رمی: تفاوت میان نسخه‌ها
(←واجبات) |
(←واجبات) |
||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
*'''نيت''': بر پایه فقه شیعه، رمى از عبادات است و بايد با قصد قربت و بدون ريا انجام شود.<ref>شرائع‌الاسلام، ج ١، ص ٢۵٨، مناسك محشى، ص ۴١١؛ درسنامه مناسک حج، ص۶۶ و ۶۷.</ref> در منابع فقهى اهل سنت، به لزوم نيت خالصانه به عنوان يكى از واجبات رمى اشاره‌اى نشده است.<ref>الفقه على المذاهب الخمسه، ج١، ص ٣٩؛ الفقه على المذاهب الأربعه، ج ١، صص ۶٠٢ - ۵٩٩.</ref> | *'''نيت''': بر پایه فقه شیعه، رمى از عبادات است و بايد با قصد قربت و بدون ريا انجام شود.<ref>شرائع‌الاسلام، ج ١، ص ٢۵٨، مناسك محشى، ص ۴١١؛ درسنامه مناسک حج، ص۶۶ و ۶۷.</ref> در منابع فقهى اهل سنت، به لزوم نيت خالصانه به عنوان يكى از واجبات رمى اشاره‌اى نشده است.<ref>الفقه على المذاهب الخمسه، ج١، ص ٣٩؛ الفقه على المذاهب الأربعه، ج ١، صص ۶٠٢ - ۵٩٩.</ref> | ||
*'''پرتاب سنگ‌ها''': بر پایه همه مذاهب اسلامی، باید سنگ‌ها را پرتاب کند؛ پس اگر جلو برود و سنگ بگذارد کافی نیست.<ref>شرائع‌الاسلام، ج ١، صص ٢۵٩ و ٢۵٨؛ مناسك محشى، ص ۴١١؛ الفقه على المذاهب الأربعه، ج ١، صص۶٠٢ - ۵٩٩؛ الكافى فى فقه اهل‌المدينه(فقه مالكى)، بدائع الصنائع(فقه حنفى)، المصادرالفقهيه، ج١٠، ص ۵٠۴ و ص ۵٧.</ref> | *'''پرتاب سنگ‌ها''': بر پایه همه مذاهب اسلامی، باید سنگ‌ها را پرتاب کند؛ پس اگر جلو برود و سنگ بگذارد کافی نیست.<ref>شرائع‌الاسلام، ج ١، صص ٢۵٩ و ٢۵٨؛ مناسك محشى، ص ۴١١؛ الفقه على المذاهب الأربعه، ج ١، صص۶٠٢ - ۵٩٩؛ الكافى فى فقه اهل‌المدينه(فقه مالكى)، بدائع الصنائع(فقه حنفى)، المصادرالفقهيه، ج١٠، ص ۵٠۴ و ص ۵٧.</ref> | ||
*'''اصابت به جمره''': بر پایه همه مذاهب اسلامی، سنگ‌ها باید به جمره برخورد کند.<ref>شرائع‌الاسلام، ج ١، ص ٢۵٩؛ مناسك محشى، ص ۴١١؛ الفقه على المذاهب الأربعه، ج١، صص۶٠٢ - ۵٩٩؛ المدونه(فقه مالكى)، المصادرالفقهيه، ج ١٠، ص ٣٩٩.</ref> بر پایه فقه شیعه، اگر با برخورد به جايى يا با برخورد به سنگ ديگران به جمره برخورد كند كافى نيست.<ref name=":3">درسنامه مناسک حج، ص۶۶ و ۶۷.</ref> در فقه شیعه، لازم نيست سنگ‌ها پشت سر هم بخورد، پس اگر مثلاً دو عدد از آنها به جمره بخورد و سومى نخورد، چهارمى اگر به ستون بخورد، سنگ سوم حساب مى‌شود.<ref name=":3" /><br />'''پرتاب جداگانه''': بر پایه همه مذاهب اسلامی، سنگ‌ها باید به تدريج و یکی پس از دیگری پرتاب شود؛ پس اگر چند سنگريزه را با هم به جمره بزند كافى نيست و یک بار حساب مى‌شود.<ref>مناسك محشى، ص ۴١٢؛ الفقه على المذاهب الخمسه، ج ١، ص ٣٩٠؛ الفقه على المذاهب الأربعه، ج ١، صص ۶٠٢ .</ref> | |||
