مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۳۰: خط ۳۰:
  | سایر مشخصات =  
  | سایر مشخصات =  
}}
}}
'''مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا (کتاب)'''، به قلم تقی میرزایی شیخ‌آبادی نگاشته شده و ابعاد فاجعه منا در سال ۱۳۹۴ش را بر اساس نظریات فیزیک ازدحام مورد بررسی قرارداده‌است. این کتاب در پژوهشکده حج و زیارت به چاپ رسیده است.
'''مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا'''، از کتاب‌های منتشر شده توسط [[پژوهشکده حج و زیارت]] است که به قلم تقی میرزایی شیخ‌آبادی نگاشته شده و ابعاد فاجعه منا در سال ۱۳۹۴ش را بر اساس نظریه‌های فیزیک ازدحام بررسی می‌کند. نویسنده در این کتاب بعد از طرح مقدماتی درباره نظریه‌های فیزیکی مربوط، حرکت حاجیان در خیابان ۲۰۴ منا را با حرکت ذرات شبیه‌سازی کرده و بر اساس این نظریه تبیین کرده است. نویسنده، عواملی همچون بسته بودن انتهای مسیر با خودروی پلیس، حضور حاجیان با صندلی چرخ‌دار، و آمیخته بودن حاجیان با اندازه بدن و وزن متفاوت را از عوامل وقوع و شدت‌گیری تلفات این حادثه دانسته است.  


==ساختار==
==ساختار==
خط ۴۰: خط ۴۰:
* فصل چهارم: پلاسماهای پیچیده و فیزیک ازدحام
* فصل چهارم: پلاسماهای پیچیده و فیزیک ازدحام
* فصل پنجم: تجزیه و تحلیل واقعه منا
* فصل پنجم: تجزیه و تحلیل واقعه منا
==اهمیت نگارش ==
نویسنده دو سوال را مبنای نگارش کتاب خود قرارداده است:
# مسببان و مباشران فاجعه منا چه افراد، سازمان‌ها و یا دولت‌هایی بودند؟
# آیا وقوع این حادثه عمدی بوده است یا غیرعمدی؟
و اذعان می‌دارد پاسخگویی همه جانبه به این دو سوال مستلزم تحقیقات گسترده‌ای است و در کتاب پیش‌رو جنبه‌هایی از آن مورد بررسی قرار گرفته‌است.
نویسنده این مسأله را دنبال می‌کند که آیا ایجاد تغییر در جمعیت حاضر در منا می‌توانست مانع بروز فاجعه شود؟
او نتایج حاصل از تحقیق خود را در جهت مشخص شدن عمدی یا غیرعمدی بودن فاجعه منا می‌داند و همچنین عنوان می‌کند این نتایج می‌تواند به مدیریت حج و رویدادهایی با ازدحام جمعیت کمک کند.


==محتوا==
==محتوا==
===پیشینه اتفاقات رخ داده در منا===
===بررسی فاجعه منا براساس علم فیزیک===
نویسنده حوادثی که در [[منا]] روی داده است را ذکر می‌کند:
نویسنده ابتدا مقدماتی از نظریه‌های فیزیکی مدنظر خود را شرح داده و سپس [[فاجعه منا]] را براساس آن تحلیل نموده‌است.
 
* کشته شدن حجاج در ازدحام منا سال‌های 1373، 1377،1384ه.ش
* آتش‌سوزی در منا سال 1354،1376ه.ش
* فاجعه تونل(مسیری از [[مکه]] به [[عرفات]] و منا) 1369ه.ش
* تلفات در ازدحام [[جمرات]] سال 1380ه.ش
* فاجعه جمرات 1382ه.ش
 
سپس به حوادثی که به غیر از منطقه منا در زمان [[حج]] روی داده نیز اشاره می‌کند:
 
* شیوع وبا 1254ه.ش
* کشتار حجاج در مکه 1366ه.ش
* فروریختن هتل در مکه 1384ه.ش
 
و در آخر به فاجعه منا در سال 1394ه.ش و نیز حادثه سقوط جرثقیل در [[مسجدالحرام]] در همین سال می‌پردازد.


