مکروه: تفاوت میان نسخه‌ها
Mnourahmadi (بحث | مشارکتها) |
Mnourahmadi (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
در فقه، مكروه یکی از '''[[احکام پنج گانه تکلیفی]]'''<ref>فرهنگ معین، مدخل مکروه.</ref> و به معنای عملی است که ترکش اولویت دارد و بهتر است انجام نشود.<ref>رک: فرهنگ نامه اصول فقه، ص788؛ معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهية، ج3، ص342. </ref> و شارع از مکلف خواسته که آن را ترک کند؛ اگرچه الزامی در ترک نیست. مانند اینکه گفته آب یا غذای داغ نخور.<ref>رک: فرهنگ نامه اصول فقه، ص788؛ دائرة المعارف فقه مقارن، ص432؛ معجم اصطلاحات أصول الفقه، ص133؛ فرهنگ اصطلاحات اصول، ج1، ص290؛ الدليل الفقهى تطبيقات فقهية لمصطلحات علم الأصول،ص280؛ معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهية، ج3، ص343.</ref> | در فقه، مكروه یکی از '''[[احکام پنج گانه تکلیفی]]'''<ref>فرهنگ معین، مدخل مکروه.</ref> و به معنای عملی است که ترکش اولویت دارد و بهتر است انجام نشود.<ref>رک: فرهنگ نامه اصول فقه، ص788؛ معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهية، ج3، ص342. </ref> و شارع از مکلف خواسته که آن را ترک کند؛ اگرچه الزامی در ترک نیست. مانند اینکه گفته آب یا غذای داغ نخور.<ref>رک: فرهنگ نامه اصول فقه، ص788؛ دائرة المعارف فقه مقارن، ص432؛ معجم اصطلاحات أصول الفقه، ص133؛ فرهنگ اصطلاحات اصول، ج1، ص290؛ الدليل الفقهى تطبيقات فقهية لمصطلحات علم الأصول،ص280؛ معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهية، ج3، ص343.</ref> | ||
مکروه نوعى از '''[[احكام ترخيصى]]''' است. با اینکه عمل مکروه مفسده (ضرر و زیان) دارد ولی مفسده اش به حدی نرسیده است که شارع مکلفین را به صورتی وادار به ترک آن کند که اجازه انجام آن را نداشته باشند. بنابراين، ترك مكروه، مطلوب و داراى مصلحت (فایده و سود) و ثواب است، ولى انجام آن حرام نيست.<ref>رک: فرهنگ نامه اصول فقه، ص667.</ref> | مکروه نوعى از '''[[احكام ترخيصى]]''' است؛ یعنی از احکامی است که فرد می تواند در برخی شرایط به آن عمل نکند. با اینکه عمل مکروه مفسده (ضرر و زیان) دارد ولی مفسده اش به حدی نرسیده است که شارع مکلفین را به صورتی وادار به ترک آن کند که اجازه انجام آن را نداشته باشند. بنابراين، ترك مكروه، مطلوب و داراى مصلحت (فایده و سود) و ثواب است، ولى انجام آن حرام نيست.<ref>رک: فرهنگ نامه اصول فقه، ص667.</ref> | ||
== مراتب مکروه == | == مراتب مکروه == | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
== مکروه از نظر اهل سنت == | == مکروه از نظر اهل سنت == | ||
در نزد اهل سنت اصطلاح مکروه ضد [[مستحب|مندوب]] است.<ref>معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهية، ج3، ص343. </ref> در نزد '''[[مالکیه]]''' | در نزد اهل سنت اصطلاح مکروه ضد [[مستحب|مندوب]] است.<ref>معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهية، ج3، ص343. </ref> در نزد '''[[مالکیه]]''' امر به ترک است بدون اینکه با انجامش عذاب در پی داشته باشد. در نزد '''[[حنفیه]]''' و '''[[شافعیه]]''' چیزی است که ترکش بر انجامش ترجیح داشته باشد. در نزد '''[[اباضیه]]''' چیزی است که بر ترک آن از روی فرمانبرداری ثواب و پاداش داده می شود و بر انجام آن عذاب نمی شود.<ref>القاموس الفقهي لغة و اصطلاحا؛ ص: 318.</ref> | ||
در | حنفیه مکروه را به دو نوع تنزیهی و تحریمی تقسیم کرده اند: در نزد حنفیه '''[[مکروه تنزیهی]]''' چیزی است که شارع ترک آن را خواسته است اما نه به صورت الزام (وادار کردن)؛ مانند نهی شارع از خوردن گوشت اسب.و '''[[مکروه تحریمی]]''' چیزی است که شارع با دلیل ظنی مانند خبر واحد، ترک آن را به صورت الزامی خواسته است.<ref>الدليل الفقهى تطبيقات فقهية لمصطلحات علم الأصول،صص280-281؛ معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهية، ج3، ص343.</ref> و در نزد '''[[شافعیه]]'''، چیزی است که با دلیلی ثابت شود که احتمال تأویل (معنایی برخلاف معنای ظاهری) داشته باشد.<ref>القاموس الفقهي لغة و اصطلاحا، ص318.</ref> | ||
ابو حنيفه مکروه را «مكروه تنزيهى» مى‌نامد. حنفيّه ميان «[[حرام]]» و «[[مكروه تحريمى]]» نيز فرق گذاشته‌اند، آنان گفته‌اند: اگر حرمت به دليل قطعى ثابت شود به آن «حرام» مى‌گويند و اگر به دليل ظنّى ثابت شود به آن «مكروه تحريمى» گفته مى‌شود. <ref>دائرة المعارف فقه مقارن، ص432.</ref> | |||
'''[[مکروه تحریمی]]''' در نزد '''[[جمهور]]''' مترادف [[حرام]] است و حکمش وجوب اجتناب است اما انکار کننده اش در نزد '''[[حنفیه]]''' تکفیر نمی شود. حکم '''[[مکروه تنزیهی]]''' این است که ترکش از نظر شرع مطلوب و از انجام دادنش برتر است. <ref>معجم اصطلاحات أصول الفقه، ص134؛ و نیز رک: القاموس الفقهي لغة و اصطلاحا، ص318.</ref> | |||
== تفاوت معنای مکروه در ابواب مختلف فقهی == | == تفاوت معنای مکروه در ابواب مختلف فقهی == | ||