* '''اصابت به جمره''': بر پایه همه مذاهب اسلامی، سنگ‌ها باید به جمره برخورد کند.<ref>شرائع‌الاسلام، ج ١، ص ٢۵٩؛ مناسك محشى، ص ۴١١؛ الفقه على المذاهب الأربعه، ج١، صص۶٠٢ - ۵٩٩؛ المدونه(فقه مالكى)، المصادرالفقهيه، ج ١٠، ص ٣٩٩.</ref> بر پایه فقه شیعه، اگر با برخورد به جايى يا با برخورد به سنگ ديگران به جمره برخورد كند كافى نيست.<ref name=":3">درسنامه مناسک حج، ص۶۶ و ۶۷.</ref> در فقه شیعه، لازم نيست سنگ‌ها پشت سر هم بخورد، پس اگر مثلاً دو عدد از آنها به جمره بخورد و سومى نخورد، چهارمى اگر به ستون بخورد، سنگ سوم حساب مى‌شود.<ref name=":3" /><br />'''پرتاب جداگانه''': بر پایه همه مذاهب اسلامی، سنگ‌ها باید به تدريج و یکی پس از دیگری پرتاب شود؛ پس اگر چند سنگريزه را با هم به جمره بزند كافى نيست و یک بار حساب مى‌شود.<ref>مناسك محشى، ص ۴١٢؛ الفقه على المذاهب الخمسه، ج ١، ص ٣٩٠؛ الفقه على المذاهب الأربعه، ج ١، صص ۶٠٢ .</ref> | |||
==مستحبات== | ==مستحبات== | ||
نسخهٔ ۹ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۵۰
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب را کاربر:Abbasahmadi1363 در تاریخ ۱۶ مهر ۱۳۹۹ برای جلوگیری از تعارض ویرایشی قرار داده است. لطفا بدون توافق با کاربر فوق برچسب را برندارید. |
رمی جمره عقبه
اولين عمل واجب از مناسک منا، زدن هفت عدد ريگ به جمره عقبه است.[۱] جمره عقبه آخرین جمره از بین جمرات سه‌گانه است که در سرزمین منا قرار دارد.[۱]
زمان
در فقه شیعه، زمان رمی جمره عقبه از طلوع آفتاب تا غروبِ روز عید قربان است؛ ولی کسانی که از رمی در روز معذورند، می‌توانند شب انجام دهند. زنان که شب عید در مشعر وقوف اضطراری می‌کنند و وارد منا می‌شوند، می‌توانند همان شب عید رمی کنند.[۲]
فقیهان مذاهب چهارگانه اهل سنت، رمی جمره عقبه پس از طلوع خورشید تا ظهر را مستحب دانسته‌اند؛ ولی درباره زمان مجاز آن اختلاف نظر دارند. حنبلی‌ها آغاز وقتِ رمی را پس از نیمه‌شب دانسته‌اند. به نظر آنها،اگر حج‌گزار رمی را تا شب به تأخیر اندازد، تکلیفی نداشته و کفاره بر عهده او نیست. حنفی‌ها، زمان مجاز رمی جمره عقبه را از فجر روز عید قربان تا غروب آن دانسته‌اند.
