خانه فاطمه(س): تفاوت میان نسخهها
(اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح نویسههای عربی، اصلاح ارقام) |
|||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''خانه فاطمه''' [[فاطمه دختر رسول الله|دختر رسول خدا]] از خانههای همجوار [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] در شهر [[مدینه]] بود. این خانه محل زندگی فاطمه زهرا بعد از ازدواج با [[علی بن ابیطالب]] بود. این خانه از مجموعه خانههای چسبیده به مسجدالنبی بود که هر یک محل سکونت یکی از [[امهات المؤمنین|همسران پیامبر اسلام]] بود. خانه فاطمه به [[خانه عایشه]] چسبیده بود. | '''خانه فاطمه''' [[فاطمه دختر رسول الله|دختر رسول خدا]] از خانههای همجوار [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] در شهر [[مدینه]] بود. این خانه محل زندگی فاطمه زهرا بعد از ازدواج با [[علی بن ابیطالب]] بود. این خانه از مجموعه خانههای چسبیده به مسجدالنبی بود که هر یک محل سکونت یکی از [[امهات المؤمنین|همسران پیامبر اسلام]] بود. خانه فاطمه به [[خانه عایشه]] چسبیده بود. | ||
این خانه امروزه از بین رفته است و موقعیت کنونی آن داخل [[حجره پیامبر|حجره]] و مرقد پیامبر (ص) است. در منابع آمده که علی(ع) در مدینه دو خانه داشت یکی چسبیده به مسجدالنبی و دیگری در [[بقیع]]. درباره اینکه رخدادهای پس از رحلت پیامبر اکرم در خانه فاطمه به وقوع پیوسته یا در [[خانه امام علی (مدینه)|خانه دوم امام علی]] در بقیع اختلاف نظر وجود دارد. | این خانه امروزه از بین رفته است و موقعیت کنونی آن داخل [[حجره پیامبر|حجره]] و مرقد پیامبر (ص) است. در منابع آمده که علی(ع) در مدینه دو خانه داشت یکی چسبیده به مسجدالنبی و دیگری در [[بقیع]]. درباره اینکه رخدادهای پس از رحلت پیامبر اکرم در خانه فاطمه به وقوع پیوسته یا در [[خانه امام علی (مدینه)|خانه دوم امام علی]] در بقیع اختلاف نظر وجود دارد. مکان خانه فاطمه (س) در مسجدالنبی یکی از مکانهای احتمالی قبر آن حضرت است. | ||
==مکان خانه فاطمه== | ==مکان خانه فاطمه== | ||
خانه فاطمه (س) - که به [[خانه امام | خانه فاطمه (س) - که به [[خانه امام علی(ع)]] نیز شناخته میشود - پشت خانه پیامبر (ص) ([[خانه عایشه]]) قرار داشت.<ref>. تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203؛ تاریخ مکة المشرفة، ص 270.</ref> در پشت این خانه از جهت شمال، [[ستون تهجد]]<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47 , 58؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص81؛ تاریخ مکة المشرفة، ص 270.</ref> و در کنار آن ستون، [[محراب تهجد]] قرار داشت<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47.</ref> که رسول خدا (ص) در آن مکان شبزندهداری میکرد و نماز شب میخواند<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47.</ref> و اکنون ضلع شمالی ضریح پیامبر (ص) است.<ref>. آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 219.</ref> | ||
اگر | اگر کسی محراب تهجد بایستد، سمت چپ او [[باب جبرئیل|باب جبرئیل]]<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص81؛ تاریخ مکة المشرفة ، ص 270.</ref> و سمت راست او مقام جبرئیل قرار میگیرد.<ref>. آثار اسلامی مکه و مدینه، ص228-229.</ref> از این رو [[سمهودی]] گفته است که خانه فاطمه (س) میان ستون [[ستون مربعةالقبر|مربعة القبر]] (مقام جبرئیل) و [[ستون تهجد|استوانه تهجد]] قرار داشت.<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 59.</ref> | ||
