مسجد سبق: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
 
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۶: خط ۶:
| توضیح تصویر =  
| توضیح تصویر =  
| نام‌های دیگر =  
| نام‌های دیگر =  
| مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] *
| مکان = [[عربستان]] [[مدینه]]
| کاربری = مسجد
| کاربری = مسجد
| بزرگداشت نزد = مسلمانان
| بزرگداشت نزد = مسلمانان
خط ۲۹: خط ۲۹:
| طول جغرافیایی = 39.604966
| طول جغرافیایی = 39.604966
| ‌ توضیح نقشه =  
| ‌ توضیح نقشه =  
}}'''مسجد سَبْق''' یکی از مساجد قدیمی [[مدینه|شهر مدینه]] است. این مسجد به دلیل موقعیت تاریخی و فرهنگی‌اش و همچنین ارتباط آن با دوران [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(ص)]]، اهمیت ویژه‌ای دارد. ساختمان مسجد هم‌اکنون در سال 2024م وجود ندارد و در عملیات های عمرانی عربستان تخریب شده است.
}}'''مسجد سَبْق''' یکی از مساجد قدیمی [[مدینه]] است. این مسجد در زمان [[حضرت محمد (ص)]] در مسیر مسابقه اسب‌ها بوده و پیامبر در آن محدوده نماز خوانده است. بنای اولیه مسجد سبق در عهد عمر بن‌ عبدالعزیز (بین سال‌های 87-93ق) ساخته شد.


ساختمان مسجد سبق در سال 2005 م با هدف توسعه آن تخریب شد؛ اما این پروژه به علت مشکلاتی، به سرانجام نرسیده است و هم اکنون اثری از مسجد باقی نیست.
== پیشینه ==
== پیشینه ==
[[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(ص)]] در محدوده مسجد سبق نماز خوانده است. ایشان در این محدوده که در مسیر مسابقه اسب‌ها بوده، می‌نشست و مسابقه را مشاهده می‌کرد.<ref>معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص13.</ref>
[[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(ص)]] در محدوده مسجد سبق نماز خوانده است. ایشان در این محدوده که در مسیر مسابقه اسب‌ها بوده، می‌نشست و مسابقه را مشاهده می‌کرد.<ref>معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص13.</ref>


== پیدایش و نام مسجد ==
== پیدایش و نام مسجد ==
بنای اولیه مسجد در عهد عمر بن‌ عبدالعزیز در میانه حکومت وی بر مدینه(بین سال‌های 87-93ق) ساخته شد.<ref name=":0">معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص19.</ref>  
برخی پژوهشگران بر اساس گزارش‌های موجود معتقدند که بنای اولیه مسجد سبق در عهد عمر بن‌ عبدالعزیز در میانه حکومت وی بر مدینه(بین سال‌های 87-93ق) ساخته شد.<ref>معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص19.</ref> و برخی این مسجد را همان مسجدی دانسته‌اند که به گزارش سمهودی، تاریخ‌نگار مدینه، در قرن نهم هجری به دستور قاضی حرمین، سید محی‌الدین حنبلی، بازسازی شد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=135 وفاء الوفاء سمهودی، ج3،ص135]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=182 تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد، ص182.]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=161 المدينه المنوره تطورها العمراني، ص161]</ref>
 
در قرن نهم هجری سید محی‌الدین حنبلی در این محدوده، مسجدی می‌سازد<ref>تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد، ص182.</ref> که به نظر می‌رسد تأسیس بنای مجدد مسجد سبق بوده که در طول زمان مفقود شده بود.<ref name=":0" />
 
== تاریخچه جدید بنا و تخریب ==
== تاریخچه جدید بنا و تخریب ==
در عهد [[شریف باشا|شریف پاشا]] (1303ق/1885م) تجدید بنای این مسجد با سنگ و سفیدکاری اجزای بنا، صورت گرفت.<ref>معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص20.</ref>  
در سال 1303ق/1885م تجدید بنای این مسجد با سنگ و سفیدکاری برخی اجزاء، صورت گرفت.<ref>معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص20.</ref> اتمام مأذنه مربعی شکل مسجد و برخی بخش های دیگر نیز در ابتدای عهد سعودی شکل گرفت.<ref name=":1" /> به گفته احمد خیاری(درگذشت: 1380ق/1960م)، محقق مدینه‌شناس، حکومت سعودی توجه زیادی جهت مرمت و توسعه بنا، تهیه فرش و تعیین خدمه مسجد به خرج داده و در نتیجه این مسجد جزو مساجد بزرگ مدینه شده بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=182 تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد، ص182.]</ref>
 
اتمام مأذنه مربعی شکل مسجد و برخی بخش های دیگر نیز در ابتدای عهد سعودی شکل گرفت.<ref name=":1" /> به گفته احمد خیاری(درگذشت: 1380ق/1960م)، محقق مدینه‌شناس، حکومت سعودی توجه زیادی جهت مرمت و توسعه بنا، تهیه فرش و تعیین خدمه مسجد به خرج داده و در نتیجه این مسجد جزو مساجد بزرگ مدینه شده بود.<ref>تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد، ص182.</ref>


