|
|
| خط ۲۵: |
خط ۲۵: |
| هنگامى كه كاروان اسرا و سرهاى بريدۀ شهدا را به سمت دمشق مى‌بردند، سر مبارك [[امام حسين عليه السلام]] در پايان همۀ سرها و مقابل زنان و [[اهل بيت]] حركت داده مى‌شد. | | هنگامى كه كاروان اسرا و سرهاى بريدۀ شهدا را به سمت دمشق مى‌بردند، سر مبارك [[امام حسين عليه السلام]] در پايان همۀ سرها و مقابل زنان و [[اهل بيت]] حركت داده مى‌شد. |
|
| |
|
| پس از ورود كاروان، [[يزيد]]لعنة اللّٰه عليه)، سر مبارك را طلبيد، آن را در حالى‌كه در تشتى از طلا بود، در مقابل او گذاشتند، زنان در پشت آن نشسته، سكينه و فاطمه به آن مى‌نگريستند و مى‌گريستند.سپس مردم به داخل مسجد آمدند، يزيد با چوب بر دندان‌هاى مبارك مى‌زد<ref>طبرى، تاريخ الطبرى، ج۶، ص٢۶٧؛ ابن اثير، الكامل فى تاريخ، ج۴، ص٣۵؛ ابن كثير، البداية و النهايه، ج٨، ص١٩٢</ref>و مى‌گفت:امروز در مقابل روز بدر!<ref>، در روز بدر بسيارى از بزرگان بنى اميه به‌دست على عليه السلام و سپاه اسلام كشته شدند و اين كينه‌اى بود كه آل ابى سفيان و بنى اميه همواره از بنى‌هاشم به دل داشتند.سخن وى كه بيانگر كينه‌هاى جاهلى است بدين معنى است كه انتقام روز بدر را امروز گرفته‌ايم.</ref>ابو برزۀ اسلمى به يزيد مى‌گفت:اين چوب را از لب‌ها بردار كه پيامبر صلى الله عليه و آله را ديدم بر اين لب‌ها بوسه مى‌زد.<ref>طبرى، همان كتاب، ج۶، ص٢۶٧؛ ابن صباغ مالكى، الفصول المهمه فى معرفة الائمه، ص١٨٣؛ باقرشريف القرشى، حياة الامام حسين، ج٣، ص٣٧۴</ref> | | پس از ورود كاروان، [[يزيد]]لعنة اللّٰه عليه)، سر مبارك را طلبيد، آن را در حالى‌كه در تشتى از طلا بود، در مقابل او گذاشتند، زنان در پشت آن نشسته، سكينه و فاطمه به آن مى‌نگريستند و مى‌گريستند.سپس مردم به داخل مسجد آمدند، يزيد با چوب بر دندان‌هاى مبارك مى‌زد<ref>طبرى، تاريخ الطبرى، ج۶، ص٢۶٧؛ ابن اثير، الكامل فى تاريخ، ج۴، ص٣۵؛ ابن كثير، البداية و النهايه، ج٨، ص١٩٢</ref> و مى‌گفت:امروز در مقابل روز بدر!<ref>، در روز بدر بسيارى از بزرگان بنى اميه به‌دست على عليه السلام و سپاه اسلام كشته شدند و اين كينه‌اى بود كه آل ابى سفيان و بنى اميه همواره از بنى‌هاشم به دل داشتند.سخن وى كه بيانگر كينه‌هاى جاهلى است بدين معنى است كه انتقام روز بدر را امروز گرفته‌ايم.</ref> ابو برزۀ اسلمى به يزيد مى‌گفت:اين چوب را از لب‌ها بردار كه پيامبر صلى الله عليه و آله را ديدم بر اين لب‌ها بوسه مى‌زد.<ref>طبرى، همان كتاب، ج۶، ص٢۶٧؛ ابن صباغ مالكى، الفصول المهمه فى معرفة الائمه، ص١٨٣؛ باقرشريف القرشى، حياة الامام حسين، ج٣، ص٣٧۴</ref> |
|
| |
|
| ==موقعیت == | | ==موقعیت == |
| يزيد سر مبارك را از مجلس بيرون برده و به همراه ساير سرهاى شهدا، سه روز بر باب القصر آويزان كردند.<ref>خوارزمى، مقتل الحسين، ج٢، ص٧۵؛ ابن كثير، همان كتاب، ج٨، ص٢٠۴</ref>پس از آن مدت، سر مبارك امام حسين عليه السلام را پايين آورده و در گوشۀ شمال شرقى مسجد در اتاقكى قرار دادند.اين سر چند روز در اين مكان قرار داشت.بعدها در آنجا به ياد بود اين حادثۀ غم انگيز بقعه‌اى ساختند كه به«رأس الحسين عليه السلام»مشهور شد.<ref>نويرى، نهاية الارب فى فنون الادب، ترجمه مهدوى دامغانى، ج٧، صص٢٠۵-٢٠٣؛ ابن بطوطه، الرحله ص۶۵]اين مكان در كنار محراب و مسجد«امام زين العابدين عليه السلام»در داخل اتاقى به ابعاد ۴*٣ متر قرار دارد و در جدار داخلى گنبد آن، اسامى ائمه نقش بسته است.