به فتوای فقیهان شافعی، اگر پس از نصف شب عید نیز رمی شود کافی است و چنانچه حج‌گزار تا غروب رمی نکند و شب یا روز بعد رمی کند، تکلیفی نداشته و کفاره بر عهده او نیست. در فقه مالکیه، وقت رمی جمره عقبه، از طلوع فجر تا ظهر است و تأخير بعد از ظهر جز براى بيماران يا كسى كه فراموش كرده جايز نيست؛ ولى اگر تا غروب رمى كرد، كفاره واجب نيست.[۳]
مستحبات
اماميه؛ ١. طهارت رمى كننده ٢. تكبير گفتن هنگام پرتاب هر سنگ ٣. خواندن دعاهاى مأثور ۴. با جمره عقبه ده يا پانزده ذراع فاصله داشتن ۵. پشت به قبله رمى كردن در جمره عقبه ۶. نهادن سنگ بر انگشت ابهام و با ناخن سبابه پرت كردن(خذف).
حنبليه؛ ١. رمى از طلوع خورشيد تا ظهر ٢. تكبير گفتن ٣. رو به قبله رمى كردن 4. توقف نكردن كنار جمره عقبه پس از رمى.
حنفيه؛ ١. رمى از طلوع خورشيد تا ظهر ٢.پرتاب با سر انگشتان ٣. گفتن تكبير يا هر ذكر ديگر هنگام پرتاب ۴. توقف نكردن كنار جمره عقبه پس از رمى 5. پنج ذراع با جمره فاصله داشتن.
شافعيه؛ ١. رمى از طلوع خورشيد تا ظهر ٢. تكبيرگفتن هنگام پرتاب ٣. غسل كردن براى رمى 4. توقف نكردن كنار جمره عقبه پس از رمى.
مالكيه؛ ١. تكبير گفتن هنگام پرتاب سنگ ٢. رو به قبله رمى كردن ٣. اگر با سنگ نجس رمى كرد، با سنگ پاك آن را اعاده كند برخى از مالكيه گويند: رمى با سنگ نجس گناه است، ولى مجزى است.
چنانكه پيش‌تر گذشت، فقهاى اهل سنت تكرار تلبيه را تا رمى جمره عقبه مستحب مى‌شمرند و معتقدند وقتى آغاز به رمى جمره كرد، تلبيه را قطع كند. البته مالك اين را جايز مى‌داند وليكن خودش طبق روايتى كه از على عليه السلام نقل شده، مى‌گويد: ظهر عرفه تلبيه را قطع كند.[۴]
رمی جمره‌های سه‌گانه
یکی از اعمال حج، رمی جمرات سه گانه، است.[۵] در آخر سرزمین منا سه جمره وجود دارد كه اولى «جمره اولى»، دومى «جمره وسطى» و سومى «جمره كُبرى» يا «عقبه» نام دارد.[۱]
زمان
بر پایه فقه شیعه، زمان رمى جمرات سه‌گانه، روزهاى يازدهم و دوازدهم ذى‌حجه است و در اين دو روز بايد در فاصله طلوع تا غروب آفتاب انجام داده شود.[۶]
در فقه شیعه، اگر رمى را فراموش كند، بايد روز بعد آن را قضا كند.[۶]
بر پایه فقه شیعه رمى جمرات بايد در روز انجام داده شود، ولى كسى كه از رمى در روز معذور باشد، مى‌تواند در شب بجا آورد.[۶]
در فقه شیعه، بانوان نیز، رمى روزهاى يازدهم و دوازدهم را بايد روز انجام دهند، مگر آن‌كه عذرى داشته باشند.[۶]
ترتیب
بر پایه فقه شیعه، در روزهاى يازدهم و دوازدهم ذى‌الحجة، ابتدا بايد به جمره اولى، سپس وسطى و در پايان به جمره عقبه هر کدام هفت سنگ زده شود و مراعات اين ترتيب لازم است.[۶]
سنگ‌ها
اندازه و ویژگی
بر پایه فقه شیعه، سنگ‌ها بايد ريگ باشد و به غير ريگ؛ مانند كلوخ و خزف (سفال) صحيح نيست. سنگ‌ها از جهت اندازه بايد مانند شن، ريز نباشد و زياد بزرگ هم نباشد.[۷]
در نظر فقیهان اهل سنت، رمی با غیر سنگ مانند کلوخ و سفال جایز نیست؛ به جز حنفی‌ها که رمی با آنچه تیمم بر آن صحیح است را جایز دانسته‌اند. مذاهب اهل سنت، رمی با طلا و سنگ‌های گرانبها را جایز ندانسته‌اند.[۸]
