مسجد شیخ انصاری (نجف): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار:) |
(←ساخت) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
}} | }} | ||
[[پرونده:مسجد شیخ انصاری (نجف)۲.jpg|بندانگشتی|[[امام خمینی]] در مسجد شیخ انصاری.]] | [[پرونده:مسجد شیخ انصاری (نجف)۲.jpg|بندانگشتی|[[امام خمینی]] در مسجد شیخ انصاری.]] | ||
[[پرونده:مسجد شیخ انصاری (نجف)۳.jpg|بندانگشتی| | [[پرونده:مسجد شیخ انصاری (نجف)۳.jpg|بندانگشتی|نمای درونی مسجد شیخ انصاری.|جایگزین=]] | ||
== موقعیت == | ==موقعیت== | ||
معروف به مسجد شیخ | مسجد شیخ انصاری، معروف به مسجد شیخ<ref name=":0" /> در قسمت جنوبی [[آستان مقدس امام علی(ع)|حرم امام علی(ع)]] و تقریباً در انتهای بازار حُوَیش قرار دارد.<ref name=":1">ماضی النجف و حاضرها، ج 1، ص 116.</ref> این مسجد،به «مسجد ترک‌ها» نیز شهرت دارد؛ زیرا بیش از یک سده است که محل عزاداری آذربایجانی‌های مقیم نجف است.<ref name=":0" /> برخی گفته‌اند چون فرد بانی که پول به شیخ داد، از اهالی آذربایجان بوده و بعدها نیز هزینه‌های آن توسط آذربایجانی‌ها تأمین می‌شد، به آن مسجد ترک‌ها گفته شده است.<ref>خاطرات شیخ محمد سمامی، ص 99.</ref> | ||
== | ==ساخت== | ||
این مسجد را | این مسجد، به دستور [[شیخ مرتضی انصاری]] و با نظارت حاج حسن معمار ساخته شد.<ref name=":1" /> ماجرای ساخت این مسجد را اینگونه گفته‌اند: مرتضی انصاری، فقیه سرشناس شیعه، خانه از خود نداشت و اجاره‌نشین بود. روزی که شماری از بازاریان و ثروتمندان [[نجف]]، نزد شیخ انصاری می‌روند، یکی از آنها از وی درباره اجاره‌نشینی او، با وجود پول زیادی که به دست او می‌رسد می‌پرسد. شیخ توضیح میدهد این پول‌ها از بیت‌المال است. در این میان، یکی از آنها مبلغی را از اموال شخصی خود به شیخ میدهد تا با آن خانه‌ای بخرد. آن شخص، به سفر حج رفته پس از دو یا سه ماه بازگشته، به نزد شیخ می‌رود و از خرید خانه می‌پرسد. شیخ به او خبر میدهد خانه را خریده است. او را به بازار حُوَیش برده و مسجدی که با پول آن فرد ساخته را نشان میدهد و می‌گوید: «این، خانه من است».<ref name=":0">خاطرات شیخ محمد فاضل استرآبادی، ص۱۸۸.</ref> | ||
==بنا== | |||
مسجد شیخ انصاری از دو بخش شبستان و صحن تشکیل شده است. شبستان، به مساحت ۴۰ متر در ۲۵ متر مربع بوده و در دیوار جنوبی آن محرابی ساده و آجری قرار دارد. صحن، در ضلع شمالی مسجد واقع است. اطراف صحن مسجد نیز حجره‌ها و قسمت اداری مسجد قرار گرفته است.<ref name=":2">خاطرات شیخ محمد فاضل استرآبادی، ص 148.</ref> | |||
==اهمیت== | |||
مسجد شیخ انصاری از آغاز ساخت، مورد توجه بزرگان حوزه بوده، بسیاری از آنان در این مکان به اقامه نماز جماعت و تدریس | |||
== اهمیت == | |||
مسجد شیخ انصاری از | |||
فقه و اصول م یپرداختند. مرحوم آقا س ید کاظم‌ی زدی) صاحب عروة الوثقی(مرحوم | فقه و اصول م یپرداختند. مرحوم آقا س ید کاظم‌ی زدی) صاحب عروة الوثقی(مرحوم | ||
| خط ۷۳: | خط ۳۱: | ||
آن برگزار می‌کرد و مرحوم آقا س ید محمدتقی بحرالعلوم نیز نماز ظهر و عصر را در آن | آن برگزار می‌کرد و مرحوم آقا س ید محمدتقی بحرالعلوم نیز نماز ظهر و عصر را در آن | ||
