عرب قحطانی: تفاوت میان نسخه‌ها
| (۲۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''عرب قحطانی''' گروهی از قبایل عرب‌اند که زیستگاه اصلی آنان جنوب [[جزیرةالعرب|شبه‌جزیره عربی]] بوده است. این گروه از عرب‌ها را فرزندان قحطان دانسته‌اند و از این رو به آنان عرب قحطانی گفته اند. قبایلی همچون [[سبأ]] و [[حمیر]] که در جنوب عربستان حکومت‌های بزرگی تاسیس کردند و نیز برخی قبایل که از جنوب به مناطق شمالی [[جزیرةالعرب|جزیرة العرب]] مهاجرت کردند از جمله قبایل [[جرهم|جُرهم]] و [[خزاعه|خُزاعه]] در [[مکه]] و [[اوس]] و [[خزرج]] در [[مدینه]] از قبایل قحطانی بودند. | |||
روایات | == نسب قحطانی‌ها == | ||
عرب قحطانی منسوب به قحطان و از نسل او هستند. گفته شده نام او در کتاب مقدس به صورت یقطان آمده است.<ref>المفصل فی تاریخ العرب، ج۱، ص 354</ref> درباره نسب قحطان اختلاف نظر وجود دارد. برخی او را پسر عابر بن شالخ بن ارفخشد بن سام دانسته‌اند.<ref>مروج الذهب، ج۲، ص439 | |||
</ref> برخی دیگر گفته اند او قحطان پسر یمن بن قیدار بوده است<ref>تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص 656</ref> برخی روایات قحطان را فرزند هود بن عبدالله بن الخلود بن عاد بن ارم بن سام ابن نوح دانسته‌اند.<ref>المفصل فی تاریخ العرب الاسلام، ج۱، ص355</ref> برخی گفته‌اند که قحطان از نسل اسماعیل بود اما برخی نسب شناسان این نظر را پذیرفته ندانسته‌اند.<ref>مروج الذهب، ج۲، ص45؛ السیرة النبویه، ابن کثیر، ص 4</ref> | |||
== قحطانی‌ها در جنوب جزیرة العرب == | |||
منابع نسب‌شناسی، عرب‌های جنوب عربستان از فرزندان قحطان می‌دانند. قحطان از بابِل به [[یمن]] آمد و پادشاه شد. پسر او، یَعرُب، زبان عربی را از قوم [[عاد]] یاد گرفت. بنابر روایات افسانه‌آمیز، یعرب از بزرگترین پادشاهان عرب بود و بر [[یمن]] حکومت داشت و او بود که برادرانش را بر جاهای دیگر [[جزیرةالعرب|جزیرة العرب]] حکومت داد. از جمله یکی از برادرانش به نام جرهم را بر [[حجاز]] حاکم کرد.<ref>المفصل فی تاریخ العرب، ۱، ص 53</ref> عبدالشمس که همان سبأ و بنیانگذار حکومت [[سباییان]] است پسر یعرب بود و همو بود که [[سد مأرب]] را ساخت.<ref>المفصل فی تاریخ العرب، ج۱، ص 53 | |||
</ref> حمیر (که حکومت [[حمیریان]] منسوب به اوست) و کهلان نیز دوتن از پسران عبد شمس بودند که اقوام یمنی از نسل آنانند.<ref>المفصل فی تاریخ العرب، ج۱، ص 54</ref> همچنین گفته شده پدر قحطان یمن نام داشت. یا اینکه پسرش یعرب ملقب به یمن بود و سرزمین [[یمن]] از او نام گرفته است.<ref>تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص 656</ref> | |||
==== عاربه یا مستعربه ==== | |||
درباره اینکه فرزندان قحطان از [[عرب عاربه]] بوده‌اند یا [[مستعربه]] اختلاف نظر وجود دارد. از نظر برخی، عرب عاربه همان قحطانی‌ها هستند اما برخی برآنند که قحطانی‌ها و عدنانی‌ها هر دو عرب مستعربه هستند چون هر دو گروه از جای دیگری به جزیرة العرب آمدند و عرب شدند.<ref>نهایه الارب، ص19</ref> | |||
== قبایل عرب قحطانی == | == قبایل عرب قحطانی == | ||
مشهورترین قبایل قحطانی که موطن اولیه آنها جنوب عربستان بوده است عبارتند از<ref>تاریخ صدر اسلام، ص22</ref>: | مشهورترین قبایل قحطانی که موطن اولیه آنها جنوب عربستان بوده است عبارتند از<ref>تاریخ صدر اسلام، ص22</ref>: | ||