به فتوای فقیهان مذاهب اهل سنت (به جز حنبلیه)، مستجب است سنگ‌ها به اندازه باقلا (کوچکتر از فندق و بزرگتر از نخود) باشد.[۹]
شمار
بر پایه همه مذاهب اسلامی، تعداد سنگ‌هایی که باید به هر جمره اصابت کند هفت عدد است؛ بنابراين، حج‌گزار در روز عيد قربان هفت سنگ به جمره عقبه مى‌زند و روز يازدهم نيز هفت سنگ به جمره اولى، هفت سنگ به جمرۀ وسطى و هفت سنگ به جمرۀ عقبه؛ كه ٢١ سنگ مى‌شود و همين تعداد (۲۱ سنگ) را در روز دوازدهم نيز تكرار مى‌كند.[۱۰]
البته از احمد بن حنبل نقل شده که او، پنج سنگ را کافی شمرده است.[۱۱]
محل گردآوری
بر پایه فقه شیعه، بايد سنگريزه‌ها از حرم باشد، البته از مسجدالحرام يا مسجد خيف جايز نيست و مستحب است از مزدلفه برداشته شود.[۱۲]
مذاهب چهارگانه اهل سنت، جمع‌آوری سنگ‌ها از هر مکانی جایز دانسته اند؛ البته حنفی‌ها برداشتن از سنگ‌های کنار جمره را مکروه دانسته‌اند. مالکی‌ها، استفاده از سنگ‌های مسجدالحرام را سزاوار ندانسته و جمع‌اوری از سنگ از مزدلفه را مستحب دانسته اند.[۱۳]
واجبات
واجبات رمی چنین است:
- نيت: بر پایه فقه شیعه، رمى از عبادات است و بايد با قصد قربت و بدون ريا انجام شود.[۱۴] در منابع فقهى اهل سنت، به لزوم نيت خالصانه به عنوان يكى از واجبات رمى اشاره‌اى نشده است.[۱۵]
- پرتاب سنگ‌ها: بر پایه همه مذاهب اسلامی، باید سنگ‌ها را پرتاب کند؛ پس اگر جلو برود و سنگ بگذارد کافی نیست.[۱۶]
- اصابت به جمره: بر پایه همه مذاهب اسلامی، سنگ‌ها باید به جمره برخورد کند.[۱۷] بر پایه فقه شیعه، اگر با برخورد به جايى يا با برخورد به سنگ ديگران به جمره برخورد كند كافى نيست.[۱۸] در فقه شیعه، لازم نيست سنگ‌ها پشت سر هم بخورد، پس اگر مثلاً دو عدد از آنها به جمره بخورد و سومى نخورد، چهارمى اگر به ستون بخورد، سنگ سوم حساب مى‌شود.[۱۸]
پرتاب جداگانه: بر پایه همه مذاهب اسلامی، سنگ‌ها باید به تدريج و یکی پس از دیگری پرتاب شود؛ پس اگر چند سنگريزه را با هم به جمره بزند كافى نيست و یک بار حساب مى‌شود.[۱۹]
مستحبات
بر پایه فقه شیعه برخی از مستحبات رمی چنین است:
- طهارت هنگام رمی؛
- هنگام پرتاب هر سنگ تکبیر بگوید؛
- جمره عقبه را پشت به قبله، و جمره اولى و وسطى را رو به قبله رمى كند؛
- به فتوای مشهور فقیهان شیعه، مستحب است سنگ در باطن انگشت ابهام (شصت) گذاشته شده و با ناخن انگشت سبّابه پرتاب شود.[۲۰]
- دعاهايى كه در رمى وارد شده است بخواند.[۲۱]
شکیات
بر پایه فقه شیعه، احکام مربوط به شک در رمی چنین است:
- اگر حج‌گزار شك كند، ريگى كه پرتاب كرده به جمره خورده يا نه، بايد ريگ ديگرى بزند.[۲۲]
- اگر شك كند هفت سنگ زده يا كمتر، بايد آن‌قدر بزند تا مطمئن شود هفت عدد از آنها به جمره خورده است.[۲۳]
- بعد از فارغ شدن از رمى و انصراف از محل با اين‌كه يقين داشته هفت عدد زده، به شك خود اعتنا نكند.[۲۳]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ درسنامه مناسک حج، ص۶۶.