اقامه م ینمود. هر دوی ایشان از خاندان‌های ریش هدار و معروف نجف به شمار می‌آمدند.<ref name=":2"/> | اقامه م ینمود. هر دوی ایشان از خاندان‌های ریش هدار و معروف نجف به شمار می‌آمدند.<ref name=":2" /> | ||
مدتی نیز شهید سید اسدالله مدنی امامت این مسجد را بر عهده داشت.<ref>خاطرات آیةالله شیخ علی آل اسحاق، ص 168.</ref> | مدتی نیز شهید سید اسدالله مدنی امامت این مسجد را بر عهده داشت.<ref>خاطرات آیةالله شیخ علی آل اسحاق، ص 168.</ref> | ||
== امام خمینی در مسجد شیخ == | ==امام خمینی در مسجد شیخ== | ||
حضرت امام خمین ی که در آبان ماه ۱۳۴۴ ش برابر با جماد یالثانی ۱۳۸۵ وارد | حضرت امام خمین ی که در آبان ماه ۱۳۴۴ ش برابر با جماد یالثانی ۱۳۸۵ وارد | ||
| خط ۱۴۷: | خط ۱۰۵: | ||
همین مسجد اصول فقه تدریس م یکرد.<ref>اقیلم خاطرات، ص186 و 390.</ref> | همین مسجد اصول فقه تدریس م یکرد.<ref>اقیلم خاطرات، ص186 و 390.</ref> | ||
== اکنون == | ==اکنون== | ||
این مسجد امروز نیز رونق و محوریت خود را حفظ کرده است. در بهمن ماه ۱۳۸۸ که | این مسجد امروز نیز رونق و محوریت خود را حفظ کرده است. در بهمن ماه ۱۳۸۸ که | ||
| خط ۱۵۸: | خط ۱۱۶: | ||
مرعشی و نماز مغرب و عشاء به امامت سید مهدی خرسان اقامه م یشد.<ref>مسجد شیخ اعظم در نجف، فصلنامه زیارت، شماره ۷، ص۱۰۷.</ref> وی پس از ورود به مسجد، پیش از تدریس، چند دقیقه‌ای می‌نشست؛ پس از درس نیز که از منبر پاییین می‌آمد، چند دقیقه‌ای می‌نشست و سپس به خانه می‌رفت.<ref>. رک: خاطرات حجةالاسلام سید مهدی طاهری خر مآبادی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.</ref> | مرعشی و نماز مغرب و عشاء به امامت سید مهدی خرسان اقامه م یشد.<ref>مسجد شیخ اعظم در نجف، فصلنامه زیارت، شماره ۷، ص۱۰۷.</ref> وی پس از ورود به مسجد، پیش از تدریس، چند دقیقه‌ای می‌نشست؛ پس از درس نیز که از منبر پاییین می‌آمد، چند دقیقه‌ای می‌نشست و سپس به خانه می‌رفت.<ref>. رک: خاطرات حجةالاسلام سید مهدی طاهری خر مآبادی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.</ref> | ||
== مدرسهای دیگر == | ==مدرسهای دیگر== | ||
در ضلع شمالی مسجد شیخ، مدرسهای وجود دارد که آن هم به نام شیخ انصاری | در ضلع شمالی مسجد شیخ، مدرسهای وجود دارد که آن هم به نام شیخ انصاری | ||
| خط ۱۶۹: | خط ۱۲۷: | ||
بازسازی و امکانات در پی عنایت ویژه مقام معظم رهبری حضرت آیةالله خامن‌های انجام | بازسازی و امکانات در پی عنایت ویژه مقام معظم رهبری حضرت آیةالله خامن‌های انجام | ||
گرفته است.<ref name=":3"/> | گرفته است.<ref name=":3" /> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{برگرفتگی | {{برگرفتگی | ||
| پیش از لینک = مقاله | | پیش از لینک = مقاله | ||
| خط ۱۸۱: | خط ۱۳۹: | ||
| لینک = | | لینک = | ||
}} | }} | ||
* '''اقلیم خاطرات'''، فاطمه طباطبایی، نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی، | |||
* '''خاطرات حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ محمد فاضل استرآبادی'''، محمد فاضل استرآبادی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران، ۱۳۸۷ش. | *'''اقلیم خاطرات'''، فاطمه طباطبایی، نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی، | ||
