حرم مدنی
 | |
| اطلاعات جغرافیایی | |
|---|---|
| مکان | حجاز، مدینه. |
| باورها و آیین‌ها | |
| بزرگ‌داشته شده نزد | مسلمانان |
| احکام | فضیلت طهارت و غسل هنگام ورود به آن. |
حرم مدنی، محدوده‌ای از شهر مدینه در حجاز است که در دین اسلام دارای احترام بوده و آداب و احکام ویژه‌ای دارد. این محدوده، از سوی شرق و غرب، میان حَرّه شرقی و حره غربی و از سوی شمال و جنوب، از کوه ثَور تا کوه عَیر است.
حرم مدنی دارای احکام و آدابی، مانند استحباب غسل و طهارت هنگام ورود به آن بوده و مشابه با احکام و آداب حرم مکی است. برخی، علت حرم شدن مدینه را مصونیت‌بخشی به مدینه و ساکنان آن و برخی، علت آن را وجود حضرت محمد(ص) دانسته‌اند.
حدود
حرم مدنی محدوده‌ای از شهر مدینه در حجاز است. این حرم، از سوی شرق و غرب، میان حَرّه شرقی و حره غربی[۱] و بر پایه روایتی، از سوی شمال و جنوب، از کوه ثَور تا کوه عَیراست.[۲] در روایات، تعبیرهای گوناگونِ دیگری نیز برای تعیین محدوده شمالی و جنوبی آن گفته شده است.[۳]
برخی، وجود کوه عیر و ثور را انکار،[۴] برخی اثبات[۵] و برخی کوه ثور را پشت کوه احد دانسته[۶] و شماری، فاصله ثور و عیر تا مسجد نبوی را نزدیک به ۸ کیلومتر تعیین کرده‌اند.[۷]
چرایی حرم شدن
برای حرم شدن شهر مدینه، علت‌های گوناگونی گفته شده است. برخی از آنها چنین است:
- مصونیت‌بخشی به مدینه و ساکنان آن؛[۸]
- احترام به حضرت محمد(ص)؛
- شهود انوار الهی توسط پیامبر(ص) در این محدوده؛
- نزول فرشتگان نگاهبانِ پیامبر(ص) در این محدوده؛
- قداست مکانی که پیامبر(ص) در آن دفن شده است.[۹]
آداب و احکام
بر پایه منابع روایی شیعه، حرم مدنی آداب و احکامی مشابه با حرم مکی دارد؛ مانند فضیلت غسل و طهارت هنگام ورود به مدینه و برای زیارت حرم نبوی(ص). برخی فقیهان اهل سنت نیز، به استحباب غسل هنگام ورود به حرم مدنی فتوا داده‌اند.[۱۰]
در روایات شیعه، درباره شکار و بریدن درختان، روایاتی بر جواز[۱۱] و روایاتی بر عدم جواز[۱۲] دلالت دارند. در روایاتی از اهل سنت، بریدن درختان حرم مدنی غیرجایز دانسته شده است.[۱۳]
پانویس
- ↑ الکافی، ج4، ص564-565؛ نیز نک: مسند الامام احمد بن حنبل، ج3، ص23؛ صحیح مسلم، ج4، ص113.
- ↑ صحیح مسلم، ج4، ص115؛ صحیح البخاری، ج8، ص10.
- ↑ رک: الکافی، ج4، ص564؛ مرآة العقول، ج18، ص279؛ جواهر الکلام، ج20، ص75؛ معانی الاخبار، ص337.
- ↑ معجم ما استعجم، ج1، ص348.
- ↑ معجم ما استعجم، ج1، ص350.
- ↑ تاریخ مکة المشرفه، ج1، ص238.
- ↑ احکام و خصائص الحرمین، ج2، ص760.
- ↑ رک: صحیح مسلم، ج4، ص117-118؛ السنن الکبری، ج5، ص198؛ المعجم الکبیر، ج6، ص92؛ مسند الامام احمد بن حنبل، ج4، ص55-56؛ مجمع الزواید، ج3، ص306؛ التهذیب، ج10، ص216.
- ↑ وفاء الوفاء، ج1، ص117-118.
- ↑ الدر المختار، ج1، ص184؛ المجموع، ج8، ص273؛ فتح الوهاب، ج1، ص257.
- ↑ قرب الاسناد، ص301.
- ↑ معانی الاخبار، ص337.
- ↑ معانی الاخبار، ص337.
منابع
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل [ حرمین، ج۷].
- احکام و خصائص الحرمین المکی و المدنی، علی احمد یحیی القاعدی، بیروت، الریان، ۱۴۲۹ق.
- تاریخ مکة المشرفه، محمد ابن الضیاء (م. ۸۵۴ق)، به کوشش العدوی، مکه، مکتبة التجاریة مصطفی احمد الباز، ۱۴۱۶ق.
- تهذیب الاحکام فی شرح المقنعة للشیخ المفید، محمد بن حسن الطوسی (۳۸۵–۴۶۰ق)، به کوشش سید حسن موسوی خرسان و علی آخوندی، تهران، انتشارات دارالکتب اسلامیه، ۱۳۶۵ش.
- جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، محمد حسین نجفی (م. ۱۲۶۶ق)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
- الدر المختار، محمد بن علی الحصکفی (م. ۱۰۸۸ق)، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ق.
- السنن الکبری، احمد بن الحسین البیهقی (۳۸۴–۴۵۸ق)، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۶ق.
- صحیح البخاری، محمد بن اسماعیل البخاری (م. ۲۵۶ق)، به کوشش عبدالعزیز بن عبدالله بن باز، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۱ق.
- صحیح مسلم، مسلم بن حجاج نیشابوری (۲۰۶–۲۶۱ق)، تصحیح محمد فؤاد عبدالباقی، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۹ق.
- قرب الاسناد، عبدالله بن جعفر حمیری (م. ۳۰۰ق) قم، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، ۱۴۱۳ق.
- الکافی، محمد بن یعقوب کلینی (م. ۳۲۹ق)، به کوشش علی‌اکبر غفاری، تهران، انتشارات دارالکتب اسلامیه، ۱۳۷۵ش.
- مراة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، محمد باقر المجلسی (۱۰۳۷–۱۱۱۰ق)، به کوشش سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، انتشارات دارالکتب اسلامیه، ۱۳۶۳ش.
- مسند الامام احمد بن حنبل، احمد بن حنبل (م. ۲۴۱ق)، بیروت، دارالصادر، بی‌تا.
- معانی الاخبار، محمد بن علی بن بابویه (شیخ صدوق) (۳۱۱–۳۸۱ق)، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۶۱ش.
- مجمع الزوائد و منبع الفوائد، علی بن ابی‌بکر الهیثمی (م. ۸۰۷ق)، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۰۲ق.
- المجموع شرح المهذب، یحیی بن شرف النووی (۶۳۱–۶۷۶ق)، بیروت، دارالفکر.
- المعجم الکبیر، سلیمان بن احمد الطبرانی (۲۶۰–۳۶۰ق)، به کوشش حمدی عبدالمجید السلفی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ق.
- معجم ما استعجم من اسماء البلاد و المواضع، عبدالله بن عبدالعزیز البکری (م. ۴۸۷ق)، به کوشش السقاء، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۳ق.
- وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، علی بن عبدالله السمهودی (م. ۹۱۱ق)، به کوشش محمد محیی‌الدین عبدالحمید، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.