- ↑ همچنین نگاه کنید به درسنامه مناسک حج، ص۷۷.
- ↑ مناسك محشى، صص ۴١۵ و ۴٩٨؛ بدائع الصنائع (فقه حنفى)، الكافى فى فقه اهل المدينه، فقه مالكى، ص ۵٠٢؛ المهذب (فقه شافعى)، ص ٨٩۶؛ الكافى لابن قدامه (فقه حنبلى)، المصادر الفقهيه، ج١٠، صص ۵٨ و ۵٠٢؛ و ج ١١، ص ٨٩٢ و ص ٧۶۶؛ بدايةالمجتهد، ج١، ص٣۵٢.
- ↑ مناسك محشى، صص ۴١۶ - ۴١۴، شرائع الاسلام، ج ١، ص ٢۵٩؛ الفقه على المذاهب الأربعه، ج ١، صص ۶٠۵ - ۵٩٩؛ الخلاف، ج ١، ص ۴۵۶؛ فقه السنه، ج ١، ص ۵٣٣؛ الكافى لابن قدامه (فقه حنبلى) صص ١٠۴۶ و ١٠۴۵؛ بدايةالصنائع (فقه حنفى)، ص ١٠١؛ المهذب (فقه شافعى)، ص ٨٠١؛ الكافى فى فقه اهل‌المدينه (فقه مالكى) ص ۵٠٢؛ المصادر الفقهيه، ج١٠، ص ١٠١ و ص ۵٠٢ و ج ١١، ص ٨٩١.
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۷۶.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ درسنامه مناسک حج، ص۷۷.
- ↑ مناسك محشى، ص۴٠٩.
- ↑ الفقه على المذاهب الأربعه، ج ١، صص ۶٠١ و ۶٠٠؛ وسائل‌الشيعه، ج ۵، ابواب رمى جمرةالعقبه، باب ٧، ج ١، بدائع الصنائع(فقه حنفى)، المهذّب(فقه شافعى)، الكافى لابن قدامه (فقه حنبلى)، الكافى فى فقه اهل المدينه (فقه مالكى)، المصادر الفقهيه، ج ١٠، ص ١٠١ و ص۵٠٣ و ج ١١، ص ٨٩۶ و ١٠۴۶، فقه السنه، ج١، صص ۵٢٩ و ۵٢٨؛ الدروس الشرعيه، ج ١، ص۴٣٣.
- ↑ درآمدی بر فقه مقارن، ص۳۹۹ و ۴۰۰.
- ↑ درآمدی بر فقه مقارن، ص۴۰۰.
- ↑ مناسك محشى، ص ۴١٢، شرائع الاسلام، ج ١، ص ٢۵٨؛ الفقه على المذاهب الخمسه، ج١، ص٣٩٠؛ الفقه على المذاهب الأربعه، ج ١، صص ۶٠٢ - ۵٠٩؛ فقه السنه، ج ١، ص۵٣٠؛ الكافى لابن قدامه (فقه حنبلى)؛ المصادر الفقهيه، ج ١٩، ص ١٠۵٢.
- ↑ مناسك محشى، ص ۴٠٩.
