اوس بن ثابت خزرجی: تفاوت میان نسخهها
(صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات اصحاب |اطلاعات صحابه = | تصویر = | توضیح تصویر = | نام کامل...» ایجاد کرد) |
(ابرابزار) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات اصحاب | {{جعبه اطلاعات اصحاب | ||
|اطلاعات صحابه = | |اطلاعات صحابه = | ||
| تصویر = | | تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نام کامل = اوس بن [[ثابت بن منذر|ثابت بن مُنذر]] | | نام کامل = اوس بن [[ثابت بن منذر|ثابت بن مُنذر]] | ||
| کنیه = ابوشدّاد | | کنیه = ابوشدّاد | ||
| لقب = | | لقب = | ||
| زادروز/زادگاه = | | زادروز/زادگاه = | ||
| محل زندگی = [[مدینه]] | | محل زندگی = [[مدینه]] | ||
| مهاجر/انصار = [[انصار]] | | مهاجر/انصار = [[انصار]] | ||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
| خویشاوندان سرشناس = [[حسان بن ثابت]] | | خویشاوندان سرشناس = [[حسان بن ثابت]] | ||
| تاریخ و مکان درگذشت/شهادت = از شهدای بدر | | تاریخ و مکان درگذشت/شهادت = از شهدای بدر | ||
| نحوه درگذشت/شهادت = | | نحوه درگذشت/شهادت = | ||
| مدفن = | | مدفن = | ||
| زمان اسلام آوردن = | | زمان اسلام آوردن = ۱۳ [[بعثت]] | ||
| نحوه اسلام آوردن = | | نحوه اسلام آوردن = | ||
| حضور در جنگها = [[نبرد بدر]] | | حضور در جنگها = [[نبرد بدر]] | ||
| هجرت به | | هجرت به = | ||
| دلیل شهرت = | | دلیل شهرت = از شهدای بدر | ||
| نقشهای برجسته = | | نقشهای برجسته = | ||
| دیگر فعالیتها = | | دیگر فعالیتها = | ||
| آثار = | | آثار = | ||
}} | }} | ||
'''اوس بن ثابت خزرجی''' صحابی [[پیامبر(ص)]] و از شهیدان [[نبرد بدر|بدر]] میباشد، وی برادر [[حسان بن ثابت]]، از شاعران دوران [[پیامبر(ص)]] است وی در [[بیعت عقبه دوم]] ( | '''اوس بن ثابت خزرجی''' صحابی [[پیامبر(ص)]] و از شهیدان [[نبرد بدر|بدر]] میباشد، وی برادر [[حسان بن ثابت]]، از شاعران دوران [[پیامبر(ص)]] است وی در [[بیعت عقبه دوم]] (۱۳ بعثت) حضور داشته و جزء [[انصار]] میباشد و مهاجرانی که از [[مکه]] به[[مدینه]] آمدند را میزبانی کرده است و [[عثمان بن عفان]] در خانه وی ساکن شد. | ||
==نام و نسب== | == نام و نسب == | ||
ابوشدّاد<ref>انساب الاشراف، ج1، ص243؛ الاستیعاب، ج1، ص117؛ اسد الغابه، ج1، ص59.</ref>اوس بن [[ثابت بن منذر|ثابت بن مُنذر]]، <ref>الاستیعاب، ج1، ص117؛ اسد الغابه، ج1، ص165.</ref> برادر [[حسان بن ثابت]]، از شاعران دوران [[پیامبر(ص)]]<ref>انساب الاشراف، ج1، ص243؛ جمهرة انساب العرب، ص347.</ref>و از خاندان [[بنیعمرو بن مالک]]، از [[تیره بنینجار|تیره بنینجارِ]] [[قبیله خزرج]] از [[انصار]] است.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص313؛ السیرة النبویه، ج3، ص637؛ اسد الغابه، ج1، ص165-166.</ref>مادرش سُخطی دختر [[حارثة بن لوذان|حارثة]] بن [[لوذان بن عبدود]] بود.<ref>الطبقات، ج3، ص382؛ الاصابه، ج1، ص292.</ref>او از کسانی است که در [[بیعت عقبه دوم]] ( | ابوشدّاد<ref>انساب الاشراف، ج1، ص243؛ الاستیعاب، ج1، ص117؛ اسد الغابه، ج1، ص59.</ref>اوس بن [[ثابت بن منذر|ثابت بن مُنذر]]،<ref>الاستیعاب، ج1، ص117؛ اسد الغابه، ج1، ص165.