امام حسن عسکری(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

درباره حج‌گزاری امام حسن عسکری(ع) گزارشی در دست نیست و بنابر قول مشهور تنها امامی است که به دلیل تحت نظر بودن در سامرا، به حج نرفت. از امام عسکری روایاتی درباره حج و فلسفه لبیک گفتن و عبارات آن روایت شده است. همچنین علاوه بر تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(ع)، دعاهایی نیز از او در منابع آمده است.  

حسن بن علی بن محمد(ع) مشهور به امام حسن عسکری(ع) یازدهمین امام از ائمه دوازده گانه [[شیعه]] است. پدرش [[امام هادی(ع)]] و مادرش کنیزی از اهل نوبه بود که مورخان نام او را سَلیل<ref>اثباب الوصیة، ص244.</ref>، سوسن<ref>دلائل الامامة، ص424؛ تذکرة الخواص، ص324. </ref> و حُدَیْث<ref>الکافی، ج1، ص503؛ الارشاد، ص313؛ اعلام الوری، ج2، ص 131. </ref> ذکر کرده‌اند. درباره محل و زمان تولد امام عسکری اختلاف نظر وجود دارد ولی قول مشهور تولد او را در هشتم ربیع الاخر سال ۲۳۲ هجری در [[مدینه]] دانسته‌اند.<ref>دلائل الامامه، ص423؛ مناقب آل ابی طالب، ج3، ص523. </ref> از دوران کودکی و جوانی امام عسکری اطلاعی در دست نیست. آن حضرت در پی دستگیری پدرش از سوی متوکل عباسی در سال ۲۳۶ هجری و در سن چهار سالگی یا در سال 233ق<ref>المقالات و الفرق، ص100.</ref> به سامرا سفر کرد و تا پایان عمر در آنجا اقامت داشت.<ref>اثبات الوصیه، ص243-244.</ref>

ابوالحسن و ابوخلف از دیگر کنیه‌های امام عسکری است.<ref>دلائل الامامة، ص424؛ مناقب آل ابی طالب، ج3، ص523.</ref> او بدین جهت به عسکری ملقب شد که از سوی متوکل خلیفه عباسی (حکومت: ۲۳۲–۲۴۷ق) در منطقه نظامی شهر [[سامراء|سامرا]] اسکان داده شد.<ref>وفیات الاعیان، ج2، ص94؛ موسوعه الامام العسکری، ج1، ص38.</ref> همچنین به «ابن الرضا» نیز معروف بود؛ چنان که پدرش امام هادی(ع) و جدش [[امام جواد|امام جواد(ع)]] نیز به دلیل انتساب به [[امام رضا(ع)]] این لقب را داشتند.<ref>کمال الدین، ص41؛ مناقب آل ابی طالب، ج3، ص523. </ref> در منابع برای امام حسن عسکری لقب‌های دیگری با عنوان: خالص، خاص، سراج، صامت، زکی و تقی<ref>دلائل الامامة، ص423-424؛ مناقب آل ابی طالب، ج3، ص523.</ref> نیز ذکر شده است.

نرجس خاتون همسر امام حسن عسکری(ع)، و تنها فرزند آنها [[حضرت مهدی|حضرت مهدی(عج)]] است؛<ref>التتمه فی تواریخ الائمه، ص143؛ راحه الارواح، ص267.</ref> اما برخی مورخان فرزندان دیگری نیز برای ایشان ذکر کرده‌اند.<ref>ر.ک. تاریخ الائمه، ص22. </ref> ولادت حضرت مهدی مخفیانه و بدون اطلاع مردم بود و فقط عده‌ای از خواص [[شیعه|شیعیان]] از تولد او آگاه شدند.<ref>اعلام الوری، ص214-215؛ الارشاد، ص323. </ref>

{{اصلی|آستان مقدس امامین عسکریین(ع)}}

امام حسن عسکری(ع) در ۲۸ سالگی در هشتم ربیع‌الاول ۲۶۰ هجری به دستور معتمد عباسی مسموم شده و به شهادت رسید. وی در کنار پدرش امام هادی(ع) در [[سامراء]] به خاک سپرده شد<ref>الغیبه، ص219؛ الارشاد، ص323؛ اعلام الوری، ص131. </ref> که به آستان امامین عسکریین (دو امام عسکری) معروف است.

 

با وجود کنترل حکومت عباسی بر رفت و آمد افراد به خانه امام عسکری(ع)، عده‌ای از شیعیان به عنوان راوی، وکیل و صحابی امام عسکری با ایشان ارتباط داشتند؛ از جمله [[ابراهیم بن مهزیار]]، [[عبد العظیم حسنی|عبدالعظیم حسنی]]، عثمان بن سعید العمری، فضل بن شاذان نیشابوری.<ref>رجال الطوسی، ص397-400. </ref>

درباره حج‌گزاری امام حسن عسکری(ع) گزارشی در دست نیست و بنابر قول مشهور تنها امامی است که به دلیل تحت نظر قرار داشتن در سامرا، به حج نرفت. با این حال در برخی منابع اشاره شده که از آن حضرت در [[مکه]] روایتی نقل شده است.<ref>الانبیا و الائمه، ص466.</ref> گزارشی از بلاذری نیز حاکی از حضور امام در مکه است.<ref>کشف الغمه، ج3، ص198.</ref>

گفته شده امام اندکی پیش از رحلت، مادرش را به حج فرستاد.<ref>اثبات الوصیه، ص255.</ref> بنابر برخی گزارش‌ها، امام عسکری(ع) نخست پسر خود را در سامرا و سپس در مدینه پنهان کرد. امام دوازدهم در مدینه تحت سرپرستی مادر بزرگ پدری خود زندگی کرد. بنا به روایت مسعودی، امام عسکری(ع) سه روز بعد از تولد امام مهدی از مادر خود درخواست کرد تا به حج مشرف شود و پسرش را با او فرستاد. آنان با حفاظت احمد بن محمد بن- مطهر، یار صمیمی و نزدیک امام یازدهم به مکه رفتند. بنظر می‌رسد آنان پس از برگزاری مناسک حج به مدینه عزیمت کرده و آن را محل اختفای امام دوازدهم قرار داده‌اند.<ref>تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم(عج)، ص124.</ref>

 

برخی روایات نقل شده از ایشان حاوی بخشی از احکام و اسرار حج هستند؛ از جمله روایتی از محمد بن مطهر درباره [[حج بذلی]].<ref>مسند الامام العسکری، ص252. </ref> همچنین از امام عسکری(ع) حدیثی درباره فلسفه لبیک گفتن و عبارات آن روایت شده است.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص327- 328؛ علل الشرائع، ص417.</ref>

 

 

البته غیر از تفسیر مذکور، روایات مختلفی به طور پراکنده از امام عسکری(ع) در تفسیر برخی آیات قرآن وجود دارد.<ref>کشف الغمه، ص208-210. </ref> علاوه بر موارد ذکر شده دعاهایی نیز از امام عسکری(ع) در منابع ذکر شده است.<ref>کشف الغمه، ص211. </ref>