در داخل شبستان مقام امام سجاد عليه السلام قابى از نقره و بسيار كوچك به‌اندازۀ سر يك انسان در داخل ديوار به ياد محل قرار دادن سر مبارك حضرت جاسازى شده است.در سمت چپ اين قاب نقره‌اى، شبستان و يا اتاقى كه از آن ياد كرديم به وسيلۀ درى آهنين جدا مى‌شود.در سمت چپ آن ضريحى كوچك از نقره و به صورت مستطيل با ابعاد ١/۵*١ متر ديده مى‌شود.داخل اين ضريح، پايه‌اى مستقر شده و بالاى آن سنگى با پوشش قرمز رنگ كه قرار داده شده است.</ref> | | يزيد سر مبارك را از مجلس بيرون برده و به همراه ساير سرهاى شهدا، سه روز بر باب القصر آويزان كردند.<ref>خوارزمى، مقتل الحسين، ج٢، ص٧۵؛ ابن كثير، همان كتاب، ج٨، ص٢٠۴</ref> پس از آن مدت، سر مبارك امام حسين عليه السلام را پايين آورده و در گوشۀ شمال شرقى مسجد در اتاقكى قرار دادند.اين سر چند روز در اين مكان قرار داشت.بعدها در آنجا به ياد بود اين حادثۀ غم انگيز بقعه‌اى ساختند كه به«رأس الحسين عليه السلام»مشهور شد.<ref>نويرى، نهاية الارب فى فنون الادب، ترجمه مهدوى دامغانى، ج٧، صص٢٠۵-٢٠٣؛ ابن بطوطه، الرحله ص۶۵]اين مكان در كنار محراب و مسجد«امام زين العابدين عليه السلام»در داخل اتاقى به ابعاد ۴*٣ متر قرار دارد و در جدار داخلى گنبد آن، اسامى ائمه نقش بسته است.در داخل شبستان مقام امام سجاد عليه السلام قابى از نقره و بسيار كوچك به‌اندازۀ سر يك انسان در داخل ديوار به ياد محل قرار دادن سر مبارك حضرت جاسازى شده است.در سمت چپ اين قاب نقره‌اى، شبستان و يا اتاقى كه از آن ياد كرديم به وسيلۀ درى آهنين جدا مى‌شود.در سمت چپ آن ضريحى كوچك از نقره و به صورت مستطيل با ابعاد ١/۵*١ متر ديده مى‌شود.داخل اين ضريح، پايه‌اى مستقر شده و بالاى آن سنگى با پوشش قرمز رنگ كه قرار داده شده است.</ref> |
|
| |
|
| == اختلاف در محل دفن راس مبارک== | | == اختلاف در محل دفن راس مبارک== |
| ===دفن در کربلا=== | | ===دفن در کربلا=== |
| در بارۀ محل دفن سر نوادۀ پيامبر خدا صلى الله عليه و آله اختلاف است.مورّخان شيعه معتقدند كه سر مبارك آن حضرت به وسيلۀ حضرت سجاد عليه السلام به [[كربلا]] باز گردانيده و كنار جسد مطهّر آن حضرت به خاك سپرده شده است.<ref>ابن شهر آشوب، المناقب الائمه، ج٢، ص٢٠٠؛ سبط بن جوزى، تذكرة خواص الامه فى معرفة الائمه، ص١۵٠؛ فتال نيشابورى، روضة الواعظين، ص١۶۵؛ ابن طاووس، اللهوف على قتلى الطفوف، ص١١٢</ref> | | در بارۀ محل دفن سر نوادۀ پيامبر خدا صلى الله عليه و آله اختلاف است.مورّخان شيعه معتقدند كه سر مبارك آن حضرت به وسيلۀ حضرت سجاد عليه السلام به [[كربلا]] باز گردانيده و كنار جسد مطهّر آن حضرت به خاك سپرده شده است.<ref>ابن شهر آشوب، المناقب الائمه، ج٢، ص٢٠٠؛ سبط بن جوزى، تذكرة خواص الامه فى معرفة الائمه، ص١۵٠؛ فتال نيشابورى، روضة الواعظين، ص١۶۵؛ ابن طاووس، اللهوف على قتلى الطفوف، ص١١٢</ref> |
|
| |
|
| ===دفن در نجف=== | | ===دفن در نجف=== |
| بعضى از آنان نيز معتقدند كه در كنار بدن مقبره [[حضرت على عليه السلام]] در [[نجف اشرف]] مدفون شده و لذا در بالاى سر امام على عليه السلام زيارت امام حسين عليه السلام نيز سفارش شده است.<ref>مجلسى، بحارالأنوار، ج۴۵، ص١٧٨ و ج١٠٠، صص٢٩٣-٢۵٧؛ عباس قمى، سفينةالبحار، ج١، ص۴٩٢</ref> | | بعضى از آنان نيز معتقدند كه در كنار بدن مقبره [[حضرت على عليه السلام]] در [[نجف اشرف]] مدفون شده و لذا در بالاى سر امام على عليه السلام زيارت امام حسين عليه السلام نيز سفارش شده است.<ref>مجلسى، بحارالأنوار، ج۴۵، ص١٧٨ و ج١٠٠، صص٢٩٣-٢۵٧؛ عباس قمى، سفينةالبحار، ج١، ص۴٩٢</ref> |
|
| |
|
