ثویه (کوفه): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
واژه ثویه، مؤنث ثوی، و به معنای اقامت کردن است.<ref>لسان العرب، ج ۱۴، ص۱۲۵.</ref> در [[قرآن]]، مشتقّات «ثواء» ذکر شده؛ مانند {{قلم رنگ|سبز| ﴿النَّارُ مَثْوَاکمْ﴾}}؛<ref>انعام، آیه ۱۲۸.</ref> یعنی آتش دوزخ محل اقامت شماست. | واژه ثویه، مؤنث ثوی، و به معنای اقامت کردن است.<ref>لسان العرب، ج ۱۴، ص۱۲۵.</ref> در [[قرآن]]، مشتقّات «ثواء» ذکر شده؛ مانند {{قلم رنگ|سبز| ﴿النَّارُ مَثْوَاکمْ﴾}}؛<ref>انعام، آیه ۱۲۸.</ref> یعنی آتش دوزخ محل اقامت شماست. | ||
زندانی شدن<ref>معجم البلدان، ج۲، ص۸۷.</ref> و مدفون شدن،<ref>تاج العروس، | زندانی شدن<ref>معجم البلدان، ج۲، ص۸۷.</ref> و مدفون شدن،<ref>تاج العروس، ج۱۹، ص۲۶۳؛ لسان العرب، ج۱۴، ص۱۲۶.</ref> معانی دیگری است که برای این واژه بیان شده است. | ||
واژه ثویه، به دو گونه، ثُویّه و ثَوِیّه تلفظ شده است. [[احمد بن عبدالله بکری]]، جغرافی‌دان، ثَوِیّه را دقیق‌تر می‌داند.<ref>البیان، ج ۱، ص۱۸۰.</ref> | واژه ثویه، به دو گونه، ثُویّه و ثَوِیّه تلفظ شده است. [[احمد بن عبدالله بکری]]، جغرافی‌دان، ثَوِیّه را دقیق‌تر می‌داند.<ref>البیان، ج ۱، ص۱۸۰.</ref> | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
* '''الأغانی'''، ابوالفرج اصفهانی. | * '''الأغانی'''، ابوالفرج اصفهانی. | ||
* '''البیان'''، آیت الله خوئی. | * '''البیان'''، آیت الله خوئی. | ||
* '''تاج العروس'''، | * '''تاج العروس من جواهر القاموس'''، مرتضی زبیدی، محمد بن محمد، دار الفکر، بیروت، ۱۴۱۴ق. | ||
* '''تاریخ بغداد'''، خطیب بغدادی. | * '''تاریخ بغداد'''، خطیب بغدادی. | ||
* '''تاریخ الکوفه'''، سیدحسین براقی نجفی. | * '''تاریخ الکوفه'''، سیدحسین براقی نجفی. | ||
نسخهٔ ۲۳ اوت ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۰۵
ثَویّه، محدوده‌ای بیابانی، پشت دو شهر کوفه و حیره و در شرق منطقه غری قرار دارد. ۶ هزار مسلمان و گروه زیادی از صحابه، تابعین و یاران نزدیک امام علی(ع) در آن دفن شده‌اند. مرقد کمیل بن زیاد در این منطقه قرار دارد.
مفهوم‌شناسی
واژه ثویه، مؤنث ثوی، و به معنای اقامت کردن است.[۱] در قرآن، مشتقّات «ثواء» ذکر شده؛ مانند ﴿النَّارُ مَثْوَاکمْ﴾؛[۲] یعنی آتش دوزخ محل اقامت شماست. زندانی شدن[۳] و مدفون شدن،[۴] معانی دیگری است که برای این واژه بیان شده است.
واژه ثویه، به دو گونه، ثُویّه و ثَوِیّه تلفظ شده است. احمد بن عبدالله بکری، جغرافی‌دان، ثَوِیّه را دقیق‌تر می‌داند.[۵]
علت نامگذاری
مردم کوفه، مردگانشان را در ثویه دفن می‌کردند؛ به همین دلیل به «ثویه» که یکی از معانی‌اش مدفون شدن است، شهرت یافت. برخی[۶] معقدند، ثویه، در گذشته زندان بوده؛[۷] به همین خاطر به «ثویه» که یکی از معانی دیگرش زندانی شدن است، مشهور شد.
گستره جغرافیایی
گستره ثویه، از خندق شهر کوفه[۸] آغاز می‌شود و به طرف شهر نجف و در امتداد خط مستقیمی که موازی خندق شهر کوفه است، به طرف جنوب، به شهر حیره می‌رسد.[۹] ثویه، در طرف صحرا، و پشت دو شهر کوفه و حیره، در شرق منطقه غری واقع شده است.