این خانه تخریب شده و هم اکنون اثری از آن نیست. موقعیت کنونی آن، در داخل [[حجره رسول الله|حجره]] و [[مرقد رسول الله|مرقد شریف پیامبر (ص)]] است<ref>. تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203, 210؛ گل واژه های حج و عمره، ص 412.</ref> که مجموع این دو را حجره طاهره می خوانند و مساحت آن حدود دویست و چهل متر مربع است.<ref>. آثار اسلامی مکه و مدینه، ص219؛ گل واژه های حج و عمره، ص 412.</ref> | |||
===درهای خانه=== | ===درهای خانه=== | ||
خانه فاطمه (س) دو در داشته است: دری به سمت شرق؛ یعنی کوچه و دری به سمت غرب؛ یعنی داخل مسجد و به موازات ستونهای [[ستون وفود|وفود]] و [[ستون حرس|حرس]].<ref>. تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203؛ تاریخ حرم ائمه بقیع (علیهم السلام)، ص152.</ref> درِ سمت غرب که به مسجد باز میشده کنار مقام جبرئیل ([[ستون مربعةالقبر|ستون مُرَبَّعة القبر]]) قرار داشته است.<ref>. تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص80 -81؛ ر.ک: وفاء الوفاء، ج2, ص 46, 57.</ref> | |||
دری که اکنون در سمت باب جبرئیل به عنوان در خانه فاطمه (س) مشهور است، همان دری است که به سوی کوچه باز میشده است.<ref>. تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203.</ref> | |||
==تخریب خانه فاطمه و افزودن آن به مسجد== | ==تخریب خانه فاطمه و افزودن آن به مسجد== | ||
این خانه تا روزگار [[ولید بن عبدالملک]]،خلیفه اموی (حک: ۸۶-۹۶ق)، بر جای بود تا اینکه در [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|گسترش مسجد به سال ۸۸قمری]] به دستور ولید و به دست عمر بن عبدالعزیز، والی حرمین شریفین (۸۷-۹۳ق.) [[حسن مثنی]]، فرزند امام حسن مجتبی (ع)، و [[فاطمه دختر امام حسین]] (ع) که در آنجا ساکن بودند، به اجبار از این خانه بیرون شدند و خانه ویران و به مسجد ملحق شد.<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 89-90.</ref> | |||
==حجره شریفه== | ==حجره شریفه== | ||
از | از زمانی که [[بازسازی مسجدالنبی (بیبرس)|سلطان بَیْبَرس]] (از سلاطین مملوکی مصر) در سال ۶۶۸ دیواری از شبکههای چوبی اطراف [[حجره شریفه]] کشید، محدوده خانه نیز داخل این دیوار مشبّک شد. این مشبّک در اطراف دیواره پنج ضلعی ساخت [[عمربن عبدالعزیز]] (حک: ۹۹-۱۰۱) و محدوده خانه حضرت زهرا (س) بوده و هست. بعدها که این مشبّکها در آتش سوخت، آنها را از جنس فلز بازسازی کردند.<ref>. آثار اسلامی مکه و مدینه، ص243؛ تاریخ حرم ائمه بقیع ، ص141.</ref> | ||
==منزلت خانه== | ==منزلت خانه== | ||
بنابر | بنابر روایتی رسولالله (چهل روز بر در خانه فاطمه میآمد و دست بر چهارچوب در مینهاد و میگفت: «السلام علیکم یا اهل البیت» و سپس [[آیه تطهیر]] (احزاب: آیه ۳۳) را تلاوت میفرمود.<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 46 ؛ شرف المصطفی، ج2, ص445.</ref> | ||