در زمان ملک فیصل(1391ق) نیز تجدید و ارتقاء ساختمان مسجد اجرایی شده است.<ref name=":1">معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص27.</ref> همچنین در سال 1425ق/2005م وزارت اوقاف اقدام به انهدام ساختمان مسجد با هدف توسعه آن می‌کند. اما انشاء بنای مسجد و اتمام پروژه به علت مشکلات اداری و مالی متوقف مانده. و در حال حاضر زمین مسجد در محدوده زیرگذر غربی مسجد النبی (طریق سلطانة) قرار دارد و از یادها رفته است.<ref>معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص22.</ref>
در زمان ملک فیصل(1391ق) نیز تجدید و ارتقاء ساختمان مسجد اجرایی شده است.<ref name=":1">معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص27.</ref> همچنین به نوشته کعکی، در سال 1425ق/2005م وزارت اوقاف عربستان اقدام به انهدام ساختمان مسجد با هدف توسعه آن می‌کند؛ اما اتمام پروژه بنای جدید مسجد سبق، به علت مشکلات اداری و مالی متوقف مانده و در حال حاضر زمین مسجد در محدوده زیرگذر غربی مسجد النبی (طریق سلطانة) قرار دارد و از یادها رفته است.<ref>معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص22.</ref>


== نگارخانه ==
== نگارخانه ==
<gallery>
<gallery>
پرونده:سبق3.jpg|alt=
پرونده:سبق3.jpg|alt=|نمای نزدیک مسجد پیش از تخریب
پرونده:سبق2.webp|alt=
پرونده:سبق2.webp|alt=|تصویر مسجد در حاشیه طریق السلطانه 1976میلادی
پرونده:سبق1.jpg|alt=
پرونده:سبق1.jpg|alt=|تصویر بالایی: شمایل قدیمی مسجد در حدود 1890میلادی و پیش از بازسازی های سعودی، با مأذنه گرد و دارای گنبد.
</gallery>
</gallery>


خط ۵۹: خط ۵۵:
*'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
*'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
*'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض  عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة.
*'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض  عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة.
*'''وفاء الوفا بأخبار دار المصطفى'''، نورالدين على السمهودى، بيروت، داراحياء التراث العربى، ١٩٩۵.
*'''المدينه المنوره تطورها العمراني'''، صالح لمعی مصطفی، بیروت، دارالنهضة العربیة، 1981.{{پایان}}
{{اماکن مدینه}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۸ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۴۰

مسجد سبق
اطلاعات اوليه
مکان عربستانمدینه
کاربری مسجد
جنبه دینی
بزرگداشت نزد مسلمانان
وابسته به دین/مذهب اسلام
باورها نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده این مسجد
آیین‌ها اقامه نماز جماعت
تاریخ بنا
زمان پایه‌گذاری قرن اول هجری
بنیانگذار عمر بن عبدالعزیز
وضعیت فعلی
وضعیت بنا مفقود

مسیریابی

در حال بارگیری نقشه...

مسجد سَبْق یکی از مساجد قدیمی مدینه است. این مسجد در زمان حضرت محمد (ص) در مسیر مسابقه اسب‌ها بوده و پیامبر در آن محدوده نماز خوانده است. بنای اولیه مسجد سبق در عهد عمر بن‌ عبدالعزیز (بین سال‌های 87-93ق) ساخته شد.

ساختمان مسجد سبق در سال 2005 م با هدف توسعه آن تخریب شد؛ اما این پروژه به علت مشکلاتی، به سرانجام نرسیده است و هم اکنون اثری از مسجد باقی نیست.

پیشینه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پیامبر اسلام(ص) در محدوده مسجد سبق نماز خوانده است. ایشان در این محدوده که در مسیر مسابقه اسب‌ها بوده، می‌نشست و مسابقه را مشاهده می‌کرد.[۱]

پیدایش و نام مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

برخی پژوهشگران بر اساس گزارش‌های موجود معتقدند که بنای اولیه مسجد سبق در عهد عمر بن‌ عبدالعزیز در میانه حکومت وی بر مدینه(بین سال‌های 87-93ق) ساخته شد.[۲] و برخی این مسجد را همان مسجدی دانسته‌اند که به گزارش سمهودی، تاریخ‌نگار مدینه، در قرن نهم هجری به دستور قاضی حرمین، سید محی‌الدین حنبلی، بازسازی شد.[۳][۴][۵]

تاریخچه جدید بنا و تخریب[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در سال 1303ق/1885م تجدید بنای این مسجد با سنگ و سفیدکاری برخی اجزاء، صورت گرفت.[۶] اتمام مأذنه مربعی شکل مسجد و برخی بخش های دیگر نیز در ابتدای عهد سعودی شکل گرفت.[۷] به گفته احمد خیاری(درگذشت: 1380ق/1960م)، محقق مدینه‌شناس، حکومت سعودی توجه زیادی جهت مرمت و توسعه بنا، تهیه فرش و تعیین خدمه مسجد به خرج داده و در نتیجه این مسجد جزو مساجد بزرگ مدینه شده بود.[۸]

در زمان ملک فیصل(1391ق) نیز تجدید و ارتقاء ساختمان مسجد اجرایی شده است.[۷] همچنین به نوشته کعکی، در سال 1425ق/2005م وزارت اوقاف عربستان اقدام به انهدام ساختمان مسجد با هدف توسعه آن می‌کند؛ اما اتمام پروژه بنای جدید مسجد سبق، به علت مشکلات اداری و مالی متوقف مانده و در حال حاضر زمین مسجد در محدوده زیرگذر غربی مسجد النبی (طریق سلطانة) قرار دارد و از یادها رفته است.[۹]

نگارخانه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص13.
  2. معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص19.
  3. وفاء الوفاء سمهودی، ج3،ص135
  4. تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد، ص182.
  5. المدينه المنوره تطورها العمراني، ص161
  6. معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص20.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص27.
  8. تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد، ص182.
  9. معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص22.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
  • تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة.
  • وفاء الوفا بأخبار دار المصطفى، نورالدين على السمهودى، بيروت، داراحياء التراث العربى، ١٩٩۵.
  • المدينه المنوره تطورها العمراني، صالح لمعی مصطفی، بیروت، دارالنهضة العربیة، 1981.