</ref> برادر [[حسان بن ثابت]]، از شاعران دوران [[پیامبر(ص)]]<ref>انساب الاشراف، ج1، ص243؛ جمهرة انساب العرب، ص347.</ref>و از خاندان [[بنیعمرو بن مالک]]، از [[تیره بنینجار|تیره بنینجارِ]] [[قبیله خزرج]] از [[انصار]] است.<ref>السیرة النبویه، ج2، ص313؛ السیرة النبویه، ج3، ص637؛ اسد الغابه، ج1، ص165-166.</ref>مادرش سُخطی دختر [[حارثة بن لوذان|حارثة]] بن [[لوذان بن عبدود]] بود.<ref>الطبقات، ج3، ص382؛ الاصابه، ج1، ص292.</ref>او از کسانی است که در [[بیعت عقبه دوم]] (۱۳ [[بعثت]]) حضور داشت.<ref>الطبقات، ج3، ص382؛ الانساب، ج12، ص366؛ البدایة و النهایه، ج3، ص166.</ref>در پی هجرت مسلمانان به[[مدینه]] که انصار [[مهاجران]] را در خانههای خود جای میدادند، اوس میزبان [[عثمان بن عفّان]] شد<ref>الطبقات، ج3، ص41؛ انساب الاشراف، ج5، ص482؛ البدایة و النهایه، ج3، ص174.</ref>و پیامبر (ص) در [[عقد مؤاخات]]، آن دو را با هم برادر کرد.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص271؛ عیون الاثر، ج1، ص232؛ تاریخ ابن خلدون، ج2، ص423.</ref> | ||
==گزارش تاریخنگاران== | == گزارش تاریخنگاران == | ||
بیشتر تاریخنگاران او را از حاضران در [[غزوه بدر]] دانسته و به شهادتش در این نبرد تصریح کردهاند.<ref>تاریخ دمشق، ج2، ص406؛ سیر اعلام النبلاء، ج2، ص464.</ref>برادرش حسّان بن ثابت شاعر مشهور عرب نیز در قصیدهای او را از شهیدان این نبرد دانسته است.<ref>الاصابه، ج1، ص292.</ref>برخی وی را از شهیدان [[نبرد احد]] میدانند.<ref>تاریخ خلیفه، ص41؛ وفاء الوفاء، ج3، ص113.</ref>[[سخنی]] غیر مشهور وی را در زمره کسانی قرار داده که در همه جنگها دوشادوش رسول خدا (ص) حضور داشته و درگذشت او را در دوران خلافت عثمان دانسته است.<ref>الطبقات، ج3، ص382؛ الانساب، ج12، ص366.</ref> | |||
== همسر اوس == | |||
برخی مفسران در شان نزول آیه ۷ [[سوره نساء|نساء]]: ({{قلم رنگ|سبز|لِلرِّجَالِ نَصِیبٌ مِمَّا تَرَکَ الوَالِدَانِ و الاقرَبُونَ وَلِلنِّسَاءِ نَصِیبٌ مِمَّا تَرَکَ الوَالِدَانِ و الاقرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنهُ اَو کَثُرَ نَصِیبًا مَفرُوضًا}}) آوردهاند که اوس از همسرش اُم کُجَّه/ام حجه سه دختر برجای گذاشت. پسر عموهای او سُوَیْد و عَرْفَجَه یا قَتادَه و عُرْفَطَه<ref>زاد المسیر، ج1، ص374.</ref>طبق رسم جاهلی که وارثان میّت را در صورت خردسال بودن فرزندان، خواه دختر و خواه پسر، از ارث محروم میکردند، همه اموال برجای مانده از اوس را برای خود برداشتند. چون ام کُجّه به شکایت نزد رسول خدا (ص) در [[مسجد فضیخ]] آمد و مسئله را شرح داد، پیامبر پسرعموهای اوس را نزد خود فراخواند. اندکی بعد، آن آیه نازل شد و ارث زوجه مقرر گشت. پیامبر به پسرعموها فرمود که مال اوس را تقسیم نکنند تا آنکه آیه: ({{قلم رنگ|سبز|یُوصِیکُمُ اللهُ فِی اَوْلادِکُم…}}) (سوره نساء، آیه۱۱–۱۴) نازل شد و حکم سهم ارث هریک از فرزندان و والدین میت را مشخص کرد.<ref>تفسیر ثعلبی، ج3، ص260-261؛ زاد المسیر، ج1، ص374؛ تفسیر قرطبی، ج5، ص45-46.</ref>این گزارش از شهادت اوس در سالهای نخستین هجرت حکایت دارد. | |||
==همسر اوس== | |||