خطیب بغدادی، تاریخ‌نگار بین دو منطقه ثویه و غری خلط کرده است. شاید علت اشتباه او، این باشد که هر دو منطقه در پشت شهر کوفه و در کنار یکدیگر قرار دارند.[۱۰]
ثویه ناحیه‌ای بیابانی و وسیع است که قبایل عرب در آن ساکن شده‌اند. یکی از این قبایل، قبیله معروف طَی است.[۱۱]
آرامگاه صحابه و تابعین
ثویه بیابانی در بیرون کوفه بود، که ۶ هزار مسلمان[۱۲] و گروه زیادی از صحابه، تابعین[۱۳] و یاران نزدیک امام علی(ع)[۱۴] در آن دفن شدند؛ از جمله: خباب بن ارت[۱۵] و کمیل بن زیاد.
رسم مردم کوفه بر این بود که مردگان را در ثویه، که به کوفه نزدیک بود، دفن می‌کردند و کسی را در منطقه غری که کنار ثویه و دورتر از کوفه بود دفن نمی‌کردند. امام علی(ع) وصیت کرد در ثویه دفن نشود؛ بلکه در منطقه غری دفن شود و قبرش مخفی بماند تا بدنش از دست‌دازی دشمنانش حفظ شود.
مزار کمیل بن زیاد
از قبور صحابه و تابعین که در ثویه دفن شدند اثری باقی نیست؛ فقط مرقد کمیل بن زیاد، مشخص مانده است.
پایگاه نظامیان انگلیسی
منطقه ثویه و مرقد کمیل بن زیاد، در جریان انقلاب نجف، سال ۱۹۱۸م، پایگاه نظامیان انگلیسی به فرماندهی فرانک بالفور شده بود. آن‌ها پس از کشته شدن حاکم نجف، کاپیتان مارشال[۱۶] به این منطقه فرستاده شده بودند.[۱۷]
پانوشت
- ↑ لسان العرب، ج ۱۴، ص۱۲۵.
- ↑ انعام، آیه ۱۲۸.
- ↑ معجم البلدان، ج۲، ص۸۷.
- ↑ تاج العروس، ج۱۹، ص۲۶۳؛ لسان العرب، ج۱۴، ص۱۲۶.
- ↑ البیان، ج ۱، ص۱۸۰.
- ↑ احمد بن عبدالله بکری.
- ↑ اوفیات الاعیان، ج ۲، ص۵۰۶.
- ↑ در حال حاضر خندق شهر کوفه، به خندق «سعده» شناخته می‌شود.
- ↑ االکامل فی التاریخ، ج ۲، ص۴۸۲.
- ↑ تاریخ بغداد، ج ۱، ص۱۳۸.
- ↑ الأغانی، ج ۱۹، ص۱۲۷.
- ↑ الکامل فی التاریخ، ج ۲، ص۴۸۲.
- ↑ وفیات الاعیان، ج ۲، ص۵۰۶.
- ↑ تاریخ الکوفه، ص۶۸.
- ↑ طبقات ابن سعد، ج ۳، ص۱۶۷.
- ↑ العراق فی رسائل المس بیل، ص81، 87 و 88.
- ↑ ثورة النجف، ص۳۵.
منابع
- الأغانی، ابوالفرج اصفهانی.
- البیان، آیت الله خوئی.
- تاج العروس من جواهر القاموس، مرتضی زبیدی، محمد بن محمد، دار الفکر، بیروت، ۱۴۱۴ق.
- تاریخ بغداد، خطیب بغدادی.
- تاریخ الکوفه، سیدحسین براقی نجفی.
- ثورة النجف، حسن الاسدی.
- الکامل فی التاریخ، ابن‌اثیر.
- العراق فی رسائل المس بیل۱۹۱۷/۱۹۲۶، جیرترود بیل، ترجمه جعفر الخیاط، الطبعة الأولی، الدار العربیة للموسوعات، بیروت، ۱۴۲۴ق.
- لسان العرب، ابن منظور، محمدبن مکرم، دار صادر، بیروت، الطبعة الثالثة، ۱۴۱۴ق، ۱۹۹۴م.
- معجم البلدان، یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله، دار صادر، بیروت، الطبعة الثانیة، ۱۹۹۵م.
- وفیات الاعیان، ابن‌خلکان.