{{ستون-شروع|۳}} | {{ستون-شروع|۳}} | ||
* سبأ | * [[سبأ]] | ||
* حِمیر | * [[حمیر|حِمیر]] | ||
* حَضَرَموت | * حَضَرَموت | ||
* کَهلان | * کَهلان | ||
* اوس | * [[اوس]] | ||
* خزرج | * [[خزرج]] | ||
* خُزاعه | * [[خزاعه|خُزاعه]] | ||
* اَزد | * اَزد | ||
* هَمْدان | * هَمْدان | ||
| خط ۲۳: | خط ۳۲: | ||
* عامِله | * عامِله | ||
* خُولان | * خُولان | ||
* جُرهم | * [[جرهم|جُرهم]] | ||
{{پایان}} | |||
== قحطانیان در مکه و مدینه == | |||
برخی از قبایل قحطانی در طول زمان به مناطق شمالی‌تر [[جزیرةالعرب|جزیرة العرب]] مهاجرت کردند. از جمله [[جرهم|جُرهمیان]] که به [[مکه]] آمدند و عَمالقه را شکست دادند و در مکه ساکن شدند.<ref>تاریخ یعقوبی، ج۱، ص 222؛ اخبار الطوال،ص8</ref> قبیله [[خزاعه|خُزاعه]]، که در حدود سده سوم یا چهارم پیش از میلاد به مکه آمدند و بر جرهمیان غلبه پیدا کردند و قدرت را در شهر مکه به دست گرفتند، نیز از قبایل قحطانی بودند.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص245 وص74</ref> عمرو بن لحی از افراد مشهور قبیله خزاعه است که گفته شده رواج دهنده بت‌پرستی در مکه بود.<ref>الاصنام، ص 8</ref> [[بنی‌مصطلق|بنی مصطلق]] که در صدر اسلام در میانه مکه و مدینه در عسفان سکونت داشتند یکی از شاخه‌های خزاعه بودند.<ref>معجم قبائل العرب، ج3، ص1104-1105</ref> از دیگر قبایل قحطانی که به [[حجاز]] مهاجرت کردند، [[اوس]] و [[خزرج]] بودند که در [[مدینه]] (یثرب) ساکن شدند و بعد از [[مهاجرت]] پیامبر(ص) به مدینه به [[انصار]] مشهور شدند. | |||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | |||
==منابع== | |||
{{منابع}} | |||
* الاصنام، ابن کلبی، ابی‌المنذر هشام بن محمد، تحقیق احمد زکی پاشا، قاهره، بی‌نا، ۱۹۲۴م | |||
*الاخبار الطوال: ابن داود الدینوری (م. 282ق.)، به کوشش عبدالمنعم، قم، الرضی، 1412ق؛ | |||
* تاریخ ابن خلدون، عبدالرحمن ابن خلدون، تصحیح سهیل زکار، بیروت، دارالفکر، 1408ق. | |||
* تاریخ الیعقوبی: احمد بن یعقوب (م. 292ق.)، بیروت، دار صادر، 1415ق؛ | |||
* تاریخ صدر اسلام، غلامحسین زرگری‌نژاد، تهران، سمت، 1385ش. | |||
* السیرة النبویه، ابی‌محمد عبدالملک ابن هشام، تحقیق عبدالرووف سعد، بیروت، دارالجیل، چاپ دوم. ۱۴۱۸ق | |||
* مروج الذهب، علی بن حسین مسعودی، تحقیق یوسف اسعد داغر، قم، 1409 | |||
* المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، جواد علی، بیروت، دارالعلم، 1391ق. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پانویس == | |||
[[رده:تاریخ پیش از اسلام]] | |||
[[رده:قبایل عرب]] | |||
[[رده:جزیرة العرب]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۲۶
عرب قحطانی گروهی از قبایل عرب‌اند که زیستگاه اصلی آنان جنوب شبه‌جزیره عربی بوده است. این گروه از عرب‌ها را فرزندان قحطان دانسته‌اند و از این رو به آنان عرب قحطانی گفته اند. قبایلی همچون سبأ و حمیر که در جنوب عربستان حکومت‌های بزرگی تاسیس کردند و نیز برخی قبایل که از جنوب به مناطق شمالی جزیرة العرب مهاجرت کردند از جمله قبایل جُرهم و خُزاعه در مکه و اوس و خزرج در مدینه از قبایل قحطانی بودند.