==بررسی فاجعه منا براساس علم فیزیک==
بنابر نظریات علم فیزیک، اگر ذرات در یک جریان سیال در حرکت باشند و یک ذره با ماهیتی متفاوت به آن‌ها تحمیل شود، انرژی حاصل از این ذره جدید، باعث حرکت سریعتر ذرات و ایجاد موج‌هایی در طول مسیر خواهد شد. در این حالت در اثر این انرژی، میدانی الکتریکی ایجاد خواهد شد و ذرات در اثر موج‌های ایجاد شده در این میدان هضم خواهند شد. اما وقتی این جریان از حالت تعادل خارج شود، برخورد ذرات را در پی خواهد داشت.<ref>مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا، ص 126 و 157 و158</ref>
نویسنده ابتدا مقدماتی از نظریات فیزیکی مد نظر خود را شرح داده و سپس فاجعه منا را براساس آن تحلیل نموده‌است.
====خودروی پلیس در خیابان 204====
براساس نظریه فیزیکی طرح‌شده، حجاج حاضر در خیابان 204، به مثابه ذرات یک جریان سیال‌اند که به مانعی مثل خودروی پلیس برخورد می‌کنند. این خودرو همانند یک ذره ناهمگون عمل کرده و بر اثر انرژی حاصل از آن موجی در میان ذرات دیگر که همان حجاج هستند ایجاد می‌کند. چنین انرژی مضاعفی در صورت تعادل، سبب هضم ذرات در میدان الکتریکی حاصل از انرژی خواهد شد، اما این انرژِی به سبب بار تحمیلی مضاعف نتوانست در جمعیت هضم شود.<ref>مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا‌، ص 157-158</ref>


بنابر نظریات علم فیزیک، اگر ذرات در یک جریان سیال در حرکت باشند و یک ذره با ماهیتی متفاوت به آن ها تحمیل شود، انرژی حاصل از این ذره جدید، باعث حرکت سریعتر ذرات و ایجاد موج هایی در طول مسیر خواهد شد. در این حالت در اثر این انرژی، میدانی الکتریکی ایجاد خواهد شد و ذرات در اثر موج‌های ایجاد شده در این میدان هضم خواهند شد. اما وقتی این جریان از حالت تعادل خارج شود، نابودی ذرات را در پی خواهد داشت.
====ویلچر حاجیان در مسیر راه====
حضور حجاج نشسته بر ویلچر نیز همانند انرژی مضاعفی است که بر حجاج تحمیل شده و چون تعداد بیشتری بود (در مقایسه با خودرو پلیسی که در مسیر قرار داشت) انرژی بیشتری به حجاج تحمیل کرد و در نهایت آثار مخرب‌تری را به همراه داشت.<ref>مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا، ص158-159</ref>


نویسنده، سپس عواملی که در فاجعه منا نقش داشته‌اند را براین اساس بررسی می‌کند:
====ترکیب جمعیتی نامتناسب بین حجاج در خیابان 204====
===قرارداشتن ماشین پلیس در خیابان 204===
نویسنده عواملی چون جرم و وزن و نیز سرعت ذرات ناهمگون را نیز عاملی برای تحمیل انرژی مضاعف به ذرات یک جریال سیال دانسته و با این فرض، نتیجه می‌گیرد: تغییر ترکیب جمعیتی حجاج با حجاجی که جثه بزرگتر و نیز عده‌ای که سرعت کمتری نسبت به ایرانی‌ها دارند در خیابان 204، انرژی بیشتری به جمعیت حجاج وارد کرده که در نهایت موجب مرگ و خفگی شده‌است.<ref>مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا، ص 163-163</ref>
براساس مفروض قراردادن نظریات فیزیکی، حجاج حاضر در خیابان 204، به مثابه ذرات یک جریان سیال در نظرگرفته شده است. حال این خیل جمعیت با مانعی مثل ماشین پلیس مواجه می‌شوند که همانند یک ذره ناهمگون عمل کرده و بر اثر اثرژی ای که ساطع می‌کند، موجی در میان ذرات دیگر که همان حجاج هستند ایجاد می‌کند. همانطور که ذکر شد این انرژی مضاعف در صورت تعادل، سبب هضم ذرات در میدان الکتریکی حاصل از انرژی خواهد شد. اما این انرژِی به سبب بار تحمیلی مضاعف نتوانست در جمعیت هضم شود و درنتیجه بسیاری از حجاج به صورت ایستاده فوت کردند. بنابراین هرچه مانع ایجاد شده در برابر جمعیت حجاج بیشتر باشد، انرژی بیشتری بر آن‌ها تحمیل و سبب مرگ و میر خواهد شد.