برخی مفسران در شان نزول آیه | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | |||
==منابع == | |||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
خط ۵۷: | خط ۵۰: | ||
}} | }} | ||
* '''الاستیعاب''': ابن عبدالبر (م. ۴۶۳ق)، به کوشش علی معوض و عادل عبدالموجود، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق. | |||
* '''الاستیعاب''': ابن عبدالبر (م. | * '''اسد الغابه''': ابن اثیر (م. ۶۳۰ق)، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ق. | ||
* '''الاصابه''': ابن حجر العسقلانی (م. ۸۵۲ق)، به کوشش علی معوض و عادل عبدالموجود، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق. | |||
* '''اسد الغابه''': ابن اثیر (م. | * '''انساب الاشراف''': البلاذری (م. ۲۷۹ق)، به کوشش زکار و زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق. | ||
* '''الانساب''': عبدالکریم السمعانی (م. ۵۶۲ق)، به کوشش عبدالرحمن، حیدرآباد، دائرة المعارف العثمانیه، ۱۳۸۲ق. | |||
* '''الاصابه''': ابن حجر العسقلانی (م. | * '''البدایة و النهایه''': ابن کثیر (م. ۷۷۴ق)، بیروت، مکتبة المعارف. | ||
* '''تاریخ ابن خلدون''': ابن خلدون (م. ۸۰۸ق)، به کوشش شحاده، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۸ق. | |||
* '''انساب الاشراف''': البلاذری (م. | * '''تاریخ خلیفه''': خلیفة بن خیاط (م. ۲۴۰ق)، به کوشش زکار، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۴ق. | ||
* '''تاریخ مدینة دمشق''': ابن عساکر (م. ۵۷۱ق)، به کوشش علی شیری، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق. | |||
* '''الانساب''': عبدالکریم السمعانی (م. | * '''تفسیر ثعلبی (الکشف و البیان)''': الثعلبی (م. ۴۲۷ق)، به کوشش ابن عاشور، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۲ق. | ||
* '''تفسیر قرطبی (الجامع لاحکام القرآن)''': القرطبی (م. ۶۷۱ق)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ق. | |||
* '''البدایة و النهایه''': ابن کثیر (م. | * '''جمهرة انساب العرب''': ابن حزم (م. ۴۵۶ق)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق. | ||
* '''زاد المسیر''': ابن الجوزی (م. ۵۹۷ق)، به کوشش عبدالرزاق، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۲۲ق. | |||
* '''تاریخ ابن خلدون''': ابن خلدون (م. | * '''سیر اعلام النبلاء''': الذهبی (م. ۷۴۸ق)، به کوشش گروهی از محققان، بیروت، الرساله، ۱۴۱۳ق. | ||
* '''السیرة النبویه''': ابن کثیر (م. ۷۷۴ق)، به کوشش مصطفی عبدالواحد، بیروت، دار المعرفه، ۱۳۹۶ق. | |||
* '''تاریخ خلیفه''': خلیفة بن خیاط (م. | * '''الطبقات الکبری''': ابن سعد (م. ۲۳۰ق)، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق. | ||
* '''عیون الاثر''': ابن سید الناس (م. ۷۳۴ق)، بیروت، دار القلم، ۱۴۱۴ق. | |||
* '''تاریخ مدینة دمشق''': ابن عساکر (م. | * '''وفاء الوفاء''': السمهودی (م. ۹۱۱ق)، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۲۰۰۶م. | ||
* '''تفسیر ثعلبی (الکشف و البیان)''': الثعلبی (م. | |||
* '''تفسیر قرطبی (الجامع لاحکام القرآن)''': القرطبی (م. | |||