نسب قحطانی‌ها[ویرایش | ویرایش مبدأ]
عرب قحطانی منسوب به قحطان و از نسل او هستند. گفته شده نام او در کتاب مقدس به صورت یقطان آمده است.[۱] درباره نسب قحطان اختلاف نظر وجود دارد. برخی او را پسر عابر بن شالخ بن ارفخشد بن سام دانسته‌اند.[۲] برخی دیگر گفته اند او قحطان پسر یمن بن قیدار بوده است[۳] برخی روایات قحطان را فرزند هود بن عبدالله بن الخلود بن عاد بن ارم بن سام ابن نوح دانسته‌اند.[۴] برخی گفته‌اند که قحطان از نسل اسماعیل بود اما برخی نسب شناسان این نظر را پذیرفته ندانسته‌اند.[۵]
قحطانی‌ها در جنوب جزیرة العرب[ویرایش | ویرایش مبدأ]
منابع نسب‌شناسی، عرب‌های جنوب عربستان از فرزندان قحطان می‌دانند. قحطان از بابِل به یمن آمد و پادشاه شد. پسر او، یَعرُب، زبان عربی را از قوم عاد یاد گرفت. بنابر روایات افسانه‌آمیز، یعرب از بزرگترین پادشاهان عرب بود و بر یمن حکومت داشت و او بود که برادرانش را بر جاهای دیگر جزیرة العرب حکومت داد. از جمله یکی از برادرانش به نام جرهم را بر حجاز حاکم کرد.[۶] عبدالشمس که همان سبأ و بنیانگذار حکومت سباییان است پسر یعرب بود و همو بود که سد مأرب را ساخت.[۷] حمیر (که حکومت حمیریان منسوب به اوست) و کهلان نیز دوتن از پسران عبد شمس بودند که اقوام یمنی از نسل آنانند.[۸] همچنین گفته شده پدر قحطان یمن نام داشت. یا اینکه پسرش یعرب ملقب به یمن بود و سرزمین یمن از او نام گرفته است.[۹]
عاربه یا مستعربه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
درباره اینکه فرزندان قحطان از عرب عاربه بوده‌اند یا مستعربه اختلاف نظر وجود دارد. از نظر برخی، عرب عاربه همان قحطانی‌ها هستند اما برخی برآنند که قحطانی‌ها و عدنانی‌ها هر دو عرب مستعربه هستند چون هر دو گروه از جای دیگری به جزیرة العرب آمدند و عرب شدند.[۱۰]
قبایل عرب قحطانی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مشهورترین قبایل قحطانی که موطن اولیه آنها جنوب عربستان بوده است عبارتند از[۱۱]:
قحطانیان در مکه و مدینه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
برخی از قبایل قحطانی در طول زمان به مناطق شمالی‌تر جزیرة العرب مهاجرت کردند. از جمله جُرهمیان که به مکه آمدند و عَمالقه را شکست دادند و در مکه ساکن شدند.[۱۲] قبیله خُزاعه، که در حدود سده سوم یا چهارم پیش از میلاد به مکه آمدند و بر جرهمیان غلبه پیدا کردند و قدرت را در شهر مکه به دست گرفتند، نیز از قبایل قحطانی بودند.[۱۳] عمرو بن لحی از افراد مشهور قبیله خزاعه است که گفته شده رواج دهنده بت‌پرستی در مکه بود.[۱۴] بنی مصطلق که در صدر اسلام در میانه مکه و مدینه در عسفان سکونت داشتند یکی از شاخه‌های خزاعه بودند.[۱۵] از دیگر قبایل قحطانی که به حجاز مهاجرت کردند، اوس و خزرج بودند که در مدینه (یثرب) ساکن شدند و بعد از مهاجرت پیامبر(ص) به مدینه به انصار مشهور شدند.
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ المفصل فی تاریخ العرب، ج۱، ص 354
- ↑ مروج الذهب، ج۲، ص439
- ↑ تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص 656
- ↑ المفصل فی تاریخ العرب الاسلام، ج۱، ص355
- ↑ مروج الذهب، ج۲، ص45؛ السیرة النبویه، ابن کثیر، ص 4
- ↑ المفصل فی تاریخ العرب، ۱، ص 53
- ↑ المفصل فی تاریخ العرب، ج۱، ص 53
- ↑ المفصل فی تاریخ العرب، ج۱، ص 54
- ↑ تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص 656
- ↑ نهایه الارب، ص19
- ↑ تاریخ صدر اسلام، ص22
- ↑ تاریخ یعقوبی، ج۱، ص 222؛ اخبار الطوال،ص8
- ↑ السیرة النبویه، ج1، ص245 وص74
- ↑ الاصنام، ص 8
- ↑ معجم قبائل العرب، ج3، ص1104-1105
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- الاصنام، ابن کلبی، ابی‌المنذر هشام بن محمد، تحقیق احمد زکی پاشا، قاهره، بی‌نا، ۱۹۲۴م
- الاخبار الطوال: ابن داود الدینوری (م. 282ق.)، به کوشش عبدالمنعم، قم، الرضی، 1412ق؛
- تاریخ ابن خلدون، عبدالرحمن ابن خلدون، تصحیح سهیل زکار، بیروت، دارالفکر، 1408ق.
- تاریخ الیعقوبی: احمد بن یعقوب (م. 292ق.)، بیروت، دار صادر، 1415ق؛
- تاریخ صدر اسلام، غلامحسین زرگری‌نژاد، تهران، سمت، 1385ش.
- السیرة النبویه، ابی‌محمد عبدالملک ابن هشام، تحقیق عبدالرووف سعد، بیروت، دارالجیل، چاپ دوم. ۱۴۱۸ق
- مروج الذهب، علی بن حسین مسعودی، تحقیق یوسف اسعد داغر، قم، 1409
- المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، جواد علی، بیروت، دارالعلم، 1391ق.