز تحقیقات حج، تأسیس شد و اکنون فعالترین کتابخانه در حوزه تولید محتوا با موضوع حج و زیارت است. تعداد کتابهای موجود در کتابخانه تا بهار ۱۳۹۹، بیش از ۲۷۰۰۰عنوان می‌شود که در حدود ۳۵۰۰۰جلد است.
واحد اسناد[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در این واحد، در مرحله اول، اسناد مرتبط با پژوهشکده حج و زیارت و نیز اسناد بعثه مقام معظم رهبری که مرتبط با پژوهشکده هستند جمع‌آوری شد. سپس یک نسخه دیجیتال از اسناد مرتبط با حج و زیارت در دیگر سازمان‌ها و ارگان‌ها، فهرست‌نویسی و نمایه زنی بیش از چهار هزار عنوان سند در بیش از شصت هزار برگ و جاگذاری و تهیه آرشیو اسناد حج و زیارت، از مهم‌ترین فعالیت‌های انجام شده در این واحد می‌باشد. تعداد اسناد موجود در واحد اسناد پژوهشکده حج و زیارت تا بهار ۱۳۹۹، ۴۴۱۲ عنوان سند در بیش از ۶۰۰۰۰ هزار صفحه می‌شود.
موزه حج و زیارت[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در این موزه آثار هنری و فرهنگی مربوط به حج نگهداری می‌شود که از جمله این آثار فرهنگی. از اشیای این موزه می‌توان به قرآن‌های نفیس و کتب خطی متعلق به خطاطان ایرانی و غیر ایرانی اشاره کرد.قسمتی از موزه به هدایایی اختصاص دارد که از مراکز و سازمان‌های مربوط به حج و زیارت کشورهای اسلامی، عموماً عربی، به رهبر معظم انقلاب، وزراء، مسئولین بعثه و سازمان حج و زیارت اهدا شده است؛ ماکت بافت قدیمی شهر مدینه اشاره کرد.
دفتر پژوهشکده حج و زیارت در خراسان رضوی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
با توجه به لزوم استفاده از تمام ظرفیت‌های علمی و پژوهشی کشور و به ثمر رساندن پروژه‌های علمی و پژوهشی در حوزه تولید آثار مرتبط با حج و زیارت، از سال ۱۳۹۳ دفتر پژوهشکده مشهد به جهت بهره‌مندی از جامعه علمی مشهد مقدس افتتاح گردیده است.
محصولات و فعالیت‌ها[ویرایش | ویرایش مبدأ]
کتاب[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پژوهشکده حج و زیارت تا پاییز سال 1402 حدود 1200 عنوان کتاب ( حدود 1300 جلد) و 250 شماره نشریه منتشر کرده است.کتابهای منتشر شده در این موضوعات مرتبط با حج و زیارت سامان یافته‌اند: فلسفه و اسرار، اخلاق و آداب، تاریخ و جغرافیای اماکن زیارتی، پژوهش‌های قرآنی و حدیثی، احکام و مناسک، سفرنامه‌ها و خاطرات، مطالعات سیاسی- اجتماعی، گزارش‌های حج‌گزاری ایرانیان و آثاری در زمینه دفاع از اعتقادات مذهب تشیع و پاسخ به«شبهات منتشره» برضد شیعه و وهابیت‌شناسی.
نشریه‌های تخصصی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- انتشار «فصلنامه میقات حج» از پاییز سال ۷۱ آغاز گردیده و تاکنون ۱۱۵ شماره از آن منتشر شده است. این مجله به صورت تخصصی به موضوعات مرتبط با حج و زیارت پرداخته و مخاطبین خود را در میان روحانیون، مدیران و کارگزاران حج و عمره جستجو می‌کند.
- «دو فصلنامه میقات الحج » به زبان عربی نیز به منظور تولید محتوای لازم برای مخاطبان عرب‌زبان از سال ۱۴۱۵ه .ق منتشر شده است. فصلنامه‌های میقات فارسی و عربی به صورت متمرکز حوزه جغرافیایی کشور عربستان و تحولات مربوط بهحج و زیارت و محتوای علمی مرتبط با آن را تولید و عرضه می‌کند.
- «فصلنامه فرهنگ زیارت» از دیگر تولیدات پژوهشکده بوده که در تابستان ۱۳۸۸ منتشر شد. این فصلنامه مطالب مرتبط با زیارت و عتبات عالیات را مدنظر دارد.
- گاهنامه بینش که در هر شماره به موضوعی در حوزه‌های کلامی، سیاسی، فقهی و اخلاقی اختصاص می‌یابد.
دانشنامه حج و حرمین شریفین[ویرایش | ویرایش مبدأ]
از سال ۱۳۸۷تدوین مداخل اصلی حج و زیارت در قالب دانشنامه حج و حرمین شریفین در دستور کار قرار گرفت و پس از تدوین شیوه‌نامه‌ها و اساسنامه، کار تألیف مداخل آن پی گرفته شد.