گفتهاند که | گفتهاند که روایت [[سد الابواب|سدّوا الابواب]] نیز بر منزلت خانه علی و فاطمه (ع) و ساکنان آن دلالت دارد. براساس این روایت رسول خدا (ص) طبق وحی الهی دستور داد تا در خانه هایی را که به مسجد باز میشدند جز خانه علی (ع) و فاطمه(س) ببندند. <ref>. وسائل الشیعة، ج2، ص 205؛ الکافی، ج5، ص 340؛ وفاء الوفاء، ج2, ص 63-67.</ref> | ||
همچنین براساس روایتی از پیامبر اکرم (ص) خانه فاطمه بهترین مصداق خانههایی دانسته شده که در آیه ۳۶ سوره نور بدان اشاره شده است؛ خانههایی که مقام بلندی دارند و در آنها نام خداوند برده میشود و صبح و شام تسبیح خدا گفته میشود.<ref>. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج7، ص 227؛ بحارالانوار، ج23، ص 325؛ مرآة العقول, ج5، ص 68.</ref> | |||
این خانه یکی از مکانهایی است که احتمال دادهاند [[مرقد حضرت فاطمه]] در قرار دارد.<ref>. من لا یحضره الفقیه، ج2، ص572؛ تهذیب الأحکام، ج6، ص 9؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 208.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} |
نسخهٔ ۱۱ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۲۷
خانه فاطمه دختر رسول خدا از خانههای همجوار مسجدالنبی در شهر مدینه بود. این خانه محل زندگی فاطمه زهرا بعد از ازدواج با علی بن ابیطالب بود. این خانه از مجموعه خانههای چسبیده به مسجدالنبی بود که هر یک محل سکونت یکی از همسران پیامبر اسلام بود. خانه فاطمه به خانه عایشه چسبیده بود.
این خانه امروزه از بین رفته است و موقعیت کنونی آن داخل حجره و مرقد پیامبر (ص) است. در منابع آمده که علی(ع) در مدینه دو خانه داشت یکی چسبیده به مسجدالنبی و دیگری در بقیع. درباره اینکه رخدادهای پس از رحلت پیامبر اکرم در خانه فاطمه به وقوع پیوسته یا در خانه دوم امام علی در بقیع اختلاف نظر وجود دارد. مکان خانه فاطمه (س) در مسجدالنبی یکی از مکانهای احتمالی قبر آن حضرت است.
مکان خانه فاطمه
خانه فاطمه (س) - که به خانه امام علی(ع) نیز شناخته میشود - پشت خانه پیامبر (ص) (خانه عایشه) قرار داشت.[۱] در پشت این خانه از جهت شمال، ستون تهجد[۲] و در کنار آن ستون، محراب تهجد قرار داشت[۳] که رسول خدا (ص) در آن مکان شبزندهداری میکرد و نماز شب میخواند[۴] و اکنون ضلع شمالی ضریح پیامبر (ص) است.[۵]
اگر کسی محراب تهجد بایستد، سمت چپ او باب جبرئیل[۶] و سمت راست او مقام جبرئیل قرار میگیرد.[۷] از این رو سمهودی گفته است که خانه فاطمه (س) میان ستون مربعة القبر (مقام جبرئیل) و استوانه تهجد قرار داشت.[۸]
این خانه تخریب شده و هم اکنون اثری از آن نیست. موقعیت کنونی آن، در داخل حجره و مرقد شریف پیامبر (ص) است[۹] که مجموع این دو را حجره طاهره می خوانند و مساحت آن حدود دویست و چهل متر مربع است.[۱۰]
درهای خانه
خانه فاطمه (س) دو در داشته است: دری به سمت شرق؛ یعنی کوچه و دری به سمت غرب؛ یعنی داخل مسجد و به موازات ستونهای وفود و حرس.[۱۱] درِ سمت غرب که به مسجد باز میشده کنار مقام جبرئیل (ستون مُرَبَّعة القبر) قرار داشته است.[۱۲] دری که اکنون در سمت باب جبرئیل به عنوان در خانه فاطمه (س) مشهور است، همان دری است که به سوی کوچه باز میشده است.[۱۳]
تخریب خانه فاطمه و افزودن آن به مسجد
این خانه تا روزگار ولید بن عبدالملک،خلیفه اموی (حک: ۸۶-۹۶ق)، بر جای بود تا اینکه در گسترش مسجد به سال ۸۸قمری به دستور ولید و به دست عمر بن عبدالعزیز، والی حرمین شریفین (۸۷-۹۳ق.) حسن مثنی، فرزند امام حسن مجتبی (ع)، و فاطمه دختر امام حسین (ع) که در آنجا ساکن بودند، به اجبار از این خانه بیرون شدند و خانه ویران و به مسجد ملحق شد.[۱۴]
