الاشارات الی معرفة الزیارات (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
Kamran (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۵: خط ۳۵:


== معرفی و جایگاه ==
== معرفی و جایگاه ==
کتاب الاشارات الی معرفة الزیارات، تألیف علی بن ابی‌بکر هروی، کهن‌ترین اثری به شمار می‌آید که موضوع آن اختصاصاً مزارنگاری جهان اسلام است. هروی در این کتاب ضمن معرفی شمار قابل توجهی از اماکن مقدس و زیارت‌گاه‌های جهان اسلام، تصویر تا حدودی فراگیر از گونه‌های این زیارتگاه‌ها در زمان تألیف کتاب، نیمه دوم سده ششم هجری، به دست داده است.  
کتاب الاشارات الی معرفة الزیارات، تألیف علی بن ابی‌بکر هروی، کهن‌ترین اثری به شمار می‌آید که موضوع آن اختصاصاً مزارنگاری جهان اسلام است. هروی در این کتاب ضمن معرفی شمار قابل توجهی از اماکن مقدس و زیارت‌گاه‌های جهان اسلام، به ویژه مناطق مرکزی آن، شامل شام، عراق، مصر و شبه‌جزیره عرب، تصویر تا حدودی فراگیر از گونه‌های این زیارتگاه‌ها در زمان تألیف کتاب، نیمه دوم سده ششم هجری، به دست داده است.  


هروی در مقدمه کتاب، انگیزه خود از نگارش آن را چنین گفته است که این اثر را به درخواست شخصی به پایان برد که از او درخواست کرده بود مزارهایی را که هروی در سفرهایش زیارت کرده بود و بناها و ساختمان‌ها و عجایب و بت‌ها و طلسم‌ها و آثاری را که بازدید کرده بود، برایش بازگو کند.<ref>الاشارات الی معرفة الزیارات، ص۲.</ref> گفته شده آنچه هروی در کتاب اشارات ثبت کرده، مبتنی بر مشاهده‌ها و خاطره‌هایی است که مدت‌ها پس از سفرهایش به رشته تحریر درآورده است؛ از این‌رو ممکن است این آگاهی‌ها خالی از لغزش‌ها و بی‌دقتی‌های ناشی از فراموشی وی در گذر زمان نباشد.
گفته شده آنچه هروی در کتاب اشارات ثبت کرده، مبتنی بر مشاهده‌ها و خاطره‌هایی است که مدت‌ها پس از سفرهایش به رشته تحریر درآورده است<ref>«گونه‌شناسی زیارتگاه‌های جهان اسلام در سده ششم هجری بر اسسا کتاب الاشارات الی معرفة الزیارات هروی»، ص125</ref>


کتاب الاشارات الی معرفة الزیارات را نخستین مزارنگاری مستقل و شناخته شده در میراث مکتوب اسلامی به شمار آورده‌اند. این کتاب تصویری کلی از زیارتگاه‌های موجود در بسیاری از سرزمین‌های جهان اسلام، به ویژه مناطق مرکزی آن، شامل شام، عراق، مصر و شبه‌جزیره عرب، به دست می‌دهد. بسیاری از اطلاعات هروی در این کتاب، در سایر منابع تاریخی به چشم نمی‌خورد؛ از این‌رو این اثر در پژوهش‌های مرتبط با مزارپژوهی و مزارشناسی از ارزش ویژه و منحصربه‌فردی برخوردار است.
بسیاری از اطلاعات هروی در این کتاب، در سایر منابع تاریخی به چشم نمی‌خورد؛ از این‌رو این اثر در پژوهش‌های مرتبط با مزارپژوهی و مزارشناسی از ارزش ویژه و منحصربه‌فردی برخوردار است.
 
کتاب الاشارات نشان می‌دهد که در سده‌های میانی اسلامی با محوریت سده ششم افزون بر مساجد مقدس، قبور و آرامگاه‌های منسوب به شخصیت‌های مقدس، گونه‌های دیگری از زیارتگاه‌ها همچون زیارتگاه‌های مبتنی بر خواب و رؤیا، قدمگاه‌ها و پنجه‌گاه‌ها، آثار و اشیای منسوب به شخصیت‌های مقدس، چاه‌ها، چشمه‌ها و پدیده‌های طبیعی مقدس نیز میان مسلمانان رواج داشته است. با بررسی کتاب الاشارات می‌توان دریافت که بی‌تردید شکل غالب مزارات جهان اسلام، قبور منسوب به شخصیت‌های مقدس و رجال دینی بوده است. این شخصیت‌ها خود به گروه‌های مختلفی شامل پیامبران الهی و شخصیت‌های قرآنی و خویشان و نزدیکان آنها، امامان و پیشوایان دینی، شامل امامان معصوم شیعه و ائمه مذاهب اهل‌سنت، فرزندان و نوادگان ائمه و سادات علوی، صحابه و تابعان پیامبر(ص)، اولیا و مشایخ صوفیه و حتی خلفا و پادشاهان تقسیم‌بندی می‌شود.
== نویسنده ==
== نویسنده ==
ابوالحسن علی بن ابی‌بکر بن علی هروی (درگذشت: ۶۱۱ق) جهانگرد صوفی، متولد [[موصل]] و ساکن شهر حلب بوده و در همین شهر نیز از دنیا رفته است. او بخش قابل توجهی از عمر خود را در سفر سپری کرده و از این‌رو در منابع تاریخی از وی با لقب سائح (جهانگرد) یاد شده است.<ref>التکملة لوفیات النقلة، ج۲، ص۳۱۵؛ تکملة إکمال الاکمال فی الانساب و الاسماء و الالقاب، ص۲۰۵.</ref>
ابوالحسن علی بن ابی‌بکر بن علی هروی (درگذشت: ۶۱۱ق) جهانگرد صوفی، متولد [[موصل]] و ساکن شهر حلب بوده و در همین شهر نیز از دنیا رفته است. او بخش قابل توجهی از عمر خود را در سفر سپری کرده و از این‌رو در منابع تاریخی از وی با لقب سائح (جهانگرد) یاد شده است.<ref>التکملة لوفیات النقلة، ج۲، ص۳۱۵؛ تکملة إکمال الاکمال فی الانساب و الاسماء و الالقاب، ص۲۰۵.</ref>


هروی علاوه بر کتاب اشارات آثار دیگری نیز داشته است که امروزه به دست ما نرسیده است. ابن خلکان برای وی کتاب الخطب الهرویة را یاد کرده است که با توجه به عنوان کتاب، باید خطبه‌ها و مواعظ ادبی وی باشد.<ref>وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان، ج۳، ص۳۴۷.</ref> خود وی نیز در پایان کتاب اشارات از تألیف دیگرش با عنوان منازل الارض ذات الطول و العرض یاد می‌کند که باید اثری جغرافیایی باشد.<ref>الاشارات الی معرفة الزیارات، ص۱۰۰.</ref>
هروی علاوه بر کتاب اشارات آثار دیگری نیز داشته است که امروزه به دست ما نرسیده است. از جمله کتاب الخطب الهرویة<ref>وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان، ج۳، ص۳۴۷.</ref> و منازل الارض ذات الطول و العرض.<ref>الاشارات الی معرفة الزیارات، ص۱۰۰.</ref>


== محتوا ==
== محتوا ==