| ===دفن در مصر=== | | ===دفن در مصر=== |
| در اين ميان، كسانى چون ابن جوزى، ابن اياس، قلقشندى، مقريزى و ساير مورخان اهل سنت گفته‌اند سر مبارك در خزانۀ يزيد بود، سپس او را كفن كرده و در باب الفراديس(نزديك حرم حضرت رقيه)به خاك سپردند.بعدها خلفاى فاطمى آن را از باب الفراديس به عسقلان [[مصر]] و سپس به [[قاهره]] منتقل كردند و در قصر زمرد به خاك سپردند كه اكنون مقام رأس الحسين عليه السلام در آنجا معروف است.<ref>محمد زكى ابراهيم، مراقد اهل بيت بالقاهره، صص۴۵-٢٧؛ ، رأس الحسين در قاهره يكى از اماكن زيارتى و مقدس مردم است كه در داخل مسجدى قرار دارد و ضريحى پيرامون آن را احاطه كرده است.از اول تا ١۵ شعبان هر سال در رأس الحسين قاهره مردم كه از اهل سنت و شافعى هستند، تولد امام حسين عليه السلام را جشن مى‌گيرند.</ref> | | در اين ميان، كسانى چون ابن جوزى، ابن اياس، قلقشندى، مقريزى و ساير مورخان اهل سنت گفته‌اند سر مبارك در خزانۀ يزيد بود، سپس او را كفن كرده و در باب الفراديس(نزديك حرم حضرت رقيه)به خاك سپردند.بعدها خلفاى فاطمى آن را از باب الفراديس به عسقلان [[مصر]] و سپس به [[قاهره]] منتقل كردند و در قصر زمرد به خاك سپردند كه اكنون مقام رأس الحسين عليه السلام در آنجا معروف است.<ref>محمد زكى ابراهيم، مراقد اهل بيت بالقاهره، صص۴۵-٢٧؛ ، رأس الحسين در قاهره يكى از اماكن زيارتى و مقدس مردم است كه در داخل مسجدى قرار دارد و ضريحى پيرامون آن را احاطه كرده است.از اول تا ١۵ شعبان هر سال در رأس الحسين قاهره مردم كه از اهل سنت و شافعى هستند، تولد امام حسين عليه السلام را جشن مى‌گيرند.</ref> |
|
| |
|
| ===دفن در دمشق=== | | ===دفن در دمشق=== |
| روايت ديگرى حاكى است كه سر مبارك تا دوران سليمان بن عبدالملك در خزانه [[بنى‌اميه]] بود و او دستور داد سر را آوردند، در حالى كه تنها استخوان سفيدى از آن باقى بود و داخل كيسه‌اى قرار داشت.پس از معطر ساختن، آن‌را كفن كرده و در قبرستان مسلمانان(احتمالاً [[باب الصغير]])به خاك سپردند.پس از آن‌كه [[عمر بن عبدالعزيز]] به خلافت رسيد، از محل دفن سر جويا شد و آن محل را شكافت و سر را برداشت و كسى نمى‌داند چه كرد؟بعضى معتقدند به كربلا فرستاد تا در كنار بدن مطهر به‌خاك سپرده شود.<ref>نويرى همان كتاب، ج٧، صص٢١٣-٢٠٨</ref>در هر حال، اين مكان يكى از شريف‌ترين اماكن است. | | روايت ديگرى حاكى است كه سر مبارك تا دوران سليمان بن عبدالملك در خزانه [[بنى‌اميه]] بود و او دستور داد سر را آوردند، در حالى كه تنها استخوان سفيدى از آن باقى بود و داخل كيسه‌اى قرار داشت.پس از معطر ساختن، آن‌را كفن كرده و در قبرستان مسلمانان(احتمالاً [[باب الصغير]])به خاك سپردند.پس از آن‌كه [[عمر بن عبدالعزيز]] به خلافت رسيد، از محل دفن سر جويا شد و آن محل را شكافت و سر را برداشت و كسى نمى‌داند چه كرد؟بعضى معتقدند به كربلا فرستاد تا در كنار بدن مطهر به‌خاك سپرده شود.<ref>نويرى همان كتاب، ج٧، صص٢١٣-٢٠٨</ref> در هر حال، اين مكان يكى از شريف‌ترين اماكن است. |
|
| |
|
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
| خط ۴۷: |
خط ۴۷: |
|
| |
|
| ==منابع== | | ==منابع== |
|
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
| [[Category:زیارتگاه‌های سوریه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی دمشق]]
| |
|
| |
|
| [[رده:زیارتگاه‌های سوریه]] | | [[رده:زیارتگاه‌های سوریه]] |
| [[رده:مکان‌های مذهبی دمشق]] | | [[رده:مکان‌های مذهبی دمشق]] |
