ستون سریر

ستون سریر

اطلاعات اوليه
مکان	مسجدالنبی
نام‌های دیگر	ستون اعتکاف
وقایع مرتبط	پیامبر به هنگام اعتکاف، بستر خود را کنار این ستون پهن می‌نمود.
مشخصات
وضعیت	ستون سرير در سوی شرقی ستون توبه قرار دارد و نخستين ستون از سوي قبله و پيوسته به ديواره غربي حجره پيامبر است. این ستون از زمان بیبرس از دسترس زائرین خارج شد.

ستون سریر، محل اعتکاف پیامبر

سریر به معنای بستر و ستون سریر مکانی است که گفته شده، پیامبر به هنگام اعتکاف بستر خویش را کنار آن پهن می‌کرد.

این ستون در زمان بازسازی مسجدالنبی توسط بیبرس مملوکی به صورت ستون‌های ضریح درآمد و از آن زمان تا به امروز از دسترس زائرین خارج گردید.

بنا بر روایاتی، تبرک جستن به این ستون مستحب دانسته شده‌است.

مکان ستون سریر

ستون سرير در سمت شرقی ستون توبه قرار دارد و نخستين ستون از سوی قبله و متصل به ديواره غربی حجره پيامبر است.

ستون سریر، محل اعتکاف پیامبر

ناميده شدن اين ستون به سرير (تخت) از آن رو است که پيامبر در روزهای اعتكاف، تختخواب يا بستر خود را كه از برگ و چوب نخل يا حصير بود، كنار آن جاي می‌داد و به اعتکاف مي‌پرداخت و هنگام استراحت بر آن مي‌‏آرميد.

ستون سریر همان ستون توبه است؟!

تاريخ‌نگاران محلی مدينه، همچون ابن زباله و ابن نجار و مطري، به معرفي اين ستون نپرداخته و تنها اشاره کرده‌اند که در روزهای اعتکاف ماه رمضان، تخت رسول خدا ميان ستون توبه و قنديلی که نزديک قبر شريف قرار دارد يا نزد ستون توبه يا پشت اين ستون از سمت شرق جاي می‌گرفت. از اين رو، برخي ستون سرير را همان ستون توبه دانسته‌اند.

اما درست آن است که تخت رسول خدا گاه کنار ستون توبه و گاه کنار ستون سرير بوده است. ايوب صبری پاشا و احمد بن عبدالحميد بر اين باورند که تا پيش از توسعه مسجدالنبي که پس از غزوه خيبر انجام شد، اعتکاف پيامبر کنار ستون توبه صورت می‌پذيرفت و سپس به کنار ستون سرير منتقل شد.

عدم دسترسی زائرین به ستون سریر

پس از قرار گرفتن نيمی از اين ستون درون ضریح که به فرمان ملک ظاهر بِيْبَرَس (حک: ۸۲۵ـ۸۴۲ق.) از مماليک مصر ساخته شد، مردم از تبرک جستن به آن محروم شدند.

فضیلت ستون سریر

بر روی اين ستون عبارت «هذه اسطوانه السرير» نوشته شده و بر پايه پاره‌ای روايات، تبرک به آن مستحب است.

جستارهای وابسته

• مسجدالنبی
• ستون‌های مسجدالنبی
• بیبرس
• بازسازی مسجدالنبی (بیبرس)
• ستون توبه

منابع

• اخبار المدينه، ابن زباله (م.۱۹۹ق.)، به کوشش صلاح عبدالعزيز، السعودي، مرکز بحوث و دراسات المدينه، ۱۴۲۴ق؛

• تاريخ و آثار اسلامي مکه مکرمه و مدينه منوره، اصغر قائدان، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش؛

• التعريف بما آنست الهجره من معالم دار الهجره، محمد المطري (م.۷۴۱ق.)، به کوشش محمد عبدالمحسن، مدينه، دار الهجره، ۱۴۲۶ق؛

• تعمير و توسعه مسجد شريف نبوي، ناجي محمد حسن، ترجمه: آيتي، مشعر، ۱۳۸۷ش؛

• الدره الثمينه في اخبار المدينه، محمد بن محمود النجار (م.۶۴۳ق.)، به کوشش صلاح الدين، مرکز بحوث و دراسات المدينه، ۱۴۲۷ق؛

• عمده الاخبار في مدينه المختار، احمد بن عبدالحميد، به کوشش محمد الطيب، المدينه، المکتبه العلميه؛

• الغدير، الاميني (م.۱۳۹۲ق.)، بيروت، دار الکتاب العربي، ۱۳۸۷ق؛

• المسجد النبوي عبر التاريخ، محمد السيد الوکيل، دار المجتمع، جده، ۱۴۰۹ق؛

• المعالم الاثيره، محمد محمد حسن شراب‏، ترجمه: حميد رضا شيخي، مشعر، ۱۳۸۳ش؛

• موسوعه مرآه الحرمين الشريفين، ايوب صبري پاشا (م.۱۲۹۰ق.)، ترجمه: محمد عرب، قاهره، دار الآفاق العربيه، ۱۴۲۴ق؛

• موسوعه مکه المکرمه و المدينه المنوره، احمد زکي يماني، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۹ق؛

• وفاء الوفاء، السمهودي (م.۹۱۱ق.)،‏ مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۴ق.