نهر غازانی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۳۰ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۳:۴۴

نهر غازانی، یکی از نهرهای از میان رفته عراق است، که از فرات، بالای شهر حله گرفته شده گذر آن به شهرک مسیبِ کنونی می‌رسید.

پایه‌گذار

غازان‌خان، از آل چنگيز و پنجمين پادشاه تاتارها بوده، که پس از سقوط خلافت عباسي، بر عراق حکومت کردند.^[۱] در سال ۶۹۴ق،^[۲] امير نوروز، يکي از پادشاهان اقليم خراسان به غازان‌خان وعده داد او را حمایت کند تا به مقام‌های بالای خلافت برسد، به شرط آنکه مسلمان شود.^[۱] غازان‌خان، اسلام آوردن خود را اعلام کرده و گروه زيادي از مغول او را همراهي کردند. به گفته غازان‌خان، وی پس از مسلمان شدن، خواب ديد حضرت محمد(ص) ميان او و امام علي(ع) صیغه برادري خوانده است. او به سبب اين خواب به شيعیان خدمت زیادی کرد. وی دستور داد در نقاط مختلف کشور، براي آنها خانه ساخته شده، نام اين خانه‌ها را دارالسيادة^{[یادداشت ۱]} گذاشت. وی برای رسیدگی به حرم‌هاي امامان(ع) و زيارت آنها تلاش زیادی می‌کرد.^[۲]

موقعیت

نهر غازانی، شاخه‌ای از فرات بود که از بالای شهر حله، از فرات گرفته می‌شد.^[۳] پٌلی که روی نهر غازانی بود در موقعیت شهرک مسیبِ کنونی قرار داشته و در سوی شرقی آن، به فاصله دو میل، قصر ابن هبیره قرار داشت^[۴] که از آن نهری به نام نیل یا صراط که از فرات گرفته می‌شد عبور می‌کرد. به همین مکان، در نزدیکی مزار حسن بن قاسم، تل هبیره گفته می‌شود.^[۵] این نهر امروزه از میان رفته است.^[۶]

پیشنیه

در سال 698ق، سلطان غازان، برای زیارت حرم امامان(ع)، به حله رفته و دستور داد نهري از بالای حله کشيده شود. متولي آن، شمس‌الدين صواب معروف به غرس‌الدولة بود. این نهر، به نهر غازانی نام‌گذاری شد.^[۳]

پادشاهان مغول، پس از غازان‌خان، عراق را به ویرانی کشانده و نهرها به حال خود رها شد. بخشی از نهر غازانی، که از فرات تغذیه می‌شد، خشک شده و در پی آن، شاخه‌هایی که از نهر غازانی گرفته می‌شد، ماند نهر عیسی و نهر سراط^{[یادداشت ۲]} خشک شدند. شهرهایی که توسط این دو نهر آبرسانی می‌شد، مانند دارالسلام و مدینة منصور در خطر قحطی آب قرار گرفت.^[۷]

پانوشت

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ الحوادث الجامعة، ص315.
↑ ^۲٫۰ ^۲٫۱ بغیة النبلاء فی تاریخ کربلاء، ص۱۰۹.
↑ ^۳٫۰ ^۳٫۱ الحوادث الجامعة، ص479.
↑ البلدان، ص۷۲.
↑ بغیة النبلاء فی تاریخ کربلاء، ص۱۱۱.
↑ تراث کربلاء، ص۴۰.
↑ بغیة النبلاء فی تاریخ کربلاء، ص۱۱۰.

↑ خانه بزرگان.
↑ نهر صراط، از نهر عیسی گرفته می‌شد.

منابع

این مقاله برگرفته از مقاله نهرهای کربلا در منابع تاریخی، سید عبدالحسن کلیدار، ترجمه محمدحسین خوشنویس، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره بیست و هشتم، پاییز ۱۳۹۵، ص۸۶ است.

بغیة النبلاء فی تاریخ کربلا، عبدالحسین الکیدار آل طعمة، تحقیق سید عادل عبدالصالح الکیدار، مراجعة و تعلیق عبد الامیر عزیز القریشی، طارق نافع الحمدانی، توسط الامانة العامة للعتبة الحسینیة المقدسة، مرکز کربلاء للدراسات، ۱۴۳۵ق.
البلدان، احمد بن یعقوب يعقوبي، دارالکتب العلمية، بيروت، 1422ق.
تراث کربلاء، سلمان هادی طعمه، پژوهشكده حج و ز يارت،نشر مشعر، تهران، ۱۳۹۳ش.
الحوادث الجامعة، بجلي، دارالکتب العلمية، بيروت، 1415ق.

[:0-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ الحوادث الجامعة، ص315.

[:1-2] ۲٫۰ ^۲٫۱ بغیة النبلاء فی تاریخ کربلاء، ص۱۰۹.

[:2-4] ۳٫۰ ^۳٫۱ الحوادث الجامعة، ص479.

[5] البلدان، ص۷۲.

[6] بغیة النبلاء فی تاریخ کربلاء، ص۱۱۱.

[7] تراث کربلاء، ص۴۰.

[9] بغیة النبلاء فی تاریخ کربلاء، ص۱۱۰.

[3] خانه بزرگان.

[8] نهر صراط، از نهر عیسی گرفته می‌شد.