* '''ماضی النجف و حاضرها'''، آل باقر محبوبه، دارالاضواء، بیروت، ۱۴۰۶ق. | *'''خاطرات حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ محمد فاضل استرآبادی'''، محمد فاضل استرآبادی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران، ۱۳۸۷ش. | ||
* '''خاطرات شیخ محمد سمامی'''، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، | *'''ماضی النجف و حاضرها'''، آل باقر محبوبه، دارالاضواء، بیروت، ۱۴۰۶ق. | ||
* '''خاطرات آیةالله شیخ علی آل اسحاق'''، | *'''خاطرات شیخ محمد سمامی'''، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، | ||
*'''خاطرات آیةالله شیخ علی آل اسحاق'''، | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
نسخهٔ ۱۲ اکتبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۴:۲۶
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب را کاربر:Abbasahmadi1363 در تاریخ ۱۹ مهر ۱۳۹۸ برای جلوگیری از تعارض ویرایشی قرار داده است. لطفا بدون توافق با کاربر فوق برچسب را برندارید. |
.jpeg) | |
| اطلاعات اوليه |
|---|
%DB%B2.jpg)
%DB%B3.jpg)
موقعیت
مسجد شیخ انصاری، معروف به مسجد شیخ[۱] در قسمت جنوبی حرم امام علی(ع) و تقریباً در انتهای بازار حُوَیش قرار دارد.[۲] این مسجد،به «مسجد ترک‌ها» نیز شهرت دارد؛ زیرا بیش از یک سده است که محل عزاداری آذربایجانی‌های مقیم نجف است.[۱] برخی گفته‌اند چون فرد بانی که پول به شیخ داد، از اهالی آذربایجان بوده و بعدها نیز هزینه‌های آن توسط آذربایجانی‌ها تأمین می‌شد، به آن مسجد ترک‌ها گفته شده است.[۳]
ساخت
این مسجد، به دستور شیخ مرتضی انصاری و با نظارت حاج حسن معمار ساخته شد.[۲] ماجرای ساخت این مسجد را اینگونه گفته‌اند: مرتضی انصاری، فقیه سرشناس شیعه، خانه از خود نداشت و اجاره‌نشین بود. روزی که شماری از بازاریان و ثروتمندان نجف، نزد شیخ انصاری می‌روند، یکی از آنها از وی درباره اجاره‌نشینی او، با وجود پول زیادی که به دست او می‌رسد می‌پرسد. شیخ توضیح میدهد این پول‌ها از بیت‌المال است. در این میان، یکی از آنها مبلغی را از اموال شخصی خود به شیخ میدهد تا با آن خانه‌ای بخرد. آن شخص، به سفر حج رفته پس از دو یا سه ماه بازگشته، به نزد شیخ می‌رود و از خرید خانه می‌پرسد. شیخ به او خبر میدهد خانه را خریده است. او را به بازار حُوَیش برده و مسجدی که با پول آن فرد ساخته را نشان میدهد و می‌گوید: «این، خانه من است».[۱]
بنا
مسجد شیخ انصاری از دو بخش شبستان و صحن تشکیل شده است. شبستان، به مساحت ۴۰ متر در ۲۵ متر مربع بوده و در دیوار جنوبی آن محرابی ساده و آجری قرار دارد. صحن، در ضلع شمالی مسجد واقع است. اطراف صحن مسجد نیز حجره‌ها و قسمت اداری مسجد قرار گرفته است.[۴]
اهمیت
مسجد شیخ انصاری از آغاز ساخت، مورد توجه بزرگان حوزه بوده، بسیاری از آنان در این مکان به اقامه نماز جماعت و تدریس
فقه و اصول م یپرداختند. مرحوم آقا س ید کاظم‌ی زدی) صاحب عروة الوثقی(مرحوم
س ید عبدالهادی شیرازی و مرحوم س ید محمد حجت کوه کمری در این مسجد تدریس
داشتند. هم ظهرها و هم هنگام مغرب و عشاء نماز جماعت در این مسجد برگزار می‌شد.