===تأثیر حضور ویلچر حاجیان در مسیر راه===
====اگر انتهای مسیر باز بود باز هم چنین اتفاقی رخ می‌داد؟====
حضور حجاج نشسته بر ویلچر نیز همانند انرژی مضاعفی است که بر حجاج تحمیل شده و در مقایسه با ماشین پلیسی که در مسیر قرار داشت چون تعداد بیشتری بود، انرژی بیشتری به حجاج تحمیل کرده و در نهایت آثار مخرب‌تری را به همراه داشته است.
نویسنده عنوان می‌کند اگر انتها و طرفین مسیر باز بود، از انرژی تحمیلی به حجاج کاسته می‌شد و در نهایت آسیب‌های کمتری را متوجه حجاج می‌کرد.<ref>مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا، ص 165-166</ref>


===ترکیب جمعیتی نامتناسب بین حجاج در خیابان 204===
==اطلاعات نشر==
نویسنده عواملی چون جرم و وزن و نیز سرعت ذرات ناهمگون را نیز عاملی برای تحمیل انرژی مضاعف به ذرات یک جریال سیال دانسته و با این فرض، نتیجه می‌گیرد، تغییر ترکیب جمعیتی حجاج با حجاجی که جثه بزرگتر و نیز عده‌ای که سرعت کمتری نسبت به ایرانی‌ها دارند در خیابان 204، انرژی بیشتری به جمعیت حجاج وارد کرده که در نهایت موجب مرگ و خفگی شده‌است.
کتاب مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا، سال 1401 شمسی توسط [[پژوهشکده حج و زیارت]] تهیه شده و منتشر شده است.


===اگر انتهای مسیر باز بود باز هم چنین اتفاقی رخ می‌داد؟===
==پانویس==
نویسنده عنوان می‌کند اگر انتها و طرفین مسیر باز بود، از انرژی تحمیلی به حجاج کاسته می‌شد و در نهایت آسیب‌های کمتری را متوجه حجاج می‌کرد.
{{پانویس}}
[[رده:آثار پژوهشکده حج و زیارت]]
[[رده:کتاب‌های پژوهشکده حج و زیارت در سال ۱۴۰۱]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۵۲

مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا (کتاب)
پدید آورندگان
نویسنده تقی میرزایی شیخ‌آبادی
محتوا
موضوع واقعه منا، پیچیدگی محاسباتی
نشر
تعداد صفحات 178
ناشر مشعر
وب‌سایت ناشر http://hzrc.ac.ir
محل نشر تهران
شابک 9789645409829
رده‌بندی کنگره BP262/2
رده‌بندی دیویی 297/761

مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا، از کتاب‌های منتشر شده توسط پژوهشکده حج و زیارت است که به قلم تقی میرزایی شیخ‌آبادی نگاشته شده و ابعاد فاجعه منا در سال ۱۳۹۴ش را بر اساس نظریه‌های فیزیک ازدحام بررسی می‌کند. نویسنده در این کتاب بعد از طرح مقدماتی درباره نظریه‌های فیزیکی مربوط، حرکت حاجیان در خیابان ۲۰۴ منا را با حرکت ذرات شبیه‌سازی کرده و بر اساس این نظریه تبیین کرده است. نویسنده، عواملی همچون بسته بودن انتهای مسیر با خودروی پلیس، حضور حاجیان با صندلی چرخ‌دار، و آمیخته بودن حاجیان با اندازه بدن و وزن متفاوت را از عوامل وقوع و شدت‌گیری تلفات این حادثه دانسته است.