[۱]

[۲]

[یادداشت ۱]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[یادداشت ۲]

[۷]

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 [[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
+'''نهر غازانی'''، یکی از نهرهای از میان رفته [[عراق]] است، که از [[فرات]]، بالای شهر [[حله]] گرفته شده گذر آن به شهرک مسیبِ کنونی می‌رسید.
 ==پایه‌گذار==
 {{اصلی|غازان خان}}
 [[غازان خان|غازان‌خان]]، از آل چنگيز و پنجمين پادشاه تاتارها بوده، که پس از سقوط خلافت [[بنی‌عباس|عباسي]]، بر [[عراق]] حکومت کردند.<ref name=":0" /> در سال ۶۹۴ق،<ref name=":1" /> امير نوروز، يکي از پادشاهان اقليم [[خراسان]] به غازان‌خان وعده داد او را حمایت کند تا به مقام‌های بالای خلافت برسد، به شرط آنکه مسلمان شود.<ref name=":0">الحوادث الجامعة، ص315.</ref> غازان‌خان، اسلام آوردن خود را اعلام کرده و گروه زيادي از مغول او را همراهي کردند. به گفته غازان‌خان، وی پس از مسلمان شدن، خواب ديد [[حضرت محمد(ص)]] ميان او و [[امام علي(ع)]] صیغه برادري خوانده است. او به سبب اين خواب به [[شيعه‌|شيعیان]] خدمت زیادی کرد. وی دستور داد در نقاط مختلف کشور، براي آنها خانه ساخته شده، نام اين خانه‌ها را دارالسيادة{{یادداشت|خانه بزرگان.}} گذاشت. وی برای رسیدگی به حرم‌هاي امامان(ع) و زيارت آنها تلاش زیادی می‌کرد.<ref name=":1">بغیة النبلاء فی تاریخ کربلاء، ص۱۰۹.</ref>
+== موقعیت ==
+نهر غازانی، شاخه‌ای از [[فرات]] بود که از بالای شهر [[حله]]، از فرات گرفته می‌شد.<ref name=":2" /> پٌلی که روی نهر غازانی بود در موقعیت شهرک مسیبِ کنونی قرار داشته و در سوی شرقی آن، به فاصله دو میل، قصر ابن هبیره قرار داشت<ref>البلدان، ص۷۲.</ref> که از آن نهری به نام نیل یا صراط که از فرات گرفته می‌شد عبور می‌کرد.   به همین مکان، در نزدیکی [[مزار حسن بن قاسم]]، تل هبیره گفته می‌شود.<ref>بغیة النبلاء فی تاریخ کربلاء، ص۱۱۱.</ref> این نهر امروزه از میان رفته است.<ref>تراث کربلاء، ص۴۰.</ref>
 ==پیشنیه==
-در سال 698ق، سلطان غازان، برای زیارت حرم [[امامان(ع)]]، به [[حله]] رفته و دستور داد نهري از بالای [[حله]] کشيده شود. متولي آن، شمس‌الدين صواب معروف به غرس‌الدولة بود. این نهر، به نهر غازانی نام‌گذاری شد.<ref>الحوادث الجامعة، ص479.</ref>
+در سال 698ق، سلطان غازان، برای زیارت حرم [[امامان(ع)]]، به [[حله]] رفته و دستور داد نهري از بالای [[حله]] کشيده شود. متولي آن، شمس‌الدين صواب معروف به غرس‌الدولة بود. این نهر، به نهر غازانی نام‌گذاری شد.<ref name=":2">الحوادث الجامعة، ص479.</ref>
-پاشاهان [[مغول]]، پس از غازان‌خان، عراق را به ویرانی کشانده و نهرها به حال خود رها شد. بخشی از نهر غازانی، که از [[فرات]] تغذیه می‌شد، خشک شده و در پی آن، شاخه‌هایی که از نهر غازانی گرفته می‌شد، ماند نهر عیسی و نهر سراط{{یادداشت|نهر صراط، از نهر عیسی گرفته می‌شد.}} خشک شدند. شهرهایی که توسط این دو نهر آبرسانی می‌شد، مانند دارالسلام و مدینه منصور در خطر قحطی آب قرار گرفت.
+پادشاهان [[مغول]]، پس از غازان‌خان، عراق را به ویرانی کشانده و نهرها به حال خود رها شد. بخشی از نهر غازانی، که از [[فرات]] تغذیه می‌شد، خشک شده و در پی آن، شاخه‌هایی که از نهر غازانی گرفته می‌شد، ماند نهر عیسی و نهر سراط{{یادداشت|نهر صراط، از نهر عیسی گرفته می‌شد.}} خشک شدند. شهرهایی که توسط این دو نهر آبرسانی می‌شد، مانند دارالسلام و مدینة منصور در خطر قحطی آب قرار گرفت.<ref>بغیة النبلاء فی تاریخ کربلاء، ص۱۱۰.</ref>
 ==پانوشت==
@@ خط ۲۴: / خط ۲۹: @@
 *'''بغیة النبلاء فی تاریخ کربلا'''، عبدالحسین الکیدار آل طعمة، تحقیق سید عادل عبدالصالح الکیدار، مراجعة و تعلیق عبد الامیر عزیز القریشی، طارق نافع الحمدانی، توسط الامانة العامة للعتبة الحسینیة المقدسة، مرکز کربلاء للدراسات، ۱۴۳۵ق.
+*'''البلدان'''، احمد بن یعقوب يعقوبي، دارالکتب العلمية، بيروت، 1422ق.
+*'''تراث کربلاء'''، سلمان هادی طعمه، پژوهشكده حج و ز يارت،نشر مشعر، تهران، ۱۳۹۳ش.
+*'''الحوادث الجامعة'''، بجلي، دارالکتب العلمية، بيروت، 1415ق.
 {{پایان}}