* '''جمهرة انساب العرب''': ابن حزم (م. | |||
* '''زاد المسیر''': ابن الجوزی (م. | |||
* '''سیر اعلام النبلاء''': الذهبی (م. | |||
* '''السیرة النبویه''': ابن کثیر (م. | |||
* '''الطبقات الکبری''': ابن سعد (م. | |||
* '''عیون الاثر''': ابن سید الناس (م. | |||
* '''وفاء الوفاء''': السمهودی (م. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} |
نسخهٔ ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۵۶
مشخصات فردی | |
---|---|
نام کامل | اوس بن ثابت بن مُنذر |
کنیه | ابوشدّاد |
محل زندگی | مدینه |
مهاجر/انصار | انصار |
نسب/قبیله | تیره بنینجار از قبیله خزرج |
خویشان سرشناس | حسان بن ثابت |
درگذشت/شهادت | از شهدای بدر |
مشخصات دینی | |
زمان اسلام آوردن | ۱۳ بعثت |
حضور در جنگها | نبرد بدر |
دلیل شهرت | از شهدای بدر |
اوس بن ثابت خزرجی صحابی پیامبر(ص) و از شهیدان بدر میباشد، وی برادر حسان بن ثابت، از شاعران دوران پیامبر(ص) است وی در بیعت عقبه دوم (۱۳ بعثت) حضور داشته و جزء انصار میباشد و مهاجرانی که از مکه بهمدینه آمدند را میزبانی کرده است و عثمان بن عفان در خانه وی ساکن شد.
نام و نسب
ابوشدّاد[۱]اوس بن ثابت بن مُنذر،[۲] برادر حسان بن ثابت، از شاعران دوران پیامبر(ص)[۳]و از خاندان بنیعمرو بن مالک، از تیره بنینجارِ قبیله خزرج از انصار است.[۴]مادرش سُخطی دختر حارثة بن لوذان بن عبدود بود.[۵]او از کسانی است که در بیعت عقبه دوم (۱۳ بعثت) حضور داشت.[۶]در پی هجرت مسلمانان بهمدینه که انصار مهاجران را در خانههای خود جای میدادند، اوس میزبان عثمان بن عفّان شد[۷]و پیامبر (ص) در عقد مؤاخات، آن دو را با هم برادر کرد.[۸]
گزارش تاریخنگاران
بیشتر تاریخنگاران او را از حاضران در غزوه بدر دانسته و به شهادتش در این نبرد تصریح کردهاند.[۹]برادرش حسّان بن ثابت شاعر مشهور عرب نیز در قصیدهای او را از شهیدان این نبرد دانسته است.[۱۰]برخی وی را از شهیدان نبرد احد میدانند.[۱۱]سخنی غیر مشهور وی را در زمره کسانی قرار داده که در همه جنگها دوشادوش رسول خدا (ص) حضور داشته و درگذشت او را در دوران خلافت عثمان دانسته است.[۱۲]
همسر اوس
برخی مفسران در شان نزول آیه ۷ نساء: ( لِلرِّجَالِ نَصِیبٌ مِمَّا تَرَکَ الوَالِدَانِ و الاقرَبُونَ وَلِلنِّسَاءِ نَصِیبٌ مِمَّا تَرَکَ الوَالِدَانِ و الاقرَبُونَ مِمَّا قَلَّ مِنهُ اَو کَثُرَ نَصِیبًا مَفرُوضًا) آوردهاند که اوس از همسرش اُم کُجَّه/ام حجه سه دختر برجای گذاشت. پسر عموهای او سُوَیْد و عَرْفَجَه یا قَتادَه و عُرْفَطَه[۱۳]طبق رسم جاهلی که وارثان میّت را در صورت خردسال بودن فرزندان، خواه دختر و خواه پسر، از ارث محروم میکردند، همه اموال برجای مانده از اوس را برای خود برداشتند. چون ام کُجّه به شکایت نزد رسول خدا (ص) در مسجد فضیخ آمد و مسئله را شرح داد، پیامبر پسرعموهای اوس را نزد خود فراخواند. اندکی بعد، آن آیه نازل شد و ارث زوجه مقرر گشت. پیامبر به پسرعموها فرمود که مال اوس را تقسیم نکنند تا آنکه آیه: ( یُوصِیکُمُ اللهُ فِی اَوْلادِکُم…) (سوره نساء، آیه۱۱–۱۴) نازل شد و حکم سهم ارث هریک از فرزندان و والدین میت را مشخص کرد.[۱۴]این گزارش از شهادت اوس در سالهای نخستین هجرت حکایت دارد.