ساختار[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کتاب حاضر در پنج فصل ابعاد فاجعه منا را براساس نظریات فیزیک ازدحام مورد بررسی قرارداده‌است:

  • فصل اول: مروری بر واقعه منا
  • فصل دوم: پیچیدگی و سیستم پیچیده
  • فصل سوم: ازدحام و فیزیک آماری
  • فصل چهارم: پلاسماهای پیچیده و فیزیک ازدحام
  • فصل پنجم: تجزیه و تحلیل واقعه منا

محتوا[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بررسی فاجعه منا براساس علم فیزیک[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نویسنده ابتدا مقدماتی از نظریه‌های فیزیکی مدنظر خود را شرح داده و سپس فاجعه منا را براساس آن تحلیل نموده‌است.

بنابر نظریات علم فیزیک، اگر ذرات در یک جریان سیال در حرکت باشند و یک ذره با ماهیتی متفاوت به آن‌ها تحمیل شود، انرژی حاصل از این ذره جدید، باعث حرکت سریعتر ذرات و ایجاد موج‌هایی در طول مسیر خواهد شد. در این حالت در اثر این انرژی، میدانی الکتریکی ایجاد خواهد شد و ذرات در اثر موج‌های ایجاد شده در این میدان هضم خواهند شد. اما وقتی این جریان از حالت تعادل خارج شود، برخورد ذرات را در پی خواهد داشت.[۱]

خودروی پلیس در خیابان 204[ویرایش | ویرایش مبدأ]

براساس نظریه فیزیکی طرح‌شده، حجاج حاضر در خیابان 204، به مثابه ذرات یک جریان سیال‌اند که به مانعی مثل خودروی پلیس برخورد می‌کنند. این خودرو همانند یک ذره ناهمگون عمل کرده و بر اثر انرژی حاصل از آن موجی در میان ذرات دیگر که همان حجاج هستند ایجاد می‌کند. چنین انرژی مضاعفی در صورت تعادل، سبب هضم ذرات در میدان الکتریکی حاصل از انرژی خواهد شد، اما این انرژِی به سبب بار تحمیلی مضاعف نتوانست در جمعیت هضم شود.[۲]

ویلچر حاجیان در مسیر راه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

حضور حجاج نشسته بر ویلچر نیز همانند انرژی مضاعفی است که بر حجاج تحمیل شده و چون تعداد بیشتری بود (در مقایسه با خودرو پلیسی که در مسیر قرار داشت) انرژی بیشتری به حجاج تحمیل کرد و در نهایت آثار مخرب‌تری را به همراه داشت.[۳]

ترکیب جمعیتی نامتناسب بین حجاج در خیابان 204[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نویسنده عواملی چون جرم و وزن و نیز سرعت ذرات ناهمگون را نیز عاملی برای تحمیل انرژی مضاعف به ذرات یک جریال سیال دانسته و با این فرض، نتیجه می‌گیرد: تغییر ترکیب جمعیتی حجاج با حجاجی که جثه بزرگتر و نیز عده‌ای که سرعت کمتری نسبت به ایرانی‌ها دارند در خیابان 204، انرژی بیشتری به جمعیت حجاج وارد کرده که در نهایت موجب مرگ و خفگی شده‌است.[۴]

اگر انتهای مسیر باز بود باز هم چنین اتفاقی رخ می‌داد؟[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نویسنده عنوان می‌کند اگر انتها و طرفین مسیر باز بود، از انرژی تحمیلی به حجاج کاسته می‌شد و در نهایت آسیب‌های کمتری را متوجه حجاج می‌کرد.[۵]

اطلاعات نشر[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کتاب مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا، سال 1401 شمسی توسط پژوهشکده حج و زیارت تهیه شده و منتشر شده است.

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا، ص 126 و 157 و158
  2. مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا‌، ص 157-158
  3. مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا، ص158-159
  4. مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا، ص 163-163
  5. مطالعه فیزیک ازدحام در فاجعه منا، ص 165-166