ابرق

اَبْرَق مال اهدایی به کعبه که در دورانی درون چاهی ریخته می‌شد که حضرت ابراهیم(ع) و حضرت اسماعیل(ع) هنگام ساخت کعبه آن را کنده بودند. مردم مکه برای این مال احترام فراوانی قائل بودند و سوءاستفاده‌کردن از این مال را موجب نابودی می‌دانستند.

واژه‌شناسی

اَبْرَق در لغت به معنای چیزی است که در آن سیاه و سفید همراه شده باشند یا سنگ و گل و یا شن و خاک در آن آمیخته باشد. نیز به هر زمین یا کوهی که دارای دو رنگ باشد، ابرق گفته میشود.

مکان‌هایی به نام أبرق در حجاز وجود دارند. از میان مورخان، تنها ازرقی از ابرق به معنای مال کعبه یاد کرده است. به گفته وی هدایای کعبه درون چاهی ریخته می‌شد که حضرت ابراهیم(ع) و حضرت اسماعیل(ع) هنگام پایه‌گذاری خانه خدا آن را کنده بودند. شاید به سبب رنگارنگ بودن و گوناگونی این اموال اهدایی، آن‌ها را ابرق می‌گفته‌اند.

احترام مردم

مردم برای این مال حرمت فراوان قائل بودند و باور داشتند که أبرق در صورتی که با مالی دیگر آمیخته شود، موجب نابودی آن خواهد شد و کمترین گرفتاری برای دارنده چنین مالی، دشوار شدن جان کندن اوست.

به گزارش ازرقی از عبدالله بن زراره، جان دادن جوانی از پرده‌داران کعبه دشوار شد و پس از اعتراف وی به ربودن ۴۰۰ دینار از اموال کعبه، پدرش پرداخت آن را بر عهده گرفت. آن‌گاه جوان به راحتی جان سپرد. (← هدایا)

منابع

محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل ابرق.

• اخبار مکه: الازرقی (م.۲۴۸ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، ۱۴۱۵ق
• تاج العروس: الزبیدی (م.۱۲۰۵ق.)، به کوشش علی شیری، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۴ق.
• تاریخ مکة المشرفه: محمد بن احمد ابن الضیاء (م.۸۵۴ق.)، به کوشش علاء و ایمن، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۴ق
• لسان العرب: ابن منظور (م.۷۱۱ق.)، قم، ادب الحوزه، ۱۴۰۵ق.
• جمع البحرین: الطریحی (م.۱۰۸۵ق.)، به کوشش الحسینی، تهران، نشر الثقافة الاسلامیه، ۱۳۷۵ش
• معجم البلدان: یاقوت الحموی (م.۶۲۶ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۳۹۹ق
• معجم ما استعجم: عبدالله البکری (م.۴۸۷ق.)، به کوشش السقاء، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۳ق
• معجم مقاییس اللغه: احمد بن فارس (م.‌۳۹۵‌ق.)، به‌کوشش عبدالسلام، قم، دفتر تبلیغات، ۱۴۰۴‌ق.