ویکی حج[ویرایش | ویرایش مبدأ]
دانشنامه مجازی ویکی حج (wikihaj.com) در سال ۱۳۹۶ با هدف بهره‌گیری از ابزارهای روزآمد ارتباطی به منظور گسترش عمومی معارف مرتبط به حج و زیارت و دسترس‌پذیری بیشتر تولیدات علمی پژوهشکده حج و زیارت راه‌اندازی شد.
مجموعه آثار فاجعه منا[ویرایش | ویرایش مبدأ]
تهیه و تدوین «مجموعه آثار فاجعه منا» است از سال ۱۳۹۸ و در راستای حفظ یاد و خاطره شهدای فاجعه منا (دوم مهر ۱۳۹۴ / مکه مکرمه)،در دستور کار پژوهشکده حج و زیارت قرار گرفت. این مجموعه در ۱۸ جلد در سال ۱۴۰۰ منتشر شد.
مجموعه آثار حج خونین[ویرایش | ویرایش مبدأ]
«مجموعه آثار حج خونین» طی سالهای ۱۳۹۷-۱۳۹۸ در پژوهشکده تهیه و تدوین شد. این مجموعه، کتابی مرجع درباره حج خونین یعنی واقعه کشتار زائران ایرانی خانه خدا در شهر مکه توسط نیروهای سعودی در روز ۹ مرداد سال ۱۳۶۶ شمسی (۶ ذی الحجه ۱۴۰۷ قمری) است.
موسوعه رد شبهات[ویرایش | ویرایش مبدأ]
به منظور پاسخ‌گویی متقن و علمی به شبهات وارده از سوی سلفیان و وهابیان بر باورهای پیروان اهل بیت : موسوعه رد شبهات در دستور کار پژوهشکده قرار گرفته و تاکنون و ۲۱ جلد آن منتشر شده است.
برگزاری همایش‌ها و نشست‌های تخصصی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
از جمله وظایف و مأموریت‌های پژوهشکده که از زمان فعالیت مرکز تحقیقات حج پیگیری می‌شده است، ساماندهی همایش‌ها و نشست‌های تخصصی مرتبط با موضوع حج و زیارت است. از جمله این همایش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- همایش حج و جهانی‌شدن
این همایش در اسفندماه ۱۳۸۹ برگزار گردید.
- همایش حج و اقتصاد
همایش حج و اقتصاد نخستین نشست پیرامون ابعاد اقتصادی حج بود که در تاریخ ۲۲ تیرماه ۱۳۹۱ برگزار گردید. ۳۲ مقاله برتر از مجموع ۷۵ مقاله ارسالی در کتاب «مجموعه مقالات همایش حج و اقتصاد» چاپ شد.
- همایش مسعای قلم
نخستین همایش مسعای قلم (تجلیل از نویسندگان حوزه حج و زیارت) / معاونت پژوهشی پژوهشکده در این همایش از میان ۳۵۰ اثر رسیده به دبیرخانه همایش ۲۲ اثر برتر انتخاب و از نویسندگان آنان تجلیل به عمل آمد.
- برگزاری نشست‌های تخصصی
نشست‌های تخصصی نیز با موضوعاتی از قبیل حج و دیپلماسی عمومی، مقایسه میان وهابیت و سلفی‌گری، آینده‌پژوهشی حج، حج و ظرفیت‌های فرهنگی و... برگزار شده است.
تبدیل محصولات پژوهشکده به نرم‌افزارهای رایانه‌ای[ویرایش | ویرایش مبدأ]
آثار علمی و پژوهشی تولید شده در این پژوهشکده با همکاری مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) و بعثه مقام معظم رهبری (مدظله العالی) به صورت نرم‌افزاری و در قالب ده CD و DVD منتشر شده است. مهم‌ترین این نرم‌افزارها عبارتند از: «کتابخانه جامع حج۳»، «احکام و مناسک حج»، «سفرنامه و خاطرات حج»، «عتبات عالیات»، «زائر» و...
تاریخ شفاهی حج[ویرایش | ویرایش مبدأ]
به منظورثبت و بهره‌گیری از تجربیات شفاهی روحانیون و دست‌اندرکاران عرصه حج و زیارت، پروژه تاریخ شفاهی حج در دستور کار قرار گرفت.
کتابشناسی آثار پژوهشی مرتبط[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در قالب پروژه «کتابشناسی حج و زیارت» تمامی کتب و منشورات مرتبط با موضوع حج و زیارت جمع‌آوری و نمایه‌زنی گردیده است . پروژه «نمایه آثار» نیز به کتابشناسی آثار منتشره در حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت از زمان تأسیس مرکز تحقیقات حج تاکنون می‌پردازد.