حجره شریفه
از زمانی که سلطان بَیْبَرس (از سلاطین مملوکی مصر) در سال ۶۶۸ دیواری از شبکههای چوبی اطراف حجره شریفه کشید، محدوده خانه نیز داخل این دیوار مشبّک شد. این مشبّک در اطراف دیواره پنج ضلعی ساخت عمربن عبدالعزیز (حک: ۹۹-۱۰۱) و محدوده خانه حضرت زهرا (س) بوده و هست. بعدها که این مشبّکها در آتش سوخت، آنها را از جنس فلز بازسازی کردند.[۱۵]
منزلت خانه
بنابر روایتی رسولالله (چهل روز بر در خانه فاطمه میآمد و دست بر چهارچوب در مینهاد و میگفت: «السلام علیکم یا اهل البیت» و سپس آیه تطهیر (احزاب: آیه ۳۳) را تلاوت میفرمود.[۱۶]
گفتهاند که روایت سدّوا الابواب نیز بر منزلت خانه علی و فاطمه (ع) و ساکنان آن دلالت دارد. براساس این روایت رسول خدا (ص) طبق وحی الهی دستور داد تا در خانه هایی را که به مسجد باز میشدند جز خانه علی (ع) و فاطمه(س) ببندند. [۱۷]
همچنین براساس روایتی از پیامبر اکرم (ص) خانه فاطمه بهترین مصداق خانههایی دانسته شده که در آیه ۳۶ سوره نور بدان اشاره شده است؛ خانههایی که مقام بلندی دارند و در آنها نام خداوند برده میشود و صبح و شام تسبیح خدا گفته میشود.[۱۸]
این خانه یکی از مکانهایی است که احتمال دادهاند مرقد حضرت فاطمه در قرار دارد.[۱۹]
پانویس
- ↑ . تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203؛ تاریخ مکة المشرفة، ص 270.
- ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 47 , 58؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص81؛ تاریخ مکة المشرفة، ص 270.
- ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 47.
- ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 47.
- ↑ . آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 219.
- ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 47؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص81؛ تاریخ مکة المشرفة ، ص 270.
- ↑ . آثار اسلامی مکه و مدینه، ص228-229.
- ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 59.
- ↑ . تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203, 210؛ گل واژه های حج و عمره، ص 412.
- ↑ . آثار اسلامی مکه و مدینه، ص219؛ گل واژه های حج و عمره، ص 412.
- ↑ . تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203؛ تاریخ حرم ائمه بقیع (علیهم السلام)، ص152.
- ↑ . تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص80 -81؛ ر.ک: وفاء الوفاء، ج2, ص 46, 57.
- ↑ . تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203.
- ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 89-90.
- ↑ . آثار اسلامی مکه و مدینه، ص243؛ تاریخ حرم ائمه بقیع ، ص141.
- ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 46 ؛ شرف المصطفی، ج2, ص445.
- ↑ . وسائل الشیعة، ج2، ص 205؛ الکافی، ج5، ص 340؛ وفاء الوفاء، ج2, ص 63-67.
- ↑ . مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج7، ص 227؛ بحارالانوار، ج23، ص 325؛ مرآة العقول, ج5، ص 68.
- ↑ . من لا یحضره الفقیه، ج2، ص572؛ تهذیب الأحکام، ج6، ص 9؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 208.