پانویس
- ↑ انساب الاشراف، ج1، ص243؛ الاستیعاب، ج1، ص117؛ اسد الغابه، ج1، ص59.
- ↑ الاستیعاب، ج1، ص117؛ اسد الغابه، ج1، ص165.
- ↑ انساب الاشراف، ج1، ص243؛ جمهرة انساب العرب، ص347.
- ↑ السیرة النبویه، ج2، ص313؛ السیرة النبویه، ج3، ص637؛ اسد الغابه، ج1، ص165-166.
- ↑ الطبقات، ج3، ص382؛ الاصابه، ج1، ص292.
- ↑ الطبقات، ج3، ص382؛ الانساب، ج12، ص366؛ البدایة و النهایه، ج3، ص166.
- ↑ الطبقات، ج3، ص41؛ انساب الاشراف، ج5، ص482؛ البدایة و النهایه، ج3، ص174.
- ↑ انساب الاشراف، ج1، ص271؛ عیون الاثر، ج1، ص232؛ تاریخ ابن خلدون، ج2، ص423.
- ↑ تاریخ دمشق، ج2، ص406؛ سیر اعلام النبلاء، ج2، ص464.
- ↑ الاصابه، ج1، ص292.
- ↑ تاریخ خلیفه، ص41؛ وفاء الوفاء، ج3، ص113.
- ↑ الطبقات، ج3، ص382؛ الانساب، ج12، ص366.
- ↑ زاد المسیر، ج1، ص374.
- ↑ تفسیر ثعلبی، ج3، ص260-261؛ زاد المسیر، ج1، ص374؛ تفسیر قرطبی، ج5، ص45-46.
منابع
- الاستیعاب: ابن عبدالبر (م. ۴۶۳ق)، به کوشش علی معوض و عادل عبدالموجود، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق.
- اسد الغابه: ابن اثیر (م. ۶۳۰ق)، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ق.
- الاصابه: ابن حجر العسقلانی (م. ۸۵۲ق)، به کوشش علی معوض و عادل عبدالموجود، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق.
- انساب الاشراف: البلاذری (م. ۲۷۹ق)، به کوشش زکار و زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق.
- الانساب: عبدالکریم السمعانی (م. ۵۶۲ق)، به کوشش عبدالرحمن، حیدرآباد، دائرة المعارف العثمانیه، ۱۳۸۲ق.
- البدایة و النهایه: ابن کثیر (م. ۷۷۴ق)، بیروت، مکتبة المعارف.
- تاریخ ابن خلدون: ابن خلدون (م. ۸۰۸ق)، به کوشش شحاده، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۸ق.
- تاریخ خلیفه: خلیفة بن خیاط (م. ۲۴۰ق)، به کوشش زکار، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۴ق.
- تاریخ مدینة دمشق: ابن عساکر (م. ۵۷۱ق)، به کوشش علی شیری، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق.
- تفسیر ثعلبی (الکشف و البیان): الثعلبی (م. ۴۲۷ق)، به کوشش ابن عاشور، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۲ق.
- تفسیر قرطبی (الجامع لاحکام القرآن): القرطبی (م. ۶۷۱ق)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ق.
- جمهرة انساب العرب: ابن حزم (م. ۴۵۶ق)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
- زاد المسیر: ابن الجوزی (م. ۵۹۷ق)، به کوشش عبدالرزاق، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۲۲ق.
- سیر اعلام النبلاء: الذهبی (م. ۷۴۸ق)، به کوشش گروهی از محققان، بیروت، الرساله، ۱۴۱۳ق.
- السیرة النبویه: ابن کثیر (م. ۷۷۴ق)، به کوشش مصطفی عبدالواحد، بیروت، دار المعرفه، ۱۳۹۶ق.
- الطبقات الکبری: ابن سعد (م. ۲۳۰ق)، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
- عیون الاثر: ابن سید الناس (م. ۷۳۴ق)، بیروت، دار القلم، ۱۴۱۴ق.
- وفاء الوفاء: السمهودی (م. ۹۱۱ق)، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.