مرحوم آقا س ید حس ن خِرس ان از علمای مورد احترام نجف، نماز مغرب و عشاء را در
آن برگزار می‌کرد و مرحوم آقا س ید محمدتقی بحرالعلوم نیز نماز ظهر و عصر را در آن
اقامه م ینمود. هر دوی ایشان از خاندان‌های ریش هدار و معروف نجف به شمار می‌آمدند.[۴]
مدتی نیز شهید سید اسدالله مدنی امامت این مسجد را بر عهده داشت.[۵]
امام خمینی در مسجد شیخ
حضرت امام خمین ی که در آبان ماه ۱۳۴۴ ش برابر با جماد یالثانی ۱۳۸۵ وارد
کشور عراق و شهر نجف اشرف شدند، از همان روزهای اول در مسجد شیخ انصاری به اقامه نماز ظهر و عصر پرداختند. پیش از ورود ایشان، سید محمدتقی بحرالعلوم
در آ نجا نماز جماعت برگزار م یکرد که ایشان برای احترام و تجلیل از مقام علمی و
انقلابی معظم‌له، جای نماز جماعت خویش را به امام خمینی واگذار نمود. از آن جا
که این مسجد به منزل مسکونی حضرت امام نیز نزدیک بود، محل تدریس ایشان نیز
همین مسجد انتخاب شد و تا مهرماه ۱۳۵۷)زمان خروج امام از نجف (به مدت ۱۴
سال این وضع ادامه داشت. حضرت امام خمینی در این مسجد، خارج فقه، از کتاب مکاسب
شیخ انصاری، باب بیع را تدریس می‌کردند و پیش و پس از تدریس،
مطالبشان را می‌نوشتند و تکمیل می‌کردند که بعدها این ابحاث با نام
«کتاب البیع» در پنج جلد چاپ شد. بر پایه گزارش فاطمه طباطبایی، عروس امام خمینی، وی صبح پس از مطالعه، برای تدریس به مسجد شیخ انصاری می‌رفته و یک ساعت و نیم مانده به ظهر برمی‌گشته و پیش از ظهر برای اقامه نماز ظهر به مسجد شیخ می‌رفته است.[۶]
سید روح‌الله خمینی، در این مسجد، ضمن تدریس خارج فقه از باب بیع مکاسب محرمه شیخ انصاری، مبانی تشکیل حکومت اسلامی را در ۱۳جلسه از ۱ تا ۲۰ بهمن ۱۳۴۸ش. مطرح کرد.[۷]
کانون انقلاب اسلامی ایران
امام خمینی علاوه بر تدریس در مسجد شیخ، گاهی به مناسب‌هایی سخنرایی‌های
مهم خویش را در راستای نهضت اس المی در این مسجد ایراد م یکردند. یکی از آنها،
سخنرانی معظم‌له در تاریخ اول تیرماه ۱۳۵۰ برابر با ۲۸ ربی عالثانی ۱۳۹۱ علیه جشن‌های
۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی بود که در آن ایام توسط رژیم ستمشاهی برگزار می‌شد. ایشان
ضمن انتقاد شدید از برگزاری این جشن پرهزینه و سکوت علمای نجف در برابر آن
فرمودند: برای این وضع باید عزا گرفت. سپس از علما و فضلای نجف خواستند تا در
برابر این جنایات، بی‌تفاوت نباشند و اعتراض کنند و تلگراف بزنند. ایشان تأکید کردند
که وظیفه روحانیت، دخالت در سیاست و مبارزه با ظالمان و تشکیل حکومت است و
در نهایت اضافه فرمودند که امام حسین × نیز برای تشکیل حکومت قیام فرمودند.[۸]
سخنرانی دیگر ایشان در تاریخ دوم دی ماه همان سال در مسجد شیخ انصاری است
که در آن از بدرفتاری رژیم بعثی عراق با علما و طلاب انتقاد نموده و دولت عراق را
تهدید کردند که در صورت ادامه این وضع، تذکره) گذرنامه (شان را گرفته و از عراق
خارج م یشوند و به لبنان م یروند.[۹]
سخنرانی مورخ ۱۰ دی ماه همان سال نیز پیرامون توصیه به وحدت طلاب و فضلا
در مقابل توطئه‌های دشمن[۱۰] و هم چنین سخنرانی تاریخی معظم‌له پس از شهادت حاج
آقا مصطفی و تأکید بر همبستگی روحانی و دانشگاهی و حمایت از روحانیت شیعه و
تأکید بر بطلان تز «اس الم منهای روحانیت» همه و همه در مسجد شیخ انصاری نجف
ایراد شد[۱۱] و این مرکز به کانون انقلاب اسلامی تبدیل گشت.