- ↑ فقه السنه، ص ۵٢٩؛ المقنع (فقه حنبلى)، الكافى فى فقه اهل المدينه(فقه مالكى)، الهدايه(فقه حنبلى)، المصادرالفقهيه، ج ١٠، ص ٢٧٣ و ص ۵٠۴ و ج ١١، ص ٩٧٣؛ فقه السنه، ج ١، ص ۵٢٢؛ درآمدی بر فقه مقارن، ص۳۹۸، به نقل از جامع‌الخلاف و الوفاق، ص ٢١٣.
- ↑ شرائع‌الاسلام، ج ١، ص ٢۵٨، مناسك محشى، ص ۴١١؛ درسنامه مناسک حج، ص۶۶ و ۶۷.
- ↑ الفقه على المذاهب الخمسه، ج١، ص ٣٩؛ الفقه على المذاهب الأربعه، ج ١، صص ۶٠٢ - ۵٩٩.
- ↑ شرائع‌الاسلام، ج ١، صص ٢۵٩ و ٢۵٨؛ مناسك محشى، ص ۴١١؛ الفقه على المذاهب الأربعه، ج ١، صص۶٠٢ - ۵٩٩؛ الكافى فى فقه اهل‌المدينه(فقه مالكى)، بدائع الصنائع(فقه حنفى)، المصادرالفقهيه، ج١٠، ص ۵٠۴ و ص ۵٧.
- ↑ شرائع‌الاسلام، ج ١، ص ٢۵٩؛ مناسك محشى، ص ۴١١؛ الفقه على المذاهب الأربعه، ج١، صص۶٠٢ - ۵٩٩؛ المدونه(فقه مالكى)، المصادرالفقهيه، ج ١٠، ص ٣٩٩.
- ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ درسنامه مناسک حج، ص۶۶ و ۶۷.
- ↑ مناسك محشى، ص ۴١٢؛ الفقه على المذاهب الخمسه، ج ١، ص ٣٩٠؛ الفقه على المذاهب الأربعه، ج ١، صص ۶٠٢ .
- ↑ درآمدی بر فقه مقارن، ص۴۰۰.
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۶۷.
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۷۷.
- ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ درسنامه مناسک حج، ص۷۸.
منابع
بدائع الصنائع (الفقه‌الحنبلى)، الکاشانی، علاءالدین بن مسعود، المصادر الفقهيه، بيروت، چاپ اول، ١۴٢٢ق.
شرائع الاسلام فى مسائل الحلال والحرام، محقق حلّى، نجم الدين جعفر بن حسن، تهران، منشورات الأعلمى، ١٣٨٩ق.
الدروس الشرعيه في فقه الاماميه، شهيد اول، شيخ محمد بن مكى العاملى، مؤسسة النشر الاسلامى، قم، چاپ دوم، ١۴١٧ق.
الكافى فى فقه ابن حنبل (الفقه الحنبلى)، ابن قدامه، عبداللّٰه بن احمد، المصادر الفقهيه، بيروت، چاپ اول، ١۴٢٢ق.
الكافى فى فقه اهل المدينه، النمرى القرطبى، يوسف بن عبداللّٰه (الفقه‌المالكى)، بيروت، چاپ اول، ١۴٢٢ق.
فقه السنه، السید سابق، بيروت، دارالفكر، چاپ دوم، ١۴١٩ق.
الفقه على المذاهب الأربعه، الجزیری، عبدالرحمان، دارالفكر، بيروت، لبنان، ١۴٢۴ق.
الفقه على المذاهب الخمسه، المغنیه، محمدجواد، قم، مؤسسة دارالكتاب الاسلامى، چاپ اول، ١۴٢٢ق.
المدونه (الفقه‌المالكى)، مالك بن انس، روايه كنون بن سعيد، بيروت، چاپ اول، ١۴٢٢ق.
المقنع (الفقه الحنبلى)، المصادر الفقهيه، ابن قدامه، عبداللّٰه بن احمد، بيروت، چاپ اول، ١۴٢٢ق.
مناسك حج با حواشى مراجع، امام خمينى، سيد روح اللّٰه، تهران، نشر مشعر، ١٣٨۵ش.