افزون بر این مرحوم حاج آقا مصطفی خمینی فرزند برومند حضرت امام نیز در
همین مسجد تدریس داشت. تفسیر قرآن ایشان که اکنون به چاپ رسیده، پیش از
ظهرها در این مسجد برای جمعی از فضلا تدریس می‌شد. بعدازظهرها نیز ایشان در
همین مسجد اصول فقه تدریس م یکرد.[۱۲]
اکنون
این مسجد امروز نیز رونق و محوریت خود را حفظ کرده است. در بهمن ماه ۱۳۸۸ که
به همراه برخی از اعضای هیئت تحریریه «فصلنامه فرهنگ زیارت» توفیق سفر به شهر نجف
و زیارت حرم امیرالمؤمنین × حاصل شد، از این مسجد دیدن کردیم. طلاب و فضلای
بسیاری در داخل مسجد و صحن آن مشغول درس و بحث بودند. نماز ظهر و عصر به امامت
مرعشی و نماز مغرب و عشاء به امامت سید مهدی خرسان اقامه م یشد.[۱۳] وی پس از ورود به مسجد، پیش از تدریس، چند دقیقه‌ای می‌نشست؛ پس از درس نیز که از منبر پاییین می‌آمد، چند دقیقه‌ای می‌نشست و سپس به خانه می‌رفت.[۱۴]
مدرسهای دیگر
در ضلع شمالی مسجد شیخ، مدرسهای وجود دارد که آن هم به نام شیخ انصاری
معروف است و تعدادی از طلاب علوم دینی در آن ساکنند. در بازدیدی که از هر دو مکان
به عمل آمد، معلوم شد مسجد شیخ به تازگی بازسازی و تعمیر شده است و با فر شهای
ایرانی زیبا مفروش شده است. یکی از طلاب پاکستانی ساکن در مدرسه م یگفت: این
بازسازی و امکانات در پی عنایت ویژه مقام معظم رهبری حضرت آیةالله خامن‌های انجام
گرفته است.[۷]
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ خاطرات شیخ محمد فاضل استرآبادی، ص۱۸۸.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ماضی النجف و حاضرها، ج 1، ص 116.
- ↑ خاطرات شیخ محمد سمامی، ص 99.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ خاطرات شیخ محمد فاضل استرآبادی، ص 148.
- ↑ خاطرات آیةالله شیخ علی آل اسحاق، ص 168.
- ↑ اقلیم خاطرات، ص 386.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ خاطرات فاضل استرآبادی، ص 153
- ↑ رک: صحیفه امام، ج 2، ص 358 تا 373.
- ↑ رک: صحیفه امام، ج 2، ص ۴۰۶.
- ↑ رک: صحیفه امام، ج 2، ص ۴۱۰.
- ↑ رک: صحیفه امام، ج۳، ص۲۳۴.
- ↑ اقیلم خاطرات، ص186 و 390.
- ↑ مسجد شیخ اعظم در نجف، فصلنامه زیارت، شماره ۷، ص۱۰۷.
- ↑ . رک: خاطرات حجةالاسلام سید مهدی طاهری خر مآبادی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
منابع
- اقلیم خاطرات، فاطمه طباطبایی، نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی،
- خاطرات حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ محمد فاضل استرآبادی، محمد فاضل استرآبادی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران، ۱۳۸۷ش.
- ماضی النجف و حاضرها، آل باقر محبوبه، دارالاضواء، بیروت، ۱۴۰۶ق.
- خاطرات شیخ محمد سمامی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی،
- خاطرات آیةالله شیخ علی آل اسحاق،